با وجود اینکه امروزه با وجود اهمیت موضوع فرهنگ و داشتن همه برنامه با پیوست فرهنگی در گذشته بسیاری از سیاستمداران ، برنامه ریزان و دولت ها مفهوم توسعه را تنها در مقوله اقتصاد معنا می کرده و در جهت تحقق آن تلاش می کردند.
اما در طول زمان و با توسعه اقتصادی صرف بدون توجه به مفاهیم و ارزش های ملی و فرهنگی، جوامع بسیاری گرفتار معضل از خود بیگانگی و بی هویتی شدند و حاکمان و دولتمردان با این چالش بزرگ و عواقب آن دست به گریبان گشتند.
به اعتقاد کارشناسان ، توسعه تنها با تکیه بر اقتصاد فراهم آورنده شرایط ساختاری خاصی است که خود تشدید کننده توسعه نیافتگی می باشد و دوام و بقای یک جامعه را متزلزل می کند و از همین رو باید مقوله فرهنگ مورد توجه ویژه قرار گیرد.
برخی جامعه شناسان ، فرهنگ را با عنوان نیروی عمده ای تعریف می کنند که عناصر گوناگون جهان اجتماعی یا به تعبیر خودشان نظام کنش را به هم متصل می سازد. فرهنگ این قابلیت ویژه را دارد که دست کم تا حدی به بخشی از نظام های دیگر تبدیل شود.
به باور کارشناسان این بخش توسعه عرصه های گوناگون جامعه بدون توسعه فرهنگ نه می تواند مدوام و پایدار باشد و نه می تواند در جهت خودشکوفایی و تکامل انسانی موثر واقع شود.
در دهه های اخیر دولتمردان و برنامه ریزان در سراسر دنیا به این نتیجه رسیدند که تنها با توجه به مقوله فرهنگ و توسعه فرهنگی است که می توان زمینه توسعه دیگر بخش های جامعه را فراهم آورد.
با توجه به اینکه فرهنگ از اصلی ترین ارکان اساسی یک جامعه به ویژه جامعه ای همچون ایران با پیشینه و غنای فرهنگی بالا است، باید در برنامه ریزی ها و سیاست های کلان جایگاه ویژه ای برای آن تعریف شود؛ نه اینکه امروز این جایگاه در سیاست های کلان کشور ما تعریف نشده باشد، خیر، تعریف شده، اما مطابق با این جایگاه با مقوله فرهنگ برخورد نمی شود.
نمونه آن نیز تخصیص نیافتن اعتبار و بودجه لازم برای اجرای طرح ها و پروژه های فرهنگی و کم بودن سرانه فرهنگی جامعه در مقایسه با دیگر بخش ها از جمله سرانه فضای سبز است.
و باز هم باید یادآور شد که منظور از این مقایسه این نیست که فضای سبز باید سرانه اش پاینتر از فرهنگ باشد، خیر؛ بلکه منظور این است که سرانه فرهنگ باید براساس جایگاه و نقش تعریف شده آن باشد و این را به معنای واقعی باور داشت که فرهنگ و هنر پی ریزنده بنیان یک جامعه است و باید به آن توجه ویژه داشت.
سرانه فضای فرهنگی کشور سانتیمتری است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سفر اخیر خود به استان هرمزگان در دیدار با هنرمندان شهرستان های شرق این استان اظهار داشت: در حال حاضر سرانه فضای فرهنگی و هنری در کشور زیر یک متر و بر حسب سانتیمتر است.
سید عباس صالحی که هفته جاری سفر دو روزه به هرمزگان داشت دراین زمینه بیان داشت: سرانه فضای سبز در ایران حدود ۱۱ متر برای هر نفر، سرانه فضای آموزشی با وجود تمام کمبودها پنج متر و سرانه ورزشی بیش از یک مترمربع است.
وی ادامه داد: اما سرانه فضای فرهنگی و هنری در ایران زیر یک متر و بر حسب سانتیمتر است، در حالی که جای جای ایران مهد فرهنگ و هنر می باشد و ایران و ایرانی ها را با این ویژگی‌ها می‌شناسند.
وی با اشاره به شرایط کنونی کشور، افزود: شرایط کشور تغییرات غیرقابل پیش بینی پیدا کرده و در بحث تخصیص اعتبارات با مشکلاتی روبرو هستیم اما با تدابیر اندیشیده شده این مراحل را نیز پشت سرخواهیم گذاشت.
صالحی تاکید کرد: اگر به خلق هنرهای جدید و حفظ هنرهای سنتی نیندیشیم ایران را در گذشته تاریخی خود دفن خواهیم کرد.
گسترش روح خلاقیت در نسل جدید نیازمند تقویت فرهنگ و هنر است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سفر خود به هرمزگان در جمع اهالی رسانه این استان بیان داشت: برای گسترش روح ابتکار و خلاقیت در نسل جدید ایران به تقویت فرهنگ و هنر نیازمندیم.
