به گزارش ایرنا، کارشناسان حاضر در میزگرد ایرنای همدان معتقدند که همدان که روزگاری در کشور با عنوان استانی سرسبز، کوهستانی و پر آب زبانزد بود، در ردیف پنج استانی قرار دارد که وضعیت آب آنها بحرانی و قرمز است و بخشی از این چالش حاصل دخالت های انسان در طبیعت، استفاده بی رویه افراد زیاده خواه از منابع آبی و کاهش میزان بارندگی است.
«خطر خشکسالی جدی است»، تبدیل بخش‌های وسیعی از دشت های همدان به بیایان» و «زمین بار دیگر دهان باز کرد»، « فروچاله ای دیگر در دشت ...» این ها بخش کوچکی از تیترهای خبری در رسانه های مکتوب و خبرگزاری ها است که در سالهای اخیر به چشم می خورد که هریک گویا وضعیت اسفناک و بحران آب در استان همدان است.
سال 1394 وزارت نیرو اعلام کرد که 11 استان درگیر تنش آبی، 13 استان تنش شدید آبی و هفت استان در خطر کمبود آب قرار دارند و هیچ یک از مناطق حتی در شمال ایران در شرایط مطلوب و نرمال قرار ندارند که گویای زنگ خطر جدی بحران آب در ایران است.
همدان، دیار الوند، هفتادمین شهر سبز جهان نیز در لیست مناطق بحرانی قرار گرفته و با چالش آبی مواجه است.
با توجه به اهمیت این موضوع میزگرد خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز همدان با حضور مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات همدان و یکی از اساتید دانشگاه بوعلی سینا در محل این خبرگزاری با هدف بررسی و واکاوی مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، وضعیت موجود و بایدها و نبایدهای کشاورزی برگزار شد.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در این میزگرد گفت: تنها راه نجات کشور در مساله آب، بهره وری آب در بخش کشاورزی است و تحقق این امر مشروط بر آن است که آب صرفه جویی شده حاصل از بهره وری صرف توسعه نشود و به تعادل بخشی سفره های زیرزمینی بازگردد.
رضا بهراملو افزود: چالش های آب به سه دسته بهره وری آب کشاورزی، فقدان تعادل در آبهای زیرزمینی و چالش آبهای مرزی تقسیم می شود اما می توان از این مشکلات با تمرکز و مدیریت صحیح عبور کرد.
وی بر اهمیت بهره وری در آب کشاورزی تاکید و بیان کرد: بهره وری خط قرمز توسعه و تصمیم گیری است و با این خط قرمز باید مدبرانه و محکم برخورد شود.
وی گفت: در بحث کشاورزی باید نظم جدیدی ایجاد، نسخه های جدیدی اعمال و تحویل حجمی آب به کشاورزان دنبال شود.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان گفت: متوسط بهره وری در کشور 1.2 کیلوگرم بر متر مکعب است و این رقم در همدان 1.4 کیلوگرم است.
بهراملو با بیان اینکه طبق برنامه سند چشم انداز ما باید در سال 1404 این رقم در کشور به 1.6 برسد افزود: متوسط جهانی این شاخص 2.5 کیلوگرم بر متر مکعب است و در همین راستا کارهای زیاد اجرایی و پژوهشی انجام و برنامه ارتقا بهره وری استان همدان با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه های مدعو تهیه شده که در این طرح برای محصولات زراعی و باغی برنامه پنج ساله و 10 ساله ارایه شده است.
وی ادامه داد: همچنین در این راستا طرح کلانی با عنوان راهکارهای همه جانبه افزایش تولید با کاهش مصرف آب تدوین شده است که بر اساس آن همه دستگاه های اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی در این بخش درگیر هستند و در حال پیگیری است.
بهراملو با بیان اینکه در این طرح برای محصولات راهبردی شامل 9 محصول زراعی و 2 محصول باغی استان همدان برنامه ارایه شده است افزود: در این طرح برای اینکه غذای جمعیت در حال رشد را تامین کنیم نیاز به افزایش تولید است که افزایش 25 درصدی میزان تولید هدف گذاری شده است.
وی خاطرنشان کرد: افزایش تولید در گذشته با افزایش سطح زیر کشت انجام می شد اما در حال حاضر اراضی برای افزایش سطح زیر کشت وجود ندارد به طوری که استان همدان 650 هزار هکتار ظرفیت کشت دارد اما 705 هزار هکتار در حال حاضر زیر کشت است که 55 هزار هکتار بیش از ظرفیت یاد شده است.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اظهار داشت: 87 درصد تولیدات کشاورزی در این استان از اراضی آبی به دست می آید و این در حالی است که 40 درصد اراضی استان همدان آبی و 60 درصد آن دیم است.
بهراملو با بیان اینکه هرچه اراضی آبی بیشتر باشد تولید افزایش می یابد افزود: در گذشته با افزایش چاه و ایجاد آب بند اراضی دیم را تبدیل به اراضی آبی می کردند تا محصولات بیشتری تولید شود اما الان منابع آبی استان همدان به گونه ای است که سالانه به طور متوسط از هفت دشت استان همدان به طور میانگین سالانه یک متر افت سطح ایستابی داریم.
وی تاکید کرد: بیلان آب در همه دشت های استان همدان منفی است و میزان پمپاژ آب از ورودی آب بیشتر است و نمی توانیم بیش از این به منابع آبی فشار وارد کنیم و وزارت نیرو در همین راستا طرح احیا و تعادل بخشی آب را ارایه کرده است.
بهراملو خاطرنشان کرد: در همین راستا سازمان جهادکشاورزی نیز از آن تبعیت می کند و ما نه تنها افزایش برداشت نداریم بلکه به طور متوسط 25 درصد کاهش برداشت باید از منابع آب چاه ها داشته باشیم.
وی با بیان اینکه در بخش کشاورزی برنامه ها به صورت علمی پیش می رود و به صورت صنفی فکر نمی کنیم افزود: بر اساس برنامه ای که وزارت نیرو ارایه کرده طرحی کلان توسط جهاد کشاورزی در استان همدان برنامه ریزی شده است.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان ادامه داد: برای تامین امنیت غذایی و حفظ منابع آبی باید به صورت همزمان فکر کرد چراکه در صورت انجام هر دو با هم موفقیت حاصل می شود و پاسخگوی نسل های آینده خواهیم بود.
