به گزارش ایرنا، علاوه بر جنبه تاریخی و علمی و هنری آن این است که در خود بخشی از شناسنامه ایران و اسلام را دارد و درنگ و تعمق در آن ها زوایای پیدا و پنهان بسیاری از از تفکر ، رفتارو اندیشه کهن این دیار روشن می کند.
نسخه‌های خطی از مهمترین آثار بشر و اساسی‌ترین ارکان فرهنگی و نشانه‌های بارز یک تمدن به شمار می‌آیند، به طوری که هر جامعه‌ای دارای خط و زبان مشخصی نبوده و یا نسبت به دیگر اقوام دیرتر صاحب فرهنگ و تمدن شده است.
تردیدی نیست که نسخه‌های خطی بازگو کننده تاریخ یک سرزمین در ابعاد مختلف و سرگذشت زندگی گذشتگان است، چرا که بشر در تاریخ، سعی بر آن داشته تا که به طروق مختلف اندیشه‌های خود را به ثبت برساند و برای عملی شدن این مهم در مواردی نوشتن را برگزیده و به این شکل توانسته شاکله تفکر و خواسته هایش را ماندگار کند.
برای بار نخست این کار را با نگارش بر روی دیواره‌ی غارها، لوحه‌ها، ظرف ها، سنگ‌ها و مانند آن به انجام رساند و بعد از آن که به تمدن و فرهنگ دست یافت آنچه را که می‌اندیشید، بر روی کاغذ آورد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی در این خصوص گفت: دست نوشته یا نسخه خطی به کتاب ها و نوشته هایی می گویند که به وسیله گونه ای ابزار بر صفحه یاالواح حک شده باشد.
سعید صحتی افزود: دست نویسی در شرق و به ویژه ایران پیشینه ای بسیار کهن دارد، در روزگاران کهن فرمانروایان به طور معمول در دربار خود دیوان نگارش (دبیرخانه) برپا می کردند تا نگارنده ها در آن به نوشتن دست نوشته ها یا رونویسی آن ها بپردازند.
مفهوم دست نوشته را در بیشتر زبان های اروپایی با واژه لاتینی manuscript بیان می کنند که از 2 واژه manu (دست) و script (نوشته) تشکیل شده است.
وی اظهار کرد: چاپ سنگی یا لیتو گرافی به فرانسوی ( Lithographie ) گونه ای چاپ مکانیکی شامل استفاده از صفحه های عکاسی یا سایر صفحه های مشابه که در سطح آنان ناحیه ای تصویر به صورت روغن دوست (غیرآبی و جوهرگیر) و نواحی غیر تصویری به صورت آب دوست در آمده است و به طور معمول این صفحه ها را با پودر آلومینیوم می سازند.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی تصریح کرد: چاپ سنگی نوعی چاپ مسطح بوده است که در آن از سنگ آهک استفاده شده، بدین ترتیب که نوشته یا تصویر را به روی سنگ منتقل و با استفاده از روش های شیمیایی آن را برجسته می کردند که سپس این تصویر بارها بر روی کاغذ چاپ می شده است.
صحتی اظهار کرد: این چاپ با استفاده از روش های مختلط فیزیکی و شیمیایی بر اساس دفع متقابل آب و چربی اختراع شد که متداول ترین روش بیش از چاپ سربی و اختراع ماشین چاپ بوده است.
وی ادامه داد: چاپ سربی نوعی چاپ است که قطعه های سرب را در کنار هم قرار می دهند و با آن چاپ می کنند که در این روش کاغذ روی صفحه ای متشکل از حروف برجسته سربی و آغشته به مرکب فشرده می شود و بر اثر فشار حروف بر روی کاغذ نقش می بندد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی خاطرنشان کرد: حروف چینی روزنامه نیز نخست به صورت دستی انجام می گرفت ولی بعدها این کار با دستگاه هایی که رایج ترین آن لاینو تایپ بود انجام شد.
صحتی عنوان کرد: حروف چینی خودکار لاینو تایپ در سال 1886میلادی ساخته شد و بدین ترتیب سرعت چاپ به تدریج افزایش یافت و پیشرفت فناوری کم کم باعث شد دستگاه حروف چینی سربی از عرصه خارج شود و جای خود را به دستگاه الکترونیکی بدهد.
