استان مرکزی به لحاظ قرار گرفتن در مسیر 2 رشته کوه البرز و زاگرس، دارای تنوع اقلیمی و تنوع گیاهی بالایی است و چشم اندازهای کم نظیری را دارد که بهترین مقصد برای طبیعت گردان و دستداران گردشگری طبیعی محسوب می شود.
کویر میقان اراک به وسعت 120 کیلومترمربع یکی از جاذبه های بکر طبیعی استان مرکزی است که در شمال شرقی این شهر و در 25 کیلومتری مسیرجاده اراک به داود آباد قرار گرفته است و گونه های مختلف گیاهی همانند قره داغ قهرمان کویر میقان اراک به منظور تثبیت شن های روان در این منطقه کشت می شود.
گیاه قره داغ به دلیل ساختار فیزیکی می تواند شن های روان را زیر شاخه و برگ خود جمع آوری و از حرکت آن ها جلوگیری کند و به طور میانگین هر بوته این گیاه می تواند حدود 40 تن شن روان را مهار کند.
هنگامی که شن های روان گیاه قره داغ را در بر می گیرد این گیاه با ایجاد ریشه های جانبی خود را از خفگی نجات داده و موجب به وجود آمدن تپه شنی در اطراف خود شده وعنوان قهرمان کویر را به خود اختصاص داده است.
کویر میقان یکی از اشکال ژئومورفولوژیکی در تالاب کویری میقان است که دارای سطح نمکی بوده و در آب و هوای مرطوب تشکیل شده است، 94 درصد از سطح آن را دریاچه فصلی توزلوگل از قشر نمک پوشانده و محل اختتام آب های حوضه است که رسوبات این عرصه بیشتر از جنس رس و سیلیت است.
در حاشیه این دریاچه رسوب های تبخیری ناشی از جریان آب های سطحی برجا مانده که چشم انداز زیبایی را فرا روی بینندگان گذاشته است.
در فصل زمستان و بهار که میزان بارنگی زیاد است برخی از قسمت های کویر میقان را آب گرفته و به دریاچه تبدیل می شود و در تابستان به علت تبخیر شدید قشر نمکی سخت آن را می پوشاند و اشکال مختلف نمک را در سطح کویر بوجود می آورد در اثر گسترش کویر میقان زمین های زراعتی روستاهای ویسمه و داود آباد و مبارک اباد و میقان در حال تبدیل شدن به بیابان و کویر می باشند در سال 1361 ایستگاه تثبیت شن توسط اداره کل منایع طبیعی در نزدیکی کویر ایجاد شد و چند سالی است که با پیشروی کویر با کاشت گونه گیاهی قره داغ آتریپلکس موجب کند شدن پیشروی کویر شده اند.
***دره چکاپ ( هفتاد قله ) نیز از دیگر جاذبه های طبیعی استان مرکزی است که در 25 کیلومتری جاده اراک - قم بعد از شهر جدید امیرکبیر سمت راست جاده به سمت روستای امر آباد قرار گرفته است.
منطقه حفاظت شده هفتاد قله بین شهرستان های اراک، محلات و خمین به مساحت 97 هزار و 407 هکتار واقع شده است کاسنی، نعناع، شب بو، تنگرس، نسترن، لرک، فرفیون و اسپند پوشش گیاهی این منطقه را تشکیل می دهد.
کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، کفتار، شغال، گرگ، گورکن، خرگوش، تشی و روباه از جمله گونه های حیوانی و کبک، تیهو، بلدرچین، باقرقره، کبوتر چاهی، کبوتر کوهی، عقاب طلایی، سارگپه، هما، کرکس، دال، شاهین، بحری، لیل، بوتیمار و حواصیل از پرندگان و چند نوع افعی، مارآبی و لاک پشت نیز از خزندگان این منطقه هستند.
این منطقه سالیان زیادی را مورد تاخت و تاز شکارچیان و سودجویان بود و با وجود اینکه بخش های وسیعی از آن به دلیل شکار بیش از حد و چرای بی رویه دام از لحاظ پوشش گیاهی و حیات بسیار آسیب دیده و فقیر شده بود در سال 49 به دلیل ویژگی های طبیعی منطقه محدوده ای از آن شامل کوه های هفتاد قله، بره زرد و سیبک توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید وقت منطقه شکار ممنوع اعلام شد.
این منطقه در سال 53 با اضافه شدن نواحی و کوه های سله بهر، انجدان، لته در، سراب ازنا، برآفتاب کارچان توسط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده هفتاد قله تغییر نام یافت.
***منطقه آب درمانی و گردشگری چپقلی اراک
منطقه نمونه گردشگری چپقلی اراک واقع در 28 کیلومتری جنوب غربی این شهر، شهرتش را مدیون چشمه آبی شفابخش با خواص درمانی متعدد است که در تمامی ایام سال پذیرای گردشگران و بیماران است.
این چشمه از دل کوه سفیدخانی اراک می جوشد و به یمن و برکت آن تفرجگاهی سرسبز و زیبا و منطقه ای بکر برای حضور گردشگران ایجاد شده است.
شفابخشی آب چشمه چپقلی از دیربار زبانزد خاص و عام بوده و علاوه بر ساکنان بومی و استانی ، هر روزه جمع کثیری از هموطنان از راه های دور و نزدیک به این منطقه سفر کرده و از آب گوارای آن می نوشند.