صالحی اظهار داشت: توسعه ایران و ایرانی با دیگر اقلیم‌ها متفاوت است و باید آمیخته به رنگ و بوی فرهنگ و هنر، ادبیات و موسیقی باشد، دغدغه کم بودن زیرساخت‌های حوزه فرهنگ و هنر درست و اساسی است و باید برای رفع آن تلاش کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درادامه این بحث خاطر نشان کرد: ایجاد و فراهم سازی زیرساخت های حوزه فرهنگ، مقدمه ای برای جهش در دیگر حوزه ها است و باید نگاه ویژه ای به آن داشته باشیم.
راه اندازی خیابان های فرهنگ و هنر در ۱۰ شهر
فرهنگ و هنر کارکردهای اجتماعی بسیاری دارد و جزو هویت ما ایرانی ها محسوب می شود؛ بسیاری از مصادیق توسعه اجتماعی و اقتصادی با فرهنگ و هنر گره خورده است.
برنامه ها و ایده های مختلفی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جهت توسعه فرهنگ و هنر در دست پیگیری و اجرا است که از جمله آن می توان به ایجاد شهرهای خلاق هنری و خیابان های فرهنگ و هنر اشاره داشت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سفر اخیر خود به هرمزگان در دیدار با اهالی فرهنگ و هنر اظهار داشت: مقدمات اجرایی خیابان های فرهنگ و هنر در بیش از ۱۰ شهر مهیا شده و در آن فرصت هایی برای توجه به فضای فراغت، گردش، فرهنگ و اقتصاد گنجانده شده است.
وی بیان داشت: بحث شهر های خلاق نیز در دستور کار است تا بتوانیم شهرهایی با نمادهای دینی و ملی تعریف کنیم و شبکه‌های شهرها را در بحث تمدن ایرانی و موضوعات مختلف ایجاد نماییم.
وزیر ارشاد تاکید کرد: اگر به دنبال توسعه گردشگری هستیم باید بدانیم گردشگری بدون فرهنگ و هنر در هیچ جا معنا ندارد و اگر تکرار گردشگر و رفت و آمد آن‌ها را می خواهیم باید به توسعه فرهنگی توجه کنیم.
صالحی با اشاره به بیکاری دانش آموختگان رشته های هنری در جامعه، گفت: ما بعد از انقلاب یک و نیم میلیون فارغ التحصیل هنری داشتیم که فضای کار برای آن ها بسیار ضعیف است و باید نگاه ویژه ای برای حل این مساله وجود داشته باشد.
اهتمام دولت روحانی برای توسعه زیرساخت های فرهنگی در هرمزگان
فرهنگ و هنر در مسیر تعالی خود یک محیط سالم برای همگان فراهم می آورد و جامعه ای که غنی از فرهنگ و هنر باشد روز به روز در مسیر تعالی گام برمی دارد و در راستای رسیدن به اهداف، انگیزه و نشاط بیشتری دارد.
در اقصی نقاط ایران اسلامی از جمله استان هرمزگان در جنوب ایران فرهنگ و هنر متنوع و متفاوتی وجود دارد؛ اما ناگفته نماندکه این فرهنگ ها در عین تفاوت و تنوع، دارای وحدت است و امروز دولت دکتر روحانی عزمش را برای توسعه زیرساخت های فرهنگی در این منطقه جزم کرده است.
امضای تفاهم نامه میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و استانداری هرمزگان به ارزش ۵۰۱ میلیارد ریال در سفر اخیر وزیر فرهنگ به این استان نشان از اهتمام دولت برای توسعه فعالیت های فرهنگی در این خطه دارد.
این تفاهم نامه در شرایطی به امضا رسیده که هرمزگان به شدت نیازمند توسعه و تکمیل زیر ساخت های فرهنگی در بخش های ابنیه، تجهیزات الکترونیکی و سایر قسمت ها است و امید آن می رود در قالب این تفاهم نامه بخشی از این کمبودها جبران شود.
۳۰۰ میلیارد ریال از این تفاهمنامه برای توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و هنری استان هرمزگان پیش بینی شده که البته تعهدهای این تفاهم نامه ۵۰۱ میلیارد ریال و برای مدت دو سال است و بخشی از موارد آن غیرمالی می باشد.
این تفاهمنامه با استانداری هرمزگان سیزدهمین تفاهمنامه استانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد و ارزش مالی ۱۲ تفاهم نامه پیشین هشت هزار میلیارد ریال است.
تکمیل مجتمع های فرهنگی و هنری شهرستان ها، تکمیل و تجهیز ۴۲ فرهنگسرای روستایی و ایجاد ۱۰ نگارخانه و ۱۰ تماشاخانه (پلاتو) در شهرهای مختلف هرمزگان بخشی از بندهای این تفاهمنامه است.
