به گزارش ایرنا دوازدهم فروردین 98 بود که خبر فرو ریختن یخدان میرفتاح تیتر یک اخبار خبرگزاری ها و سایت های خبری شد، تخریب یکی از آثار تاریخی و ملی ایران که زیر بار سنگین بارندگی ها تاب نیاورد و با بیش از یکصد سال ایستادگی در برابر ناملایمات طبیعت، شانه خالی کرد و فرو ریخت.
تخریب این بنای خشتی بازتاب گسترده ای را به دنبال داشت در حالیکه تمام تلاش میراث فرهنگی و دست اندرکاران برای حفاظت، مرمت و بازسازی از این بنا بود، دست طبیعت زخمی دیگر بر پیکر یخدان میرفتاح انداخت و دل هزاران ملایری و علاقه مند به تاریخ و فرهنگ را به درد آورد.
یخدان میرفتاح از آثار به جا مانده از دوره قاجاریه است که تخریب بخش عمده ای از آن تاکنون هجمه های خبری زیادی را به دنبال داشت و دلایل کارشناسی متفاوتی برای تخریب این بنا مطرح شده است.
بلافاصله پس از تخریب این بنای خشتی و بازدید فوری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، نمایندگان ملایر، فرماندار ویژه ملایر و جمعی از مدیران مرتبط و ثبت عکس های خبری توسط عکاسان، «علی مالمیر» قول مساعد داد که مرمت این بنا یکی از اولویت های مهم و نخست این سازمان در سال جدید باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان پس از این بازدید اعلام کرد: مرمت یخدان میرفتاح ملایر اولین پروژه مرمتی میراث فرهنگی در سال ۹۸ است و این اطمینان را دارد که این بنا بزودی و با بهره بردن از بهترین اصول سنتی معماری و روش‌های مدرن مرمت و احیا شود.
«علی مالمیر» با اشاره به تشکیل نشست شورای فنی به همراه متخصصان و مشاوران دانشگاهی برای مرمت یخدان میرفتاح این مطلب را عنوان کرد که قبل از حادثه فروردین امسال، مشکلی در بافت گنبد مانند ناپایداری، تَرَک یا تغییر شکلی که در اثر آسیب باشد، مشاهده نشده بود و احتمال ریزش بنا را نمی دادیم که بخواهیم بر اساس آن اقدام مرمتی خاصی انجام دهیم.
به تازگی نیز فرماندار ویژه ملایر تاکید کرد: یخدان میرفتاح یکی از بناهای تاریخی مهم و ارزشمند این شهرستان است که تمامی اقدامات لازم برای مرمت و بازسازی دوباره آن انجام می شود.
باب الله فتحی در مصاحبه خبری اعلام کرد: برای مرمت و بازسازی یخدان میرفتاح هشت میلیارد ریال اعتبار برآورد شده است و در اولویت کاری این شهرستان در سال جاری است.
اهمیت بنای یخدان میرفتاح برای حفظ و نگهداری آن از آنجا مشخص است که طبق اعلام میراث فرهنگی، سال 1370 با رایزنی های صورت گرفته با مالکان محوطه یخدان میرفتاح، بخش اعظمی از خاک مُرده این بنا برداشته شد و مرمت های اضطراری روی یخدان انجام شد.
این در حالیست که در این زمان بخش های زیادی از بنا تخریب و مخروبه ای بیش نبود و به دلیل تجمع معتادان، معضلی برای اهالی منطقه و کشاورزان شده بود که بلافاصله پس از مرمت اضطراری و نصب در ورودی، تعمیر قسمت های ریخته شده فوری انجام شد.
بر اساس این گزارش در سال 1380 دیواره بیرونی و داخلی بنا به طور کامل مرمت و بازسازی شد و پس از آن اداره میراث فرهنگی ملایر نسبت به خریداری زمین های اطراف بنای یخدان اقدام کرد و با هزینه زیاد و مساعدت مالکان پیرامون بنا راه خاکی دسترسی به هر 2 سمت، کمربندی ایجاد شد.