وی اظهار داشت: یکی از برنامه ها در بهره وری 25 درصد کاهش برداشت از منابع آبی است و با توجه به ظرفیت ها و تولیدات موجود استان همدان و برای رسیدن به بیلان و اهداف طرح تعادل بخشی باید برنامه ای تعریف کرد که در حد عمل بتوان به آن رسید.
بهراملو با بیان اینکه از سالهای گذشته بر اساس یک باور غلط اعلام شده که 93 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود ادامه داد: بر اساس کار پژوهشی انجام شده حدود 75 درصد منابع آب در بخش کشاورزی مصرف می شود.
وی تاکید کرد: بخش کشاورزی برای تامین امنیت غذایی مجبور به مصرف آب است و این به معنی تلفات نیست.
این محقق بخش کشاورزی تاکید کرد: این تصور که کشاورزی به تنهایی از بین برنده منابع آبی است درست نبوده چراکه مصرف آب در بخش کشاورزی یک رویه معمول است و پرمصرف بودن آب یکی از ویژگی های بخش کشاورزی است و این کار تنها مختص ایران نیست.
وی ادامه داد: کشاورزی در تمامی کشورهای دنیا بالاترین میزان مصرف آب را به خود اختصاص داده اما تفاوت در این است که در دیگر کشورها کدام آب در بخش کشاورزی مصرف می شود.
بهراملو تاکید کرد: بنابراین لازمه جلوگیری از بحران آب، بالا بردن میزان بهره وری از این محصول است که موجب می شود مصرف آب کاهش یابد.
وی خاطرنشان کرد: همدان از لحاظ آبهای سطحی ضعیف است و به همین دلیل عمده فشار به آبهای زیر زمینی وارد می شود و موجب افت سطح ایستابی آب می شود.
بهراملو با بیان اینکه آب مورد نیاز و منابع آبی در استان شامل آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی است افزود: این استان 2حوزه آبریز اصلی دارد که قره چای و گاماسیاب است که هر 2 در سرشاخه قرار گرفته و رودخانه در جنوب غربی کشور یکی از شاخه های اصلی شروع آن گاماسیاب است.
این محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان گفت: 25 درصد آب کشاورزی از آبهای سطحی است و 75 درصد آب مصرفی از آبهای زیرزمینی است و در استان همدان هیچ آبی از استان خارج نمی شود و باید طبق مولفه ها حق آبه به پایین دست حرکت کند.
وی افزود: قرار نیست کل آب را ببندیم چون قانون اجازه نمی دهد و تا آنجا که امکان دارد از حق آبه همدان آبی خارج نمی شود.
*** ضرورت انسداد چاه های غیرمجاز
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی همدان نیز گفت: استان همدان در زمینه آب به بلوغ خاصی رسیده و با شاخصه های موجود، دشت های بحرانی، کاهش نزولات جوی، نبود پراکنش مناسب به خصوص در سنوات اخیر، افزایش دما و تبخیر و هدر رفت که شاخص هستند برنامه های مدونی را تدوین کرده است.
ابراهیم فرامرزی افزود: لازمه جلوگیری از بحران آب، بالا بردن میزان بهره وری از این محصول است که موجب می شود مصرف آب کاهش یابد.
وی اظهار داشت: این مهم زمانی می تواند محقق شود که برنامه ریزان با استفاده از دانش مدیریتی، استفاده از فناوری و کمک به کشاورز برنامه های خود را تدوین کنند.
فرامرزی افزود: همچنین برای کم کردن میزان مصرف آب لازم است افزون بر بالا بردن بازدهی آب، روش های نوینی برای آبیاری در دستور کار قرار گیرد و شیوه انتقال آب نیز اصلاح شود.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی همدان اظهار داشت: مجموعه مطالعاتی و امکان سنجی سامانه های آبیاری در استان همدان در سال 83 تا سال 85 انجام گرفته و مشخص شده که حدود 160 هزار هکتار از اراضی استان همدان مستعد اجرای سامانه آبیاری نوین هستند و براساس نوع خاک، منابع آبی، پراکندگی و اشکال مختلف کشت و کار و کاربری ها مستعد تشخیص داده شده است.
وی ادامه داد: از گذشته نیز مسئولان استان و روسای جهاد کشاورزی در زمینه آبیاری حساسیت داشتند و همدان جزو استان های اول تا سوم کشور در اجرای طرح های نوین آبیاری بوده است.
فرامرزی افزود: اگر به لحاظ سطح اجرا، همدان استان سوم کشور است اما به لحاظ میزان اراضی مستعد اجرای سامانه نوین اگر نگاه کنیم استان همدان استان اول کشور است و استان فارس بیش از سه برابر اراضی آبی استان همدان مستعد آبیاری نوین است.
وی با بیان اینکه استان همدان یک استان نیمه خشک است گفت: میزان تبخیر آب در این استان 67 درصد است و منابع تجدید پذیر استان نیز محدود هستند.
فرامرزی ادامه داد: در استان سه حوزه آبریز اصلی وجود دارد و حجم آب رودخانه های استان 530 میلیون متر مکعب بوده و سالانه 250 متر مکعب با کسری مخزن در استان مواجه هستیم.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی تاکید کرد: دشت های این استان با سالانه یک متر افت مواجه بوده و 13 دشت استان نیز در وضعیت ممنوعه و یکی از دشت های استان در وضعیت ممنوعه بحرانی قرار دارند.
وی عنوان کرد: منابع تجدید پذیر آبی کشور از هفت هزار مورد به هزار و 500 منبع رسیده است و این نشان از ورود کشور ما به مرحله تنش آبی است.
فرامرزی گفت: در چنین شرایطی یکی از راهکارهای موثر و عملی استفاده بهینه و صرفه جویی در مصرف آب است.
وی تاکید کرد: در این میان، مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، می تواند بسیار موثر و راهگشا باشد که برای دستیابی به این مهم، شناسایی شاخص های اصلی مدیریت مصرف آب و تعیین این شاخص به روش های مناسب صورت گرفته است.
