به گزارش ایرنا تپه باستانی هگمتانه با وسعتی حدود 40 هکتار در دل بافت قدیمی شهر همدان و در حد فاصل خیابان های اکباتان، شهدا و بلوار هگمتانه واقع شده است و با توجه به اشارات تاریخی و برداشت های اولیه محققان علوم تاریخ و باستان شناسی، به عنوان «هگمتاه باستانی» و در برگیرنده کاخ ها و آثار دوره ماد و هخامنشی معرفی شده است.
عملیات آزاد سازی این اثر مهم باستانی از خانه های مسکونی و تجاری که بر روی آن واقع شده بود از حدود سال 1347 آغاز و تا سال 1353حدود 15هکتار آن به عنوان فاز اول خریداری و تملک و کاوش های باستان شناسی از سال 1362 توسط کارشناسان مجرب سازمان میراث فرهنگی آغاز شد.
به طور کلی تپه هگمتانه در طول سالیان اخیر بارها مورد حفاری باستان شناسان داخلی و خارجی قرار گرفته است و در طول حفاری های انجام شده آثار ارزشمند و بی نظیری همچون لوح زرین، کوزه شکسته، بشقاب نقره ای و پایه ستون سنگی یافت شده که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آنها است.
ماحصل کاوش های علمی انجام شده پیدایش شهری باستانی و گسترده است، ساخت و سازهای این شهر باستانی عبارت است از معابری به فاصله های مساوی و موازی یکدیگر که در حد فاصل آنها واحدهای ساختمانی مشابه و قرینه یکدیگر احداث شده است.
از جمله ویژگی های شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر است که در بین آثار باستانی به دست آمده کم سابقه بوده و مجموعه بی نظیر و جذابی را در دل شهر همدان به وجود آورده که به صورت گسترده ای مورد استقبال و بازدید گردشگران ایرانی و خارجی است.
در همین چارچوب از آغاز سالجاری، تملک و آزادسازی بخشی از عرصه تپه هگمتانه در دستور کار مسئولان قرار گرفت؛ به طوریکه مدیر پایگاه تاریخی هگمتانه در فروردین ماه امسال اعلام کرد: آزادسازی عرصه هگمتانه از یک یا 2 قطعه پلاک مسکونی تجاوز نمی کند و این بناها تا پایان فروردین ماه امسال آزادسازی می شوند.
بهرام توتونچی گفت: فاز 2 عرصه هگمتانه در قسمت جنوب غربی مشرف به بازار قرار است با اعتباری که در نظر گرفته شده آزادسازی شود.
این درحالی بود که مدیر پایگاه تاریخی هگمتانه در خصوص علت کندی موضوع کاوش در هگمتانه گفت: یکی از سیاست ها و رویکردهای سازمان میراث فرهنگی در محوطه های خشتی تمرکز بر حفاظت و مرمت است چراکه خشت خام در مقابل بارندگی و سرما دچار فرسایش جدی می شود و مرمت های اصولی می تواند سبب ماندگاری محوطه برای نسل های آتی باشد.
وی افزود: از همین رو، موضوع کاوش در هگمتانه به کندی پیش می رود و اولویت ها بر پژوهش، حفاظت و مرمت گذاشته شده است.
اما در آبان ماه امسال بار دیگر آزاد سازی حریم تپه باستانی هگمتانه به دغدغه جدی فرهنگ دوستان و اهالی میراث فرهنگی و کارشناسان این حوزه تبدیل شد؛ چرا که در طرح ریزی تبدیل شش رینگ تاریخی همدان با مرکزیت میدان امام (ره) به پیاده راه و ادامه آن تا نزدیکی محوطه تاریخی هگمتانه، به دلیل مستقر بودن آهن فروشان در خیابان اکباتان، مشکلاتی برای این افراد به وجود آمد و دسترسی به بازار آهنگران برای کسبه محدود شد و کسبه این بازار به دلیل نداشتن مسیر ماشین رو به استانداری و فرمانداری معترض شدند.
