با اکران ۶ فیلم جدید، ترکیب فیلم‌های روی پرده سینماها در نیمه تابستان ۱۴۰۲ باردیگر به‌روز شد تا رقابت برای جذب مخاطب بیشتر، مدعیان تازه‌ای پیدا کرده باشد؛ کدام‌یک موفق می‌شوند؟
جی پلاس، با احتساب این ۶ فیلم جدیدی که از امروز به چرخه اکران اضافه شدند تعداد مجموع فیلم‌های اکران شده در سال جاری به عدد ۲۷ رسید. با همین تعداد فیلم سینمای ایران به فروشی بالغ‌بر ۳۷۸ میلیارد تومان در همین سال دست پیدا کرده که بخش قابل‌توجه از این فروش به «فسیل» تعلق دارد تا با رقم ۲۳۰ میلیارد تومان به رغم گذشت ۵ ماه از زمان اکران، کماکان سایه سنگینش روی گیشه سینماها باشد.
مهر نوشت؛ در این میان رقیب دیگر این فیلم «شهر هرت» است که حالا با عبور از فروش ۳۸ میلیاردی دومین فیلم در جدول فروش است تا کریم امینی به عنوان کارگردان هر دو فیلم در رتبه نخست کارگردانان با اقبال امسال بنشیند.
نکته مهم اما در ۲ نوبتی که از ابتدای امسال فیلم‌های سینماها به صورت جدی تغییر کرده‌اند، حضور فیلم‌های اجتماعی شاخص است که هرچند فیلم‌های کمدی دیگری به جز آن دو فیلمی که در ابتدای این گزارش به آن اشاره کردیم، در کنارشان نشستند اما این فیلم‌های اجتماعی هم توانسته‌اند در این رقابت گاه چشم مخاطبان را بگیرند به طوری که از هفت فیلمی که از ابتدای سال به فروش بالای ۱۰ میلیارد تومان دست پیدا کرده‌اند و در میدانی که به گفته سازندگان این آثار این رقابت منصفانه نیست، سه فیلم با فروش ۱۰ میلیارد تومان متعلق به آثار اجتماعی است.
فیلم‌های تازه اکران شده شامل فیلم‌های «بی مادر» به کارگردانی سیدمرتضی فاطمی، «ستون ۱۴» به کارگردانی امیرحسین همتی، «نارگیل» به کارگردانی سیدداوود اطیابی، «دست انداز» ساخته کمال تبریزی، «میان صخره‌ها» به کارگردانی مختار عبداللهی و «آخرین تولد» به کارگردانی نوید محمودی است که غالباً موضوعات اجتماعی دارند. از میان این ۶ فیلم ۴ فیلم هم به کارگردانان اول اختصاص دارد که در ادامه به مرور آنها می‌پردازیم.
دست‌انداز؛ آقا «کمال» و امید به احیا!
کمال تبریزی این ایام، روزهای پر مشغله‌ای را از سر می‌گذارند. همین چند وقت پیش بود که خبر دبیری‌اش در جشنواره فیلم اقوام ایرانی منتشر شد جشنواره‌ای که قرار است در تبریز برگزار شود تا به گفته خودش بخش کوچکی از قابلیت‌های زادگاهش به تصویر کشیده شود. کمال تبریزی اما همزمان با این رویداد «دست‌انداز» را هم برای اکران دارد. فیلمی که محصول سال ۹۹ است و همزمانی تولیدش با فراگیری بیماری کرونا، اکرانش را به تعویق انداخت.
کمال تبریزی اما سال‌هاست که از سینمای خود و البته سینمای مورد پسند مخاطبانش فاصله گرفته است، این را می‌توان از میزان مخاطبان و آمار فروش فیلم قبلی‌اش با عنوان «ما همه با هم هستیم» دریافت. فیلمی که پروپاقرص‌ترین هوادارانش را هم به خود جذب نکرد تا شکستی برای او در گیشه باشد، به این موضوع بیفزایید ناکامی «مارموز» یک سال قبل‌تر از اکران «ما همه با هم هستیم» را تا فهرست این عدم توفیق تکمیل شود.
کمال تبریزی حالا «دست‌انداز» را با همراهی محمد آفریده در مقام تهیه‌کننده روی پرده دارد، فیلمی که گرچه فرم حضور در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر را پر کرده بود اما خیلی زود شائبه‌هایی درباره توقیف آن مطرح شد تا سرانجام فیلم در آن دوره از جشنواره حضور نداشته باشد.