فرامرزی ادامه داد: بازدهی آبیاری، بهره وری مصرف آب کشاورزی، مقدار آب مصرفی در بخش کشاورزی و توسعه پایدار روش های نوین آبیاری از مهم ترین شاخص های کلیدی و رویکردهای اساسی در برنامه ریزی های کلان مربوط به تامین، تخصیص و مصرف اصولی از آب در بخش های مختلف از جمله کشاورزی است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی افزود: اولین و مهم ترین گام، تعیین بازدهی سامانه های آبیاری موجود و ارزیابی نحوه کار آنها برای تصمیم گیری و تصمیم سازی های مرتبط با مصرف بهینه آب، الگوی کشت و کاهش تلفات آب آبیاری است.
وی اظهار داشت: باتوجه به کمبود نزولات آسمانی در کشورمان و نبود توزیع مناسب‌زمانی و مکانی بارش ها، همچنین بروز خشکسالی‌های متعدد در 20 سال اخیر، ضرورت تبدیل روش های آبیاری سنتی به روش های نوین آبیاری از جمله آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای بیش از پیش احساس می شود.
فرامرزی افزود: یکی از اقدامات ارزنده ای که در سالهای اخیر در راستای بهبود بهره وری مصرف آب و سازگاری با اقلیم خشک ایران صورت گرفته توجه خاص به توسعه روش های آبیاری تحت فشار است.
وی بیان کرد:با توجه به تغییر اقلیم منطقه و کاهش نزولات آسمانی و ضرورت تبدیل آبیاری سنتی و غرقابی به روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری تحت فشار و کم‌فشار، برگزاری کارگاه های آموزشی برای آشنایی بیشتر کشاورزان ضروری است.
این کارشناس کشاورزی عنوان کرد: مزایای فراوانی در آبیاری نوین و تحت فشار و قطره ای وجود دارد وصرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه‌ها، افزایش بازدهی آبیاری، کنترل فرسایش خاک، کاهش آفات و بیماری‌ها و سهولت در انجام عملیات زراعی از جمله مزایای آبیاری به روش نوین است.
وی با بیان اینکه از سال ٨٠ در استان همدان آبیاری تحت فشار انجام شده است، اظهار کرد: تغییر وضعیت آبیاری اراضی کشاورزی جزء طرح های اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود به طوریکه استان همدان جزء استان‌های نخست در اجرای آبیاری تحت فشار بوده که همین امر استان را با مشکل فرسودگی بیش از 4٠ هزار هکتار سیستم آبیاری اراضی تحت فشار مواجه کرده است.
فرامرزی با بیان اینکه فرسودگی سیستم آبیاری تحت فشار این اراضی موجب شده تا بازدهی لازم را نسبت به آبیاری قطره‌ای نداشته باشند، افزود: ٧٧ درصد از اراضی کشاورزی مستعد استان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده به طوریکه از این حیث در سطح کشور رتبه نخست را داریم.
وی عنوان کرد: در حال حاضر در تلاش هستیم تا اراضی آبیاری کلاسیک تحت فشار فرسوده را به آبیاری نوین قطره‌ای مبدل سازیم که در این زمینه متاسفانه به این اراضی یارانه تخصیص نمی‌گیرد.
فرامرزی بیان کرد: به علت آماده بودن زیرساخت‌های اولیه در اراضی آبیاری تحت فشار می‌توان با ٣٠ تا ٣5 درصد هزینه آبیاری این اراضی را به آبیاری قطره‌ای تغییر داده و ١٨٠ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی آب داشته باشیم.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی همدان خاطرنشان کرد: در این راستا می‌توان نسبت به تعادل‌بخشی و حفظ آبهای زیرزمینی و صرفه‌جویی در آب و مدیریت بهینه آن اقدام کرد.
فرامرزی با بیان اینکه هم اکنون حدود 150 هزار هکتار از اراضی مستعد کشاورزی همدان با سیستم های آبیاری نوین مجهز شده است افزود: از مجموع 160 هکتار اراضی مستعد مابقی اراضی که باقی مانده به دلیل خرد بودن وراثت و افزایش هزینه معضلات است و الان به باغاتی رسیده ایم که غیر هندسی کار شده است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی همدان افزود: هر ساله باید طبق اقتصاد مقاومتی هشت هزار و 487 هکتار سامانه اجرا کنیم و همه ساله بیش از این انجام شده است و سال گذشته 12 هزار هکتار سامانه نوین آبیاری اجرا شد.
وی اظهار داشت: در سال 97 نیز از میزان سهمیه تاکنون پنج هزار هکتار طرح در حال اجرا و یا تمام شده و امیدواریم با تجدید نظر در سقف یارانه ها کارهای بزرگی انجام دهیم.
فرامرزی یادآوری کرد: بر اساس مطالعات جامع مرکز تحقیقات میانگین صرفه جویی در مصرف آب به ازای اجرای یک هکتار سامانه آبیاری چهار هزار و 400 مترمکعب است و با اجرای عملیات آب و خاک از سال 71 و 72 تا کنون افزون بر 700 میلیون متر مکعب آب صرفه جویی شده است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی همدان همچنین با اشاره تهدید چاه های غیرمجاز بر منابع آبی افزود: بخش عمده منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می شود به همین دلیل چاه های زیادی برای آبیاری زمین های کشاورزی در استان حفاری شده که متاسفانه بخشی از آن ها به صورت غیر مجاز است.
فرامرزی افزود: وضعیت چاه های غیر مجاز در استان با توجه به کشاورزی بودن استان وضعیت بغرنجی دارد و با توجه به آمارها از 16 هزار حلقه چاه در استان نزدیک به چهار هزار حلقه از آن ها غیر مجاز است.
وی اضافه کرد: یکی از راهکارهایی که مسئولان و متولیان منابع آب برای کنترل برداشت‌ها از منابع آبهای زیرزمینی ارائه داده‌اند طرح احیا و تعادل بخشی آبهای زیرزمینی است و پُر و مسلوب المنفعه نمودن چاه های غیر مجاز نیز در دل این طرح گنجانده شده است.
فرامرزی با بیان اینکه برنامه بعدی انسداد چاه های غیرمجاز است تا طی 20 سال به سقف اولیه برسیم، گفت: تاکنون از حدود سه هزار رشته قنواتی که در استان وجود دارد روی هزار و 200 رشته کار شده است.
