با بوجه به اهمیت راهبردی توسعه سواحل مکران درسالهای اخیر و رویکرد جدید اقتصادی، شرق کشور به عنوان نقطه توسعه ای در جغرافیای کشور مطرح است وجاسک به یکی از بهترین نقاط برای انجام فعالیت‌های مختلف اقتصادی و توسعه‌ای است.
مَکران، مُکران یا مکوران که در طول خلیج عمان از رأس‌الکوه در غرب جاسک تا لاس بلا در جنوب غربی ایالت بلوچستان پاکستان را شامل می‌شودکه از نظر ظرفیت های اقتصادی دارای اهمیت فوق العادی است و مد نظر کشورهای شرق ازجمله چین وهندوستان وپاکستان می باشد.
یکی از محورهای اصلی رهبر انقلاب ۹ تیر ۱۳۹۴ هجری شمسی در ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه به رییس جمهور توسعه اقتصاد دریایی جنوب کشور در محور چابهار – خرمشهر با تأکید بر سواحل مکران بود.
دولت تدبیر وامدی بر این مبنا برنامه ششم توسعه را تدوین کرد که یکی از مهمترین برنامه های محوری آن موضوعهای خاص مکان محور در مورد توسعه سواحل مَکران است.
در سال ۹۶ مباحثی با موضوع بهره گیری از ظرفیت سواحل مکران برای صادرات نفت به واسطه همجواری آن با دریای عمان و اقیانوس هند و همچنین گسترش فعالیت های گردشگری مطرح شد.
فعالیت‌های اقتصادی گوناگونی هم در این سال‌ها برای اجرا در این منطقه ذکر شده که می توان به یک پایانه نفتی جدید در حال ساخت در نزدیک شهر جاسک و خط لوله یک هزار و ۱۰۰ کیلومتری انتقال نفت خام از گوره به جاسک اشاره کرد.
از سوی دیگر مسوولان در سال های اخیر امتیازهای قانونی خوبی برای سرمایه گذاری در منطقه مکران داده‌اند که می توان در قانون احکام دائمی توسعه کشور به ماده ۶۸ اشاره کرد و با توجه به این می‌توان به جرات گفت جاسک یکی از بهترین نقاط برای سرمایه گذاری محسوب می شود.
سواحل مکران سکوی پرش توسعه کشور
معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رییس جمهوری دراین باره گفت: ظرفیت فوق العاده‌ای در سواحل مکران نهفته که آنرا تبدیل به سکوی پرش توسعه کشور می‌کند و این درحالی است در گذشته استفاده مناسبی از این ظرفیت نشده است.
سعید شیرکوند افزود: با زحمت‌های فراوان وزارت نفت و راه و شهرسازی پس از انتقال ستاد توسعه سواحل مکران از وزارت دفاع به نهاد ریاست جمهوری برنامه توسعه سواحل مکران به تصویب هیأت وزیران رسید و شورای عالی آن تیز تشکیل شد.
وی که به تازگی برای راه اندازی خط هوایی جاسک به تهران سفر کرده ادامه داد: طرح توسعه سواحل مکران حتی به تصویب شورای ملی آمایش سرزمین نیز رسیده و مقدمه های لازم برای سرعت بخشی به فعالیت‌های مربوطه انجام شده است.
وی گفت: در برنامه پیشنهادی بودجه سال آینده نیز که روز گذشته به تصویت هیأت وزیران رسید بودجه مشخصی برای دبیرخانه توسعه سواحل مکران پیش بینی شده است.
وی ابراز داشت: در طرح توسعه سواحل مکران وظایف و مسوولیت‌های دستگاه‌های مختلف به صورت دقیق مشخص شده است و از وزارت نفت بابت فعالیت‌هایش رضایت نسبی وجود دارد.
وی ابراز داشت: با توجه به انتظار مقام معظم رهبری و دستور رییس جمهوری توسعه سواحل مکران اصل و ضرورتی برای تمام مسوولان است.
