شهر دوستدار کودک برای نخستین بار در دهه ۹۰ توسط صندوق حمایت از کودکان یونیسف مطرح شد و بر اساس آخرین آمارهای موجود سه هزار شهر در ۴۰ کشور جهان به این نشان مهم دست یافته اند.
در این نشان یونیسف مشارکت و نقش شهروندی کودکان را مبنا قرار داده و محوریت فعالیت شهرهای معرف خود را در چارچوب سه راهبرد توسعه زندگی پیاده، فعالیت در فضای جمعی شهری و طبیعت گرایی آهنم در راستای نقش مشارکتی کودکان تعیین کرده است.
در واقع این سیاست راهبردی در قالب ایجاد حس هویت، امنیت، تعلق مکانی و لذت در کودکان تعریف شده است و شهر را به سوی بستری برای برآوردن نیازهای مختلف کودک و رشد و پرورش همه جانبه او سوق می‌دهد.
برای رسیدن به استانداردهای شهر دوستدار کودک برخورداری از امکانات مناسب نظیر پارک ها و فضایی برای بازی کودکان با امنیت کافی، وسایل بازی متناسب با مراحل رشد کودکان، محل های عبور مرور امن در خیابان، مبلمان شهری مناسب، دسترسی راحت به فضاهای آموزشی رسمی و فوق برنامه، دسترسی به امکانات ورزشی مناسب و ایحاد مراکز ارایه خدمات به کودکان دارای نیازهای ویژه و توانایی های متفاوت مورد توجه قرار دارد.
رویش کودکانه در سیمای همدان
همدانی برای تبدیل شدن به شهر دوستدار کودک در ابتدای راه قرار دارد و نیاز است بدنه کارشناسی و ساختاری آن تقویت شود تا در مراحل بعدی سایر اقدام ها به سرانجام برسد.
شهر دوستدار کودک به دلیل اینکه زیر نظر سازمان ملل و صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) قرار دارند، برنامه محور، منظم و دارای روند مشخص هستند و برای اخذ نشان باید استانداردها به خوبی لحاظ شود.
شهر دوستدار کودک به دلیل اینکه زیر نظر سازمان ملل و صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) قرار دارند، برنامه محور، منظم و دارای روند مشخص هستند و برای اخذ نشان باید استانداردها به خوبی لحاظ شود.
تحقق این نشان مهم به راحتی دست یافتنی نیست و دارای یکسری معیارها است و در مرحله ابتدایی داوطلب شدن برای شهر دوستدار کودک ممکن است چهار تا پنج سال به طول انجامد و کشور مورد نظر در صورت اجرای مناسب برنامه‌ها بر روی نقشه یونیسف به رنگ قرمز مشخص می‌شود.
همچنین برای نامزد شدن در این نشان باید اقدامات اولیه ای نظیر تدوین برنامه عملیاتی و تشکیل اداره شهر دوستدار کودک انجام شود.
بر این اساس اگر اقدام های انجام شده شهرهای داوطلب برای پیوستن به شبکه شهرهای دوستدار کودک مورد تایید و پذیرش یونیسف باشد، این شهر در نقشه یونیسف به رنگ آبی درآمده و به شبکه شهرهای دوستدار کودک می‌پیوندد.
در کشورمان شهرهایی نظیر اصفهان، شیراز، سمنان، رشت، کرمان، اراک و تبریز اقدام های ارزنده را انجام داده اند و در نقشه یونیسف قرار گرفته اند.
این شهرها اغلب با گرامیداشت هفته کودک، مناسب سازی فضاهای شهری برای کودکان و سایر اقدامات کالبدی، حقوقی، نرم افزاری، فرهنگی و اجتماعی در ردیف شبکه شهرهای دوستدار کودک قرار گرفته اند.