در سال 1397 قسمت های کف بنا پاکسازی و خاک اضافه و انباشت شده از آن خارج شد و به منظور دسترسی به قسمت های پایینی بنا، نرده و راه پله چوبی نصب شد.
به گفته رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر با رایزنی های صورت گرفته توسط فرماندار ملایر و اداره مسکن و شهرسازی، نسبت به پیاده راه سازی معبر دسترسی، سنگ فرش و کف سازی حریم اطراف یخدان اقدام شد که این طرح همچنان در حال اجرا است، در عین حال که شهرداری ملایر نیز به جد در حال پیگیری برای ایجاد بوستان میرفتاح در این منطقه است.
ابراهیم جلیلی در این باره به ایرنا اظهار داشت: سازه قسمت بالایی بنای یخدان میرفتاح از ترکیب خشت خام و آجر ساخته شده و با توجه به بارندگی های اخیر فرو ریخت.
وی ادامه داد: طبق نظر کارشناسان فنی میزان بارش های فروردین در یکصد سال گذشته بی سابقه بود و با توجه به بارش متوالی و چند روزه باران، موجب سیراب شدن بنای یخدان میرفتاح شد و بارش برف سنگین نیز افزایش وزن زیادی روی بنا تحمیل کرد که خشت های خام و آجرها توان جمع شدن و انتقال آب را به قسمت پایین نداشت و سنگینی بیش از حد آب و برف موجب تخریب یخدان شد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر بیان کرد: با نگاهی به آثار تاریخی موجود در استان همدان می بینیم که هیچ بنای خشتی با عمر بیش از 150 سال در این استان وجود ندارد، در حالیکه خشت هم مانند تمام مصالح به کار رفته در معماری دارای عمر مشخص و محدودی است.
جلیلی یادآور شد: با توجه به اهمیت و ضرورت مرمت یخدان میرفتاح، جلسه کمیته فنی استان همدان در این شهرستان و پس از بازدید از یخدان با حضور مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان و به منظور بررسی تمامی موارد و عوامل مرمت با حضور چند تن از اساتید دانشگاهی برگزار شد.
وی خاطرنشان کرد: در همین راستا بررسی های اولیه، ضرورت ها و پیش نیازهای مرمت بنا پیش بینی شده و مستند نگاری فتوگرامتریک، حصار کشی و تخلیه خاک های آوار با قید فوریت در حال عقد قرار داد و اجرا است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر همچنین به سایر اقدامات در سال گذشته در راستای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی این شهرستان اشاره و اظهار داشت: در حال حاضر یازده طرح فعال در این شهرستان در دست اجرا است که در این زمینه سال 97 یکی از فعال ترین دستگاه های اجرایی شهرستان بود.
جلیلی افزود: تاکنون با جذب اعتبار و عقد قرارداد بخشی از مرمت بسیاری از آثار تاریخی را در شهرستان به اتمام رسانده ایم و زیر ساخت های لازم در بخش گردشگری ایجاد شده است.
وی برگزاری دومین جشنواره ملایر، شهر ملی منبت ایران زمین، نهمین جشنواره شیره پزی روستای هدف گردشگری مانیزان، نقش پررنگ در ثبت جهانی نظام تولید انگور دره جوزان، برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی و شرکت در نمایشگاه های بین المللی گردشگری و معرفی ظرفیت های ملایر را از مهمترین اقدامات در زمینه رونق صنایع دستی و گردشگری این شهرستان برشمرد.
جلیلی با اشاره به تشکیل دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر نوروزی با حجم کار بسیار گسترده گفت: نوروز امسال با وجود بارندگی ها و سیلاب ها، به بیش از 23 هزار مسافر خدمات اقامتی ارایه شد و بیش از 232هزار مسافر از اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی این شهرستان بازدید کردند.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر چاپ 6 هزار پوستر از 6 بنای ارزشمند شهرستان، چاپ بیش از 30 هزار نقشه و بروشور گردشگری، پرداخت بیش از200 مورد تسهیلات به کارگاه های کوچک و بزرگ صنایع دستی به مبلغ بیش از 70 میلیارد ریال، صدور و تمدید بیش از 2 هزار پروانه تولید کارگاهی و انفرادی و انجام امور بیمه ای هنرمندان صنایع دستی را از دیگر اقدامات عنوان کرد.
