نصایح و بیان ایثارگری‌هایی که در ترجیح همنوعان برخویش در متون ادبی سراغ داریم با لطیفه تراشی میسِّر نیست بلکه محتاج مطالعه و تأمّل در آثار فاخر شاعران طراز اوّل است مثلاً این سخن رودکی که می‌گوید:
«اندر بلای سخت پدید آرند
فضل و بزرگمردی و سالاری»
از بی مزه گویی‌هایی که بدیهه (بدیهه سروده ای ست ارتجالی ؛ یعنی شاعر به سرعت و بی درنگ ، متناسب با مقتضای حال می گوید و مخاطب را مسحور حاضرجوابی خویش می سازد !) را هم به تمسخر گرفته اند، راضی نیستم به عنوان مثال یک فکاهی نسبتاً خوب که دقایقی پیش در کانال تلگرامی «چهار خطّی» دوست فاضلم سیّد علی میر افضلی از شاعر خوش ذوق سعید بیابانکی می خواندم این بود :
ای یار درون اندرونی چونی ؟
با الکل و با ضدّ عفونی چونی؟
دیروز مهم نیست که چون بودی وچون
در مقطع حسّاس کنونی چونی؟
که می بینید باز محتاج بازنگری ست!
تعبیر «مقطع حسّاس کنونی» که سال‌هاست تکرار می کنیم و اینجا به شوخی گرفته شده است البته لبخندی برلب می نشاند امّا برای کسی مانند من که بیش از هر چیز نسبت به زبان و ادبیات حسّاسیت نشان می دهم و خود را متولّی این امامزاده می دانم آنقدر جذّاب نیست تا ناپیراستگی سایر الفاظ را بر او ببخشم! ایرادی که پیش از شاعر متوجّه نوع شعر می دانم متأسفانه داشتن مخاطب عام در فکاهی و ساده پذیری آنهاست که باعث شده تا سرایندۀ توانایی چون بیابانکی هم به پوزخند اکتفا کند و در صدد پیرایش منظومه اش برنیاید.
ویروسی که به این منظومه‌ها راه یافته و آسیب جدّی متوجّه آنها کرده جانشین شدن سرعت به جای دقّت است، شاید اگر این فکاهی سرای با استعداد، اندکی تأمّل می‌کرد دیگر «درونِ اندرونی» نمی‌گفت که حشوش را به هر بهانه ای توجیه کنیم یامصرع سوم را تغییر می‌داد و به جای عبارت بیمزه و طولانی «که چون بودی و چون»سخنی دیگر می آورد.
شاید بر من خرده بگیرند که عیبجویی آسان است، چگونه بگوید تا راضی شوید؟ پاسخ اوّل این که وی ادّعای شاعری دارد خودش هم نواقص را ترمیم کند!
با این حال برای اینکه نشان دهم ناشدنی نیست ، پیشنهاد می کنم چنین باشد :
ای یار [به حصرِ] اندرونی چونی؟
با الکل و با ضدّ عفونی چونی؟
دیروز مهم نیست [چه گونه بودی]
در مقطع حسّاس کنونی چونی ؟
این یک نمونه از صدها نمونه‌ای ست که این روزها به هر بهانه ای راهی بازار ادبی می‌شود و تا جایی که مربوط به شاد نگهداشتن مردم باشد موافقم ولی اگر قرار باشد خطری چنین جدّی را به شعر برگزارکنند، هم ستم به جامعه است و هم ستم به شعر !
همچنین با توجه به اینکه امسال از برگزاری چهارشنبه سوری محرومیم پیشنهاد می شود همراه با عزیزانی که در شبکه های اجتماعی نیز درخواست داده اند به یاد جان باختگان حوادث اخیر باشیم ، بیاییم امروز غروب در جلو خانه ، بالکن آپارتمان ها یا پنجره رو به خیابان ، شمع روشن کرده ، نسبت به رفتگان ادای احترام کنیم و دورادور به همسایه ها دلگرمی و نشاط ببخشیم.
اسدالله نوروری- عضو هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه هرمزگان
