همزمان با روز جهانی موزه که به عنوان ابزاری قدرتمند برای تبادل فرهنگی و تعمیق درک متقابل جوامع محسوب می‌شود، نگاهی خواهیم داشت به مشهورترین موزه‌های جهان که محل نگهداری ارزشمندترین میراث تاریخ بشری و آثار هنری هستند.
به گزارش جماران، از ۱۹۷۷میلادی، ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) هر ساله روز بین‌المللی موزه را در تاریخ ۱۸ ماه می گرامی می‌دارد که نشان‌دهنده لحظه‌ای منحصر به فرد برای جامعه بین‌المللی موزه‌داری است.
ایسنا نوشت؛ هدف از تعیین روز جهانی برای موزه، افزایش آگاهی درباره این واقعیت است که موزه‌ها ابزار مهمی برای تبادل فرهنگی، غنی سازی فرهنگ‌ها و توسعه درک متقابل، همکاری و صلح بین مردم هستند.
رویدادها و فعالیت‌هایی که برای بزرگداشت روز بین‌المللی موزه‌ها یا در حوالی این تاریخ سازماندهی می‌شوند، می‌توانند یک روز، یک آخر هفته یا یک هفته کامل جریان داشته باشند. روز جهانی موزه برای نخستین‌بار در ۴۰ سال پیش جشن گرفته شد. در سراسر جهان، موزه‌های بیشتری در روز جهانی موزه شرکت می‌کنند. سال گذشته بیش از ۳۷ هزار موزه در حدود ۱۵۸ کشور و منطقه در این رویداد شرکت کردند.
شعار روز جهانی موزه در سال ۲۰۲۴
موضوع امسال روز جهانی موزه، «موزه‌ها برای آموزش و پژوهش»، بر نقش محوری مؤسسات فرهنگی در ارائه یک تجربه آموزشی جامع تأکید می‌کند. این روز به دنبال جهانی آگاهانه‌تر، پایدارتر و فراگیرتر است.
موزه‌ها به‌عنوان مراکز آموزشیِ پویا، کنجکاوی، خلاقیت و تفکر انتقادی را تقویت می‌کنند. در سال ۲۰۲۴، شورای جهانی موزه‌ها سهم آنها را در تحقیقات، فراهم کردن بستری برای اکتشاف و انتشار ایده‌های جدید، توصیف کرد. از هنر و تاریخ گرفته تا علم و فناوری، موزه‌ها فضاهای حیاتی هستند که آموزش و پژوهش در آنها برای شکل دادن به درک ما از جهان، همگرا می‌شوند.
در زیر نگاهی خواهیم داشت به مشهورترین موزه‌های جهان که حداقل بهتر است یکبار در طول زندگی از آنها دیدن کنید:
موزه لوور، واقع در قلب پاریس که بزرگترین و پربازدیدترین موزه جهان است، در اصل قلعه‌ای بود که در اواخر قرن دوازدهم میلادی ساخته شد، اما در سال ۱۷۹۳ به یک کاخ سلطنتی و در نهایت به یک موزه عمومی تبدیل شد. ورودی هرم شیشه‌ای نمادین لوور، طراحی شده توسط «آی. ام. پی» معمار سرشناس چینی ـ آمریکایی، به نمادی از پاریس مدرن تبدیل شده است.
مجموعه موزه لوور که بیش از ۳۸۰ هزار شیء را در خود جای داده است، هزاران سال تاریخ را در بر می‌گیرد و شامل طیف وسیعی از تمدن‌هاست. معروف‌ترین اثر آن «مونالیزا» اثر لئوناردو داوینچی است که لبخند معمایی آن، سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند. از دیگر آثار برجسته لوور می‌توان به تندیس یونان باستان «ونوس دمیلو»، مجسمه «پیروزی بالدار ساموتراس» و نقاشی «آزادی هدایتگر مردم» اثر یوژن دلاکروا اشاره کرد.