وی اظهار کرد: با توجه به اهمیت حفظ و نگهداری از آثار مکتوب در سال 1387 تالار مفاخر استان با هدف حفظ منابع نفیس و ارزشمند در کتابخانه عمومی استاد ابراهیم دهگان اراک به وجود آمد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی، جمع آوری کتاب های نفیس، چاپ سنگی، سربی، نشریات صحافی شده قدیمی در سطح استان، سازماندهی و آماده سازی کتاب ها، دیجیتالی کردن کتاب ها، مرمت، نگهداری و حفظ نسخه ها و امکان دسترسی محققان و پژوهشگران و علاقه مندان به نسخه ها بر اساس آیین نامه را از جمله وظایف این تالار در استان برشمرد.
صحتی افزود: جمع آوری کتاب های نفیس از کتابخانه های شهر اراک، ثبت دفتری منابع، دیجیتالی کردن نسخه های خطی، فهرست نویسی تمام منابع به صورت یک جا و تغییر چیدمان قفسه ها از جمله اقدامات انجام شده در تالار مفاخر استان بوده است.
وی بیان کرد: انتقال منابع نفیس از تمام کتابخانه های استان به تالار مفاخر و فهرست نویسی نسخه های خطی نیز از دیگر اقدامات در دست اجرای این تالار است.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی اظهار کرد: اکثر نسخ موجود اسکن و دیجیتال شده و محققان در راستای انجام پژوهش ها و طرح های خود می توانند از این آثار استفاده کنند.
صحتی ادامه داد: نسخ خطی باید در مکانی نگه داری شوند که از لحاظ دما، نور و رطوبت قابل کنترل باشند که در حال حاضر اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی امکانات لازم برای نگهداری مناسب از این میراث ارزشمند را ندارد.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به این امر که کتابخانه عمومی نهادی غیردولتی می باشد این بخش فاقد هرگونه اعتبار مالی در راستای حفظ و نگهداری از این آثار است که می طلبد این مهم مورد بررسی قرار گیرد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی، نبود قفسه های مخصوص نگهداری نسخ تاریخی که مجهز به ثابت نگه داشتن دما، رطوبت و نور هستند حالت (خلع) را نیز از دیگر مشکلات این بخش برشمرد.
سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: چهار هزار و 934 نسخه خطی، چاپ سنگی، چاپ سربی در استان مرکزی وجود دارد که در تالار مفاخر نگهداری می شوند.
علی اکبر احمدی افزود: 534 نسخه خطی تاکنون دیجیتالی شده و پنج نسخه به دلیل فرسودگی قابلیت دیجیتالی شدن نیست.
احمدی تصریح کرد: کتب خطی قدیمی، الوافیه فی شرح الکافیه به قلم رکن الدین استرآبادی و عثمان بن عمر بن حاجب با 716 سال قدمت و نشر در سال 718 (هجری قمری)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر به قلم احمد بن محمد بن علی و المقری القیومی با 700 سال قدمت و نشر در سال 734 (هجری قمری) و المنهج الحق و کشف الصدق به قلم علامه حلی با 424 سال قدمت و نشر در سال 1010 (هجری قمری) نمونه ای ازاین آثار ارشمند است.
وی ادامه داد: مفتاح النبوه با 195 سال قدمت و به قلم محمد رضا بن محمد امین و کوثر همدلی، عوائد الایام فی بیان قوائد الاحکام با 190 سال قدمت به قلم احمدبن محمد مهدی نراقی از جمله نسخ چاپ سنگی و سوال و جواب با قدمت 188 سال قبل و به قلم محمد باقر بن محمد نقی و شفتی بید آبادی از جمله نسخ چاپ سربی موجود در تالار مفاخر استان مرکزی است.
سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی تصریح کرد: استان مرکزی در زمینه نسخ خطی رتبه چهارم کشور را دارد و در حوزه چاپ سنگی و سربی در رتبه 2 کشور قرار گرفته است.
استان مرکزی 73 باب کتابخانه عمومی نهادی و 9 باب کتابخانه عمومی مشارکتی دارد که در حال حاضر افزایش یک باب کتابخانه مشارکتی دیگر نیز در دست اجرا است.