جلیلی گفت: سال گذشته یک دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی راه اندازی و یک خانه بوم گردی در روستای هدف گردشگری مانیزان افتتاح و بیش از 370 فرصت شغلی برای هنرمندان ملایری ایجاد شد.
وی همچنین به برگزاری بیش از یکصد برنامه فرهنگی، سرکشی به بیش از 6 هزار و 800 مورد از بناهای تاریخی، 19 مورد اخطاریه و جلوگیری از تعرض و تخلف، دستگیری 16 تن از متجاوزان به ابنیه تاریخی، کشف 926 اشیا ارزشمند و 2 دستگاه فلزیاب به عنوان دیگر اقدامات در سال گذشته اشاره کرد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر بیان کرد: در راستای حفاظت از بناهای تاریخی، به صورت شبانه روزی از ارگ باستانی نوشیجان و موزه ملایر مراقبت می شود و برای سال گذشته سایت گردشگری این شهرستان راه اندازی شد.
جلیلی عکاسی و مستند نگاری از اماکن گردشگری ملایر، کاوش و تعیین حریم پنج اثر تاریخی در روستاهای انوج، پری، کرتیل آباد، کسب و نامیله، چاپ کتاب نفیس گردشگری ملایر، چاپ کتاب سیمای گردشگری شهرستان و مرمت اضطراری بناهای تاریخی ملایر به عنوان اقدامات گردشگری برشمرد.
محوطه سازی ورودی ارگ باستانی نوشیجان، آماده سازی ورودی شهر زیرزمینی سامن، آسفالت معبر عمومی روستاهای هدف گردشگری پری و مانیزان، ساخت جایگاه و سرویس بهداشتی در روستای هدف گردشگری مانیزان برای جشنواره شیره پزی و لوله کشی آب به قلعه مانیزان پس از 35 سال از اقدامات مرمتی بود که جلیلی به آن اشاره کرد.
وی گفت: تاکنون مرمت مسجد تاریخی پارک سیفیه، مسجد تاریخی روستای ننج، مرمت و بازسازی نمای بیرونی حمام بلور ایمانی، کف سازی و تعمیر کف موزه لطفعلیان و عمارت مصدقی، احیای اصطبل خانه عمارت مصدقی، رفع خطر و مستند نگاری تپه انوج، نقشه برداری و مستند نگاری حمام تاریخی روستای علمدار و آماده سازی پرونده ثبتی بنا انجام شده است.
جلیلی همچنین به تهیه مستندات لازم و ارسال به استان و سازمان میراث فرهنگی برای ثبت جهانی منبت ملایر، آموزش دوره مقدماتی و تکمیلی منبت سوزنی، برگزاری دوره های آموزشی قلم زنی، مرواربافی، برند سازی، بازاریابی، همایش منبت کاران، پیگیری و تکمیل پرونده ثبت جهانی نوشیجان اشاره کرد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر ادامه داد: این اداره در سه حوزه تخصصی و گسترده فعالیت می کند، در حالیکه بدون نیرو، اعتبار و امکانات مورد نیاز در این سه حوزه است.
جلیلی ضمن تقدیر از حمایت های مسئولان این شهرستان، نمایندگان مجلس، تاسیسات گردشگری و سمن ها تاکید کرد: کارکنان اداره میراث فرهنگی ملایر با تمام توان تلاش می کنند تمامی شرح وظایف این نهاد را به خوبی انجام دهند.
با این اوصاف پس از تخریب بنای یخدان میرفتاح، تمامی هجمه ها سوی میراث فرهنگی بود و بسیاری این نهاد را مقصر فرو ریختن این بنای تاریخی می دانستند که جلیلی در این باره خاطرنشان کرد: هر رخدادی مجموعه ای از اتفاق های بهم پیوسته است که منجر به یک رویداد یا حادثه می شود و اینکه تمام عوامل موجود را کنار گذاشته و تنها از یک وجه به موضوع نگاه کنیم، شاید انصاف نباشد.