در این میان شهرداری همدان برای حل مشکلات یاد شده، پیشنهاد داد یک مسیر از داخل سایت تاریخی هگمتانه باز شود؛ پیشنهادی که با استقبال روبرو نشد و انتقادهای بسیاری به دنبال داشت.
در حقیقت این اقدام شهرداری با اعتراض گسترده اهالی میراث فرهنگی و کارشناسان این حوزه مواجه و موجب شد معاون میراث فرهنگی کشور بلافاصله از محوطه تاریخی هگمتانه بازدید کند و در 2 جلسه کارشناسی که در پایگاه هگمتانه با حضور مقام های استانی در همدان و در جلسه دیگری در تهران با حضور معاون شهرسازی و معماری برگزار شد، به ارائه تمهیدات و راهکارهای اجرایی پرداختند.
در این زمان استاندار همدان که دغدغه زیادی برای رفع این مشکل دارد، وارد میدان شده و در نشست بررسی مسائل پیاده راه خیابان اکباتان همدان خواستار شتاب گیری روند آزاد سازی حریم تپه باستانی هگمتانه شد و تاکید کرد: تپه باستانی هگمتانه آیینه میراث تاریخی کشور است و آزاد سازی حریم آن با حفظ و ارائه نقشه اشتغال مردم منطقه باید با شتاب و بدون درنگ انجام شود.
محمد ناصر نیکبخت افزود: در دنیا تپه ای به اهمیت هگمتانه وجود ندارد و این افتخار و داشته ای برای کشور ایران است و ای کاش تاکنون کارهای آن به اتمام می رسید.
وی با انتقاد از فعالیت پارکینگ در جوار حریم تپه هگمتانه افزود: برای رفع مشکل آهن فروشان و کسبه این منطقه با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور مسیری برای تردد در نظر گرفته شود.
نیکبخت با بیان اینکه تپه هگمتانه اثر ارزشمندی بشمار می رود که حفظ آن برای استان همدان بسیار ضروری است، گفت: اما کسب و کار، رضایت و اشتغال مردم نیز برای ما مهم است و در کنار آن تملک حریم تپه هگمتانه باید ادامه یابد تا عرصه به صورت کامل آزاد شود.
استاندار همدان با تاکید بر اینکه مسئولان نهادها و سازمان های مختلف استانی آمادگی کامل برای آزادسازی حریم تپه هگمتانه دارند، گفت: تپه هگمتانه گذشته، کارنامه و تاریخ ایران است و آنقدر مهم است که برای آن دل بسوزانیم.
وی با ذکر اینکه راهکار اصلی برای حفظ این تپه، آزاد سازی حریم آن است، اظهار کرد: انتظار می رود سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای آزادسازی حریم و تصرف کامل تپه، طرح ارائه کند.
استاندار همدان با انتقاد از اینکه با وجود نقدینگی های بسیاری که کشور در سال های گذشته کسب کرد، هنوز حریم تپه هگمتانه بعد از 25 سال آزادسازی نشده است، گفت: در اجرای این طرح ها باید حقوق اجتماعی نیز رعایت شود.
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این خصوص گفت: به نظر می رسد که اصل طرح که در جهت کیفیت بخشی به فضای شهری است در ادامه مرمت جداره ها مورد قبول است و رفع عوامل مخدوش کننده بصری در ارتقای کیفیت آن تاثیرگذار خواهد بود.
محمد حسن طالبیان اضافه کرد: اما این طرح در ابتدای بازار آهنگرها به دلیل نداشتن مسیر ماشین رو با مشکلاتی مواجه شده که مسئولان شهری نیز پیشنهاد داده اند مسیر ماشین رو بازار آهنگرها از محوطه هگمتانه عبور کند که سازمان میراث فرهنگی مخالف این اقدام است.
