اگر چه کارنامه کاروان ورزشی ایران در بازی های آسیایی مثبت بود اما اینکه برای دومین دوره پیاپی با یک پله سقوط نسبت به گذشته کار را به پایان بردیم، حائز نکات فنی مهمی است که اگر به موقع و به درستی آسیب شناسی نشود، می تواند در دوره های آتی نیز تکرار شود!
به گزارش سرویس ورزشی جی پلاس؛ هجدهمین دوره بازی های آسیایی جاکارتا به پایان رسید و کاروان ورزشی ایران با 20 طلا و مجموع 62 مدال به کارش پایان داد تا کارنامه ای نسبتا قبول قبول از خود بر جای بگذارد اما حاصل این 20 مدال طلا قطعا نمره 20 برای کاروان ورزش ایران نبود چرا که این 20 مدال طلا نه تنها باعث تکرار عنوان چهارمی دو دوره گذشته در گوانگجو نشد بلکه حتی رتبه پنجمی دوره گذشته نیز به حق یا ناحق برای ما از دست رفت. اتفاقی که علت آن را باید بیشتر در تغییرات نگرشی و سیاستی رقبا جستجو کرد و چاره ای برایش اندیشید.
برای بررسی دلایل تغییر رنکینگ ایران (از چهارمی به پنجمی و از پنجمی به ششمی در طی دو دوره) می توان با دو رویکرد پیش رفت. قطعا نگاه آسیب شناسانه و تخصصی به این موضوع و دلایل آن می تواند مشکلات اصلی ورزش ایران را تا حدی مرتفع کند. مشکلاتی که اگر برطرف نشود، جایگاه ششمی ایران در بازی های آسیایی بعدی نیز به خطر خواهد افتاد و شاید باید در انتظار رده های هفتم تا هشتم باشیم. در ادامه برخی مسائل کمتر دیده شده را بررسی خواهیم کرد.
1- جدول مدالی بازی های آسیایی، چیزی است که نتیجه پایانی یک کاروان را مشخص می کند؛ جایگاه پایانی تیم ها را در نهایت جدول مدال ها مشخص می کند. پس باید به دقت ارزیابی شود. در اولین نگاه مجموع مدال های طلای سه قدرت برتر آسیا یعنی چین، ژاپن و کره جنوبی در دوره اخیر کاهش یافته است. سه غول برتر آسیا مجموعا در سال های 2010، 2014 و 2018 به ترتیب 323، 277 و 256 مدال طلا کسب کرده اند که این روند کاهشی یکی از دلایل از دست رفتن جایگاه های چهارمی و پنجمی ایران بود. ثابت بودن تعداد طلاهای ایران (20،21،20) به این معناست که طلاهای کاسته شده از این سه کشور بالای جدول، به جیب رقیبان ایران رفته است! در واقع کشورهایی مانند قزاقستان، اندونزی، تایپه، ازبکستان و حتی هند توانسته اند بخشی از طلاهای چین و ژاپن و کره جنوبی را از چنگ آن ها خارج کنند و خود را در جدول بالا بکشند.
اگر روند کاهش مدال های این سه کشور در دوره بعدی ادامه داشته باشد، آن وقت باید کشورهایی مانند ازبکستان، قزاقستان، تایوان، هنک گنک، کره شمالی و هند را رقیبان بسیار جدی کاروان ایران دانست؛ کما اینکه ازبکستان در این دوره توانست بیش از ما طلا بگیرد. بنابراین یکی از مهم ترین دلایل نزول ایران در رنکینگ، این است که تیم های پایین رنکینگ، برخی از مدال های دوره گذشته سه کشور برتر را از آن خود کردند.
2- میزبانی نقش مهمی در توزیع مدال های بازی های آسیایی دارد. نباید فراموش کرد که در دو دوره گذشته چین و کره جنوبی میزبان رقابت ها بودند و به واسطه میزبانی توانستند طلاهای زیادی را جمع آوری کنند. این مساله باعث شده بود طلاهای سایر کشورها تا حدی کاهش پیدا کند، اما در جاکارتا نه چین و نه کره از امتیاز میزبانی برخوردار نبودند و کشوری مانند اندونزی با رشته های ابداعی و محلی خود طلاهای زیادی را به دست آورد! دوره بعدی رقابت ها دوباره در چین برگزار می شود اما بالاخره میزبانی همیشه به چین و کره نمی رسد و از آنجایی که این میزبانی در آینده نزدیک عملا به ایران نخواهد رسید، باید هر دوره منتظر درخشش و جهش میزبان بود، حتی اگر پیشینه درخشانی در ورزش قاره کهن نداشته باشد. در این دوره شاهد بودیم که اندونزی با یک رشته عجیب به نام پنچاک سیلات و البته پاراگلایندینگ و ... به چه شکلی مدال طلا کسب کرد. اتفاقی که باعث اعتراض همه شده بود.
