ملا محمد صالح دِهُنگی فرزند ملا جمال هَرمی متخلص به «ضعیفی» در سال ۱۲۲۸ خورشیدی در دهنگ شهرستان بستک به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۰ در زادگاه خود از دنیا رفت ودر همان جا نیز به خاک سپرده شد.
اجدادش از منطقه هَرم و کاریان از توابع بخش جویم لارستان به دهنگ آمده بودند.
ملا محمد صالح روشندلی بود که طبعی روان و حافظهای عالی داشت، مثنوی، قصیده و دوبیتی میسرود و ذهن و زبان مردم منطقه جایگاه شعر اوست.
اشعار حماسی فراوانی به سبک شاهنامه فردوسی سروده که از آن جمله قصه «جنگنامه دالان» است:
به نام خداوند رب کریم
به نظم آورم داستانی عظیم
کنم داستانی من از تو تمام
که باشد پسند همه خاص و عام
یکی از جَنگنامه به نظم آورم
دلیران به میدان رزم آورم
کنم وصف آن پهلوانان
که باشند در تنگِ دالان
سپهدارشان هست «عبدالغنی»
به روز نبرد است چون بهمنی
برادر ورا نام عبدالله است
عبیدالله این حسن همره است...
دهستان دِهُنگ از توابع بخش مرکزی شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی بستک واقع شدهاست.
دهنگ روستایی قدیمی است که قدمت آن به قبل از اسلام میرسد اما این افراد قبل از اسلام در تسان که آن روزها بسیار پر جمعیت بود زندگی میکردند.
اهالی این روستا به تحصیل علم و دانش علاقهای وافر داشته و نخستین دبستان آن در سال ۱۳۳۷ خورشیدی و نخستین مدرسه راهنمایی این روستا نیز در سال ۱۳۵۸ تاسیس شد.
آرامگاههای افراد شاخصی مانند شیخ حمزه، شیخ رستم، شیخ کمال الدین بهزاد، سید قطب الدین و شیخ محمد صوفی در این منطقه قرار دارد.
زندگینامه ملا محمد صالح دِهُنگی در کتاب «سخنوران هرمزگان؛ از دیروز تا امروز» به قلم ماندانا سایهبانی گردآوری شده است.
نویسنده این کتاب، سرگذشت شاعران و مشاهیر در استان هرمزگان را برای مخاطبان به رشته تحریر درآورده است.
کتاب سخنوران هرمزگان؛ از دیروز تا امروز در ۳۵۰ صفحه و در هزار نسخه به چاپ رسیده است.
نویسنده در این کتاب تلاش کرده ۱۰۷ شاعر و چهره مشهور هرمزگانی یا ساکن هرمزگان از قرن هفتم تاکنون را معرفی کند.
«در یادماندهها»؛ عنوان کتاب دیگری از «ماندانا سایبانی» که در ۱۱۲ صفحه و یکهزار نسخه در آن به شرح حال و معرفی آثار مشاهیر استان پرداخته شده است.
در این کتاب به مشاهیری از قبیل «محمداعظم بنیعباسیان»، «سیدمحمدعلی توانا»، «یوسف و حسین خنجی»، «علی سایبانی»، «شرفا شرفایی»، «محمدعلی نحوی»، «سیدمحمدعلی هاشمیرمکانی»، «غلامعلی صامتیرودانی» و «عبدالرحمن فریدونی» نیز پرداخته شده است.
کتاب «در یاد ماندگان دیار ما»؛ کتاب دیگری از این نویسنده است که با هدف شرحی بر احوال مشاهیر فرهنگی هنری هرمزگان به چاپ رسیده است.
در این کتاب اسامی زنان و مردان موفق استان هرمزگان در حوزههای شعر و ادبیات معرفی شده است که از جمله آنها میتوان به مرحوم "احمد حبیبزاده کارگردان و مستندساز" ، "شیخ یوسف حبیبی"، "احمد حبیبی پژوهشگر"، "علی رضایی استاد زبان و ادبیات فارسی"، "پرفسور هشونگ بلوکی جراج برجسته قلب"، "فرخنده پیشدادفر" بانوی معلول جسمی موفق در حوزههای نویسندگی و پژوهشگری فرهنگی و اجتماعی"، پروانه بیابانی یکی از معروفترین زنان شاعران خطه هرمزگان، مرحومه مریم بهنام پیشکسوت و از مفاخر فرهنگی و مرحومه فاطمه دژگانی"محقق و نویسنده قشمی اشاره کرد.