وی اضافه کرد: همچنین در 15 هزار و 500 هکتار از اراضی کشاورزی اقدامات تجهیز و نوسازی، در یکهزار و 77 کیلومتر عملیات احداث کانال و به سازی آبیاری عمومی، در یکهزار و 851 هکتار طرح افزایش بهره وری انجام شده و در 20 کیلومتر دیگر نیز این طرح در حال اجرا است.
***ضرورت استفاده از بذرهای اصلاح شده
استاد دانشگاه و عضو نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی همدان نیز در این میزگرد اظهار داشت: سازمان نظام مهندسی منابع طبیعی و کشاورزی در سال 80 یا مصوبه مجلس شروع به کار کرد و در کل کشور و تمام استان ها این سازمان وجود دارد.
مصطفی هاشمی اضافه کرد: همه دانش آموختگان حوزه کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست که در مقاطع کارشناسی و بالاتر هستند می توانند عضو سازمان شوند و کد نظام دریافت کرده و با توجه به سوابق می توانند از طریق این نهاد رتبه بندی شوند.
وی افزود: 20 رشته در سازمان نظام مهندسی گنجانده شده که در بخش مهندسی آب 333 عضو کارشناس، کارشناس ارشد و دکتری به صورت عضو حقیقی فعال هستند و 55 عضو حقوقی فقط در گرایش آب وجود دارد که از بین آنها 42 شرکت پیمانکاری رتبه بندی شده و 13 شرکت به صورت مشاوره فعالیت می کنند.
هاشمی اظهار داشت: موضوع آب یکی از محوری‌ترین برنامه‌های چند سال گذشته در بخش های مختلف بوده و در آینده نیز خواهد بود و علت آن هم محدودیت‌های جدی و چالش‌هایی است که در مقطع فعلی در بخش منابع آب وجود دارد.
وی با بیان اینکه تعیین راهبرد برای مدیریت این بخش یکی از نیازهای اساسی کشور است افزود: بیشترین مصرف آب کشور و به تبع آن استان همدان مربوط به بخش کشاورزی است و به این اعتبار ضرورت دارد که در تدوین راهبردهای کلی آب، توجه ویژه ای به اصلاح الگوهای کشاورزی شود.
استاد دانشگاه و عضو نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی همدان ادامه داد: انتخاب یک بذر مرغوب اعم از رقم خوب، پرمحصول و مناسب مهم‌ترین رمز بهبود عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی است.
وی یادآوری کرد: بذرهای اصلاح شده نتیجه چندین سال تلاش محققان بخش کشاورزی برای تولید و معرفی این ارقام است و علاوه بر چندین سال کار تحقیقاتی، با اجرای طرح‌های تحقیقی- تطبیقی، تحقیقی- ترویجی و آزمودن آنها در مزارع الگویی، به دست آمده و در برابر بسیاری شرایط همچون کم آبی مقاومند.
هاشمی افزود: مقابله با خشکسالی با انتخاب رقم مناسب، نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های آب کشاورزی و کاهش آبیاری بدون کاهش عملکرد کمی و کیفی محصول، برای کشاورزان بسیار حائز اهمیت است لذا تولید و توزیع ارقام با نیاز آبی کمتر و زود رس‌تر به نحوی که کشت از کمبود رطوبت آخر فصل رشد فرار کرده و زودتر به مرحله برداشت برسد، از رمزهای موفقیت در این حوزه است.
***همدان پیشگام طرح آبخیزداری
در همین ارتباط مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان پیشتر اعلام کرده بود: سومین ایستگاه حوزه آبخیزداری کشور در همدان راه اندازی شد و این استان در اجرای طرح آبخیزداری و آبخوان داری پیشگام است.
اسفندیار خزائی افزود: اجرای طرح های آبخیزداری موجب کنترل 270 مترمکعب روان آب در هر هکتار می شود.
وی با بیان اینکه متوسط بارندگی همدان 300 میلیمتر در سال است که 30 درصد از آن به صورت روان آب از استان خارج می شود، اظهار داشت: اجرای طرح های آبخیزداری از خروج این میزان رواناب جلوگیری کرده و می تواند سالانه 270 مترمکعب رواناب در هر هکتار را کنترل کند.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی همدان نیز گفت: 81 متر مکعب معادل حدود 10 درصد از 30 درصد رواناب کنترل شده را می توان برای استفاده دام و نفوذ در خاک استفاده کرد اما مابقی تبخیر و از چرخه خارج می شود.
محمد مهدی آرتیمانی افزود: طرح های آبخیزداری شامل چهار بخش مکانیکی و سازه‌ای، بیولوژیک، بیومکانیکی و مدیریتی است و طرح های مکانیکی و سازه ای شامل اجرای سازه برای کنترل سیل و رسوب از جمله بندهای ملاتی، بتنی، خشکه چین، چپری، گابیونی و سدهای خاکی و سبک فلزی می شود.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی همدان ادامه داد: همچنین طرح های بیولوژیکی شامل بذرکاری، کپه کاری، نهال کاری، علوفه کاری و کودپاشی و طرح های بیومکانیکی شامل بانکت بندی، ایجاد چاله برای نفوذ آب، شیار کشی در دامنه ها و تراس بندی است.
آرتیمانی بیان کرد: اجرای این طرح ها در کنار کار مدیریتی شامل حفاظت و قرق مراتع، تعیین سیستم های چرای تناوبی و مدیریت چرا، اصلاح شخم و ترویج و آموزش بهره برداران تاثیر بسزایی در کاهش اتلاف آب، فرسایش خاک و تقویت پوشش گیاهی و احیای مراتع دارد.
به گزارش ایرنا، استان همدان با مساحت یک میلیون و 949 هزار هکتار دارای 39 تا 40 درصد کاربری بخش کشاورزی است که با یک میلیون و 758 هزار نفر جمعیت در بخش زراعی سه میلیون و 551 هزار تن محصول تولید می کند.
در مجموع کل تولیدات محصولات زراعی، باغی و دامی در استان همدان چهار میلیون و 759 هزار تن در سال است که در بخش باغی 736 هزار تن و در بخش دام 470 هزار تن محصولات دامی تولید می‌شود.