وی افزود: پس از بازدید بلا فاصله درخواست کردم تا تمامی مدارک، از طرح تفضیلی تا نقشه های عرصه و حریم و طرحی که قرار است در محوطه هگمتانه انجام گیرد با پیشنهادهای مختلف ارسال شود تا با تشکیل شورای فنی و مذاکره با وزارت و راه و شهرسازی هر چه سریعتر نسبت به رفع این مشکل شهری اقدام شود.
وی تاکید کرد: درحال حاضر جلسه کارشناسی برای حفظ عرصه محوطه تاریخی هگمتانه و همچنین رفع مشکل اجتماعی در ارتباط با این مسیر که هم اکنون برای کسبه بازار آهنگران ایجاد شده برگزار شده است.
آنطور که معاون میراث فرهنگی کشور معتقد است، عبور ماشین ها نه تنها از داخل عرصه محوطه تاریخی هگمتانه برخلاف ضوابط میراث فرهنگی است بلکه ورودی هگمتانه نیز که محلی برای رفت و آمد گردشگران محسوب می شود با مشکلاتی همراه خواهد بود.
وی تاکید کرد: این مشکلات نباید با ایجاد چنین طرح هایی باعث شود که در این بخش ها تجمع مشاغل مزاحم افزایش پیدا کند از همین رو، دو پیشنهاد داده شده، از جمله در طرح پیاده سازی خیابان اکباتان ترکیبی از طرح ماشین رو و پیاده راه طراحی شود تا بدون آسیب رساندن به محوطه تاریخی ارزشمند هگمتانه، مشکل کسبه بازار آهنگرها و مسئولین شهری مرتفع شود.
تپه باستانی هگمتانه جزو نخستین آثار تاریخی است که در سال 1310 در کشور ثبت شد و هم اکنون در فهرست 50 محوطه باستانی کشور که برای ثبت جهانی نامزد شده‌اند، قرار گرفته است.
به گزارش ایرنا، بی تردید حفظ حریم این محوطه ارزشمند تاریخی که میراثی گرانبها از تمدن کهن ایرانی بشمار می رود، امری ضروری است و بر لزوم شتاب گیری طرح های کارشناسی که منجر به تحقق این هدف شود، می افزاید.
1181/ 2090
گزارش از الهام تدین**انتشار دهنده: سعید زارع کندجان
انتهای پیام عملیات آزاد سازی این اثر مهم باستانی از خانه های مسکونی و تجاری که بر روی آن واقع شده بود از حدود سال 1347 آغاز و تا سال 1353حدود 15هکتار آن به عنوان فاز اول خریداری و تملک و کاوش های باستان شناسی از سال 1362 توسط کارشناسان مجرب سازمان میراث فرهنگی آغاز شد.
به طور کلی تپه هگمتانه در طول سالیان اخیر بارها مورد حفاری باستان شناسان داخلی و خارجی قرار گرفته است و در طول حفاری های انجام شده آثار ارزشمند و بی نظیری همچون لوح زرین، کوزه شکسته، بشقاب نقره ای و پایه ستون سنگی یافت شده که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آنها است.
ماحصل کاوش های علمی انجام شده پیدایش شهری باستانی و گسترده است، ساخت و سازهای این شهر باستانی عبارت است از معابری به فاصله های مساوی و موازی یکدیگر که در حد فاصل آنها واحدهای ساختمانی مشابه و قرینه یکدیگر احداث شده است.
از جمله ویژگی های شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر است که در بین آثار باستانی به دست آمده کم سابقه بوده و مجموعه بی نظیر و جذابی را در دل شهر همدان به وجود آورده که به صورت گسترده ای مورد استقبال و بازدید گردشگران ایرانی و خارجی است.
در همین چارچوب از آغاز سالجاری، تملک و آزادسازی بخشی از عرصه تپه هگمتانه در دستور کار مسئولان قرار گرفت؛ به طوریکه مدیر پایگاه تاریخی هگمتانه در فروردین ماه امسال اعلام کرد: آزادسازی عرصه هگمتانه از یک یا 2 قطعه پلاک مسکونی تجاوز نمی کند و این بناها تا پایان فروردین ماه امسال آزادسازی می شوند.
