به گزارش ایرنا، از گذشته های دور، خانه تکانی رسم و سنت ایرانیان در نکوداشت نوروز بوده است تا زنگار و پلیدی ها از در و دیوار خانه پاک شود و جای خود را به زیبایی و پاکی بدهد و امروزه، گاه این آیین تا لحظه سال تحویل به طول می انجامد.
در این میان، مردم استان همدان نیز به رسم نیاکان خود با شروع ماه اسفند، با خانه تکانی به استقبال عید و سال جدید می روند اما این سنت دیرینه با آئین هایی همراه است که عنوان 'دوده گیری' را بر آن نهاده اند و آداب خاص خود را دارد.
یکی از بانوان همدانی که 80 بهار را گذرانده و خاطراتی بس عمیق از آیین دوده گیری دارد، گفت: سال ها پیش، بیشتر خانه های قدیمی خشت و گلی بودند و در ابتدای دوده گیری، زنان همدانی دیوارها و سقف ها را با جارو از تار عنکبوت تمیز می کردند و به این کار بسیار اهمیت می دادند.
مهین حاجیلویی ادامه داد: دیوارهای کاهگلی را با دوغابی از خاک سفید و با کمک یک تکه پارچه کهنه تمیز می کردند و سقف های گنبدی شکل خانه را با یک جاروی بلند تمیز و سفید می کردند و دوده ها را از آن پاک می کردند.
این بانوی سالخورده همدانی ادامه داد: زنان همدانی ها بر این باور بودند که باید تا شب چهارشنبه سوری، دوده گیری و خانه تکانی را به پایان برسانند.
وی اضافه کرد: آنها معتقد بودند که اگر کار دوده گیری تا چهارشنبه سوری اتفاق نیفتند و مثل امروزی ها تا لحظه سال تحویل ادامه یابد، دل اسباب خانه می گیرد که چرا تمیز نشده اند.
وی افزود: زنان همدانی معتقد بودند همانطور که گرد و خاک از چهره خانه پاک می کنند باید دل خود را نیز از کینه و نفرت خالی کنند تا با دلی پاک و صاف به پیشواز بهار بروند و سعی می کردند با هر کسی که قهر بودند آشتی کنند و در دید و بازدید عید از او پیشی بگیرند تا کدورت ها از بین برود.
یک نویسنده، محقق و پژوهشگر همدانی نیز در این خصوص گفت: در آستانه عید، کدبانوی خانه به اتفاق سایر افراد به خانه تکانی مشغول می شد و به گرده گیری و دوده گیری می پرداخت.
هادی گروسین ادامه داد: بانوان همدانی، زیراندازهای هر اتاق را به داخل حیاط یا کوچه می بردند و با تکان دادن و به چوب بستن، آنها را تمیز و عاری از گرد و خاک می کردند؛ سپس سایر وسایل و ظروف روی طاقچه را بیرون از اتاق برده و به گردگیری و تمیز کردن آنها مشغول می شدند.
وی اظهار کرد: سرانجام با دستمال هایی که به نوک تکه چوبی می بستند، به تمیز کردن گرد و خاک و دوده های در و دیوار می پرداختند.
وی بیان کرد: 'دوده گیری' در واقع پاک کردن دوده های خانه و دودزدگی در و دیوارها ناشی از سوخت های گیاهی و حیوانی در تنور، مطبخ و منقل ها بوده است.
گروسین گفت: در پایان کار، کف اتاق را جارو می کردند و بعضی اوقات با حل کردن خاک سفید در آب، 'دوغ آبه' درست می کردند و با تکه پارچه ای که بر دوغ آبه می زدند دیوارها را به اصطلاح چُرپِه (زدن تکه پارچه خیس به دیوارها) می زدند و پس از اتمام این کار هر وسیله را در جای خودش قرار می دادند و تا حد مقدور به تزیین اتاق می پرداختند.
وی اضافه کرد: زنان همدانی همزمان با دوده گیری به پخت نان و شیرینی می پرداختند و مقداری از هسته های هندوانه و خربزه و کدو را بو می دادند و به پاک کردن مویز و شانی و کشمش می پرداختند، گردو و بادام را می شکستند و مغزهای آنها را با مویزها قاطی می کردند و تمام تنقلاب را آماده می گذاشتند تا در ایام نوروز با آنها مهمانان نوروزی را پذیرایی کنند.