ارزش ریالی تولیدات کشاورزی استان همدان معادل 66 هزار و 300 میلیارد ریال است.
میزگرد از: مرضیه بختیاری
7523/2090
انتهای پیام «خطر خشکسالی جدی است»، تبدیل بخش‌های وسیعی از دشت های همدان به بیایان» و «زمین بار دیگر دهان باز کرد»، « فروچاله ای دیگر در دشت ...» این ها بخش کوچکی از تیترهای خبری در رسانه های مکتوب و خبرگزاری ها است که در سالهای اخیر به چشم می خورد که هریک گویا وضعیت اسفناک و بحران آب در استان همدان است.
سال 1394 وزارت نیرو اعلام کرد که 11 استان درگیر تنش آبی، 13 استان تنش شدید آبی و هفت استان در خطر کمبود آب قرار دارند و هیچ یک از مناطق حتی در شمال ایران در شرایط مطلوب و نرمال قرار ندارند که گویای زنگ خطر جدی بحران آب در ایران است.
همدان، دیار الوند، هفتادمین شهر سبز جهان نیز در لیست مناطق بحرانی قرار گرفته و با چالش آبی مواجه است.
با توجه به اهمیت این موضوع میزگرد خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز همدان با حضور مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات همدان و یکی از اساتید دانشگاه بوعلی سینا در محل این خبرگزاری با هدف بررسی و واکاوی مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، وضعیت موجود و بایدها و نبایدهای کشاورزی برگزار شد.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در این میزگرد گفت: تنها راه نجات کشور در مساله آب، بهره وری آب در بخش کشاورزی است و تحقق این امر مشروط بر آن است که آب صرفه جویی شده حاصل از بهره وری صرف توسعه نشود و به تعادل بخشی سفره های زیرزمینی بازگردد.
رضا بهراملو افزود: چالش های آب به سه دسته بهره وری آب کشاورزی، فقدان تعادل در آبهای زیرزمینی و چالش آبهای مرزی تقسیم می شود اما می توان از این مشکلات با تمرکز و مدیریت صحیح عبور کرد.
وی بر اهمیت بهره وری در آب کشاورزی تاکید و بیان کرد: بهره وری خط قرمز توسعه و تصمیم گیری است و با این خط قرمز باید مدبرانه و محکم برخورد شود.
وی گفت: در بحث کشاورزی باید نظم جدیدی ایجاد، نسخه های جدیدی اعمال و تحویل حجمی آب به کشاورزان دنبال شود.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان گفت: متوسط بهره وری در کشور 1.2 کیلوگرم بر متر مکعب است و این رقم در همدان 1.4 کیلوگرم است.
بهراملو با بیان اینکه طبق برنامه سند چشم انداز ما باید در سال 1404 این رقم در کشور به 1.6 برسد افزود: متوسط جهانی این شاخص 2.5 کیلوگرم بر متر مکعب است و در همین راستا کارهای زیاد اجرایی و پژوهشی انجام و برنامه ارتقا بهره وری استان همدان با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه های مدعو تهیه شده که در این طرح برای محصولات زراعی و باغی برنامه پنج ساله و 10 ساله ارایه شده است.
وی ادامه داد: همچنین در این راستا طرح کلانی با عنوان راهکارهای همه جانبه افزایش تولید با کاهش مصرف آب تدوین شده است که بر اساس آن همه دستگاه های اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی در این بخش درگیر هستند و در حال پیگیری است.
بهراملو با بیان اینکه در این طرح برای محصولات راهبردی شامل 9 محصول زراعی و 2 محصول باغی استان همدان برنامه ارایه شده است افزود: در این طرح برای اینکه غذای جمعیت در حال رشد را تامین کنیم نیاز به افزایش تولید است که افزایش 25 درصدی میزان تولید هدف گذاری شده است.
وی خاطرنشان کرد: افزایش تولید در گذشته با افزایش سطح زیر کشت انجام می شد اما در حال حاضر اراضی برای افزایش سطح زیر کشت وجود ندارد به طوری که استان همدان 650 هزار هکتار ظرفیت کشت دارد اما 705 هزار هکتار در حال حاضر زیر کشت است که 55 هزار هکتار بیش از ظرفیت یاد شده است.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اظهار داشت: 87 درصد تولیدات کشاورزی در این استان از اراضی آبی به دست می آید و این در حالی است که 40 درصد اراضی استان همدان آبی و 60 درصد آن دیم است.
بهراملو با بیان اینکه هرچه اراضی آبی بیشتر باشد تولید افزایش می یابد افزود: در گذشته با افزایش چاه و ایجاد آب بند اراضی دیم را تبدیل به اراضی آبی می کردند تا محصولات بیشتری تولید شود اما الان منابع آبی استان همدان به گونه ای است که سالانه به طور متوسط از هفت دشت استان همدان به طور میانگین سالانه یک متر افت سطح ایستابی داریم.
وی تاکید کرد: بیلان آب در همه دشت های استان همدان منفی است و میزان پمپاژ آب از ورودی آب بیشتر است و نمی توانیم بیش از این به منابع آبی فشار وارد کنیم و وزارت نیرو در همین راستا طرح احیا و تعادل بخشی آب را ارایه کرده است.
بهراملو خاطرنشان کرد: در همین راستا سازمان جهادکشاورزی نیز از آن تبعیت می کند و ما نه تنها افزایش برداشت نداریم بلکه به طور متوسط 25 درصد کاهش برداشت باید از منابع آب چاه ها داشته باشیم.
وی با بیان اینکه در بخش کشاورزی برنامه ها به صورت علمی پیش می رود و به صورت صنفی فکر نمی کنیم افزود: بر اساس برنامه ای که وزارت نیرو ارایه کرده طرحی کلان توسط جهاد کشاورزی در استان همدان برنامه ریزی شده است.
رئیس بخش فنی و مهندسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان ادامه داد: برای تامین امنیت غذایی و حفظ منابع آبی باید به صورت همزمان فکر کرد چراکه در صورت انجام هر دو با هم موفقیت حاصل می شود و پاسخگوی نسل های آینده خواهیم بود.