7114/6013/خبرنگار: شیما کریمی***انتشاردهنده:مژگان حیدری
انتهای پیام نسخه‌های خطی از مهمترین آثار بشر و اساسی‌ترین ارکان فرهنگی و نشانه‌های بارز یک تمدن به شمار می‌آیند، به طوری که هر جامعه‌ای دارای خط و زبان مشخصی نبوده و یا نسبت به دیگر اقوام دیرتر صاحب فرهنگ و تمدن شده است.
تردیدی نیست که نسخه‌های خطی بازگو کننده تاریخ یک سرزمین در ابعاد مختلف و سرگذشت زندگی گذشتگان است، چرا که بشر در تاریخ، سعی بر آن داشته تا که به طروق مختلف اندیشه‌های خود را به ثبت برساند و برای عملی شدن این مهم در مواردی نوشتن را برگزیده و به این شکل توانسته شاکله تفکر و خواسته هایش را ماندگار کند.
برای بار نخست این کار را با نگارش بر روی دیواره‌ی غارها، لوحه‌ها، ظرف ها، سنگ‌ها و مانند آن به انجام رساند و بعد از آن که به تمدن و فرهنگ دست یافت آنچه را که می‌اندیشید، بر روی کاغذ آورد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی در این خصوص گفت: دست نوشته یا نسخه خطی به کتاب ها و نوشته هایی می گویند که به وسیله گونه ای ابزار بر صفحه یاالواح حک شده باشد.
سعید صحتی افزود: دست نویسی در شرق و به ویژه ایران پیشینه ای بسیار کهن دارد، در روزگاران کهن فرمانروایان به طور معمول در دربار خود دیوان نگارش (دبیرخانه) برپا می کردند تا نگارنده ها در آن به نوشتن دست نوشته ها یا رونویسی آن ها بپردازند.
مفهوم دست نوشته را در بیشتر زبان های اروپایی با واژه لاتینی manuscript بیان می کنند که از 2 واژه manu (دست) و script (نوشته) تشکیل شده است.
وی اظهار کرد: چاپ سنگی یا لیتو گرافی به فرانسوی ( Lithographie ) گونه ای چاپ مکانیکی شامل استفاده از صفحه های عکاسی یا سایر صفحه های مشابه که در سطح آنان ناحیه ای تصویر به صورت روغن دوست (غیرآبی و جوهرگیر) و نواحی غیر تصویری به صورت آب دوست در آمده است و به طور معمول این صفحه ها را با پودر آلومینیوم می سازند.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی تصریح کرد: چاپ سنگی نوعی چاپ مسطح بوده است که در آن از سنگ آهک استفاده شده، بدین ترتیب که نوشته یا تصویر را به روی سنگ منتقل و با استفاده از روش های شیمیایی آن را برجسته می کردند که سپس این تصویر بارها بر روی کاغذ چاپ می شده است.
صحتی اظهار کرد: این چاپ با استفاده از روش های مختلط فیزیکی و شیمیایی بر اساس دفع متقابل آب و چربی اختراع شد که متداول ترین روش بیش از چاپ سربی و اختراع ماشین چاپ بوده است.
وی ادامه داد: چاپ سربی نوعی چاپ است که قطعه های سرب را در کنار هم قرار می دهند و با آن چاپ می کنند که در این روش کاغذ روی صفحه ای متشکل از حروف برجسته سربی و آغشته به مرکب فشرده می شود و بر اثر فشار حروف بر روی کاغذ نقش می بندد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی خاطرنشان کرد: حروف چینی روزنامه نیز نخست به صورت دستی انجام می گرفت ولی بعدها این کار با دستگاه هایی که رایج ترین آن لاینو تایپ بود انجام شد.
صحتی عنوان کرد: حروف چینی خودکار لاینو تایپ در سال 1886میلادی ساخته شد و بدین ترتیب سرعت چاپ به تدریج افزایش یافت و پیشرفت فناوری کم کم باعث شد دستگاه حروف چینی سربی از عرصه خارج شود و جای خود را به دستگاه الکترونیکی بدهد.