مَکران نقطه کانونی حرکت تمدنی جمهوری اسلامی ایران
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی گفت: مَکران نقطه کانونی حرکت تمدنی جمهوری اسلامی ایران بوده و شهر جاسک یکی از نقاط اصلی آن محسوب می‌شود.
امیردریادار حسین خانزادیدراین باره اظهار داشت: این منطقه در آینده شاهد پیشرفت‌های چشمگیری خواهد شد که این حرکت از گذشته آغاز شده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به حرکت نیروی دریایی به سمت شرق اشاره کرد و گفت: این حرکت که با تدابیر فرماندهی کل قوا آغاز شده با قوت و قدرت ادامه می‌یابد.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی گفت: خیزش تمدنی جمهوری اسلامی به سمت دریا آغاز شده که این در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی آشکار است.
امیردریادار حسین خانزادی افزود: شهرهای موجود در سواحل مکران کانونی برای خیزش تمدنی جمهوری اسلامی ایران به سمت دریا خواهند شد.
وی ادامه داد: سواحل مکران موج عظیمی از توسعه را شاهد خواهد شد و رشد تمدنی بیشتری از مناطق دیگر خواهد داشت.
فرمانده نداجا خاطرنشان کرد: در این حرکت تمدنی احترام به ریشه‌های تمدنی جاسک و شهرهای سواحل مکران حایز اهمیت است که باید به آنها توجه کرد و احترام گذاشت.
وی ابراز داشت: رویکرد رهبری از توسعه سواحل مکران نگاه به نفت نیست، بلکه نگاه به احیا تمدن دریایی با تکیه بر ظرفیت‌های بومی و محلی است.
امیردریادار خانزادی گفت: شهرستان جاسک در سال های آینده شتاب بسیار زیادی را خواهد داشت و باید برای زیرساخت‌های آن جهت جمعیت ۶ تا ۱۰ میلیون نفری مهیا شود که در ادامه مسیر توسعه جاسک کنار مسوولان خواهیم بود.
وی یادآور شد: روزی که به این نقطه منتقل شدیم بسیاری از زیرساخت‌ها وجود نداشت و به تدریج امکان جابه جایی خانواده ها فراهم شد.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی افزود: بخشی از ان نیازها بهداشتی و درمانی است که هنوز انگونه ان باید فراهم نشده حتی بسیاری از همکاران جانشان را از دست دادند.
امیردریادار خانزادی اضافه کرد: باتوجه به نیاز یک هزار جوشکار در جاسک و کمبود این نیروهای فنی در بندرعباس، این نگرانی وجود دارد که بسیاری از جوشکاران به اینجا مهاجرت کرده و کارخانجات با کمبود این نیروها روبه رو شود.
وی بیان داشت: اگر به دنبال آب پایدار هستیم باید یک مجموعه از نیروگاه های هسته‌ای در سواحل مکران مستقر کرد که علاوه بر آن انرژی پایدار هم تولید می‌کند.
قراردادهای منعقد شده برای اجرا در جاسک بیش از ۴۰ سال گذشته است
فرماندار بندرجاسک گفت: راه اندازی خط پروازی جاسک - تهران اقدامی مهم در راستای طرح توسعه سواحل مکران بوده و امیدمی‌رود در تسریع طرح ها و پروژه‌های اقتصادی تاثیر به سزایی داشته باشد.
محمد رادمهر ادامه داد: با وجود تحریم‌ها قراردادهایی برای اجرا در این شهرستان بسته شده که تعداد آنها بیش از ۴۰ سال گذشته است.
وی ادامه داد: یک سوم تجارت جهانی از آب‌های مشرف این شهرستان انجام می‌شود و موقعیت آن به دلیل قرارگیری در نزدیکی سه تنگه مهم بسیار راهبردی است.