تفرجگاه چپقلی عرصه ای 500هکتاری است که با بیش از 50گونه متنوع گیاهان مرتعی گنجیه ارزشمند تنوع زیستی است و در فصول بهار و تابستان جلوه های خاص و زیبایی طبیعت آن طنازی می کند.
این تفرجگاه از سال 71زیر پوشش اداره کل منابع طبیعی استان مرکزی قرار گرفته و طرح های توسعه فضای سبز در آن با گونه های بادام، اقاقیا، زبان گنجشک،سنجد، بید، افرا گردو و سبز خمره ای اجرا شده است.
امکانات اقامت موقت و آلاچیق برای گردشگران و مردمی که به این خطه سفر می کنند مهیا است اما، به نظر می رسد که باید زیرساخت های پذیرش گردشگر و بهینه سازی راه دسترسی به این چشمه بیشتر مد نظر مسوولان متولی باشد.
چشمه آب چپقلی از آب های بی کربناته کلسیک و منیزین آهن دار بدون هرگونه آلودگی میکروبی است که اثرات درمانی شگرف آن در بدن توسط کارشناسان و پزشکان تایید شده است.
آبدهی این چشمه در ایام مختلف سال متفاوت است و در فصول پر آب دبی آب هشت دهم لیتر در ثانیه است.
کارشناسان و متخصصان به دنبال تحقیقات علمی خود اعلام کرده اند : آب چشمه چپقلی خاصیت ادرار آوری قوی دارد و بیمارانی که شن و ریگ در مجاری ادراری دارند در صورت نوشیدن این آب سنگ دفن می کنند و از تشکیل دوباره آن ها جلوگیری می شود.
نوشیدن آب این چشمه موجب کاهش حرکات دودی روده شده و در دوره درمانی با این آب، املاح صفراوی به میزان زیاد در خون کم می شود.
مجاری دستگاه هاضمه بیمارانی که از آب این چشمه می نوشند ، پاکیزه شده و به دلیل اثرات تقویتی بر انقباضات روده ، شیره گوارشی آن ها بیشتر ترشح می شود.
آشامیدن این آب از غلظت صفرا کاشته و سنگ های صفراوی را به سمت روده هدایت می کند.
از خواص دیگر این آب که یک داروخانه طبیعی است ، کمک که به جذب سریع آب در معده، کبد، لوزالمعده و روده ها می باشدکه این مهم دفع مواد سمی و زاید بدن را تسهیل می کند.
آب شفابخش چپقلی همچنین مقادیر قابل توجهی آمین دارد که در تولید گلبول قرمز و درمان کم خونی ها نقش کلیدی بازی می کند.
وجود مقدار زیادی کلسیم و فلوئور در آب این چشمه برای استحکام استخوان و دندان ها بسیار مفید است.
این آب همچنین التیام دهنده امراض پوستی، نقرس و دیابت ، نارسایی های کلیوی و ورم های کبدی است.
آب معدنی چپقلی اراک برای کسانی که به بیماری پروستات مبتلا هستند مضر است و باید از نوشیدن آن پرهیز کنند.
***دره گردو اراک
دره گردو یک منطقه نمونه گردشگری است با وسعت ۱۰۰ هکتار در جنوب شهر اراک واقع شده و از آب و هوای مناسب، طبیعت بکر و مسیر دسترسی آسان برخوردار بوده و دلیل نامگذاری این منطقه وجود روستای گردو و درختان بسیار گردو در این دره می‌باشد.
این منطقه در نزدیکی کوه سرخه قرار داشته و جمعه‌ها و روزهای تعطیل این مکان محل تفریح صدها ورزشکار و خانواده اراکی است.
شهرستان شازند نیز در فاصله 30 کیلومتری شهر غرب اراک قرار دارد و آب و هوای بکر و کوهستانی جاذبه های این شهر را چندین برابر کرده است.
روستای چشمه عمارت در جنوب شرقی دشت شازند و در دامنه کوه برآفتاب و کوه رازان واقع شده است این روستا چشمه پر آبی به نام عمارت وجود دارد که اصلی ترین سرچشمه رودخانه قره چای است.
آب آن به هفت قسمت تقسیم شده و اراضی کشاورزی منطقه را آبیاری می کند حجم بالای آب مزارع و باغات کشاورزی روستاهای عمارت را در بر می گیردکه بر روی یکی از این دهانه ها مسحد باب الحوائج ساخته شده که جلوه زیبای بی نظیری را به این محل داده است.
***سراب و چشمه بلاغ حک
در شمال غربی شازند در دامنه جنوبی رشته کوه راسوند و کوه بلاغ چشمه پرآبی از دل کوه بیرون می جهد.
این سراب علاوه بر ایجاد چشم انداز بسیار زیبا و چشم نواز، آب مورد نیاز روستاهایی حک بالا، حک پایین و تخت محل را تامین می کند. مردم منطقه معتقدند کیخسرو قبل از آنکه در غار معروف کیخسرو ازنظرها پنهان شود در این چشمه غسل کرده است.
***سراب پنجعلی
این سراب از سرچشمه های قره چای محسوب می شود و در نزدیکی جاده اصلی اراک – بروجرد قرار دارد در تمام طول سال جاری است.
در اطراف آن باغ های میوه و قلمستان مناسب برای اطراق وجود داردو برای بازدید از این سراب باید به سمت روستای توره حرکت کرده و نرسیده به توره از دور برگردان احداثی استفاده کرده و به سمت جنوب مسیر را ادامه داد.