وی اظهار داشت: یکی از برنامه ها در بهره وری 25 درصد کاهش برداشت از منابع آبی است و با توجه به ظرفیت ها و تولیدات موجود استان همدان و برای رسیدن به بیلان و اهداف طرح تعادل بخشی باید برنامه ای تعریف کرد که در حد عمل بتوان به آن رسید.
بهراملو با بیان اینکه از سالهای گذشته بر اساس یک باور غلط اعلام شده که 93 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود ادامه داد: بر اساس کار پژوهشی انجام شده حدود 75 درصد منابع آب در بخش کشاورزی مصرف می شود.
وی تاکید کرد: بخش کشاورزی برای تامین امنیت غذایی مجبور به مصرف آب است و این به معنی تلفات نیست.
این محقق بخش کشاورزی تاکید کرد: این تصور که کشاورزی به تنهایی از بین برنده منابع آبی است درست نبوده چراکه مصرف آب در بخش کشاورزی یک رویه معمول است و پرمصرف بودن آب یکی از ویژگی های بخش کشاورزی است و این کار تنها مختص ایران نیست.
وی ادامه داد: کشاورزی در تمامی کشورهای دنیا بالاترین میزان مصرف آب را به خود اختصاص داده اما تفاوت در این است که در دیگر کشورها کدام آب در بخش کشاورزی مصرف می شود.
بهراملو تاکید کرد: بنابراین لازمه جلوگیری از بحران آب، بالا بردن میزان بهره وری از این محصول است که موجب می شود مصرف آب کاهش یابد.
وی خاطرنشان کرد: همدان از لحاظ آبهای سطحی ضعیف است و به همین دلیل عمده فشار به آبهای زیر زمینی وارد می شود و موجب افت سطح ایستابی آب می شود.
بهراملو با بیان اینکه آب مورد نیاز و منابع آبی در استان شامل آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی است افزود: این استان 2حوزه آبریز اصلی دارد که قره چای و گاماسیاب است که هر 2 در سرشاخه قرار گرفته و رودخانه در جنوب غربی کشور یکی از شاخه های اصلی شروع آن گاماسیاب است.
این محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان گفت: 25 درصد آب کشاورزی از آبهای سطحی است و 75 درصد آب مصرفی از آبهای زیرزمینی است و در استان همدان هیچ آبی از استان خارج نمی شود و باید طبق مولفه ها حق آبه به پایین دست حرکت کند.
وی افزود: قرار نیست کل آب را ببندیم چون قانون اجازه نمی دهد و تا آنجا که امکان دارد از حق آبه همدان آبی خارج نمی شود.
*** ضرورت انسداد چاه های غیرمجاز
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی همدان نیز گفت: استان همدان در زمینه آب به بلوغ خاصی رسیده و با شاخصه های موجود، دشت های بحرانی، کاهش نزولات جوی، نبود پراکنش مناسب به خصوص در سنوات اخیر، افزایش دما و تبخیر و هدر رفت که شاخص هستند برنامه های مدونی را تدوین کرده است.
ابراهیم فرامرزی افزود: لازمه جلوگیری از بحران آب، بالا بردن میزان بهره وری از این محصول است که موجب می شود مصرف آب کاهش یابد.
وی اظهار داشت: این مهم زمانی می تواند محقق شود که برنامه ریزان با استفاده از دانش مدیریتی، استفاده از فناوری و کمک به کشاورز برنامه های خود را تدوین کنند.
فرامرزی افزود: همچنین برای کم کردن میزان مصرف آب لازم است افزون بر بالا بردن بازدهی آب، روش های نوینی برای آبیاری در دستور کار قرار گیرد و شیوه انتقال آب نیز اصلاح شود.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی همدان اظهار داشت: مجموعه مطالعاتی و امکان سنجی سامانه های آبیاری در استان همدان در سال 83 تا سال 85 انجام گرفته و مشخص شده که حدود 160 هزار هکتار از اراضی استان همدان مستعد اجرای سامانه آبیاری نوین هستند و براساس نوع خاک، منابع آبی، پراکندگی و اشکال مختلف کشت و کار و کاربری ها مستعد تشخیص داده شده است.
وی ادامه داد: از گذشته نیز مسئولان استان و روسای جهاد کشاورزی در زمینه آبیاری حساسیت داشتند و همدان جزو استان های اول تا سوم کشور در اجرای طرح های نوین آبیاری بوده است.
فرامرزی افزود: اگر به لحاظ سطح اجرا، همدان استان سوم کشور است اما به لحاظ میزان اراضی مستعد اجرای سامانه نوین اگر نگاه کنیم استان همدان استان اول کشور است و استان فارس بیش از سه برابر اراضی آبی استان همدان مستعد آبیاری نوین است.
وی با بیان اینکه استان همدان یک استان نیمه خشک است گفت: میزان تبخیر آب در این استان 67 درصد است و منابع تجدید پذیر استان نیز محدود هستند.
فرامرزی ادامه داد: در استان سه حوزه آبریز اصلی وجود دارد و حجم آب رودخانه های استان 530 میلیون متر مکعب بوده و سالانه 250 متر مکعب با کسری مخزن در استان مواجه هستیم.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی تاکید کرد: دشت های این استان با سالانه یک متر افت مواجه بوده و 13 دشت استان نیز در وضعیت ممنوعه و یکی از دشت های استان در وضعیت ممنوعه بحرانی قرار دارند.
وی عنوان کرد: منابع تجدید پذیر آبی کشور از هفت هزار مورد به هزار و 500 منبع رسیده است و این نشان از ورود کشور ما به مرحله تنش آبی است.
فرامرزی گفت: در چنین شرایطی یکی از راهکارهای موثر و عملی استفاده بهینه و صرفه جویی در مصرف آب است.
وی تاکید کرد: در این میان، مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، می تواند بسیار موثر و راهگشا باشد که برای دستیابی به این مهم، شناسایی شاخص های اصلی مدیریت مصرف آب و تعیین این شاخص به روش های مناسب صورت گرفته است.
