حضرت زینب، قهرمان و حماسه‌ساز کربلا، سومین فرزند مکتب علوی، یادگار امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) پنجم جمادی الاولی سال پنجم هجری مطابق با ۶۲۷ میلادی یا در سال ششم هجرت در شهر مدینه به دنیا آمد و زینب‌بخش خانه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و تاریخ اسلام شد.
نائبه الزهراء آن ملیکه النساء و مرکز هستی علی و فاطمه در چنین روزی به دنیا آمد تا هم زینت خانه مهتاب شود و شمس جلالت خاندان رسالت و حتی همدم و همراه با مصیبت‌ها.
دختر فضل و کمال و نور چشمان علی(ع) به دنیا آمد تا هم خود سهیم و شریک در شهادت شهدا باشد و هم انسان‌های شایسته‌ایی از ایران زمین و فارسی‌زبانان حریم‌دار و مدافع حریم و درگاهش؛ همان مدافعانی که اگرچه خمپاره‌ها صحن حرمش را نشان گرفتند اما عباس‌های زمانه حریمش را حفظ کردند.
و امروز که دل‌های زیادی عاشق و شیدای این بانوی حریم رسالت شده‌اند حتی جوان مسیحی که وقتی از مسیر حرم مطهرش عبور می‌کند، به نشانه احترام و سلام دادن رو به حضرت علامت صلیب روی بدن خود می‌کشد، شاهد این ادعا نیز خاطرات مدافعان حرمی است که روزها و شب‌های زیادی صحنه‌های زیبایی از این ارادت را دیده‌اند.
زندگی حضرت زینب کبری سلام‌الله علیها مشهور به «عقیله‌بنی‌هاشم» سرشار از درس‌های آموزنده است او که مظهر صفات جلال حیدری و پرورش یافته دامن زهرای اطهر است و نمونه‌ای از عظمت برجسته تاریخ نبوی.
عقیله، زن کریمه‌ای را می‌گویند که در بین فامیل بسیار عزیز و در خاندان خود ارجمند باشد؛ همچنین در فرهنگ عربی عقیله به زن خردمندی می‌گویند که مسائل را با صبر و خرد بالا حل و فصل کند و در کارش دوراندیشی و آینده‌نگری داشته باشد و زینب(س) علاوه بر صفات عالیه حجب و حیا الگوی عقلانیت و صبر است.
اندیشه ورزی، اصلی ترین تکیه گاه اسلام در عقاید، اخلاق و اعمال محسوب می‌شود و در کلام حضرت علی(ع) نیز بردباری نوری است که حقیقت آن عقل و تعقل است از اینرو نوه پیامبراکرم(ص) که خود شهر عـلم بوده از خـاندانی اسـت کـه از کودکی علم به آنها چشانده شده است.
از طرفی عقیل بر وزن فعیل از ریشه عقل به معنای درک عمیق از حقایق عالم است از اینرو حضرت زینب(س) این بانوی حریم رسالت که در کلام بزرگان دین هم در حکمت نظری و هم حکمت عملی مدارج بسیار بالایی را طی کرده را در بین زنان بنی‌هاشم سرآمد دانسته‌اند.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم حضرت زینب(س)، الگوی مدیریتی آن حضرت است؛ با مطالعه تاریخ زندگی حضرت زینب(س) می‌بینم که ایشان تا پیش از واقعه عاشورا، فعالیت سیاسی مشهودی نداشته‌اند، ولی رفتار حضرت در واقـعه عـاشورا و پس از آن، نشان از آگاهی ایشان از زمانه و بصیرت و مدیریت این واقعه دارد چراکه زینب(س) با شناخت دقیق عصر امـیرمؤمنان(ع) و امـام حـسن(ع) توانست ضمن مدیریت اتفاقات و مصائب واقعه بر اهل بیت(س) امام حسین(ع)، دست به افشاگری حوادث پس از عاشورا بزند و اهداف قیام امام حسین(ع) را برای مردم روشن کند.
در تکمیل این موضوع خوب است که بدانیم دوران کودکی زینب(س) با رنج‌های بسیاری همراه بود، از طرفی با فراق پیامبر گرامی اسلام(ص) و از طرف دیگر لحظه به لحظه رنج‌های مادرش را به چشم دیده است.
آن بانوی فرزانه و روایت‌گر خطبه فدک بعد از شهادت مادر شاهد درد و رنج و تنهایی پدر و شهادت امام علی(ع) به دست یکی از شقی‌ترین فرد آن دوران بوده است، او بعد از شهادت پدر و شروع دوران خلافت امام حسن مجتبی(ع) شاهد سست ایمانی مردم و غریبی امام حسن(ع) و سرانجام مسموم شدن و تیرباران بدن مطهر برادرش به هنگام تدفین بوده است.
بانوی قهرمان کربلا بعد از پشت سرگذاشتن حوادث تلخ از دست دادن مادر و برادر بزرگش، یاور و همراه برادرانش امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) در کربلا شد و پناه اسیران.
آن حضرت در تمامی لحظات در کربلا کوه صبر وصلابت برای برادرانش بود، آرامش‌بخش دل برادرزاده‌اش حضرت سجاد(ع) و اهل بیت(س) آنها اعم از زنان و کودکان‌شان بود، از اینرو میتوان گفت آن عالمه غیرمعلمه که شاهد و گواه همه این رنج و مصیبت‌ها بوده او را به الگو بودن از مادرش حضرت فاطمه زهرا(س) و مادربزرگش حضرت خدیجه کبری(س) ستایش کرد و به حق این قهرمان کربلا و الگوی صبر را سمبل عقلانیت، مدیریت و استقامت نامید.
عقیله القریش (بزرگتر بانوی قریش)، سیده العقائل (بزرگ بانوی بانوان)، سر أبیها (راز هستی پدر خود)، عالمه غیرمعلمه(دانای بی آموزگار)، نائبه الزهراء(جانشین حضرت زهرا)، نائبه الحسین( جانشین حضرت حسین علیه السلام)، حفره علی و فاطمه ( مرکز هستی علی و فاطمه)، ولیده الفصاحه (فرزند فصاحت)، شفیقه الحسن (همتای حضرت حسن علیه السلام)، عقیله خدر الرساله (بانوی حریم رسالت)، الصدیقه الصغری( زهرا کوچک)، عقیله الطالبین (بانوی بزرگ خاندان ابوطالب)، عابده آل علی( عابده خاندان علی علیه السلام)، ربیبه الفضل (دختر فضل و کمال)، عقیله النساء( خردمندترین زن در میان زنان)، ناموس رواق العظمه(شرف آسمان عظمت و بزرگی)، شریکه الشهید(سهیم و شریک در شهادت شهدا)، قرینه النوائب (همدم و همراه با مصیبت‌ها)، «ام المصایب» و بطله کربلا( قهرمان کربلا) بخشی از القاب حضرت زینب(س) است.
و اما؛ پنجم جمادی الاول مصادف با میلاد حضرت زینب(س) است و این روز در تقویم رسمی کشورمان به عنوان «روز پرستار» که همواره با شور و عشقی فراوان مشغول مراقبت و رسیدگی به بیماران هستند، نامگذاری شده است.
فرنگیس حمزه‌یی