وی بیان داشت: ایجاد بزرگترین شهرک صنعتی ۲ هزار هکتاری در راستای توسعه شهرستان جاسک با سرمایه گذاری اولیه ۴۰ هزار میلیارد ریال و با حمایت استانداری در حال احداث است که با انجام آن زمینه اشتغال پنج هزار نفر در این شهرستان فراهم می‌شود.
فرماندار جاسک اظهار داشت: از دیگر اقدام های مهم احداث سدگابریک با مخزن ٢٧٠ میلیون مترمکعب است که ضمن تامین آب شرب، صنعت و کشاورزی منطقه مکران، موجب ایجاد اشتغال و جذب نیروی کار می‌شود و در جلوگیری از مهاجرت مردم از روستاها به شهرها اثر دارد.
وی همچنین ابراز داشت: با مجوز وزارت کشور، بندر صیادی گوگسر در شهرستان جاسک در شرق استان هرمزگان ، بندر تجاری- صادراتی می‌شود و هم اکنون دستگاه‌های اجرایی در حال استقرار در این بندر هستند و فاصله آن با بندر مسقط عمان برابر ۱۸۰ کیلومتر (یکصد مایل دریایی) است.
رادمهر ادامه داد: با فراهم شدن زیرساخت ها و استقرار تجهیزات مورد نیاز بندری و حضور دستگاه‌های مسوول در این بندر، خط دریایی جهت صادرات کالا از این بندر به عمان و اماراه متحده عربی راه اندازی می‌شود که با تحقق این مطالبه موجب رونق و توسعه اقتصاد منطقه و بهبود معیشت مردم خواهد شد.
به گفته فرماندار جاسک، راه‌اندازی منطقه آزاد جاسک با جدیت در دست اقدام بوده و عملیات مقدماتی آن انجام شده که امید می‌رود با پیگیری‌های استاندار هرمزگان و حمایت‌های نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی به سرانجام برسد، این منطقه آزاد می‌تواند نقش موثری در توسعه شهرستان جاسک داشته باشد.
تسریع دسترسی توسعه گران و سرمایه گذاران به سواحل مکران
استاندار هرمزگان و رییس شورای اداری هرمزگان هم در خصوص سواحل مکران گفت: اکنون با راه‌اندازی خط پروازی جاسک تهران و برعکس دسترسی توسعه گران و سرمایه گذاران به این منطقه تسریع شده است.
فریدون همتی بیان داشت: برنامه‌های توسعه‌ای مختلفی در راستای طرح توسعه سواحل مکران در این شهرستان در حال اجرا بوده و یا اجرا می‌شود که برخی از این برنامه‌ها شامل ابر پروژه وزازت نفت برای احداث پایانه بزرگ نفتی، مجموعه پترو پالایش، شهرک گلخانه‌ای و پالایشگاه‌هاست.
رییس شورای برنامه ریزی هرمزگان با اشاره به فعالیت هفت پالایشگاه در این استان، ابراز داشت:ایجاد دو پالایشگاه نفت سنگین و یک مجموعه پتروپالایش و همچنین ایجاد پایانه صادرات نفت در شهرستان جاسک از مهمترین برنامه‌های وزارت نفت در شرق این استان است.
استاندار هرمزگان با بیان اینکه پایانه صادرات نفت جاسک یک طرح مهم و راهبردی است، تاکید کرد: افزون بر دو و نیم میلیون دلار برای راه اندازی آن سرمایه گذاری شده است که این طرح در قالب توسعه سواحل مکران از سوی وزارت نفت در حال پیگیری و اجراست و حجم فعالیت ها در این پروژه روز به روز در حال افزایش است.
وی بیان داشت: مجموعه مدیریت هرمزگان به طور منظم پیگیری، پشتیبانی و حمایت لازم را برای اجرای این پروژه بزرگ که موجب اشتغالزایی گسترده و توسعه در شرق هرمزگان می‌شود، انجام می دهد.