***سراب عباس آباد
این سراب مصفا در شرق شهر شازند و در دامنه شمالی کوه راسوند و جنوب دشت شازند در منطقه عباس آباد قرار دارد.
این چشمه به سمت روستاهای عباس آباد و اکبرآباد جریان داردو با مساعدت سازمان میراث فرهنگی و اجرای شهرداری پارک بزرگی در آن ایجاد شده است.
***سراب اسکان
در دامنه کوه لجور، در شمال غرب شهر شازند و در نزدیکی روستای اسکان این چشمه و سراب واقع شده است. این سراب در تمام طول سال جاری است و دِبی کمی دارد. به علت مجاورت با قلمستان ها اطراف قره چای از قدیم مکان مناسبی برای گذران اوقات فراغت بوده و هست.
متوسط آبدهی ین سراب 200 لیتر در ثانیه است که مورد استفاده کشاورزی روستای اسکان ومناطق اطراف قرار می گیرد.
راه دسترسی به این چشمه جاده اراک بروجرد،19کیلومتری شمال غربی شهر شازند، روستای اسکان، بین لجور ورودخانه شراء است.
***سراب سورانه
سراب سورانه در جنوب شرقی شازند قرار دارد، این سراب فصلی بوده است از اواسط زمستان تا اواخر بهار بسته به میزان بارش سالیانه جاری و از آبدهی متوسط برخوردار است.
در اطراف خود سراب درخت موجود نیست ولی از حدود 200 متری آن قلمستان های متعددی وجود دارد و برای دسترسی به آن از شهر شازند جاده آسفالته روستای سورانه می توان استفاده کرد.
***چشمه دوخواهران
در شمال شرقی شهر آستانه و در دامنه کوه دو خواهران از رشته کوه راسوند در ارتفاع 2 هزار و 360 متری آب بسیار سرد و گوارایی از دل صخره بیرون می آید که به چشمه دو خواهران معروف است.
از ابتدای سرچشمه آب تا پایین روستای دو خواهران انواع درختان تنومند و کهنسال چنار ، صنوبر، بید و گردو خودنمایی می کند. راه دسترسی : جاده شازند به آستانه – کیلومتر 6 جاده شازند به نورآباد است.
***پل دوآب
این پل در منطقه دوآب واقع شده است و رابط مکان های باستانی بین دشت کزاز در جنوب و دره شرا در شمال و منطقه لرستان در غرب و اراک در شرق است. طول پل 130 متر، عرض آن پنج و نیم متر تا پنج و هفتاد صدم متر نوسان دارد.
بلندترین نقطه پل از کف رودخانه پنج و پنجاه صدم متر ارتفاع دارد.
این پل دارای هشت چشمه بزرگ و کوچک با طاق های تیزه دار است. هر پایه از جلو دارای موج شکن تیز و از پشت دارای پشتیبان است.این پل از سنگ، آجر و گل آهک ساخته شده است.
***غار کیخسرو
غار کیخسرو در 35 کیلومتری جنوب غربی اراک و در سمت غربی رودخانه شراء و در رشته کوه شازند در نزدیکی قله کوه کیخسرو است ، به ارتفاع 2 هزار و 900 مترازسطح دریا قرار دارد .
ویژگی غارکیخسرو تقدس واهمیت آن نزد مردم محلی، زرتشتیان ایران وسراسرجهان است که از دیرباز برای زیارت به این محل می آمدند . بر دیوارهای غاراسامی ایرانی و زرتشتی حک شده است.
***غار صادق علی
غار صادق علی در نزدیکی شهر توره از توابع شازند واقع شده است.
این غار بسیار زیبا و دست نخورده و بکر بوده و میزبان خوبی برای مسافران نوروزی که به کوهنوردی وارد هستند است.
ورود به داخل غار صادق علی نیاز به تجهیزات فنی و حضور افراد با تجربه دارد و به هیچ وجه نباید به تنهایی به دیدن این غار رفت.
از بیرون هم که فقط یک دریچه حدودا به قط 1.5 متر باز هست و زیبایی این غار را به شما نشان نخواهد داد.
***غار سوله خونزا
این غار در کوه شمس آباد در جنوب شرقی شهر شازند و در کنار روستای شمس آباد در منطقه ای بسیار زیبا قرار گرفته است.
***غار هندودر
این غار در جنوب غربی شهرستان سربند و در کوههای هندودر واقع شده است.
***تفرش یکی از شهرهای استان مرکزی است که در میان حلقه‌ای از کوه‌ها قرار گرفته‌است و آبشار قطره باران یا کوه باران یکی از مناطق دیدنی آن است که در دهستان بازرجان در نزدیکی روستای کوریان (کریان) و در 30 کیلومتری شمال غرب شهر تفرش واقع شده است.
این آبشار در یک دره عریض قرار دارد و گیاه زیبای پرسیاوشان نیز مانند پوششی سبز دیواره‌های این آبشار را پوشانده است وجود یک قنات وریزش مداوم قطرات آب از یک صخره منظره ای بسیار دیدنی ومکانی بسیار باصفا دردل بیابان بوجود آورده که درتمام طول سال پذیرای جمع کثیری از گردشگران از تفرش وشهرهای اطراف است.
***روستای خانک تفرش دسته ها
روستای خانک یکی از مناطق نمونه گردشگری طبیعی استان مرکزی است که در 30 کیومتری مسیر تفرش – ساوه قرار دارد.