با آنکه هنوز اخبار چندانی از این فیلم مخابره نشده اما در روایت‌ها غیررسمی آمده است که این اثر، فیلم اجتماعی با چاشنی طنز است و در آن فیلم بازیگرانی همچون رضا کیانیان، حبیب رضایی، هدی زین‌العابدین، رؤیا نونهالی، همایون ارشادی و امید نعمتی حضور دارند.
در خلاصه داستان «دست‌انداز» آمده است: رها که علاقمند به نویسندگی است آخرین داستان خود را با آرزوهایش همراه می‌کند.
حالا باید دید تازه‌ترین فیلم کمال تبریزی می‌تواند موفقیتی در گیشه داشته باشد یا زنجیره شکست‌های او ادامه دار است.
آخرین تولد؛ شانس تازه‌ای برای خالقان «پوست شیر»
عمده شهرتشان را مرهون همین ساخته متأخرشان یعنی «پوست شیر» در شبکه نمایش خانگی هستند، برادران محمودی با آنکه پیش از این اثر، هم به سبب فیلم‌های سینمایی و سریال‌هایشان در تلویزیون اعتباری برای خود رقم زده بودند اما این «پوست شیر» بود که نامشان را بیشتر بر سر زبان‌ها انداخت، «چهارشنبه‌های دوست داشتنی» هم عنوانی بود که طرفداران دوآتشه همین سریال با اشاره به زمان توزیعش به آن لقب داده بودند!
با این حال نوید و جمشید محمودی گام‌های ابتدایی کار حرفه‌ای را از همان سینما برداشتند، همان زمان که «چند متر مکعب عشق» را در جشنواره فیلم فجر رونمایی کردند و توانستند تحسین منتقدان را در آن دوره از جشنواره برانگیزند. آنچه اما آثار برادران محمودی را متمایز می‌کند توجه به مسائل و مصائب مهاجران افغانستانی است از رهگذر همین امر است که تمام ساخته‌های سینمایی این دو برادر که اتفاقاً موطن آنها افغانستان است، موضوعاتی از مردم همان کشور را در دل خود دارد که گاه غلظت این توجه، نقدهایی را هم برای آنها به همراه داشته است. به طوری که هنوز برخی مخاطبان حاشیه‌های فیلم سینمایی «مردن در آب مطهر» در زمان رونمایی‌اش در جشنواره فیلم فجر را به یاد دارند. همان زمانی که نشست خبری این فیلم متأثر از حواشی ایجاد شده، چالش‌هایی را به خود دید.
برادران محمودی حالا به سراغ «آخرین تولد» رفته‌اند. فیلمی که زمزمه‌های ساختش همزمان با قدرت گرفتن حکومت طالبان در افغانستان شنیده شد و از خلاصه داستان ارائه شده برای آن هم به نظر می‌رسد تبعات استقرار طالبان در افغانستان را به تصویر می‌کشد.
نام این فیلم یک بار از «کابل پلاک ۱۰» به «سقوط کابل» تغییر کرده بود و حالا برای اکران عمومی نام «آخرین تولد» برای آن انتخاب شده است.
از نکات قابل توجه این فیلم نقش‌آفرینی آرمین رحیمیان در آن است، بازیگر جوانی که پیش‌تر در جدی‌ترین تجربه سینمایی خود در فیلم «شبی که ماه کامل شد» نقش عبدالمالک ریگی را ایفا کرده و موردتحسین قرار گرفته بود.
الناز شاکردوست، پدرام شریفی، شیدا خلیق، آسوگل خلیق، نیلوفر کوخانی و رضا بهبودی از دیگر بازیگرانی هستند که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
بر اساس خلاصه داستان رسمی، «آخرین تولد» روایتی است از عشق ثریا و فهیم؛ عشقی که سایه جنگ بر سرش آوار شده است، غزلی است عاشقانه در دل بحران.
بی‌مادر؛ اولین روایت سینمایی یک روزنامه‌نگار
در حد فاصل رونمایی در جشنواره فیلم فجر تا ورود به چرخه اکران عمومی در جشنواره‌های خارجی مختلفی روی پرده رفت و اتفاقاً حضورهای موفقی را هم تجربه کرده است، همین چند وقت پیش هم بود که جایزه قابل توجه ۶۰ هزار دلاری را برای سازندگانش به ارمغان آورد؛ «بی‌مادر» عنوان نخستین فیلم سینمایی بلند سیدمرتضی فاطمی است، کارگردانی که پیش از این از اهالی باسابقه مطبوعات بود و بعد از فعالیت مطبوعاتی به سمت قاب تلویزیون فرمان چرخاند و علاوه‌بر تهیه‌کنندگی سریال‌هایی مانند «هوش سیاه ۲» و «شرایط خاص» در مقام مجری و برنامه‌ساز دو برنامه جنجالی «۱۸۰ درجه» و «اختیاریه» را هم روانه آنتن کرد.