1181/2090
انتهای پیام در این میان، مردم استان همدان نیز به رسم نیاکان خود با شروع ماه اسفند، با خانه تکانی به استقبال عید و سال جدید می روند اما این سنت دیرینه با آئین هایی همراه است که عنوان 'دوده گیری' را بر آن نهاده اند و آداب خاص خود را دارد.
یکی از بانوان همدانی که 80 بهار را گذرانده و خاطراتی بس عمیق از آیین دوده گیری دارد، گفت: سال ها پیش، بیشتر خانه های قدیمی خشت و گلی بودند و در ابتدای دوده گیری، زنان همدانی دیوارها و سقف ها را با جارو از تار عنکبوت تمیز می کردند و به این کار بسیار اهمیت می دادند.
مهین حاجیلویی ادامه داد: دیوارهای کاهگلی را با دوغابی از خاک سفید و با کمک یک تکه پارچه کهنه تمیز می کردند و سقف های گنبدی شکل خانه را با یک جاروی بلند تمیز و سفید می کردند و دوده ها را از آن پاک می کردند.
این بانوی سالخورده همدانی ادامه داد: زنان همدانی ها بر این باور بودند که باید تا شب چهارشنبه سوری، دوده گیری و خانه تکانی را به پایان برسانند.
وی اضافه کرد: آنها معتقد بودند که اگر کار دوده گیری تا چهارشنبه سوری اتفاق نیفتند و مثل امروزی ها تا لحظه سال تحویل ادامه یابد، دل اسباب خانه می گیرد که چرا تمیز نشده اند.
وی افزود: زنان همدانی معتقد بودند همانطور که گرد و خاک از چهره خانه پاک می کنند باید دل خود را نیز از کینه و نفرت خالی کنند تا با دلی پاک و صاف به پیشواز بهار بروند و سعی می کردند با هر کسی که قهر بودند آشتی کنند و در دید و بازدید عید از او پیشی بگیرند تا کدورت ها از بین برود.
یک نویسنده، محقق و پژوهشگر همدانی نیز در این خصوص گفت: در آستانه عید، کدبانوی خانه به اتفاق سایر افراد به خانه تکانی مشغول می شد و به گرده گیری و دوده گیری می پرداخت.
هادی گروسین ادامه داد: بانوان همدانی، زیراندازهای هر اتاق را به داخل حیاط یا کوچه می بردند و با تکان دادن و به چوب بستن، آنها را تمیز و عاری از گرد و خاک می کردند؛ سپس سایر وسایل و ظروف روی طاقچه را بیرون از اتاق برده و به گردگیری و تمیز کردن آنها مشغول می شدند.
وی اظهار کرد: سرانجام با دستمال هایی که به نوک تکه چوبی می بستند، به تمیز کردن گرد و خاک و دوده های در و دیوار می پرداختند.
وی بیان کرد: 'دوده گیری' در واقع پاک کردن دوده های خانه و دودزدگی در و دیوارها ناشی از سوخت های گیاهی و حیوانی در تنور، مطبخ و منقل ها بوده است.
گروسین گفت: در پایان کار، کف اتاق را جارو می کردند و بعضی اوقات با حل کردن خاک سفید در آب، 'دوغ آبه' درست می کردند و با تکه پارچه ای که بر دوغ آبه می زدند دیوارها را به اصطلاح چُرپِه (زدن تکه پارچه خیس به دیوارها) می زدند و پس از اتمام این کار هر وسیله را در جای خودش قرار می دادند و تا حد مقدور به تزیین اتاق می پرداختند.
وی اضافه کرد: زنان همدانی همزمان با دوده گیری به پخت نان و شیرینی می پرداختند و مقداری از هسته های هندوانه و خربزه و کدو را بو می دادند و به پاک کردن مویز و شانی و کشمش می پرداختند، گردو و بادام را می شکستند و مغزهای آنها را با مویزها قاطی می کردند و تمام تنقلاب را آماده می گذاشتند تا در ایام نوروز با آنها مهمانان نوروزی را پذیرایی کنند.
1181/2090
کپی شد
