وقتی صحبت از یک بیماری همه‌گیر جهانی در میان است به طوری که سازمان جهانی بهداشت آن را یک اپیدمی جهانی و در حد وضعیت قرمز معرفی می‌کند و بیش از ۱۷۰ کشور تا کنون درگیر این بیماری می‌شوند باید نقش رسانه و غربال‌گری اطلاعات هم به فراخور وسعت آن باشد.
اینجاست که نقش بی بدیل رسانه چه در حوزه خبر چه عکس برای همه حتی خود اصحاب رسانه دوچندان می‌شود به خصوص اینکه پیام و توصیه اصلی مدام بر ماندن در خانه است.
در این شرایط اصلی‌ترین گذران اوقات فراغت برای همه مردم می‌شود "خبر" و سیر در فضای مجازی که استفاده از آن برای مردم بسیار ضرروی و به نوعی اصلی‌ترین سرگرمی است و برای اصحاب رسانه می‌شود اصلی‌ترین سلاح کابردی برای پرکردن این فاصله.
اما همین اخبار و اطلاعات اگر بر پایه اخلاق‌گرایی و شرافت‌کاری نباشد و گاه خبری غیرواقع به دست مردم برسد باعث می‌شود این بیماری جسمی به یک بیماری ذهنی تبدیل شده که بسیار خطرناک‌تر از خود بیماری است.
خبرنگار حرفه‌ای کسی است که همه شرایط جامعه خود را می‌سنجد و با دقت و وسواس گزارش و خبر خود را کار می‌کند، در این شرایط حرفی که منطقی و اصولی باشد برای مردم قابل قبول‌تر بوده و جامعه با آغوش باز پذیرای آن خواهد بود؛ اما اگر در این وضعیت پراسترس به خاطر آرامش جامعه، هم مسوولان و هم رسانه در کنارهم باشند و اخبار و اطلاعات لازم را بطور شفاف به مردم بگویند به طور یقین روند پیشرفت این بیماری بسیار کند و در نهایت از بین می‌رود.
با ثبت نخستین مورد زن مبتلا به کرونا در قشم و بعد از به صدا درآمدن آژیر این ویروس در هرمزگان، رسانه‌ها به خصوص خبرگزاری‌ها نخستین رسانه‌هایی بودند که براهمیت مساله تاکید کردند.
درحال حاضر با افزوده شدن پنج مورد جدید به تعداد مبتلایان در این استان در طول ۲۴ ساعت گذشته، مجموع بیماران در هرمزگان به ۱۵۵ نفر رسیده است و طبق اعلام رییس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، شهرستان بندرعباس با ۷۸ نفر مبتلا بالاترین آمار دارد. در کیش ۳۳، قشم ۱۴، پارسیان و بستک هر کدام دو، بندرلنگه هفت، حاجی آباد سه، جاسک و خمیر هر کدام یک، رودان چهار و میناب ۱۰ نفر مبتلا به کرونا هستند.
و از مجموع مبتلایان به کرونا ۱۳۴ نفر مرخص شدند، ۹ نفر بستری هستند و ۱۲ نیز فوت شدند.
در هرمزگان نیز در این ایام که رسانه‌های مکتوب چاپ نمی‌شود، اضافه بار اطلاع‌رسانی بر دوش خبرگزاری‌ها و صدا وسیماست، هرچند فضای مجازی فرصتی برای جبران تعطیلی رسانه‌های مکتوب است و توانسته‌اند از این ظرفیت استفاده کنند.
مدیرکل روابط عمومی استانداری هرمزگان در این باره گفت: تمامی رسانه‌ها به خصوص صداوسیما و خبرگزاری‌ها در این ایام در کنار ما بوده و هستند.
فاطمه رکن‌الدینی در گفت‌وگو با ایرنا افزود: نحوه دریافت اخبار کاملا الکترونیکی و حتی برای صدا و سیما نیز تیم سمعی و بصری روابط عمومی استانداری تهیه و ارسال می‌کند و هماهنگی لازم برای گفتگوی تلفنی نیز با مسوولان آنجا می‌شود.