مجموعه وسیع این موزه در هشت بخش سازماندهی شده است، از جمله آثار باستانی خاور نزدیک، آثار باستانی مصر، یونان، آثار باستانی اتروسکی و رومی، هنر اسلامی، مجسمه‌سازی، هنرهای تزئینی، نقاشی و چاپ و طراحی. این بخش‌بندی متنوع به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد تا در زمان و فرهنگ‌های مختلف سفر کنند و دستاوردهای هنری و تاریخی بشریت را تجربه کنند.
علاوه‌بر این مجموعه‌ها، موزه لوور برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌ها و تورهای متنوعی را ارائه می‌دهد که برای گروه‌های سنی و علایق مختلف مناسب است. موزه لوور همچنین درگیر تلاش‌های گسترده‌ای برای حفاظت از آثار و تحقیقات است و از حفظ گنجینه‌های خود برای نسل‌های آینده اطمینان حاصل می‌کند.
موزه لوور افزون بر مجموعه دائمی خود، میزبان نمایشگاه‌های موقت است که اغلب از دارایی‌های خود استفاده می‌کنند و در عین حال، آثاری را نیز از سایر موسسات قرض می‌گیرد. این نمایشگاه‌ها بینش عمیق‌تری در مورد مضامین، هنرمندان یا دوره‌های خاص ارائه می‌دهند و نقش موزه را به عنوان مرکزی برای تبادل فرهنگی و یادگیری پررنگ‌تر می‌کنند.
موزه بریتانیا، واقع در لندن، یکی از جامع‌ترین موزه‌های جهان است که مجموعه‌های آن بیش از دو میلیون سال از تاریخ بشر را در بر می‌گیرد. این موزه که در سال ۱۷۵۳ میلادی تأسیس شد، اولین موزه عمومی ملی در جهان بود و مجموعه وسیع آن منعکس‌کننده تاریخ متنوع و به‌هم پیوسته تمدن بشری است.
یکی از معروف‌ترین آثار این موزه، سنگ روزتا است که در رمزگشایی هیروگلیف‌های مصری نقش بسزایی داشت. سایر موارد قابل توجه شامل مرمرهای الگین از پارتنون در آتن، مومیایی‌های مصر باستان و برنزهای بنین است. مجموعه‌های این موزه در ۱۰ بخش شامل آفریقا، اقیانوسیه و قاره آمریکا، مصر باستان و سودان، آسیا و خاورمیانه و غیره، سازماندهی شده است.
موزه بریتانیا به دلیل برنامه‌های تحقیقاتی و حفاظتی گسترده خود مشهور است. این موزه با مؤسساتی در سراسر جهان برای مطالعه و حفظ مجموعه‌های خود همکاری می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که آنها برای نسل‌های آینده قابل دسترس هستند.
موزه بریتانیا علاوه‌بر مجموعه دائمی خود، میزبان انواع نمایشگاه‌های موقت است که فرهنگ‌ها، دوره‌ها و مضامین مختلف را بررسی می‌کند. این نمایشگاه‌ها اغلب از مجموعه خود موزه و همچنین آثار سایر موسسات استفاده می‌کنند و به بازدیدکنندگان درک عمیق‌تری از موضوعات خاص ارائه می‌دهند.
محوطه اصلی و نمادین موزه بریتانیا با سقف شیشه‌ای خیره‌کننده‌اش که توسط فاستر و شرکا طراحی شده است، یک فضای گردهمایی محبوب برای بازدیدکنندگان است و اتاق مطالعه موزه را در خود جای داده است، جایی که محققان و پژوهشگران می‌توانند به منابع زیادی دسترسی داشته باشند. تعهد موزه بریتانیا به آموزش، تحقیق و حفاظت، آن را به یک موسسه پیشرو در جهان موزه تبدیل کرده است.
موزه هنر متروپولیتن نیویورک که معمولاً به عنوان «Met» شناخته می‌شود، یکی از بزرگترین و معتبرترین موزه‌های هنری در جهان است. این موزه که در لبه شرقی سنترال پارک در شهر نیویورک واقع شده است، در سال ۱۸۷۰ میلادی توسط گروهی از شهروندان آمریکایی تاسیس شد که می خواستند موزه‌ای ایجاد کنند تا آموزش هنر را به میان مردم آمریکا بیاورند.
