دانشگاه علوم پزشکی همدان در اقدامی قابل توجه تصمیم به ترمیم باغ و عمارت بدیع الحکما و تأسیس موزه طب در این باغ پس از تملک آن گرفت. اتفاقی که به گفته بسیاری از کارشناسان میراث فرهنگی مبارک و شایسته است. درباره چگونگی این اتفاق و نقش سازمان میراث فرهنگی در تقویت چنین اقداماتی با علی مالمیر مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان گفت وگو کردیم.
به گزارش ایلنا هگمتانه شهری تاریخی است که در دوران مختلف، چشمه‌ها، قنات‌ها و باغ‌های بسیاری را به خود دید اما به مرور همه را از دست داد.یکی از آنها باغ بزرگ بدیع‌الحکما پزشک نامدار همدانی در دوره قاجار است که از برج تندیس در جاده دره مرادبیک شروع شده و تا منظقه پردیس کنونی امتداد داشت. این باغ دارای دو عمارت بزرگ بود و بزرگان بسیاری همچون نیما یوشیج و میرزاده عشقی را میزبانی کرده است. به رغم تمام تلاش‌های نهادهای مدنی برای جلوگیری از تخریب باغ‌هایی همچون بدیع، بخش بزرگی از این باغ در سال 92 تخریب و درختان سربه فلک کشیده‌اش زنده‌زنده سر بریده شدند .
شما به عنوان ناظر برای موزه باغ بدیع‌الحکما چه کارهایی انجام دادید و برای اینکه از سایر نهادها بخواهیم که اقدام دانشگاه علوم‌پزشکی همدان را الگوی خود قرار دهند چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
یکی از سیاست‌های اصلی سازمان حمایت و تشویق بخش خصوصی و سایر دستگاه‌ها در جهت ایجاد موزه است. هر دستگاهی نیز می‌تواند ظرفیت موزه‌ای و ارزش نمایش آثار مرتبط با نهاد خود را داشته باشد، ما نیز در این راستا توصیه‌هایی خودمان را می کنیم. برای مثال آموزش و پرورش در قالب دبیرستان ابن‌سینا ، موزه مدرسه را ایجاد کرده است و چون ساختمان آنجا ثبت شده است ما در حوزه مرمت به آنجا کمک‌هایی کرده‌ایم و در حوزه موزه‌ای نیز به لحاظ تأمین محتوای موزه و هم در حوزه تجهیز موزه کمک‌های مختلفی کرده‌ایم.
رویکرد اداره میراث استان درباره موزه علوم پزشکی که درعمارت بدیع الحکما ایجاد می‌شود چگونه است؟
از اقدام ارزشمند دانشگاه علوم‌پزشکی خیلی استقبال کرده و به همه دستگاه‌ها توصیه می‌کنیم به این امر مبادرت ورزند. ما هم در تهیه محتوای موزه‌ای و هم در اخذ مجوز موزه که دستگاه ما باید از اداره کل موزه‌ها آن را دریافت کند اقداماتی کرده‌ایم و حتی در زمینه پیگیری برای کمک به تجهیز سیستم‌های الکترونیکی و حفاطتی موزه‌ها نیز می‌توانیم کمک کنیم. اگر بنای موزه‌ها نیز ثبتی باشد، در زمینه مرمت هم کمک خواهیم کرد.
عمارت بدیع یک بنای منحصربه‌فردی درهمدان است و برای حفظ آن نهادهای مدنی و میراث بسیار تلاش کردند اما کار اصلی را علوم پزشکی انجام داده است که با هزینه خودش آن را برای تبدیل به موزه به تملک خود درآورده است. آیا نظارتی از سوی شما برای وارد نشدن خسارت به این بنا حین آماده‌سازی صورت می گیرد ؟
طی هماهنگی که با دکتر موسوی بهار ریاست محترم دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام شد قرار شد همکاران ما در محل حضور داشته باشند و نظارت و همکاری‌های لازم را انجام دهند.
در همدان حوزه آموزش پرورش سابقه طولانی دارد. در بحث پزشکان نیز همینطور است. یعنی علاوه بر پزشکان کلیمی، تعدادی از اولین طبیبان ایرانی که در خارج ازکشور تحصیل کردند اهل همدان بودند. این موزه چقدر می‌تواند به بازگرداندن و جمع‌آوری اقلام پزشکی که نزد خانواده این پزشکان و مردم است کمک کند؟
استان همدان به عنوان استانی که از یک برند به نام شیخ‌الرییس بوعلی‌سینا برخوردار است، دارای ظرفیت بزرگی در حوزه پزشکی است در نتیجه داشتن یک موزه در حوزه پزشکی در همدان انتظار بجایی است و اقدام دانشگاه علوم پزشکی نیز در این زمینه قابل تقدیر است اگر بتوانیم برخی از اشیا و اقلام قدیمی را که نزد مجموعه داران خصوصی است و یا نزد افرادی که در خانواده‌شان نسل به نسل این اقلام را حفظ کرده اند جمع‌آوری کنیم می‌توانیم یک موزه غنی در حوزه طب داشته باشیم و آن را به عنوان یک جاذبه گردشگری معرفی و تقویت کنیم.
این موزه چقدر می‌تواند جذابیتی برای گردشگری استان باشد؟
این موزه مکان مناسبی برای معرفی این داشته‌های بین نسلی ارزشمند و حفاظت از آن است. از همه دستگاه‌ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی دعوت می‌کنیم برای تأسیس موزه اقدام کرده و به مجموعه موزه داری روی بیاورند. به هرحال هر کدام پیشینه و تاریخی دارند که برای خودشان و سایرین ارزشمند است. ما نیز در این زمینه به آنها کمک خواهیم کرد. همدان استانی با جاذبه‌های گردشگری است که امیدواریم شاهد رشد روز‌افزون موزه‌های بخش خصوصی و سایر دستگاه‌ها در سطح استان باشیم تا در کنار حفاظت از میراث گذشتگان ، بخش گردشگری استان نیز تقویت شود.
گفت و گو : سمانه اسکندری