وی اضافه کرد: راه‌اندازی استدیو خبر ستاد مدیریت بیماری کرونا در استانداری و پیشنهاد اطلاع‌رسانی در ساعت ۲۰ هرشب در خصوص کرونا باعث شد مردم و خبرنگاران در این ساعت پای تلویزیون بنشینند.
داشتن سواد رسانه‌ای از بحران‌های روانی جلوگیری می‌کند
مهدی دهدار از فعالان رسانه‌ای و اجتماعی در هرمزگان در گفت‌وگو با ایرنا معتقد است: رجوع به رسانه‌های داخلی با توجه به تقویت اعتماد به نفس ملی و ایجاد روحیه خودباوری ملی و قوی‌شدن کشور در اهمیت این مساله بسیار کمک کننده هستند.
وی در عین حال داشتن سواد رسانه‌ای در مساله چگونگی برخورد با اخبار کذب و شایعات را بسیار مهم دانست و افزود: سواد رسانه‌ای یک نوع درک متکی بر مهارت است که می‌توان براساس آن انواع رسانه‌ها را از یکدیگر تمیز داد و تولیدات رسانه‌ای را از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
دهدار در این رابطه به ویدئوی بارش بادمجان از آسمان در منطقه شهرک غرب تهران، موضوع شهاب سنگ و کرونا و سایر شایعات در موضوع کرونا و بازتاب آنها در فضای مجازی نیازمند داشتن سواد رسانه‌ای دانست.
این فعال رسانه‌ای و گردشگری بیان داشت: نبود سواد رسانه‌ای مناسب سبب شده آرامش و امنیت روانی جامعه با این دسته از شایعات آسیب ببیند.
وی ادامه داد: عطش یادگیری و فهم از هر رویداد فراگیر از جمله بیماری کرونا و از سویی نداشتن سواد رسانه‌ای یا به تعبیری تحلیل پیام رسانه‌ای مناسب باعث می‌شود مردم از تبعات اخبار جعلی، شایعات و انتشار اطلاعاتی که باعث ایجاد هراس در جامعه می شود، مخاطبان منابع خبری را تشخیص ندهند.
دهدار با بیان اینکه بی‌اعتمادی به منابع رسمی باعث می‌شود افراد به رسانه‌های غیررسمی به ویژه شبکه‌های اجتماعی گرایش پیدا کنند، گفت: منابع رسمی کشور وقتی تریبون مسوولان باشند و نیاز مخاطبان را برآورده نکنند مردم عملا سراغ منابع غیررسمی و غیرمعتبر می‌روند و این رسانه‌های غیررسمی باعث آلودگی اطلاعاتی می‌شوند.
دهدار با بیان اینکه در بحث بیماری کرونا به مقوله بهداشت روانی مخاطب توجهی نشده است، بیان داشت: شبکه‌هایی اجتماعی مثل شهروند خبرنگارها هیچ فیلتر خاصی ندارند و همین باعث می‌شود بحران‌های بهداشت روانی ایجاد شود.
این فعال رسانه‌ای ابرازداشت: رسانه‌های رسمی اما ساختارهایی دارند و وجود افرادی مثل مدیریت رسانه، سردبیر، دبیرخبر و خبرنگار همه این‌ها اجازه نمی‌دهند هر مطلب کذب یا غیررسمی در رسانه آنها منتشر شده در واقع فیلترهایی دارند به همین دلیل قابل اعتمادترند.
وی سهم جامعه رسانه‌ای در مقابله با بحران کرونا را جدی گرفتن بهداشت روانی مخاطبان دانست و اظهارداشت: در صورت خدشه وارد شدن به امنیت روانی و آرامش جامعه به طور قطع مقابله با ویروس کرونا سخت و زمان بر خواهد بود.
دهدار معتقد است: ما به عنوان سفیران سواد رسانه‌ای باید برای بهداشت روانی خود و هموطنانمان باشیم و هر پیامی را بلافاصله برای اعضای خانواده، آشنایان، دوستان و هموطنانمان بازنشر نکنیم.
این فعال اجتماعی در هرمزگان هم‌چنین توصیه کرد: مردم تنها به منابع موثق مراجعه کرده و میزان درگیر بودن خود با اخباری را که می‌تواند استرس و اضطراب ایجاد کند به حداقل برسانند.