مجموعه «Met» شامل بیش از پنج هزار سال هنر از سراسر جهان است. دارایی‌های وسیع آن شامل آثاری از مصر باستان، دوران باستان کلاسیک و اروپایی و همچنین مجموعه‌های گسترده ای از هنر آمریکایی، آفریقایی، آسیایی و مدرن است. از جمله آثار قابل توجه در این موزه می‌توان به «خودپرتره با کلاه حصیری» اثر ونسان ون گوگ، «عبور از واشنگتن از دلاور» اثر امانوئل لوتز و معبد دندور، یک معبد مصر باستان که در موزه بازسازی شده، اشاره کرد.
موزه هنر متروپولیتن به هفده بخش سرپرستی تقسیم می‌شود که هر کدام در حوزه‌های متفاوتی از هنر و فرهنگ تخصص دارند. این ساختار به موزه اجازه می‌دهد تا طیف گسترده‌ای از سنت‌های هنری و دوره‌های تاریخی را به طور جامع پوشش دهد. این موزه همچنین برنامه‌های آموزشی متنوعی از سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای هنری گرفته تا کارگاه‌های هنری و فعالیت‌های خانوادگی ارائه می‌دهد.
موزه هنر متروپولیتن علاوه‌بر ساختمان اصلی خود، دو سایت دیگر نیز دارد؛ «Met Breuer» که بر هنر مدرن و معاصر تمرکز دارد و «The Met Cloisters» که به هنر و معماری اروپای قرون وسطایی می‌پردازد. این مکان‌های اضافی، تجربه‌ای متمرکز و غوطه‌ورتر را در مناطق خاصی از مجموعه عظیم موزه به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند.
موزه هرمیتاژ در شهر سنت پترزبورگ روسیه یکی از بزرگترین وقدیمی‌ترین نگارخانه‌های هنری و موزه‌های تاریخ و فرهنگ بشری جهان است که در کرانه رودخانه نوا قرار دارد و محل نگهداری ۳ میلیون اثر است که البته همه آنها به صورت همزمان در معرض نمایش قرار نمی‌گیرند. این موزه شامل شش ساختمان است که بنای اصلی آن کاخ زمستانی نام دارد و در گذشته محل سکونت رسمی تزارهای روس بوده‌است. کاخ زمستانی، هرمیتاژ کوچک، هرمیتاژ قدیمی، هرمیتاژ جدید و تئاتر هرمیتاژ ساختمان‌های این موزه عظیم هستند که هم‌اکنون برای بازدید عموم باز است.
موزه واتیکان در ایتالیا سالانه پذیرای پنج میلیون گردشگر است. حتی اگر به آثار هنرمندان نامداری چون «میکل‌آنژ» نیز خیلی علاقه‌مند نباشید، ساختمان این موزه خود یک اثر هنری فوق‌العاده است. راه‌پله‌های معروف این موزه که توسط «جوزپه ممو» طراحی شده به زیبایی در ساختمان موزه به پائین می‌پیچد و بازدیدکنندگان را به سمت خروجی موزه هدایت می‌کند. این موزه در سال ۱۵۰۶ میلادی توسط پاپ ژولیوس دوم بنیان نهاده شده است.
موزه اورسی پس از لوور، مهم‌ترین و شلوغ‌ترین موزه فرانسه است که در محل قبلی ایستگاه قطار پاریس و در مجاورت رود سن قرار دارد. این موزه که دستور ایجاد آن در سال ۱۹۰۰ برای یک نمایشگاه جهانی صادر شد، خودش یک اثر هنری است که به آن کاخ هنرهای زیبا نیز می‌گویند. مجموعه نقاشی‌های سبک امپرسیونیسم از جمله آثار «کلود مونه» و «رنوار» که پیش از این در گالری ملی «ژو دو پوم»، موزه لوور و موزه ملی هنر مدرن نگهداری می‌شد، هم‌اکنون در موزه اورسی پاریس نگهداری می‌شوند.
