پروژه آبرسانی از سد تالوار به همدان که یکی از پروژه‌های مصوب سفر مقام معظم رهبری به استان همدان در سال 83 است، هنوز روی زمین مانده است.
محدودیت منابع آبی استان همدان و تشدید نیاز بخش‌های مختلف به آب مناسب برای مصارف گوناگون از اصلی ترین چالش‌های برای دستیابی به توسعه پایدار در این منطقه است.
به گزارش جماران، کارشناسان معتقدند توزیع نامتوازن زمانی و مکانی بارش‌ها، خشکسالی و کمبود منابع آب و حتی برداشت بی رویه از چاه‌ها در برخی مناطق استان همدان تأثیر بسزایی بر آب‌های زیرزمینی همچنین تالاب‌ها و دشت‌های استان همدان داشته و آنها را در وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار داده است.
البته با اقدامات انجام شده از جمله سدسازی در راستای تأمین منابع آبی قدم‌هایی برداشته شده اما آنچه مسلم است ضرورت مصرف بهینه آب در تمامی بخش‌ها به ویژه کشاورزی و توجه به محیط زیست به اندازه سلامتی مردم ضرورت دارد.
گذشته از تلاش‌هایی که برای دور کردن همدان از بحران کم آبی صورت گرفته پروژه آبرسانی از سد تالوار به همدان که یکی از پروژه‌های مصوب سفر مقام معظم رهبری به استان همدان در سال ۸۳ است نیز با هدف کمک به تأمین آب همدان نهایی و پس از برگزاری جلسات متعدد در نهایت عملیات اجرایی آن با سه سال تأخیر در سال ۸۶ با انتخاب پیمانکار آغاز شد.
در ابتدا قرار بود که این پروژه در مدت سه سال و در سال ۸۹ به بهره‌برداری برسد که عدم تخصیص اعتبار و تأمین منابع مالی سبب شد پروژه در مقطعی از سال‌های گذشته با تعطیلی و کند شدن روند اجرایی مواجه شود.
تا اواخر سال ۹۱ پروژه آبرسانی از سد تالوار به همدان مشکلات عدیده‌ای از نظر اعتبار و معضلات تملک زمین داشت و همین عوامل سبب شده بود تا پروژه پیشرفت فیزیکی اندکی داشته باشد.
قول معاون رئیس جمهور مبنی بر تخصیص اعتبار ۱۰۰ میلیارد تومانی به پروژه آبرسانی به همدان از ابتدای سال ۹۲ پروژه آبرسانی از سد تالوار به همدان به تدریج جان دوباره‌ای گرفت و توانست با جذب اعتبارات بخشی از کار را اجرایی کند اما هنوز هم در حد مطلوب سرعت اجرا نداشت تا اینکه پیگیری‌ها برای تخصیص اعتبار به پروژه منجر به قول معاون رئیس جمهور مبنی بر تخصیص اعتبار ۱۰۰ میلیارد تومانی به این پروژه شد و در ادامه اعتباراتی از دفتر مقام معظم رهبری و محل خشکسالی برای تسریع در روند اجرای پروژه لحاظ شد.
پس از آنکه تلاش‌ها برای به نتیجه رساندن طرح آبرسانی از سد تالوار زنجان به همدان تا حدودی قوت گرفت سال ۹۳ سد تالوار آبگیری شد اما آبگیری مناسبی نداشت و پتانسیل آبی پیش‌بینی شده محقق نشد و به همین سبب مطالعه روی منبع جایگزین در کنار تالوار آغاز شد.
سال‌ها یکی پس از دیگری سپری شد تا اینکه موضوع آب رسانی به همدان در سال ۹۸ که پایان آن انتخابات مجلس را به همراه داشت قوی‌تر دنبال شد و در جلسات مختلف به این موضوع پرداخته می‌شد.
نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی آبان ماه سال گذشته در جمع خبرنگاران بابیان اینکه پروژه آبرسانی به همدان در دستور کار سازمان برنامه و بودجه کشور قرار گرفته است، عنوان کرد: اعتبار مورد نیاز این پروژه در بودجه سال ۹۹ پیش بینی می‌شود.
حمیدرضا حاجی بابایی با بیان اینکه همدان روزانه نیاز به تأمین ۶۳ میلیون متر مکعب آب شرب دارد، گفت: این میزان آب از منبع سد تالوار تأمین نشده و ظرفیت سد تالوار پاسخگوی تأمین این نیاز نیست بنابراین منبع دیگری برای این امر جایگزین شد.
استاندار همدان نیز بارها پروژه آبرسانی به همدان را از پروژه‌های اولویت‌دار کشور و استان همدان عنوان کرده است.
رقمی که سالیانه برای این موضوع اختصاص پیدا می‌کند، رقمی نیست که بتواند آب را در کوتاه مدت بتواند آب را به شهر همدان برساند سید سعید شاهرخی بهمن ماه سال گذشته در سفر وزیر نیرو به استان همدان با اشاره به لزوم تعیین تکلیف پروژه تأمین منبع مطمئن آب شرب همدان، تاکید کرد: رقمی که سالیانه برای این موضوع اختصاص پیدا می‌کند، رقمی نیست که بتواند آب را در کوتاه مدت بتواند آب را به شهر همدان برساند.