خبرنگاران در مواجهه با پیام‌های کرونایی دروازه‌بان باشند
خلیل تنیده، مدیر خبرگزاری ایرنا در هرمزگان نیز بیان داشت: نقش رسانه‌ها و نوع اطلاع‌رسانی خبرنگاران و عکاسان این استان از اخبار و خطرهای ویروس کرونا انکارناپذیر است.
وی در این رابطه به شایعات متعدد از بیماری کرونا و نحوه مبارزه با آن به شایعات کذب وناآگاهی عده‌ای از مردم و استفاده از الکل برای مبارزه با این ویروس اشاره کرد که با آگاه سازی و اطلاع رسانی رسانه‌های رسمی کشور از تلفات بیشتر جلوگیری شد.
تنیده ابرازداشت: شهروند خبرنگاران و حتی برخی خبرنگاران رسانه‌ها نباید احساسی عمل کنند، بلکه در مواجهه با پیام‌های کرونایی باید مثل یک دروازه‌بان در لحظه دفع پنالتی با دقت و آگاهی عمل کرده و با انتشار اخبار نگران‌کننده، خود و دیگران را دچار استرس نکنیم.
و اما در روزهای اخیر و به خصوص در شرایط این روزهای عید نوروز و هم‌چنین با افزایش شمار مبتلایان و فوتی‌ها، تب کرونا در کشور همچنان بالا گرفته و افراد زیادی در حوزه‌های مختلف درگیر این مساله و مشغول خدمت‌رسانی هستند.
در این میان تعدادی از افراد که تلاش بی‌وقفه پرسنل درمانی بیمارستان‌ها از یک طرف و جلوه‌های فداکاری نه تنها کادر درمانی که تلاش‌ها و زحمات جمعی قشرهای مختلف مردمی را برای مقابله و شکست ویروس کرونا را به تصویر می‌کشند، "عکاسان" رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها هستند که شاید سهم آنها چندان که باید دیده نمی‌شود.
شهروندان به تبعات انتشار عکس‌ها در فضای مجازی توجه کنند
عکاس روزنامه منطقه‌ای "دریا" نیز گفت: هرکس به اندازه سهم و تخصص خود می‌تواند در این مرحله از کشور تاثیرگذار باشد مانند هنرمندان و ورزشکاران که بتوانند با مردم همراه شوند.
علیرضا بهاری در گفت‌وگو با ایرنا افزود: عکاسان نیز همیشه در خط مقدم ثبت وقایع هستند و بنده به عنوان بخش کوچکی از جامعه رسانه می‌توانم بسیاری از رویدادهای این بیماری هم‌چون تلاش کادر پرستاری پزشکان کادر بهداشتی و تشخیصی پاکبانان و غیره را ثبت کنم و سهم خودم را در این بحران با عکس نشان دهم.
این عکاس باتجربه در حوزه بهداشت و سلامت توصیه کرد: شهروندان قبل از انتشار عکس و فیلم در فضای مجازی به آثار و تبعات اجتماعی و اخلاقی کار خود نیز توجه داشته باشند.
کرونا باعث شد زحمات کادر درمانی بیشتر از گذشته دیده شود
عکاس خبرگزاری ایرنا هرمزگان که تاکنون چند گزارش از وضعیت تعطیلی بازارها دربندرعباس، راه‌اندازی بیمارستان صحرایی و کارگاه‌های تولید ماسک و مشارکت مسوولان و گروه‌های مردمی در ضدعفونی به تصویر کشیده است، در خصوص «سهم خود برای مقابله با بحران کرونا» معتقد است: خبرنگاران و از جمله عکاسان همیشه و در همه شرایط جامعه به عنوان دیده‌بانان واقعی جامعه هستند و در همه شرایط تلاش می‌کنند.
نادر ناصری با بیان اینکه در این روزهایی که از شور و حال مردم در روزهای عید باید گزارش و تصویر می‌گرفتیم و از شادی مردم و مسافران شاد و سرزنده‌تر می‌شدیم اما کرونا باعث شد امسال در کنار تلخی‌های آن زحمات کادر درمانی استان بیش از پیش دیده شود.