ساخت موزه تاریخ هنر وین اتریش در سال ۱۸۷۱ آغاز شد و این موزه در سال ۱۸۹۱ برای بازدید عموم کار خود را آغاز کرد. این موزه کاخ‌مانند دارای طراحی داخلی شگفت‌انگیزی است و دارای یک سالن بزرگ گنبدی شکل و راه‌پله‌های بزرگی است. ستون‌های مرمرین، سقف بسیار بلند و گچبری‌ها چشم‌نواز از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این موزه هستند. این موزه در مقابل موزه تاریخ طبیعی اتریش قرار دارد و هر دو از معماری یکسانی بهره می‌برند. دستور ساخت موزه تاریخ هنر وین توسط امپراطور اتریش برای نگهداری از مجموعه هنری قابل‌ملاحظه دودمان هابسبورگ صادر شد.
گالری اوفیتزی در شهر فلورانس ایتالیا یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین موزه‌های اروپاست. نقاشی «زایش ونوس» اثر «ساندرو بوتیچلی» را می‌توان نماد زیبایی درونی موزه اوفیتزی دانست، اما ساختمان و نمای بیرونی این موزه نیز با ستون‌های متقارن و پنجره‌های باشکوه به همان اندازه زیباست.
قصر پوتالا که روزگاری محل زندگی دالای لاما بوده، سازه قرن هفدهمی در شهر لهاسا پایتخت تبت است که هم‌اکنون به عنوان یک موزه ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کاخ بزرگ دارای ۱۳ طبقه و بیش از هزار اتاق و همچنین معابد چندصد ساله است. کسانی که بتوانند تا ارتفاع ۳۶۰۰ متری صعود کنند می‌توانند از کاخ رویایی و بسیار زیبای سرخ دیدن کنند که محل نگهداری نقاشی‌های دیواری، مجسمه‌ها و آثار هنری بی‌نظیر است. آرامگاه دالای لاماهای گذشته نیز در کاخ سرخ واقع شده است.
قصر پوتالاموزه گوگنهایم در شهر بیلبائو از معروف‌ترین موزه‌های جهان و در اسپانیاست که از سال ۱۹۹۷ فعالیت خود را آغاز کرد. این موزه که توسط «فرانک گری» معمار معروف کانادایی طراحی شده است در کنار رود نرویون واقع شده و بنای آن از پائین شبیه به یک کشتی مدرن است. ساختمان این موزه زیبا که از تیتانیوم، سنگ آهک ساخته شده است طی دو دهه گذشته میلیون‌ها گردشگر را جذب خود کرده است. این بنا یکی از تحسین‌شده‌ترین آثار معماری معاصر محسوب می‌شود. موزه گوگنهایم بیلبائو محل نگهدای آثار هنرمندان اسپانیایی و بین‌المللی است.
موزه «سالوادور دالی» در ایالت فولوریدای آمریکا محل نگهداری بزرگترین مجموعه آثار هنری «سالوادور دالی» خارج از اروپاست که توسط «رینولد» و «النا مورس» از دوستان نزدیک این نقاش معروف تاسیس شده است. طراحی ساختمان این موزه به گونه‌ای است که نور با گذر از پوسته مدرن بنا وارد فضای داخلی ساختمان می‌شود و بازدیدکنندگان را حتی پیش از وورد به بنا محسور خود می‌کند.
موزه سٌمیه در شهر مکزیکوسیتی توسط «فرناندو رومر» معمار مکزیکی و با مشاوره «فرانک گری» طراحی شده است. این موزه که دارای دو ساختمان متقارن است در میدان کارسو مکزیکوسیتی واقع شده و نمای آنها از ۱۶ هزار شش‌ضلعی آلمینیومی شکل گرفته است که در هر زاویه‌ای سایه‌روشن ایجاد می‌کنند. همچنین سقف نیمه شفاف این موزه موجب می‌شود که نور با کمی فیلترشدن وارد فضای بنا شود. مجموعه آثاری ارز شمند از برجسته‌ترین هنرمندان چون «پل سزان»، «کلود مونه» و «لئوناردو دا وینچی» در این موزه نگهداری می‌شوند. نام این موزه برگرفته از «سمیه دومیت» همسر «کارلوس اسلیم» است که در سال ۱۹۹۹ درگذشت.