بهرام توتونچی گفت: فاز 2 عرصه هگمتانه در قسمت جنوب غربی مشرف به بازار قرار است با اعتباری که در نظر گرفته شده آزادسازی شود.
این درحالی بود که مدیر پایگاه تاریخی هگمتانه در خصوص علت کندی موضوع کاوش در هگمتانه گفت: یکی از سیاست ها و رویکردهای سازمان میراث فرهنگی در محوطه های خشتی تمرکز بر حفاظت و مرمت است چراکه خشت خام در مقابل بارندگی و سرما دچار فرسایش جدی می شود و مرمت های اصولی می تواند سبب ماندگاری محوطه برای نسل های آتی باشد.
وی افزود: از همین رو، موضوع کاوش در هگمتانه به کندی پیش می رود و اولویت ها بر پژوهش، حفاظت و مرمت گذاشته شده است.
اما در آبان ماه امسال بار دیگر آزاد سازی حریم تپه باستانی هگمتانه به دغدغه جدی فرهنگ دوستان و اهالی میراث فرهنگی و کارشناسان این حوزه تبدیل شد؛ چرا که در طرح ریزی تبدیل شش رینگ تاریخی همدان با مرکزیت میدان امام (ره) به پیاده راه و ادامه آن تا نزدیکی محوطه تاریخی هگمتانه، به دلیل مستقر بودن آهن فروشان در خیابان اکباتان، مشکلاتی برای این افراد به وجود آمد و دسترسی به بازار آهنگران برای کسبه محدود شد و کسبه این بازار به دلیل نداشتن مسیر ماشین رو به استانداری و فرمانداری معترض شدند.
در این میان شهرداری همدان برای حل مشکلات یاد شده، پیشنهاد داد یک مسیر از داخل سایت تاریخی هگمتانه باز شود؛ پیشنهادی که با استقبال روبرو نشد و انتقادهای بسیاری به دنبال داشت.
در حقیقت این اقدام شهرداری با اعتراض گسترده اهالی میراث فرهنگی و کارشناسان این حوزه مواجه و موجب شد معاون میراث فرهنگی کشور بلافاصله از محوطه تاریخی هگمتانه بازدید کند و در 2 جلسه کارشناسی که در پایگاه هگمتانه با حضور مقام های استانی در همدان و در جلسه دیگری در تهران با حضور معاون شهرسازی و معماری برگزار شد، به ارائه تمهیدات و راهکارهای اجرایی پرداختند.
در این زمان استاندار همدان که دغدغه زیادی برای رفع این مشکل دارد، وارد میدان شده و در نشست بررسی مسائل پیاده راه خیابان اکباتان همدان خواستار شتاب گیری روند آزاد سازی حریم تپه باستانی هگمتانه شد و تاکید کرد: تپه باستانی هگمتانه آیینه میراث تاریخی کشور است و آزاد سازی حریم آن با حفظ و ارائه نقشه اشتغال مردم منطقه باید با شتاب و بدون درنگ انجام شود.
محمد ناصر نیکبخت افزود: در دنیا تپه ای به اهمیت هگمتانه وجود ندارد و این افتخار و داشته ای برای کشور ایران است و ای کاش تاکنون کارهای آن به اتمام می رسید.
وی با انتقاد از فعالیت پارکینگ در جوار حریم تپه هگمتانه افزود: برای رفع مشکل آهن فروشان و کسبه این منطقه با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور مسیری برای تردد در نظر گرفته شود.
نیکبخت با بیان اینکه تپه هگمتانه اثر ارزشمندی بشمار می رود که حفظ آن برای استان همدان بسیار ضروری است، گفت: اما کسب و کار، رضایت و اشتغال مردم نیز برای ما مهم است و در کنار آن تملک حریم تپه هگمتانه باید ادامه یابد تا عرصه به صورت کامل آزاد شود.