3- برخی رشته ها با افزایش احتمال ورود خود به المپیک توجه سایر کشورها را نیز به خود جلب می کنند و این مساله مدال آوری را برای ایران مشکل می کند. اتفاقی که در این دوره درباره کاراته رخ داد و با المپیکی شدن این رشته شاهد حضور کشورهای زیاد و توزیع مدال های آن بودیم. اتفاق مشابهی که برای تکواندو در دهه گذشته رخ داد و بعید نیست در آینده برای ووشو هم رخ دهد.
4- صحبت کردن درباره ورزش های پرمدال بیش از اندازه تکراری شده است. اما ظاهرا این حرف بسیار ساده و منطقی هنوز به شکل اساسی مورد توجه سیاستگذاران ورزش کشور قرار نگرفته است. در رشته های دوومیدانی، قایقرانی (رویینگ، کانو، کایاک، بادبانی)، ورزش های آبی (شنا، شیرجه، واترپلو)، تیراندازی، دوچرخه سواری (پیست، جاده، کوهستان) و ژیمناستیک به ترتیب 48، 46، 55، 20 ، 24 و 18 مدال طلا توزیع شده که سهم کاروان ایران از این 218 مدال طلا فقط و فقط دو طلا بوده است؛ یعنی کمتر از یک درصد! در دوره گذشته طلاهای این رشته برای ایران 4 مدال بود که در دوره اخیر نصف شد. در چنین شرایطی که کشورهایی مانند قزاقستان، تایوان و ازبکستان به سرعت در حال پیشرفت در دوومیدانی هستند و کشورهایی مانند هند نیز سرمایه گذاری خوبی در تیراندازی داشته اند، چگونه می توان انتظار داشت جایگاه چهارمی یا پنجمی در آسیا راحت به دست آید؟!
4- رده بندی مدالی بازی های آسیایی جنسیت نمی شناسد و موفقیت ورزشکاران مرد و زن یک کشور در نهایت جایگاه ورزش آن کشور را مشخص می کنند. در شرایطی که امید می رفت روند خوب قهرمانی های بانوان ایران در گوانگجو و اینچئون ادامه پیدا کند این روند متاسفانه متوقف شد و در بازی های آسیایی جاکارتا ورزشکاران بانوی ایران تنها یک مدل طلا به دست آوردند! (کبدی)؛ رشته ای که برای نخستین بار چنین مدال ارزشمندی را برای کاروان ورزشی ایران رقم زد. مسلما بهبود جایگاه ورزش ایران در آسیا مستلزم پیشرفت سریع ورزش بانوان خصوصا در رشته هایی است که با فرهنگ و موازین دینی کشورمان مطابقت دارد.
5- شکسته شدن انحصار برخی رشته ها یکی دیگر از عوامل نزول جایگاه مدالیِ ایران است. مسلما برخی کشورها مهد بعضی رشته ها هستند و مدال های سنتی آن را درو می کنند و طبیعی است که درصد بیشتری از مدال های این رشته را به دست بیاورند، اما این درصد دوره به دوره در حال کاهش است. سهم چینی ها در مدال های ژیمناستیک، تیراندازی، ووشو و شنا، سهم قزاق ها در دوومیدانی و قایقرانی، سهم ژاپنی ها در کاراته، سهم تایلندی ها در بوکس، سهم کره ای ها در تکواندو و سهم ایرانی ها در کشتی در دوره های اخیر کاهش یافته و مدال هایش نسبت به گذشته بیشتر پخش شده است. اما ایران از این توزیع مدال سود چندانی نبرده است. توزیع مدال ها مسلما جایگاه سه کشور چین، ژاپن و کره جنوبی را با توجه به اختلاف زیادشان با سایر کشورها به خطر نمی ندازد، اما یک خطر بالقوه در انتظار کشورهای چهارم تا دهم است و می تواند وضعیت جدول را کاملا دگرگون کند.
به گزارش جی پلاس؛ در پایان باید گفت که اگر طی چهار سال باقی مانده تا بازی های آسیایی هوانگژوی چین، به این مسائل پرداخته نشود، تضمینی حتی برای جایگاه ششمی ایران نیز می تواند وجود نداشته باشد و شاید طی دو، سه دوره آینده رتبه تک رقمی نیز تبدیل به یک آرزو شود.