خانک در ابتدا مانند کیک تولدی به رنگ قهوه ای سوخته به چشم می خورد که علت آن وجود اکسید آهن در خاک این روستا است در ابتدای خانک و در پس کوچه باغها قناتی هست که شهره عام و خاص است علاوه بر قنات آبشار خانک هم بهانه دیگری برای دیدن این روستا شده است که در گذشته های نه چندان دور وجود این آبشار بهانه ای برای ایجاد یک آسیاب سنتی در کنار این آبشار بوده است.
***روستای طاددسته ها
یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری شهرستان تفرش روستاها روستای طاد دسته است، بزرگترین ویژگی طاد داشتن باغ های میوه زیاد است که به یمن وجود قنات خوش نفس روستا این چنین قبراق و سرحال ایستاده است.
قنات روستا در مرکز روستا واقع شده و آب آن پس از ذخیره شدن در یک استخر بزرگ از طریق جویهای متعددی در باغ های سراسر طاد توزیع می شود.
این قنات وسیله ای طبیعی برای تعدیل هوا، گهواره ای برای پرورش میوه های ناب و سرانجام محیط روح افزا که حاصل آن آرامش روح خسته ی آدمی است.
***چشمه آب معدنی گراودسته ها
چشمه آب معدنی گراو (گرّو) در فاصله پنج کیلومتری شهرستان تفرش و میان دو روستای کبوران و طراران واقع شده است این چشمه متشکل از چند قسمت در سطح زمین است که از آن نقاط آب به حالت جوشش از زمین خارج می‌شود (در یک قسمت آب به همراه گاز کربنیک فراوان از زمین خارج می‌شود).
آب این چشمه از نوع بیکربناته مخلوط است و به نسبت مساوی یون‌های سدیم و کلسیم دارد.
گفته می‌شود که آب این چشمه دارای خواص درمانی متعدد می‌باشد.
استحمام در آب این چشمه تسکین‌دهنده درد بوده و سبب باز و بسته شدن عروق می‌شود. از دیگر اثرات آب این چشمه بر بدن، افزایش جریان خون پوستی و قرمز شدن پوست، کاهش موقتی فشار خون و آهسته شدن نبض می‌باشد.
آشامیدن مقدار کمی از این آب قبل از غذا، به هضم آن کمک کرده و ترشحات گوارشی را افزایش می‌دهد.
در اطراف چشمه آثار یک چهار دیواری قابل مشاهده است که گفته می‌شود در گذشته به عنوان حمام زنانه کاربرد داشته است.
***منطقه شکار ممنوع بازرجان
منطقه شکار ممنوع بازَرجان از مناطق کوهستانی، تپه ماهوری، دره‌ای و رودخانه‌ای تشکیل یافته است.
بلندترین نقطه این منطقه کوه توال با ارتفاع 2 هزار و 396 متر و پست‌ترین نقطه آن واقع در رودخانه قره چای با ارتفاع یک هزار و 300 متر است.
منطقه شکار ممنوع بازَرجان اقلیم سرد و نیمه خشک دارد و به دلیل موقعیت خاص زیستگاهی و جغرافیایی (خشکی و آبی)، از نظر حیات گیاهی و جانوری از موقعیت مناسبی برخوردار است.
منطقه شکار ممنوع بازَرجان از لحاظ جغرافیای گیاهی به منطقه ایرانی- تورانی تعلق دارد و دارای گونه‌های مختلفی از انواع گیاهان علفی، بوته‌ای، درختچه‌ای و درختی همچون درمنه، انواع گرامینه‌ها، خاکشیر، کاسنی، غازیاقی، شاتره، گل بابونه، باریجه (بالامبو) و اسپند می‌باشد.
در این منطقه جانوری چون قوچ و میش، کل و بز، گرگ، گراز، کفتار، شغال، روباه، خرگوش، سمور، تشی، سگ آبی، کبک، تیهو، باقرقره، فاخته، قمری، انواع مرغابی و غاز، حواصیل، عقاب، دلیچه، سُهره، انواع مارهای سمّی و آبی، لاک‌پشت و انواع ماهی از خانواده کپور زندگی می‌کنند.
***روستای وفس کمیجان
***روستای وفس یکی از روستاهای بکر و سرسبز شهرستان کمیجان است که در قسمت شمال شهرستان واقع شده است.
این روستا در بهار و تابستان به قدری زیبا وسرسبز می شود که به عنوان تکه ای از بهشت معروف است.
زبان تاتی، باغات سرسبز ، بافت قدیمی و کوچه های این روستا از شاخص ترین جاذبه های گردشگری وفس محسوب می شود.
روستای وفس از شمال به ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از طرف شرق به تفرش محدود است. مساحت تقریبی آن ۲۰ کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا دو هزار و ۱۰۰ متر است.
*** چشمه های ابگرم محلات
مجموعه چشمه های آب گرم محلات از جمله جاذبه های طبیعی، گردشگری و درمانی شهرستان محلات است که در ۱۵ کیلومتری شمال شرق شهر محلات واقع شده است.
چشمه‌های آبگرم محلات دارای سابقه باستانی زیادی هستند و مولف تاریخ و جغرافیای قم در کتاب خود آورده‌اند هر کس را که بیماری و علتی سرد باشد یا بادی در اعضای او باشد چون خود را بدین آب شوید به قدرت خدای عز و جل شفا یابد.
در مستند دیگری نیز آمده است که آب گرم چشمه‌های محلات از ترکیبات آب های سولفاته کلسیک و از دسته آبهای هیپرترمال یا باقی‌مانده خشک زیاد است که مدر بوده و در درمان بیماری‌های نقرس و همچنین بیماری کبدی، صفراوی – کلیوی و دستگاه گوارش مصرف دارد.