فرهنگ در تمام تار و پود جامعه باید هویدا باشد
نماینده ولی فقیه در هرمزگان و امام جمعه بندرعباس در نشست شورای فرهنگ عمومی این استان که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، گفت: فرهنگ حوزه‌ای است که باید در تمام تار و پود جامعه هویدا باشد.
حجت الاسلام والمسلمین محمد عبادی زاده تصریح کرد: اقتصاد و حوزه‌های دیگر نیز نیازمند فرهنگ هستند و مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به صورت جدی به این موضوع پرداخته اند که همه باید برای تحقق اهداف آن تلاش کنیم.
وی افزود: اگر فکر تمدن سازی در تک تک افراد جامعه جای نگیرد، تبدیل به تمدن نمی شود و شورای فرهنگ عمومی وظیفه دارد اندیشه تمدنی و سبک زندگی اسلامی را احیا و ترویج کند.
در هر شهر یک پلاتو و نگارخانه احداث می شود
یک اقدام ارزشمند اینکه با دستور استاندار هرمزگان به شهرداران سراسر استان در هر شهر یک پلاتو و نگارخانه احداث می شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان در این خصوص بیان داشت: تحقق این موضوع می تواند وضعیت متراژ زیرساخت های فرهنگی استان را متحول کند.
رضا کمالی زرکانی گفت: پیگیری تکمیل تالار مرکزی فرهنگ و هنر استان هرمزگان در دستور کار قرار دارد و به زودی به نتیجه می رسد.
وی با اشاره به تلاش های در دست انجام به منظور بهبود زیرساخت های فرهنگی در منطقه شرق هرمزگان از جمله میناب، گفت: چند سال قبل به پروژه مجتمع فرهنگی هنری میناب خاتمه کاری داده شده و الان پیمانکاری ندارد ولی با این وجود برای تکمیل آن اعتبار تخصیص یافته است.
از هر امکان جدید در حوزه فرهنگ هرمزگان استقبال می کنیم
استاندار هرمزگان در نشست صمیمانه با اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه شهرستان های شرق هرمزگان اظهار داشت: از هر امکان جدید در حوزه فرهنگ هرمزگان استقبال می کنیم.
فریدون همتی با اشاره به محدودیت های موجود در بودجه های دولتی، افزود: برای اتمام پروژه‌ها اولویت بندی صورت گرفته و به دستگاه‌ها اعلام شده که در راستای تکمیل پروژه‌هایی که درصد پیشرفت فیزیکی بالایی دارند ، تلاش کنند.
وی تاکید کرد: بنده اعتقاد دارم با هنر، ادبیات و تلاش هنرمندان می‌توان فرهنگ هایی ارزشمند همچون خوب کار کردن، استقلال و مقاومت را در جامعه نهادینه کرد.
زنده نگاه داشتن روح امید در جامعه با تقویت فرهنگ و هنر
همتی در بخش دیگری از صحبت های خود با تاکید بر اهمیت هنر و فرهنگ در جامعه، خاطرنشان کرد: اهالی فرهنگ و هنر در این مقطع حساس می‌توانند با پیام‌ها و تولیدات خوب تاثیر تحریم ها را کم کنند و در مقابل، روحیه مقاومت و ایستادگی را در میان مردم در راستای شکست دشمن تقویت نمایند.
استاندار هرمزگان با تاکید بر اینکه نشاط اجتماعی در گرو پویایی هنرمندان است، گفت: تا پایان کار دولت، بخشی از زیرساخت های فرهنگی هنری استان فراهم می شود.
همتی ابراز داشت: حوزه فرهنگ و هنر ظرفیت خوبی است که در شرایط تحریم، روح امید را در جامعه زنده و پویا نگه دارد و هرمزگان به عنوان استانی هنرپرور، هنردوست و برخوردار از فرهنگ غنی می تواند با روشن نگه داشتن چراغ فعالیت های هنری، زمینه امید و نشاط را فراهم کند.
کلام آخر
براساس آنچه در این گزارش عنوان شد و به باور کارشناسان، توسعه در بخش های مختلف جامعه بدون توسعه فرهنگ، مانا و پایدار نمی باشد و بی توجهی به این مقوله روند رشد و توسعه یک جامعه را کند کرده و با اختلال مواجه می سازد؛ از همین رو باید نگاه ویژه ای به مقوله فرهنگ داشت و این باور را که توسعه پایدار و پویا از مسیر توسعه فرهنگی گذر می کند، در برنامه ریزی ها و سیاست های کلان به منصه ظهور رساند.
ناگفته نماند تحقق برنامه ها در جهت رشد و توسعه فرهنگی نیازمند تعامل و همفکری تمامی ارگان ها و نهادهای مرتبط و همچنین پرهیز از موازی کاری و هدر رفت سرمایه در این مسیر است.
۷۱۹۸/۶۰۴۸