7528/2087
انتهای پیام تخریب این بنای خشتی بازتاب گسترده ای را به دنبال داشت در حالیکه تمام تلاش میراث فرهنگی و دست اندرکاران برای حفاظت، مرمت و بازسازی از این بنا بود، دست طبیعت زخمی دیگر بر پیکر یخدان میرفتاح انداخت و دل هزاران ملایری و علاقه مند به تاریخ و فرهنگ را به درد آورد.
یخدان میرفتاح از آثار به جا مانده از دوره قاجاریه است که تخریب بخش عمده ای از آن تاکنون هجمه های خبری زیادی را به دنبال داشت و دلایل کارشناسی متفاوتی برای تخریب این بنا مطرح شده است.
بلافاصله پس از تخریب این بنای خشتی و بازدید فوری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، نمایندگان ملایر، فرماندار ویژه ملایر و جمعی از مدیران مرتبط و ثبت عکس های خبری توسط عکاسان، «علی مالمیر» قول مساعد داد که مرمت این بنا یکی از اولویت های مهم و نخست این سازمان در سال جدید باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان پس از این بازدید اعلام کرد: مرمت یخدان میرفتاح ملایر اولین پروژه مرمتی میراث فرهنگی در سال ۹۸ است و این اطمینان را دارد که این بنا بزودی و با بهره بردن از بهترین اصول سنتی معماری و روش‌های مدرن مرمت و احیا شود.
«علی مالمیر» با اشاره به تشکیل نشست شورای فنی به همراه متخصصان و مشاوران دانشگاهی برای مرمت یخدان میرفتاح این مطلب را عنوان کرد که قبل از حادثه فروردین امسال، مشکلی در بافت گنبد مانند ناپایداری، تَرَک یا تغییر شکلی که در اثر آسیب باشد، مشاهده نشده بود و احتمال ریزش بنا را نمی دادیم که بخواهیم بر اساس آن اقدام مرمتی خاصی انجام دهیم.
به تازگی نیز فرماندار ویژه ملایر تاکید کرد: یخدان میرفتاح یکی از بناهای تاریخی مهم و ارزشمند این شهرستان است که تمامی اقدامات لازم برای مرمت و بازسازی دوباره آن انجام می شود.
باب الله فتحی در مصاحبه خبری اعلام کرد: برای مرمت و بازسازی یخدان میرفتاح هشت میلیارد ریال اعتبار برآورد شده است و در اولویت کاری این شهرستان در سال جاری است.
اهمیت بنای یخدان میرفتاح برای حفظ و نگهداری آن از آنجا مشخص است که طبق اعلام میراث فرهنگی، سال 1370 با رایزنی های صورت گرفته با مالکان محوطه یخدان میرفتاح، بخش اعظمی از خاک مُرده این بنا برداشته شد و مرمت های اضطراری روی یخدان انجام شد.
این در حالیست که در این زمان بخش های زیادی از بنا تخریب و مخروبه ای بیش نبود و به دلیل تجمع معتادان، معضلی برای اهالی منطقه و کشاورزان شده بود که بلافاصله پس از مرمت اضطراری و نصب در ورودی، تعمیر قسمت های ریخته شده فوری انجام شد.
بر اساس این گزارش در سال 1380 دیواره بیرونی و داخلی بنا به طور کامل مرمت و بازسازی شد و پس از آن اداره میراث فرهنگی ملایر نسبت به خریداری زمین های اطراف بنای یخدان اقدام کرد و با هزینه زیاد و مساعدت مالکان پیرامون بنا راه خاکی دسترسی به هر 2 سمت، کمربندی ایجاد شد.
در سال 1397 قسمت های کف بنا پاکسازی و خاک اضافه و انباشت شده از آن خارج شد و به منظور دسترسی به قسمت های پایینی بنا، نرده و راه پله چوبی نصب شد.