عزم همه جانبه برای اخذ نشان شهر دوستدار کودک
رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان در این باره به ایرنا گفت: شهر دوستدار کودک حقوق کودکان را در اولویت قرار می‌دهد و به حرف‌ها و نیازهای آن‌ها از راه‌های تشکیل پارلمان کودکان شهر و یا نظرسنجی، توجه کرده و در سطح شهر عملیاتی می کند.
رضوان سلماسی افزود: توسعه فضای مناسب کودکان، افزایش ایمنی، ارتقا آسایش و رفاه کودکان در شهر، رفاه مادران باردار یا دارای کودکان زیر ۲ سال در راستای نظافت و شیردهی، آموزش شهروندان، کارمندان و کودکان در خصوص حقوق خود از شاخص های تعریف شده در تحقق این مهم است.
رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان: توسعه فضای مناسب کودکان، افزایش ایمنی، ارتقا آسایش و رفاه کودکان در شهر، رفاه مادران باردار یا دارای کودکان زیر ۲ سال در راستای نظافت و شیردهی، آموزش شهروندان، کارمندان و کودکان در خصوص حقوق خود از شاخص های تعریف شده در تحقق این مهم است.
وی اضافه کرد: شهر دوستدار کودک زمینه ساز رشد و ارتقا ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی شامل امنیت، نشاط و سلامت کودکان است و با قوت مراحل رسیدن به این نشان ارزشمند را ادامه می دهیم.
سلماسی خاطرنشان کرد: شهر برای کودکان، نیازمند ایجاد فضای امن و شاد و خلاق است که بتوانند فرصت رشد، بالندگی و تفکر خلاق را گسترش دهد.
وی بیان کرد: طراحی زمین‌های بازی واقع در پارک ها در تمامی محلات، مناسب سازی پارک‌ها، ایجاد اتاق مادر و کودک در مناطق چهارگانه شهرداری، افزایش مبلمان شهری و آب خوری و همچنین فضاسازی شهری، جداره ها، المان‌های متناسب با کودکان با نگاه افزایش خلاقیت و تفکر در این قشر از جمله برنامه های عملیاتی کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا برای تبدیل شده به شهر دوستدار کودک است.
سلماسی اضافه کرد: همچنین به منظور رسیدن به شهر آزمونه (پایلوت) دوستدار کودک ارایه مستندات مورد نیاز است که در صورت موافقت و طی شدن روند آن به شیوه مناسب، به عنوان نامزد شهر دوستدار کودک معرفی می شویم.
وی افزود: با اجرایی شدن این مراحل، در نهایت طی اجرایی شدن اقدامات لازم نشان شهر دوستدار کودک را از یونیسف دریافت خواهیم کرد که شهر همدان را در سطح بین‌المللی و جهانی شناخته تر می‌کند.
راه اندازی اداره شهر دوستدار کودک
این عضو شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به راه اندازی اتاق شهر دوستدار کودک گفت: در همین ارتباط طراحی خانه کودکان در اقصی نقاط شهر و ایجاد اتاق مادر و کودک را مورد توجه قرار داده ایم.
وی اضافه کرد: راه اندازی اداره شهر دوستدار کودک نخستین اقدامی است که براساس استانداردهای یونیسف تعریف شده و برنامه ریزی در راستای فعالیت های این اداره در دست تدوین است.
سلماسی بیان کرد: دبیرخانه دائمی شهر دوستدار کودک نیز در معاونت معماری و شهرسازی شهرداری در حال راه اندازی است و به دنبال دست یابی به شاخص های مدنظر یونیسف هستیم.
وی یادآور شد: حرکت به سمت ایجاد شهر دوستدار کودک ضروری است و در این راستا پارک دوستدار کودک در همدان ایجاد می شود.
سلماسی با اشاره به اینکه گذر کودک در خیابان های شهر همدان ایجاد می شود، گفت: امسال در یکی از خیابان های شهرک مدرس همدان به عنوان آزمونه و با مشارکت شورای اجتماعی محله مدرس این طرح اجرایی شد.