فرامرزی ادامه داد: بازدهی آبیاری، بهره وری مصرف آب کشاورزی، مقدار آب مصرفی در بخش کشاورزی و توسعه پایدار روش های نوین آبیاری از مهم ترین شاخص های کلیدی و رویکردهای اساسی در برنامه ریزی های کلان مربوط به تامین، تخصیص و مصرف اصولی از آب در بخش های مختلف از جمله کشاورزی است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی افزود: اولین و مهم ترین گام، تعیین بازدهی سامانه های آبیاری موجود و ارزیابی نحوه کار آنها برای تصمیم گیری و تصمیم سازی های مرتبط با مصرف بهینه آب، الگوی کشت و کاهش تلفات آب آبیاری است.
وی اظهار داشت: باتوجه به کمبود نزولات آسمانی در کشورمان و نبود توزیع مناسب‌زمانی و مکانی بارش ها، همچنین بروز خشکسالی‌های متعدد در 20 سال اخیر، ضرورت تبدیل روش های آبیاری سنتی به روش های نوین آبیاری از جمله آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای بیش از پیش احساس می شود.
فرامرزی افزود: یکی از اقدامات ارزنده ای که در سالهای اخیر در راستای بهبود بهره وری مصرف آب و سازگاری با اقلیم خشک ایران صورت گرفته توجه خاص به توسعه روش های آبیاری تحت فشار است.
وی بیان کرد:با توجه به تغییر اقلیم منطقه و کاهش نزولات آسمانی و ضرورت تبدیل آبیاری سنتی و غرقابی به روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری تحت فشار و کم‌فشار، برگزاری کارگاه های آموزشی برای آشنایی بیشتر کشاورزان ضروری است.
این کارشناس کشاورزی عنوان کرد: مزایای فراوانی در آبیاری نوین و تحت فشار و قطره ای وجود دارد وصرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه‌ها، افزایش بازدهی آبیاری، کنترل فرسایش خاک، کاهش آفات و بیماری‌ها و سهولت در انجام عملیات زراعی از جمله مزایای آبیاری به روش نوین است.
وی با بیان اینکه از سال ٨٠ در استان همدان آبیاری تحت فشار انجام شده است، اظهار کرد: تغییر وضعیت آبیاری اراضی کشاورزی جزء طرح های اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود به طوریکه استان همدان جزء استان‌های نخست در اجرای آبیاری تحت فشار بوده که همین امر استان را با مشکل فرسودگی بیش از 4٠ هزار هکتار سیستم آبیاری اراضی تحت فشار مواجه کرده است.
فرامرزی با بیان اینکه فرسودگی سیستم آبیاری تحت فشار این اراضی موجب شده تا بازدهی لازم را نسبت به آبیاری قطره‌ای نداشته باشند، افزود: ٧٧ درصد از اراضی کشاورزی مستعد استان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده به طوریکه از این حیث در سطح کشور رتبه نخست را داریم.
وی عنوان کرد: در حال حاضر در تلاش هستیم تا اراضی آبیاری کلاسیک تحت فشار فرسوده را به آبیاری نوین قطره‌ای مبدل سازیم که در این زمینه متاسفانه به این اراضی یارانه تخصیص نمی‌گیرد.
فرامرزی بیان کرد: به علت آماده بودن زیرساخت‌های اولیه در اراضی آبیاری تحت فشار می‌توان با ٣٠ تا ٣5 درصد هزینه آبیاری این اراضی را به آبیاری قطره‌ای تغییر داده و ١٨٠ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی آب داشته باشیم.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی همدان خاطرنشان کرد: در این راستا می‌توان نسبت به تعادل‌بخشی و حفظ آبهای زیرزمینی و صرفه‌جویی در آب و مدیریت بهینه آن اقدام کرد.
فرامرزی با بیان اینکه هم اکنون حدود 150 هزار هکتار از اراضی مستعد کشاورزی همدان با سیستم های آبیاری نوین مجهز شده است افزود: از مجموع 160 هکتار اراضی مستعد مابقی اراضی که باقی مانده به دلیل خرد بودن وراثت و افزایش هزینه معضلات است و الان به باغاتی رسیده ایم که غیر هندسی کار شده است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی همدان افزود: هر ساله باید طبق اقتصاد مقاومتی هشت هزار و 487 هکتار سامانه اجرا کنیم و همه ساله بیش از این انجام شده است و سال گذشته 12 هزار هکتار سامانه نوین آبیاری اجرا شد.
وی اظهار داشت: در سال 97 نیز از میزان سهمیه تاکنون پنج هزار هکتار طرح در حال اجرا و یا تمام شده و امیدواریم با تجدید نظر در سقف یارانه ها کارهای بزرگی انجام دهیم.
فرامرزی یادآوری کرد: بر اساس مطالعات جامع مرکز تحقیقات میانگین صرفه جویی در مصرف آب به ازای اجرای یک هکتار سامانه آبیاری چهار هزار و 400 مترمکعب است و با اجرای عملیات آب و خاک از سال 71 و 72 تا کنون افزون بر 700 میلیون متر مکعب آب صرفه جویی شده است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی همدان همچنین با اشاره تهدید چاه های غیرمجاز بر منابع آبی افزود: بخش عمده منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می شود به همین دلیل چاه های زیادی برای آبیاری زمین های کشاورزی در استان حفاری شده که متاسفانه بخشی از آن ها به صورت غیر مجاز است.
فرامرزی افزود: وضعیت چاه های غیر مجاز در استان با توجه به کشاورزی بودن استان وضعیت بغرنجی دارد و با توجه به آمارها از 16 هزار حلقه چاه در استان نزدیک به چهار هزار حلقه از آن ها غیر مجاز است.
وی اضافه کرد: یکی از راهکارهایی که مسئولان و متولیان منابع آب برای کنترل برداشت‌ها از منابع آبهای زیرزمینی ارائه داده‌اند طرح احیا و تعادل بخشی آبهای زیرزمینی است و پُر و مسلوب المنفعه نمودن چاه های غیر مجاز نیز در دل این طرح گنجانده شده است.
فرامرزی با بیان اینکه برنامه بعدی انسداد چاه های غیرمجاز است تا طی 20 سال به سقف اولیه برسیم، گفت: تاکنون از حدود سه هزار رشته قنواتی که در استان وجود دارد روی هزار و 200 رشته کار شده است.