استاندار هرمزگان با اشاره به اجرای این طرح توسط شرکت های داخلی، افزود: بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، قرار است تا پایان سال ۹۹ مرحله نخست این پروژه با ظرفیت صادرات ۲ میلیون بشکه نفت راه‌اندازی شود.
همتی تصریح کرد: احداث پایانه صادرات نفت در شهرستان جاسک یکی از مهمترین و بزرگترین پروژه ها در قالب طرح توسعه سواحل مکران محسوب می‌شود که هدف‌گذاری آن ایجاد ظرفیت صادرات ۱۰ میلیون بشکه نفت در این پایانه است.
وی اشاره کرد: تنها برای یکی از این پروژه های توسعه‌ای در سال آینده به یک هزار جوشکار نیاز است که فنی و حرفه ای هرمزگان از امروز باید نسبت به تربیت نیروهای فنی این پروژه و سایر پروژه‌ها اقدام کند.
رییس شورای برنامه‌ریزی هرمزگان ابراز داشت: این پروژه‌ها اشتغال فراوانی برای مردم منطقه فراهم می‌کند و علاوه بر این‌ها پروژه‌های بخش‌های دیگر مانند آبزی پروری و گردشگری هم هست که هر کدام می توانند جهشی در اقتصاد منطقه ایجاد کنند.
احداث ۲ پالایشگاه در جاسک
وزیر نفت با اشاره به هدف گذاری برای توسعه منطقه مکران و جاسک گفت: برای توسعه این منطقه بهترین گزینه نفت است بنابراین از ۱.۸ میلیارد دلاری که برای طرح راهبردی انتقال نفت گوره به جاسک در نظر گرفته شده،۷۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری در منطقه جاسک انجام می شود.
بیژن نامدار زنگنه در مهر ماه سالجاری افزود: همچنین با ساخت دو پالایشگاه در جاسک موافق شده و بعد از آن توسعه پتروشیمی در دستور کار قرار داد و بنا شده گاز نیز به این منطقه منتقل شود.
وی گفت: یکی ساخت پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای توسط ستاد اجرایی حضرت امام و دیگری پتروپالایشگاهی ۱۵۰ هزار بشکه ای توسط یکی از شرکت‌های تابعه پتروشیمی باختر است و همچنین تخفیف ۱۰ درصدی قیمت خوراک نیز برای آنها در نظر گرفته شده است.
به گفته وزیر نفت، اولین محصولی که از بندر جاسک صادرخواهد شد میعانات گازی پارس جنوبی است که اواخر سال آینده انجام خواهد شد و تا قبل از پایان دولت، رساندن نفت و میعانات به جاسک آغاز می‌شود.
طرح استراتژیک و ملی انتقال نفت خام گوره به جاسک و تاسیسات نفتی بندرجاسک با هدف انتقال یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین صادراتی در روز از طریق یک خط لوله ۴۲ اینچ با طول تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر و با استفاده از ۵ تلمبه خانه بین راهی و ۲ ایستگاه توپکرانی، همچنین تعداد ۱۱ پست برق و خطوط انتقال برق به طول تقریبی ۱۸۰ کیلومتر، در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار دارد.
این طرح شامل پایانه دریافت نفت،۲۰ مخزن به ظرفیت مجموع ۱۰ میلیون بشکه و تاسیسات جانبی شامل ۳ عدد گوی شناور و اسکله صادراتی است.
بر اساس برنامه‌ریزی‌ها مرحله اول باید تا ۱۸ ماه آینده به بهره‌برداری رسیده و صادرات و بارگیری نفت در بندر جاسک آغاز شود ،احداث خط لوله گوره - جاسک و پایانه صادراتی نفت خام در بندر جاسک جزو اولویت های وزارت نفت اعلام شده است.
شهرستان جاسک دارای ۶۰ هزار نفر جمعیت، ۳۰۰ کیلومتر نوار ساحلی و ۱۰۰ اثر طبیعی و تاریخی در فاصله ۳۰۰ کیلومتری شرق بندرعباس واقع شده است.