اما با تمامی این اوصاف، پروژه آبرسانی به همدان که یکی از پروژه‌های مهم و بزرگ آبرسانی در کشور محسوب می‌شود همچنان نیمه راه باقی مانده و در حالی نیازمند ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل است که در بودجه امسال ۳۵ میلیارد تومان برای این طرح مصوب شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه آبرسانی از سد تالوار به همدان مصوبه سفر مقام معظم رهبری در سال ۸۳ به همدان است که مطابق آن قرار بود آب شهر همدان و چند شهر دیگر از سد تالوار تأمین شود، گفت: طبق برآورد آن سال مقرر شده بود این پروژه طی چهار یا پنج سال با رقم ۵۰۰ میلیارد تومان و سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان صورت گیرد.
منصور ستوده با اشاره به اینکه وزارت نیرو ۶۳ میلیون مترمکعب آب را به همدان تخصیص داد که هفت میلیون مترمکعب برای صنایع و ۵۵ میلیون مترمکعب شرب بود، گفت: قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) به عنوان پیمانکار مشخص و قرار شد این پروژه به صورت مشارکتی بین پیمانکار و دولت شکل بگیرد که متأسفانه این اتفاق نیفتاد.
قرار بر تخصیص سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار توسط دولت بود که محقق نشد
وی با بیان اینکه قرار بر تخصیص سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار توسط دولت بود که محقق نشد و اعتبار قطره‌چکانی برای پروژه در نظر گرفته شد، گفت: خط انتقال شامل لوله‌گذاری، مخازن و تصفیه‌خانه انجام شد اما کمبود اعتبار، خشک‌سالی‌های پی در پی و برداشت‌های آبی که پشت سد تالوار آب کمتری جمع شده بود باعث شد که سد قوچم کردستان که آب خود را از سد آزاد می‌گیرد به عنوان گزینه بعدی معرفی شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان بابیان اینکه این گزینه در وزارت نیرو بررسی و به صورت مقدماتی پذیرفته شد و مقرر شد تا یکی از این گزینه‌ها نهایی شود؛ گفت: چه برای انتقال آب از قوچم و چه از تالوار باید از ۱۴۰ کیلومتر خط انتقال تقریباً ۱۲۸ کیلومتر انجام می‌شد که انجام شده است.
منصور ستوده با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از خط انتقال آب شرب به همدان انجام شده است، اظهار کرد: تصفیه خانه این طرح به علت اینکه اعتبارات خوبی به آن داده نشده، پیشرفت خوبی ندارد.
وی با تأکید بر اینکه طرح آبرسانی به شهر همدان از سد تالوار گزینه اول بوده اما شاید تالوار کافی نباشد و ناگزیریم در کنار آن گزینه دیگری داشته باشیم، افزود: تاکنون ۲۸۶ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای پروژه آبرسانی هزینه شده است.
۶۰۰ میلیاردتومان برای تکمیل طرح نیاز است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان بابیان اینکه این پروژه ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تاکنون ۲۸۶ میلیارد تومان برای آن هزینه شده و ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر برای اتمام پروژه نیاز است، ادامه داد: بارش‌های یکساله نمی‌تواند افت سطح سفره‌های زیرزمینی چندین سال گذشته را جبران کند و باید در کنار آن برداشت‌ها را محدود کنیم.
وی افت سطح آب‌های زیر زمینی و کسری مخازن، کاهش آب دهی چاه‌ها، خشک شدن قنوات، افت کیفیت منابع آب زیرزمینی، کاهش آب تالاب‌ها، نشست زمین و ایجاد فروچاله ها را از پیامدهای منفی کمبود آب دانست و افزود: طی ۴۰ سال گذشته حجم زیادی از آبخوان‌های استان همدان با برداشت بی رویه همراه بوده که همین امر دشت‌های استان همدان را با کاهش سطح آب زیرزمینی روبرو کرده است.
ستوده با اشاره به اینکه ۲.۲ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، عنوان کرد: برداشت آب از ۷ دشت استان ممنوع شده و ۴ دشت اسدآباد، ملایر، کبودرآهنگ و رزن-قهاوند نیز علاوه بر ممنوعیت برداشت، بحرانی شناخته شده است.
با این تفاسیر آنچه به نظر می‌رسد اینکه تعلل در اجرای طرح آب رسانی به همدان آن هم مصوبه‌ای که می‌توانست همدان را از بحران آب نجات دهد نه تنها منجر به هدر رفت زمان شده بلکه اعتبارات مورد نیاز برای اجرا را تا چند ده برابر کرده که با تخصیص قطره چکانی بهره برداری از پروژه را تا سال‌ها از ذهن دور می‌کند.