وی اظهار کرد: با توجه به اهمیت حفظ و نگهداری از آثار مکتوب در سال 1387 تالار مفاخر استان با هدف حفظ منابع نفیس و ارزشمند در کتابخانه عمومی استاد ابراهیم دهگان اراک به وجود آمد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی، جمع آوری کتاب های نفیس، چاپ سنگی، سربی، نشریات صحافی شده قدیمی در سطح استان، سازماندهی و آماده سازی کتاب ها، دیجیتالی کردن کتاب ها، مرمت، نگهداری و حفظ نسخه ها و امکان دسترسی محققان و پژوهشگران و علاقه مندان به نسخه ها بر اساس آیین نامه را از جمله وظایف این تالار در استان برشمرد.
صحتی افزود: جمع آوری کتاب های نفیس از کتابخانه های شهر اراک، ثبت دفتری منابع، دیجیتالی کردن نسخه های خطی، فهرست نویسی تمام منابع به صورت یک جا و تغییر چیدمان قفسه ها از جمله اقدامات انجام شده در تالار مفاخر استان بوده است.
وی بیان کرد: انتقال منابع نفیس از تمام کتابخانه های استان به تالار مفاخر و فهرست نویسی نسخه های خطی نیز از دیگر اقدامات در دست اجرای این تالار است.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی اظهار کرد: اکثر نسخ موجود اسکن و دیجیتال شده و محققان در راستای انجام پژوهش ها و طرح های خود می توانند از این آثار استفاده کنند.
صحتی ادامه داد: نسخ خطی باید در مکانی نگه داری شوند که از لحاظ دما، نور و رطوبت قابل کنترل باشند که در حال حاضر اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی امکانات لازم برای نگهداری مناسب از این میراث ارزشمند را ندارد.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به این امر که کتابخانه عمومی نهادی غیردولتی می باشد این بخش فاقد هرگونه اعتبار مالی در راستای حفظ و نگهداری از این آثار است که می طلبد این مهم مورد بررسی قرار گیرد.
کارشناش امور کتابخانه های استان مرکزی، نبود قفسه های مخصوص نگهداری نسخ تاریخی که مجهز به ثابت نگه داشتن دما، رطوبت و نور هستند حالت (خلع) را نیز از دیگر مشکلات این بخش برشمرد.
سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: چهار هزار و 934 نسخه خطی، چاپ سنگی، چاپ سربی در استان مرکزی وجود دارد که در تالار مفاخر نگهداری می شوند.
علی اکبر احمدی افزود: 534 نسخه خطی تاکنون دیجیتالی شده و پنج نسخه به دلیل فرسودگی قابلیت دیجیتالی شدن نیست.
احمدی تصریح کرد: کتب خطی قدیمی، الوافیه فی شرح الکافیه به قلم رکن الدین استرآبادی و عثمان بن عمر بن حاجب با 716 سال قدمت و نشر در سال 718 (هجری قمری)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر به قلم احمد بن محمد بن علی و المقری القیومی با 700 سال قدمت و نشر در سال 734 (هجری قمری) و المنهج الحق و کشف الصدق به قلم علامه حلی با 424 سال قدمت و نشر در سال 1010 (هجری قمری) نمونه ای ازاین آثار ارشمند است.
وی ادامه داد: مفتاح النبوه با 195 سال قدمت و به قلم محمد رضا بن محمد امین و کوثر همدلی، عوائد الایام فی بیان قوائد الاحکام با 190 سال قدمت به قلم احمدبن محمد مهدی نراقی از جمله نسخ چاپ سنگی و سوال و جواب با قدمت 188 سال قبل و به قلم محمد باقر بن محمد نقی و شفتی بید آبادی از جمله نسخ چاپ سربی موجود در تالار مفاخر استان مرکزی است.
سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان مرکزی تصریح کرد: استان مرکزی در زمینه نسخ خطی رتبه چهارم کشور را دارد و در حوزه چاپ سنگی و سربی در رتبه 2 کشور قرار گرفته است.
استان مرکزی 73 باب کتابخانه عمومی نهادی و 9 باب کتابخانه عمومی مشارکتی دارد که در حال حاضر افزایش یک باب کتابخانه مشارکتی دیگر نیز در دست اجرا است.
7114/6013/خبرنگار: شیما کریمی***انتشاردهنده:مژگان حیدری
کپی شد