سیدمرتضی فاطمی حالا ورود به عرصه جدید یعنی کارگردانی سینما را با داستانی درباره رحم اجاره‌ای آزموده است. «بی‌مادر» از فیلم‌های حاضر در جشنواره فیلم فجر دوره چهلم بود که هرچند نتوانست توجه داوران را به سمت خود جلب کند و در هیچ رشته‌ای موفق به کسب سیمرغ نشد اما از آثار بحث‌برانگیز این دوره بود.
نکته مهم فیلم «بی‌مادر» حضور پردیس پورعابدینی در نقش اصلی آن است. بازیگر جوانی که پیش‌تر با ایفای نقش در سریال «آقازاده» به عرصه بازیگری معرفی شده بود و به نوعی می‌توان این فیلم را مهمترین تجربه سینمایی این بازیگر در آغاز راه در این حوزه توصیف کرد. پورعابدینی البته سال گذشته برای فیلم «غریب» سیمرغ بازیگری را هم شکار کرد اما «بی‌مادر» اولین فیلمی است که این بازیگر ایفای نقش اصلی را در آن برعهده داشته است.
پژمان جمشیدی دیگر بازیگر فیلم «بی‌مادر» است که در ادامه فاصله گرفتنش از فیلم‌های کمدی، در این فیلم هم ایفاگر یک نقش جدی است و اتفاقاً توانسته بعد جدیدی از بازیگری‌اش را ارائه بدهد.
در خلاصه داستان این فیلم آمده: «زندگی آرام یک زوج با پافشاری یکی از آنها روی تصمیمش، ناخواسته وارد دو راهی‌ها و مخاطرات اخلاقی پیچیده‌ای می‌شود.»
در این فیلم امیر آقایی، میترا حجار، پژمان جمشیدی، پردیس پورعابدینی، علی اوجی، بیتا عزیز، سارا محمدی و فاطمه میرزایی ایفای نقش کرده‌اند.
میان صخره‌ها؛ روایت یک فیلم‌اولی از نوجوانان روستا
نه کارگردانش شناخته شده است و نه بازیگران مطرحی دارد. این نخستین ساخته مختار عبدالهی در مقام کارگردان است که اساساً برای مخاطبان کودک و نوجوان ساخته شده است، از «میان صخره‌ها» می‌گویم؛ فیلمی که بعید است بتواند گیشه پررونقی داشته باشد اما نقش‌آفرینی متفاوت بازیگرانش توانست جایزه بهترین بازیگر را از جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان برایش به ارمغان بیاورد. فیلمی که به طبیعت بکر چهار محال بختیاری تکیه زده و جذابیت‌های محیط زیستی آن منطقه را هم به تصویر می‌کشد.
مختار عبداللهی اما پیش‌تر به واسطه پذیرفته نشدن فیلمش در جشنواره فیلم فجر و البته دشواری‌های ساخت فیلم کودک از مرگ انگیزه‌هایش برای تولید فیلم‌هایی در این حوزه گفته بود.
او در مصاحبه‌ای عنوان کرد: «قالب اعتراض مکتوبی که به سازمان سینمایی داشتم هم تأکید کردم که با این سیاست، سینمای کودک نابود می‌شود. فیلم ما نمره قبولی هم گرفته بود و رد شدن آن از سوی جشنواره موجب می‌شود که به شخصه دیگر انگیزه‌ای برای ساخت فیلم کودک نداشته باشم. اولویت فیلمسازان دیگر هم طبیعتاً جشنواره «فجر» است و اگر بخواهند در این ویترین حضور داشته باشند سعی می‌کنند سراغ فیلم کودک نروند.»
از سوی دیگر دور از تصور نیست که «میان صخره‌ها» با آنکه می‌تواند مخاطبان خاص خود را از سینما راضی خارج کند اما فروش چندانی را در گیشه رقم نزند.
«میان صخره‌ها» روایتگر قصه خواهر و برادری به نام ابراهیم و ایلما است که در منطقه بختیاری نشین زندگی می‌کنند آنها یک روز گله خود را به کوهستان می‌برند اما طی حادثه‌ای در کوه گرفتار می‌شوند و یک شبانه روز را در آنجا سپری می‌کنند.
این اثر در سی و چهارمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان موفق به کسب جایزه ویژه داوران و پروانه زرین بهترین بازیگر کودک شد.
ستون ۱۴؛ یک فیلم خشن برای بالای ۱۵ ساله‌ها!