به گفته رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر با رایزنی های صورت گرفته توسط فرماندار ملایر و اداره مسکن و شهرسازی، نسبت به پیاده راه سازی معبر دسترسی، سنگ فرش و کف سازی حریم اطراف یخدان اقدام شد که این طرح همچنان در حال اجرا است، در عین حال که شهرداری ملایر نیز به جد در حال پیگیری برای ایجاد بوستان میرفتاح در این منطقه است.
ابراهیم جلیلی در این باره به ایرنا اظهار داشت: سازه قسمت بالایی بنای یخدان میرفتاح از ترکیب خشت خام و آجر ساخته شده و با توجه به بارندگی های اخیر فرو ریخت.
وی ادامه داد: طبق نظر کارشناسان فنی میزان بارش های فروردین در یکصد سال گذشته بی سابقه بود و با توجه به بارش متوالی و چند روزه باران، موجب سیراب شدن بنای یخدان میرفتاح شد و بارش برف سنگین نیز افزایش وزن زیادی روی بنا تحمیل کرد که خشت های خام و آجرها توان جمع شدن و انتقال آب را به قسمت پایین نداشت و سنگینی بیش از حد آب و برف موجب تخریب یخدان شد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر بیان کرد: با نگاهی به آثار تاریخی موجود در استان همدان می بینیم که هیچ بنای خشتی با عمر بیش از 150 سال در این استان وجود ندارد، در حالیکه خشت هم مانند تمام مصالح به کار رفته در معماری دارای عمر مشخص و محدودی است.
جلیلی یادآور شد: با توجه به اهمیت و ضرورت مرمت یخدان میرفتاح، جلسه کمیته فنی استان همدان در این شهرستان و پس از بازدید از یخدان با حضور مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان و به منظور بررسی تمامی موارد و عوامل مرمت با حضور چند تن از اساتید دانشگاهی برگزار شد.
وی خاطرنشان کرد: در همین راستا بررسی های اولیه، ضرورت ها و پیش نیازهای مرمت بنا پیش بینی شده و مستند نگاری فتوگرامتریک، حصار کشی و تخلیه خاک های آوار با قید فوریت در حال عقد قرار داد و اجرا است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر همچنین به سایر اقدامات در سال گذشته در راستای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی این شهرستان اشاره و اظهار داشت: در حال حاضر یازده طرح فعال در این شهرستان در دست اجرا است که در این زمینه سال 97 یکی از فعال ترین دستگاه های اجرایی شهرستان بود.
جلیلی افزود: تاکنون با جذب اعتبار و عقد قرارداد بخشی از مرمت بسیاری از آثار تاریخی را در شهرستان به اتمام رسانده ایم و زیر ساخت های لازم در بخش گردشگری ایجاد شده است.
وی برگزاری دومین جشنواره ملایر، شهر ملی منبت ایران زمین، نهمین جشنواره شیره پزی روستای هدف گردشگری مانیزان، نقش پررنگ در ثبت جهانی نظام تولید انگور دره جوزان، برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی و شرکت در نمایشگاه های بین المللی گردشگری و معرفی ظرفیت های ملایر را از مهمترین اقدامات در زمینه رونق صنایع دستی و گردشگری این شهرستان برشمرد.
جلیلی با اشاره به تشکیل دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر نوروزی با حجم کار بسیار گسترده گفت: نوروز امسال با وجود بارندگی ها و سیلاب ها، به بیش از 23 هزار مسافر خدمات اقامتی ارایه شد و بیش از 232هزار مسافر از اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی این شهرستان بازدید کردند.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر چاپ 6 هزار پوستر از 6 بنای ارزشمند شهرستان، چاپ بیش از 30 هزار نقشه و بروشور گردشگری، پرداخت بیش از200 مورد تسهیلات به کارگاه های کوچک و بزرگ صنایع دستی به مبلغ بیش از 70 میلیارد ریال، صدور و تمدید بیش از 2 هزار پروانه تولید کارگاهی و انفرادی و انجام امور بیمه ای هنرمندان صنایع دستی را از دیگر اقدامات عنوان کرد.