وی اضافه کرد: همچنین در 15 هزار و 500 هکتار از اراضی کشاورزی اقدامات تجهیز و نوسازی، در یکهزار و 77 کیلومتر عملیات احداث کانال و به سازی آبیاری عمومی، در یکهزار و 851 هکتار طرح افزایش بهره وری انجام شده و در 20 کیلومتر دیگر نیز این طرح در حال اجرا است.
***ضرورت استفاده از بذرهای اصلاح شده
استاد دانشگاه و عضو نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی همدان نیز در این میزگرد اظهار داشت: سازمان نظام مهندسی منابع طبیعی و کشاورزی در سال 80 یا مصوبه مجلس شروع به کار کرد و در کل کشور و تمام استان ها این سازمان وجود دارد.
مصطفی هاشمی اضافه کرد: همه دانش آموختگان حوزه کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست که در مقاطع کارشناسی و بالاتر هستند می توانند عضو سازمان شوند و کد نظام دریافت کرده و با توجه به سوابق می توانند از طریق این نهاد رتبه بندی شوند.
وی افزود: 20 رشته در سازمان نظام مهندسی گنجانده شده که در بخش مهندسی آب 333 عضو کارشناس، کارشناس ارشد و دکتری به صورت عضو حقیقی فعال هستند و 55 عضو حقوقی فقط در گرایش آب وجود دارد که از بین آنها 42 شرکت پیمانکاری رتبه بندی شده و 13 شرکت به صورت مشاوره فعالیت می کنند.
هاشمی اظهار داشت: موضوع آب یکی از محوری‌ترین برنامه‌های چند سال گذشته در بخش های مختلف بوده و در آینده نیز خواهد بود و علت آن هم محدودیت‌های جدی و چالش‌هایی است که در مقطع فعلی در بخش منابع آب وجود دارد.
وی با بیان اینکه تعیین راهبرد برای مدیریت این بخش یکی از نیازهای اساسی کشور است افزود: بیشترین مصرف آب کشور و به تبع آن استان همدان مربوط به بخش کشاورزی است و به این اعتبار ضرورت دارد که در تدوین راهبردهای کلی آب، توجه ویژه ای به اصلاح الگوهای کشاورزی شود.
استاد دانشگاه و عضو نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی همدان ادامه داد: انتخاب یک بذر مرغوب اعم از رقم خوب، پرمحصول و مناسب مهم‌ترین رمز بهبود عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی است.
وی یادآوری کرد: بذرهای اصلاح شده نتیجه چندین سال تلاش محققان بخش کشاورزی برای تولید و معرفی این ارقام است و علاوه بر چندین سال کار تحقیقاتی، با اجرای طرح‌های تحقیقی- تطبیقی، تحقیقی- ترویجی و آزمودن آنها در مزارع الگویی، به دست آمده و در برابر بسیاری شرایط همچون کم آبی مقاومند.
هاشمی افزود: مقابله با خشکسالی با انتخاب رقم مناسب، نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های آب کشاورزی و کاهش آبیاری بدون کاهش عملکرد کمی و کیفی محصول، برای کشاورزان بسیار حائز اهمیت است لذا تولید و توزیع ارقام با نیاز آبی کمتر و زود رس‌تر به نحوی که کشت از کمبود رطوبت آخر فصل رشد فرار کرده و زودتر به مرحله برداشت برسد، از رمزهای موفقیت در این حوزه است.
***همدان پیشگام طرح آبخیزداری
در همین ارتباط مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان پیشتر اعلام کرده بود: سومین ایستگاه حوزه آبخیزداری کشور در همدان راه اندازی شد و این استان در اجرای طرح آبخیزداری و آبخوان داری پیشگام است.
اسفندیار خزائی افزود: اجرای طرح های آبخیزداری موجب کنترل 270 مترمکعب روان آب در هر هکتار می شود.
وی با بیان اینکه متوسط بارندگی همدان 300 میلیمتر در سال است که 30 درصد از آن به صورت روان آب از استان خارج می شود، اظهار داشت: اجرای طرح های آبخیزداری از خروج این میزان رواناب جلوگیری کرده و می تواند سالانه 270 مترمکعب رواناب در هر هکتار را کنترل کند.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی همدان نیز گفت: 81 متر مکعب معادل حدود 10 درصد از 30 درصد رواناب کنترل شده را می توان برای استفاده دام و نفوذ در خاک استفاده کرد اما مابقی تبخیر و از چرخه خارج می شود.
محمد مهدی آرتیمانی افزود: طرح های آبخیزداری شامل چهار بخش مکانیکی و سازه‌ای، بیولوژیک، بیومکانیکی و مدیریتی است و طرح های مکانیکی و سازه ای شامل اجرای سازه برای کنترل سیل و رسوب از جمله بندهای ملاتی، بتنی، خشکه چین، چپری، گابیونی و سدهای خاکی و سبک فلزی می شود.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی همدان ادامه داد: همچنین طرح های بیولوژیکی شامل بذرکاری، کپه کاری، نهال کاری، علوفه کاری و کودپاشی و طرح های بیومکانیکی شامل بانکت بندی، ایجاد چاله برای نفوذ آب، شیار کشی در دامنه ها و تراس بندی است.
آرتیمانی بیان کرد: اجرای این طرح ها در کنار کار مدیریتی شامل حفاظت و قرق مراتع، تعیین سیستم های چرای تناوبی و مدیریت چرا، اصلاح شخم و ترویج و آموزش بهره برداران تاثیر بسزایی در کاهش اتلاف آب، فرسایش خاک و تقویت پوشش گیاهی و احیای مراتع دارد.
به گزارش ایرنا، استان همدان با مساحت یک میلیون و 949 هزار هکتار دارای 39 تا 40 درصد کاربری بخش کشاورزی است که با یک میلیون و 758 هزار نفر جمعیت در بخش زراعی سه میلیون و 551 هزار تن محصول تولید می کند.
در مجموع کل تولیدات محصولات زراعی، باغی و دامی در استان همدان چهار میلیون و 759 هزار تن در سال است که در بخش باغی 736 هزار تن و در بخش دام 470 هزار تن محصولات دامی تولید می‌شود.
ارزش ریالی تولیدات کشاورزی استان همدان معادل 66 هزار و 300 میلیارد ریال است.
میزگرد از: مرضیه بختیاری
7523/2090
کپی شد