سلماسی افزود: ایجاد محیطی مناسب و با نشاط برای بازی کودکان و گذراندن اوقات خود با والدین از اهدف ایجاد گذر کودک است و می توان از ظرفیت های فکری و اجرایی تشکل های مردمی در احداث پارک دوستدار کودک استفاده کرد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در قالب شورای اجتماعی محلات همدان برنامه های مختص شهر دوستدار کودک تعریف شده و در مرحله اجرایی قرار دارند.
مدیریت شهری همدان در مدار دوستدار کودک
معاون شهرسازی و معماری شهردار همدان نیز به برگزاری بیش از ۲۰ نشست تخصصی پیرامون طرح های اجرایی شهر دوستدار کودک اشاره کرد و افزود: بهره مندی از تجربه و توان علمی و اجرایی افراد متخصص در حوزه کودک مورد توجه قرار گرفت.
امیر فتحیان نسب افزود: طراحی و تجهیز اتاق مادر و کودک در مساحت ۷۰ مترمربع در پارک های امیرکبیر، نرگس و شکریه، طراحی پارک دوستدار کودک در کوی امیرکبیر به وسعت هشت هزار و ۷۰۰ مترمربع و طراحی و تجهیز خانه بازی مادر و کودک در محدوده کوی شهید مدنی از جمله اقدام های انجام شده در راستای تحقق اهداف شهر دوستدار کودک در همدان است.
وی اضافه کرد: در ماه های اخیر برگزاری نشست های تخصصی با حضور اعضای شورای اسلامی شهر، مدیران شهری، استادان دانشگاهی و فعالان حقوق کودک نیز در دستور کار قرار گرفت.
فتحیان نسب خاطرنشان کرد: اجرای مسابقات "شهری که من دوست دارم" با هدف مشارکت کودکان در حوزه مدیریت شهری در رده‌های سنی مختلف، ایجاد گذر کودک در کوی شهید مدرس، کوی جولان، فرهنگسرای شهید مدنی و کوی خضر، برپایی نمایشگاه تخصصی کودک و راه‌اندازی غرفه شهر دوستدار کودک با هدف معرفی طرح و تبیین اهداف مورد نظر به خانواده‌ها و کودکان از دیگر اقدام های انجام شده است.
وی، برگزاری کارگروه مهارت های فرزند پروری، کارگاه های آموزش ارتباط با کودکان، جشنواره دورهمی محله با نشاط، اردوهای آموزش شهروندی، جشنواره دانش آموزی شهر خوب و خلاق و همچنین استانداردسازی وسایل بازی و تجهیز زمین بازی در پارک های سطح شهر را در راستای اهداف اجرایی در راستای طرح تبدیل همدان به شهر دوستدار کودک عنوان کرد.
استانداردسازی نیازهای کودکان
معاون خدمات شهری شهرداری همدان نیز در این باره گفت: استانداردسازی نیازهای کودکان، یکی از مهمترین بخش های تحقق شهر دوستدار طبیعت در همدان است.
وحید علی‌ضمیر افزود: استانداردسازی و ایمنی معابر و توجه به نیازهای کودکان یکی از ملاک های اصلی و مهم مجموعه مدیریت شهری همدان در طراحی فضاهای شهری است و با برگزاری دوره های آموزش شهروندی در مباحث مختلف سعی کردیم شاخص های اصلی کودکان را ارتقا دهیم.
وی اضافه کرد: ارایه خدمات بهینه به کودکان نیز همواره در اولویت حوزه خدمات شهری بوده و در همین راستا به امنیت و سلامت جسمی و روحی کودکان در طراحی و مباحث ایمنی و مبلمان شهری توجه ویژه داشته ایم.
معاون خدمات شهری شهردار همدان یادآور شد: اخذ گواهی ملی استاندارد در رعایت اصل ایمنی در هشت پارک همدان نیز از دستاوردهای مهم مدیریت شهری و در چارچوب تحقق سیاست های شهر دوستدار کودک است که محقق شد.