***سرچشمه محلات
یکی از پرآب ترین چشمه های استان مرکزی است و در بلندترین نقطه مرتفع شهر محلات قرار گرفته است این چشمه ضمن تامین آب آشامیدنی و کشاورزی منطقه از جاذبه های سیاحتی بسیار با ارزشی نیز برخوردار است، به طوری که از دیر باز مورد توجه جهانگردان بوده است.
گفته می شود که علت به وجود آمدن شهر محلات وجود این چشمه بوده است وجود این سرچشمه باعث شده است که در کنار آن پارک زیبایی شکل گیرد این پارک یکی از مراکز جذاب گردشگری در تابستان به شمار می رود.
آب نمای زیبا، درختان سر به فلک کشیده، چنار کهنسال و ارتفاعات صخره ای مشرف به این چشمه در کنار هوای دلپذیر و مطبوع آن همه ساله در فصل تابستان علاقه مندان بسیاری را از دور و نزدیک به این سمت فرا می خواند.
منطقه اجرای طرح بین المللی ترسیب کربن محلات، بوته کاری و منطقه ذخیره گاه گدار بادام در روستا های گلچشمه، جودان جهل رز، یکه چاه و جمال آباد در مسیر محلات به سمت روستای گلچشمه از دیگر جاذبه های گردشگری شهرستان محلات است.
*** غار چال نخجیردلیجان
این غار یکی از جاذبه های شهرستان دلیجان است که در حدفاصل شهر نراق و دلیجان قرار گرفته و در منطقه‌ای به نام چال‌نخجیر، و در دامنه کوه تخت واقع شده است.
این غار در سال ۱۳۶۸ در به صورت اتفاقی و در اثر انفجار برای جستجوی آب توسط سازمان آب دلیجان کشف شد.
قدمت غار حدود ۷۰ میلیون سال تخمین زده می‌شود و جزء غارهای آهکی و زنده دنیا محسوب می‌شود. غار چال‌نخجیر از جمله غارهای طبقاتی است و از سه طبقه تشکیل شده است.
علت شکل‌گیری غار، حرکت گسل معکوسی بوده است که در منطقه کارستی واران وجود داشته واز نظر زمین‌شناسی دوره تشکیل آن با الیگوسن پایانی می‌رسد.
حدود 95 درصد از دیواره‌های غار پوشیده از رسوبات آهکی و بقیه سنگی است.
در انتهای غار دریاچه‌ای هست که امکان قایقرانی در آن وجود دارد، اما به طور کلی شناسایی نشده است.
منحصر به فرد بودن نهشته‌ها، دسترسی آسان به غار، خودترمیمی به دلیل زنده بودن و تهویه مناسب هوای درون غار از ویژگی‌های خاص غار می‌باشد. این غار در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
نام غار از منطقه‌ای به نام چال‌نخجیر گرفته شده است، چال‌نخجیر منطقه‌ای گود است و در گذشته شکارچیان، شکار خود را از نقاط دیگر به این منطقه رم می‌دادند تا آسان‌تر بتوانند آنها را شکار کنند.
***پارک جنگلی ساوه
پارک جنگلی شهید چمران ساوه به مساحت ۱۰۷ هکتار، ر ضلع جنوب غربی ساوه و در مجاورت جاده کمربندی همدان و در کنار شهرک حاج بلوک واقع شده است.
این پارک در سال ۱۳۵۴ ایجاد گونه های درختان جنگلی این پارک شامل کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سروخمره ای، سرونقره ای ، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر است.
در این پارک سه حلقه چاه آب، دو اسنخر ذخیره آب با گنجایش یک هزار و 152 و ۱۵۹ مترمکعب وجود دارد.
***آبشار هندس
آبشار کوچک و فصلی هندس یا هندیس یکی از جاذبه های طبیعت گردی جنوب ساوه است که محصور شده در تنگنای دره ای کوهستانی است.
منطقه باغستانی و کوچک هندیس فرصت مناسبی برای گذراندن تعطیلات نوروزی برای گردشگران در این منطقه است، چرا که این آبشار کوچک 15 متری در فصل بهار و به ویژه فروردین ماه پر از آب و زیبایی است.
این آبشار در ارتفاع یک هزار و 316 متری از سطح دریا قرار دارد و چنانچه از ساوه به سمت تفرش بروید، در دامنه کوههای بین ساوه و تفرش به روستای هندس می‌رسید که انار آن مرغوبیت خاصی دارد.
این روستا به همراه روستای وفس از مهمترین مراکز سبد بافی و حصیر بافی بخش نوبران محسوب می شوند.
***دریاچه سد الغدیر ساوه
دریاچه سد الغدیر از دیگر جاذبه های طبیعی شهرستان ساوه است که در 25 کیلومتری شهر ساوه (در محل قدیمی بند شاه عباس در تنگه وفرقان) و بر روی رودخانه قره چای ساخته شده است.
این سد به منظور تنظیم آب رودخانه قره‌چای و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تأمین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و تولید نیروی برقابی به میزان 15 مگاوات ساخته شده است.
این سد از نوع بتنی دو قوسی با ارتفاع 128 متر از پِی و بستر رودخانه، با طول تاج 265 متر و حداکثر 20 متر ضخامت در پِی با عرض تاج 6 متر می‌باشد حجم کل مخزن 293 میلیون مترمکعب است.