استاندار همدان با تاکید بر اینکه مسئولان نهادها و سازمان های مختلف استانی آمادگی کامل برای آزادسازی حریم تپه هگمتانه دارند، گفت: تپه هگمتانه گذشته، کارنامه و تاریخ ایران است و آنقدر مهم است که برای آن دل بسوزانیم.
وی با ذکر اینکه راهکار اصلی برای حفظ این تپه، آزاد سازی حریم آن است، اظهار کرد: انتظار می رود سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای آزادسازی حریم و تصرف کامل تپه، طرح ارائه کند.
استاندار همدان با انتقاد از اینکه با وجود نقدینگی های بسیاری که کشور در سال های گذشته کسب کرد، هنوز حریم تپه هگمتانه بعد از 25 سال آزادسازی نشده است، گفت: در اجرای این طرح ها باید حقوق اجتماعی نیز رعایت شود.
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این خصوص گفت: به نظر می رسد که اصل طرح که در جهت کیفیت بخشی به فضای شهری است در ادامه مرمت جداره ها مورد قبول است و رفع عوامل مخدوش کننده بصری در ارتقای کیفیت آن تاثیرگذار خواهد بود.
محمد حسن طالبیان اضافه کرد: اما این طرح در ابتدای بازار آهنگرها به دلیل نداشتن مسیر ماشین رو با مشکلاتی مواجه شده که مسئولان شهری نیز پیشنهاد داده اند مسیر ماشین رو بازار آهنگرها از محوطه هگمتانه عبور کند که سازمان میراث فرهنگی مخالف این اقدام است.
وی افزود: پس از بازدید بلا فاصله درخواست کردم تا تمامی مدارک، از طرح تفضیلی تا نقشه های عرصه و حریم و طرحی که قرار است در محوطه هگمتانه انجام گیرد با پیشنهادهای مختلف ارسال شود تا با تشکیل شورای فنی و مذاکره با وزارت و راه و شهرسازی هر چه سریعتر نسبت به رفع این مشکل شهری اقدام شود.
وی تاکید کرد: درحال حاضر جلسه کارشناسی برای حفظ عرصه محوطه تاریخی هگمتانه و همچنین رفع مشکل اجتماعی در ارتباط با این مسیر که هم اکنون برای کسبه بازار آهنگران ایجاد شده برگزار شده است.
آنطور که معاون میراث فرهنگی کشور معتقد است، عبور ماشین ها نه تنها از داخل عرصه محوطه تاریخی هگمتانه برخلاف ضوابط میراث فرهنگی است بلکه ورودی هگمتانه نیز که محلی برای رفت و آمد گردشگران محسوب می شود با مشکلاتی همراه خواهد بود.
وی تاکید کرد: این مشکلات نباید با ایجاد چنین طرح هایی باعث شود که در این بخش ها تجمع مشاغل مزاحم افزایش پیدا کند از همین رو، دو پیشنهاد داده شده، از جمله در طرح پیاده سازی خیابان اکباتان ترکیبی از طرح ماشین رو و پیاده راه طراحی شود تا بدون آسیب رساندن به محوطه تاریخی ارزشمند هگمتانه، مشکل کسبه بازار آهنگرها و مسئولین شهری مرتفع شود.
تپه باستانی هگمتانه جزو نخستین آثار تاریخی است که در سال 1310 در کشور ثبت شد و هم اکنون در فهرست 50 محوطه باستانی کشور که برای ثبت جهانی نامزد شده‌اند، قرار گرفته است.
به گزارش ایرنا، بی تردید حفظ حریم این محوطه ارزشمند تاریخی که میراثی گرانبها از تمدن کهن ایرانی بشمار می رود، امری ضروری است و بر لزوم شتاب گیری طرح های کارشناسی که منجر به تحقق این هدف شود، می افزاید.
1181/ 2090
گزارش از الهام تدین**انتشار دهنده: سعید زارع کندجان
کپی شد