وی ادامه داد: عکاسان خبرگزاری‌ها در تمامی لحظه‌ها پای کار هستند و به دلیل حس مسوولیت‌پذیری و عشق و علاقه‌ای که به کار عکاسی دارند معمولا کمتر به مرخصی و استراحت می‌روند اما امسال در این ایام ما همه مثل بقیه همکارانمان باید مردم را به در خانه ماندن دعوت کنیم که کار بسیار سختی است.
این عکاس هرمزگانی اظهارداشت: امروز نیز جامعه عکاسان به نوعی در خط مقدم مبارزه با کرونا سهیم هستند و با حساسیت زیاد و با حس مسوولیت‌پذیری خود هم در نقش فردی و هم در حوزه تخصصی سهم خود را از زحمات کادر درمانی و هم سایر تلاشگران در حوزه ضدعفونی و تهیه و تولید لوازم بهداشتی ایفا می‌کنند.
عکاسان در مبارزه با کرونا کنار مدافعان سلامت هستند
عکاس خبرگزاری ایسنا خلیج فارس نیز در خصوص «سهم خود برای مقابله با بحران کرونا» بیان داشت: در این برهه از بحران بیماری کرونا من نیز سهمم را با اطلاع‌رسانی دقیق و درست به مردم از طریق عکس و رسانه نشان می‌دهم و زحماتی که کادر پزشکی و درمان برای پیشگیری از این موضوع دارند را ایفا می‌کنم.
امیرحسین خورگویی در گفت‌وگو با ایرنا افزود:عکس گرفتن از فعالیت‌های کمک‌رسانی و کادر درمان و تلاش‌های مردمی می‌تواند در نگاه مردم نسبت به یک موضوع اثرگذار باشد.
وی ضمن قدردانی از تلاش‌های کادر پزشکی در بیمارستان‌ها ابرازداشت: در کنار آنها اصحاب رسانه وعکاسان خبری نیز برای انعکاس این تلاش ها از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند و در کنار این مدافعان سلامت در خط مقدم مبارزه حضور دارند.
شهروند مسوول مدافعان سلامت را در خطر نمی‌اندازد
یک جامعه‌شناس ارتباطات نیز در خصوص «سهم خود برای مقابله با بحران کرونا» نیز معتقد است: کرونا سبک جدیدی از ارتباطات و زیستن راکه تاکنون تجربه نکرده بودم به من تحمیل کرد، بعد از گذشت روزها، آموزه‌های زیادی از رهگذر بحران کرونا ویروس نصیب من شد.
سید رضا هاشمی‌زاده در گفت‌وگو با ایرنا افزود: کرونا نباید اتاق‌های ذهن و روح ما اصحاب رسانه نیز پراز هوای مسموم و آزار دهنده کند بلکه باید بیاموزیم علاوه بر توجه بیشتر به بهداشت فردی، چگونه مراقب سلامتی دیگران نیز باشیم.
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد بندرعباس ادامه داد: این مدت یاد گرفتم توصیه‌های ایمنی و بهداشتی کارشناسان و پزشکان را جدی بگیرم و تا کاری بسیار ضروری در بیرون از خانه نداشته باشم محیط امن خانه را رها نکنم.
هاشمی‌زاده در خصوص سایر ویژگی‌های یک شهروند مسوول گفت: با خانه نشستن و در قرنطینه ماندن زنجیره شیوع بیماری کرونا را قطع و یا حداقل روند انتشار آن را کند می‌کند چون می‌داند حتی اگر او تاب و تحمل بدنی مبارزه با بیماری را بیاورد ممکن است دیگرانی که در تماس باوی بودند این قدرت و توان را نداشته باشند.
وی افزود: تلاش می‌کنم شهروند مسوولی باشم که به فداکاری‌ها و جان گذشتگی‌ها و رزمندگی مدافعان سلامت احترام می‌گذارد و با کنترل و مدیریت خیابان روی خود آنها را بیشتر در خطر و رنج نمی‌اندازد.