دریاچه سد الغدیر با وسعت 850 هکتار، یکی از مناطق گردشگری شهرستان ساوه است.
***چشمه بالقو
چشمه بالِقلو در منتهی‌الیه روستای بالقلو در جنوب شهر غرق‌آباد شهرستان ساوه قرار دارد.
دبی آب این چشمه حدود 70 لیتر در ثانیه است و از پس از خروج وارد یک حوضچه می شوداین حوضچه بسیار دیدنی است و جلب نظر مراجعه‌کنندگان را می‌کنند.
این چشمه دارای مناظر بسیار دیدنی است و همه ساله در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند.
از آب این چشمه برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود.
***منطقه حفاظت شده الوند خمین
منطقه حفاظت شده الوند در 20 کیلومتری غرب شهرستان خمین و 30 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شازند قرار دارد.
این منطقه با مساحت هفت هزار و 200 هکتار، منطقه‌ای کاملا کوهستانی با کمربندهای ارتفاعی متفاوت است که از کوه‌ها و تپه ماهورهای بلند و دره‌های متعدد تشکیل شده است.
بلندترین مکان در این منطقه قله کوه الوند با ارتفاع سه هزار و 96 متر و پست‌ترین نقطه آن در جنوب شرقی منطقه در محلی به نام سه راهی چارطاق با ارتفاع دو هزار و 50 متر واقع شده است.
منطقه حفاظت شده الوند دارای اقلیم مدیترانه‌ای معتدل است و میانگین بارندگی سالانه این منطقه 380 میلی‌متر و دمای متوسط آن 10 درجه سانتی‌گراد است.
این منطقه جزء رویشگاه‌های ایران- تورانی به شمار می‌رود و تنوع زیستی موجود در آن در هیچ نقطه دیگری از محدوده‌های جنوبی استان تکرار نشده است به همین دلیل این منطقه از سال 1381 خورشیدی توسط شورایعالی حفاظت محیط زیست، به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد.
برخی گیاهان مانند زیره کوهی، انجیر کوهی، گاوزبان، زعفران، بابونه، گل ماهور، گل گندم، گل عقربی و میخک به وفور در این منطقه یافت می‌شوند.
***کوه الوند لکان
کوه الوند لکان در مجاورت روستاهای لکان و خان‌آباد در شهرستان خمین قرار دارد ارتفاع این کوه سه هزار و 60 متر بوده و به این ترتیب بلندترین کوه شهرستان خمین محسوب می‌شود و در دامنه این کوه معدن سرب لکان واقع شده است.
***غار کوه گره
غار کوه گره یکی از غارهای استان مرکزی است که در کوهی منفرد به نام کوه گره در جنوب شرقی روستای خان‌آباد شهرستان خمین واقع شده است.
غار کوه گره دهانه‌ای کم‌ارتفاع دارد که باید به صورت خمیده وارد شد.
غار کوه گره یکی از عمیق‌ترین چاه غارهای طبیعی ایران است و پیمایش آن نیازمند در اختیار داشتن ابزارهای فنی است.
***کوه بوجه
کوه بوجه در جنوب شهر خمین قرار دارد.
کوه بوجه که «بوجه سلطان» نیز نامیده می‌شود، از نظر فیزیکی کوه کوچک و تک افتاده‌ای است که به شکل یک زنگوله در وسط دشت خمین واقع شده است.
کوه بوجه دارای پوشش گیاهی کوهستانی و متفاوت با دشت اطراف خود است.
در این پوشش گیاهی نوعی لاله کوچک قهوه‌ای مایل به سیاه، لاله واژگون، لاله سرخ و زرد، زنبق کوهی، انواع گل حسرت، گونه‌هایی از کلاغک، هوم، گل ماهور، میخک، گونه‌های نعناییان و خواجه باشی وجود دارد.
کوه بوجه علاوه بر این که یکی از نمادهای فرهنگی خمین با قدمتی طولانی است، یکی از تفرجگاه‌های ساکنان شهر خمین و روستاهای مجاور نیز می‌باشد و بخشی از دامنه کوه در حال حاضر به صورت پارک فضاسازی شده است.
دشت لاله های واژگون شهرستان خمین از دیگر جاذبه های طبیعی این شهرستان است.
سراب اسکان ، دره صالحان، دریاچه گردشگری چشمه سار جاده اراک، کوه امجک ، آبشار فرک و ذخیره گاه جنگلی بنه شهرستان تفرش در کیلومتر 40 این شهرستان، دشت موسیر و فرسایش آبی از نوع هزار دره و بنده های سنگ و ملات در روستای مراغه نوبران از دیگر جاذبه های طبیعی استان مرکزی است.
1955/6013/خبرنگار: مهدی عظیمی**انتشاردهنده:مژگان حیدری
انتهای پیام کویر میقان اراک به وسعت 120 کیلومترمربع یکی از جاذبه های بکر طبیعی استان مرکزی است که در شمال شرقی این شهر و در 25 کیلومتری مسیرجاده اراک به داود آباد قرار گرفته است و گونه های مختلف گیاهی همانند قره داغ قهرمان کویر میقان اراک به منظور تثبیت شن های روان در این منطقه کشت می شود.
گیاه قره داغ به دلیل ساختار فیزیکی می تواند شن های روان را زیر شاخه و برگ خود جمع آوری و از حرکت آن ها جلوگیری کند و به طور میانگین هر بوته این گیاه می تواند حدود 40 تن شن روان را مهار کند.