فهرست فیلم‌های تازه اکران شده فیلمی با رده بندی سنی بالای ۱۵ سال در دل خود دارد، «ستون ۱۴» عنوان نخستین فیلم سینمایی امیرحسین همتی است که خودش پیش‌تر در گفتگویی با خبرگزاری مهر گفته بود: «بخش‌هایی از این فیلم فضای خشنی دارد. در بخش‌های پایانی خشونت فیلم بالا می‌رود و به همین دلیل محدودیت سنی برای آن در نظر گرفته شده است.»
«ستون ۱۴» هم از آن دسته از فیلم‌هایی است که سازندگانش ترجیح داده‌اند در مسیر تولید اخبار چندانی از آن منتشر نکنند همان فیلمی که به دلیل یک رأی کمتر نتوانست شانس حضور در چهلمین جشنواره فیلم را به دست آورد.
با این حال علیرضا قاسم خان تهیه کننده این اثر عنوان کرده است «ستون ۱۴» خط داستانی شبیه به سریال کره‌ای «بازی مرکب» دارد. این گرچه می‌تواند یک حربه و یک اظهار نظر تبلیغاتی برای این فیلم باشد اما قاسم خان در این باره تاکید کرده است: «قصه‌های بسیاری در دنیا وجود دارد که شاید شباهت‌هایی هم با یکدیگر داشته باشند. در این مورد هم شاید بخش‌هایی از داستان فیلم شبیه آن سریال باشد اما اینکه فیلم را براساس آن سریال ساخته باشیم، خیر اینگونه نیست. به شخصه سریال «بازی مرکب» را ندیده‌ام اما بر اساس برخی شنیده‌ها شاید شباهت‌هایی وجود داشته باشد.»
در این فیلم میترا حجاز و روزبه حصاری به ایفای نقش پرداخته‌اند و باید دید آیا در اکران تابستانه یک فیلم خشن می‌تواند توفیقی در گیشه‌ها داشته باشد؟
نارگیل ۲؛ یک تجربه عروسکی خاص برای بچه‌ها
تهیه‌کننده‌اش این روزها «فسیل» را به عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را روی پرده دارد که به تنهایی نزدیک به دو سوم فروش کل سینماهای ایران را به خود اختصاص داده است. ابراهیم عامریان تهیه کننده «نارگیل» اساساً یکی از تهیه‌کننده‌هایی است که در این سال‌ها به یکی از چهره‌های پول‌ساز سینما تبدیل شده که هر آنچه ساخته، با دست‌یابی به فروش‌های بالا گیشه سینماها را تقویت کرده است، هم اوست که عرصه کارگردانی را هم تجربه کرده و سریال «نارگیل» را در شبکه نمایش خانگی ارائه کرده، به همین سبب این روزها تیم تبلیغاتی ساخته جدیدش از آن به عنوان به عنوان «نارگیل ۲» یاد می‌کنند این در حالی است که این فیلم قسمت نخستی در مدیوم سینما نداشته است.
همان‌طور که اشاره شد فهرست فیلم‌های تازه اکران شده سهم بالایی از فیلم اولی‌ها هم دارد، از ۶ فیلمی که به تازگی به نمایش درآمده‌اند چهار فیلم متعلق به کارگردانان اول است، سید داوود اطیابی هم حالا نخستین تجربه کارگردانی خود را با فیلمی برای کودکان روی پرده دارد. گرچه فیلم سینمایی «نارگیل» پیش از سریالش ساخته شده و این نسخه سریالی بود که زودتر در دسترس مخاطبان قرار گرفت اما این موفقیت نسخه سینمایی آن در جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان بود که سازندگانش را بر آن داشت تا آن را در شبکه نمایش خانگی هم بیازمایند.
با این حال تنها وجه مشترک این دو اثر شخصیت‌های عروسکی و صداپیشگانش است. به‌طوری که ابراهیم عامریان هم درباره این موضوع گفت: «فیلم سینمایی «نارگیل» یک کار عروسکی رئال است که سه عروسک دارد و همان عروسک‌هایی هستند که در سریال نیز بودند. بازیگران آن تغییر کرده‌اند و داستان فیلم در زمان دیگری اتفاق می‌افتد. در کل قصه متفاوت‌تر از سریال رو به جلو می‌رود»
حالا باید دید این فیلم کودک هم می‌تواند مانند فیلم‌های اخیر این تهیه‌کننده که اغلب در ژانر کمدی بوده و توانسته بودند فروش موفقی را تجربه کنند، گیشه سینماها را به دست آورد؟