جلیلی گفت: سال گذشته یک دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی راه اندازی و یک خانه بوم گردی در روستای هدف گردشگری مانیزان افتتاح و بیش از 370 فرصت شغلی برای هنرمندان ملایری ایجاد شد.
وی همچنین به برگزاری بیش از یکصد برنامه فرهنگی، سرکشی به بیش از 6 هزار و 800 مورد از بناهای تاریخی، 19 مورد اخطاریه و جلوگیری از تعرض و تخلف، دستگیری 16 تن از متجاوزان به ابنیه تاریخی، کشف 926 اشیا ارزشمند و 2 دستگاه فلزیاب به عنوان دیگر اقدامات در سال گذشته اشاره کرد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر بیان کرد: در راستای حفاظت از بناهای تاریخی، به صورت شبانه روزی از ارگ باستانی نوشیجان و موزه ملایر مراقبت می شود و برای سال گذشته سایت گردشگری این شهرستان راه اندازی شد.
جلیلی عکاسی و مستند نگاری از اماکن گردشگری ملایر، کاوش و تعیین حریم پنج اثر تاریخی در روستاهای انوج، پری، کرتیل آباد، کسب و نامیله، چاپ کتاب نفیس گردشگری ملایر، چاپ کتاب سیمای گردشگری شهرستان و مرمت اضطراری بناهای تاریخی ملایر به عنوان اقدامات گردشگری برشمرد.
محوطه سازی ورودی ارگ باستانی نوشیجان، آماده سازی ورودی شهر زیرزمینی سامن، آسفالت معبر عمومی روستاهای هدف گردشگری پری و مانیزان، ساخت جایگاه و سرویس بهداشتی در روستای هدف گردشگری مانیزان برای جشنواره شیره پزی و لوله کشی آب به قلعه مانیزان پس از 35 سال از اقدامات مرمتی بود که جلیلی به آن اشاره کرد.
وی گفت: تاکنون مرمت مسجد تاریخی پارک سیفیه، مسجد تاریخی روستای ننج، مرمت و بازسازی نمای بیرونی حمام بلور ایمانی، کف سازی و تعمیر کف موزه لطفعلیان و عمارت مصدقی، احیای اصطبل خانه عمارت مصدقی، رفع خطر و مستند نگاری تپه انوج، نقشه برداری و مستند نگاری حمام تاریخی روستای علمدار و آماده سازی پرونده ثبتی بنا انجام شده است.
جلیلی همچنین به تهیه مستندات لازم و ارسال به استان و سازمان میراث فرهنگی برای ثبت جهانی منبت ملایر، آموزش دوره مقدماتی و تکمیلی منبت سوزنی، برگزاری دوره های آموزشی قلم زنی، مرواربافی، برند سازی، بازاریابی، همایش منبت کاران، پیگیری و تکمیل پرونده ثبت جهانی نوشیجان اشاره کرد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر ادامه داد: این اداره در سه حوزه تخصصی و گسترده فعالیت می کند، در حالیکه بدون نیرو، اعتبار و امکانات مورد نیاز در این سه حوزه است.
جلیلی ضمن تقدیر از حمایت های مسئولان این شهرستان، نمایندگان مجلس، تاسیسات گردشگری و سمن ها تاکید کرد: کارکنان اداره میراث فرهنگی ملایر با تمام توان تلاش می کنند تمامی شرح وظایف این نهاد را به خوبی انجام دهند.
با این اوصاف پس از تخریب بنای یخدان میرفتاح، تمامی هجمه ها سوی میراث فرهنگی بود و بسیاری این نهاد را مقصر فرو ریختن این بنای تاریخی می دانستند که جلیلی در این باره خاطرنشان کرد: هر رخدادی مجموعه ای از اتفاق های بهم پیوسته است که منجر به یک رویداد یا حادثه می شود و اینکه تمام عوامل موجود را کنار گذاشته و تنها از یک وجه به موضوع نگاه کنیم، شاید انصاف نباشد.
7528/2087
کپی شد