هنگامی که شن های روان گیاه قره داغ را در بر می گیرد این گیاه با ایجاد ریشه های جانبی خود را از خفگی نجات داده و موجب به وجود آمدن تپه شنی در اطراف خود شده وعنوان قهرمان کویر را به خود اختصاص داده است.
کویر میقان یکی از اشکال ژئومورفولوژیکی در تالاب کویری میقان است که دارای سطح نمکی بوده و در آب و هوای مرطوب تشکیل شده است، 94 درصد از سطح آن را دریاچه فصلی توزلوگل از قشر نمک پوشانده و محل اختتام آب های حوضه است که رسوبات این عرصه بیشتر از جنس رس و سیلیت است.
در حاشیه این دریاچه رسوب های تبخیری ناشی از جریان آب های سطحی برجا مانده که چشم انداز زیبایی را فرا روی بینندگان گذاشته است.
در فصل زمستان و بهار که میزان بارنگی زیاد است برخی از قسمت های کویر میقان را آب گرفته و به دریاچه تبدیل می شود و در تابستان به علت تبخیر شدید قشر نمکی سخت آن را می پوشاند و اشکال مختلف نمک را در سطح کویر بوجود می آورد در اثر گسترش کویر میقان زمین های زراعتی روستاهای ویسمه و داود آباد و مبارک اباد و میقان در حال تبدیل شدن به بیابان و کویر می باشند در سال 1361 ایستگاه تثبیت شن توسط اداره کل منایع طبیعی در نزدیکی کویر ایجاد شد و چند سالی است که با پیشروی کویر با کاشت گونه گیاهی قره داغ آتریپلکس موجب کند شدن پیشروی کویر شده اند.
***دره چکاپ ( هفتاد قله ) نیز از دیگر جاذبه های طبیعی استان مرکزی است که در 25 کیلومتری جاده اراک - قم بعد از شهر جدید امیرکبیر سمت راست جاده به سمت روستای امر آباد قرار گرفته است.
منطقه حفاظت شده هفتاد قله بین شهرستان های اراک، محلات و خمین به مساحت 97 هزار و 407 هکتار واقع شده است کاسنی، نعناع، شب بو، تنگرس، نسترن، لرک، فرفیون و اسپند پوشش گیاهی این منطقه را تشکیل می دهد.
کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، کفتار، شغال، گرگ، گورکن، خرگوش، تشی و روباه از جمله گونه های حیوانی و کبک، تیهو، بلدرچین، باقرقره، کبوتر چاهی، کبوتر کوهی، عقاب طلایی، سارگپه، هما، کرکس، دال، شاهین، بحری، لیل، بوتیمار و حواصیل از پرندگان و چند نوع افعی، مارآبی و لاک پشت نیز از خزندگان این منطقه هستند.
این منطقه سالیان زیادی را مورد تاخت و تاز شکارچیان و سودجویان بود و با وجود اینکه بخش های وسیعی از آن به دلیل شکار بیش از حد و چرای بی رویه دام از لحاظ پوشش گیاهی و حیات بسیار آسیب دیده و فقیر شده بود در سال 49 به دلیل ویژگی های طبیعی منطقه محدوده ای از آن شامل کوه های هفتاد قله، بره زرد و سیبک توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید وقت منطقه شکار ممنوع اعلام شد.
این منطقه در سال 53 با اضافه شدن نواحی و کوه های سله بهر، انجدان، لته در، سراب ازنا، برآفتاب کارچان توسط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده هفتاد قله تغییر نام یافت.
***منطقه آب درمانی و گردشگری چپقلی اراک
منطقه نمونه گردشگری چپقلی اراک واقع در 28 کیلومتری جنوب غربی این شهر، شهرتش را مدیون چشمه آبی شفابخش با خواص درمانی متعدد است که در تمامی ایام سال پذیرای گردشگران و بیماران است.
این چشمه از دل کوه سفیدخانی اراک می جوشد و به یمن و برکت آن تفرجگاهی سرسبز و زیبا و منطقه ای بکر برای حضور گردشگران ایجاد شده است.
شفابخشی آب چشمه چپقلی از دیربار زبانزد خاص و عام بوده و علاوه بر ساکنان بومی و استانی ، هر روزه جمع کثیری از هموطنان از راه های دور و نزدیک به این منطقه سفر کرده و از آب گوارای آن می نوشند.
تفرجگاه چپقلی عرصه ای 500هکتاری است که با بیش از 50گونه متنوع گیاهان مرتعی گنجیه ارزشمند تنوع زیستی است و در فصول بهار و تابستان جلوه های خاص و زیبایی طبیعت آن طنازی می کند.
این تفرجگاه از سال 71زیر پوشش اداره کل منابع طبیعی استان مرکزی قرار گرفته و طرح های توسعه فضای سبز در آن با گونه های بادام، اقاقیا، زبان گنجشک،سنجد، بید، افرا گردو و سبز خمره ای اجرا شده است.
امکانات اقامت موقت و آلاچیق برای گردشگران و مردمی که به این خطه سفر می کنند مهیا است اما، به نظر می رسد که باید زیرساخت های پذیرش گردشگر و بهینه سازی راه دسترسی به این چشمه بیشتر مد نظر مسوولان متولی باشد.
چشمه آب چپقلی از آب های بی کربناته کلسیک و منیزین آهن دار بدون هرگونه آلودگی میکروبی است که اثرات درمانی شگرف آن در بدن توسط کارشناسان و پزشکان تایید شده است.
آبدهی این چشمه در ایام مختلف سال متفاوت است و در فصول پر آب دبی آب هشت دهم لیتر در ثانیه است.
کارشناسان و متخصصان به دنبال تحقیقات علمی خود اعلام کرده اند : آب چشمه چپقلی خاصیت ادرار آوری قوی دارد و بیمارانی که شن و ریگ در مجاری ادراری دارند در صورت نوشیدن این آب سنگ دفن می کنند و از تشکیل دوباره آن ها جلوگیری می شود.
نوشیدن آب این چشمه موجب کاهش حرکات دودی روده شده و در دوره درمانی با این آب، املاح صفراوی به میزان زیاد در خون کم می شود.
مجاری دستگاه هاضمه بیمارانی که از آب این چشمه می نوشند ، پاکیزه شده و به دلیل اثرات تقویتی بر انقباضات روده ، شیره گوارشی آن ها بیشتر ترشح می شود.
آشامیدن این آب از غلظت صفرا کاشته و سنگ های صفراوی را به سمت روده هدایت می کند.
از خواص دیگر این آب که یک داروخانه طبیعی است ، کمک که به جذب سریع آب در معده، کبد، لوزالمعده و روده ها می باشدکه این مهم دفع مواد سمی و زاید بدن را تسهیل می کند.
آب شفابخش چپقلی همچنین مقادیر قابل توجهی آمین دارد که در تولید گلبول قرمز و درمان کم خونی ها نقش کلیدی بازی می کند.
وجود مقدار زیادی کلسیم و فلوئور در آب این چشمه برای استحکام استخوان و دندان ها بسیار مفید است.
این آب همچنین التیام دهنده امراض پوستی، نقرس و دیابت ، نارسایی های کلیوی و ورم های کبدی است.
آب معدنی چپقلی اراک برای کسانی که به بیماری پروستات مبتلا هستند مضر است و باید از نوشیدن آن پرهیز کنند.
***دره گردو اراک
دره گردو یک منطقه نمونه گردشگری است با وسعت ۱۰۰ هکتار در جنوب شهر اراک واقع شده و از آب و هوای مناسب، طبیعت بکر و مسیر دسترسی آسان برخوردار بوده و دلیل نامگذاری این منطقه وجود روستای گردو و درختان بسیار گردو در این دره می‌باشد.
این منطقه در نزدیکی کوه سرخه قرار داشته و جمعه‌ها و روزهای تعطیل این مکان محل تفریح صدها ورزشکار و خانواده اراکی است.
شهرستان شازند نیز در فاصله 30 کیلومتری شهر غرب اراک قرار دارد و آب و هوای بکر و کوهستانی جاذبه های این شهر را چندین برابر کرده است.
روستای چشمه عمارت در جنوب شرقی دشت شازند و در دامنه کوه برآفتاب و کوه رازان واقع شده است این روستا چشمه پر آبی به نام عمارت وجود دارد که اصلی ترین سرچشمه رودخانه قره چای است.
آب آن به هفت قسمت تقسیم شده و اراضی کشاورزی منطقه را آبیاری می کند حجم بالای آب مزارع و باغات کشاورزی روستاهای عمارت را در بر می گیردکه بر روی یکی از این دهانه ها مسحد باب الحوائج ساخته شده که جلوه زیبای بی نظیری را به این محل داده است.
***سراب و چشمه بلاغ حک
در شمال غربی شازند در دامنه جنوبی رشته کوه راسوند و کوه بلاغ چشمه پرآبی از دل کوه بیرون می جهد.
این سراب علاوه بر ایجاد چشم انداز بسیار زیبا و چشم نواز، آب مورد نیاز روستاهایی حک بالا، حک پایین و تخت محل را تامین می کند. مردم منطقه معتقدند کیخسرو قبل از آنکه در غار معروف کیخسرو ازنظرها پنهان شود در این چشمه غسل کرده است.
***سراب پنجعلی
این سراب از سرچشمه های قره چای محسوب می شود و در نزدیکی جاده اصلی اراک – بروجرد قرار دارد در تمام طول سال جاری است.
در اطراف آن باغ های میوه و قلمستان مناسب برای اطراق وجود داردو برای بازدید از این سراب باید به سمت روستای توره حرکت کرده و نرسیده به توره از دور برگردان احداثی استفاده کرده و به سمت جنوب مسیر را ادامه داد.
***سراب عباس آباد
این سراب مصفا در شرق شهر شازند و در دامنه شمالی کوه راسوند و جنوب دشت شازند در منطقه عباس آباد قرار دارد.
این چشمه به سمت روستاهای عباس آباد و اکبرآباد جریان داردو با مساعدت سازمان میراث فرهنگی و اجرای شهرداری پارک بزرگی در آن ایجاد شده است.
***سراب اسکان
در دامنه کوه لجور، در شمال غرب شهر شازند و در نزدیکی روستای اسکان این چشمه و سراب واقع شده است. این سراب در تمام طول سال جاری است و دِبی کمی دارد. به علت مجاورت با قلمستان ها اطراف قره چای از قدیم مکان مناسبی برای گذران اوقات فراغت بوده و هست.
متوسط آبدهی ین سراب 200 لیتر در ثانیه است که مورد استفاده کشاورزی روستای اسکان ومناطق اطراف قرار می گیرد.
راه دسترسی به این چشمه جاده اراک بروجرد،19کیلومتری شمال غربی شهر شازند، روستای اسکان، بین لجور ورودخانه شراء است.
***سراب سورانه
سراب سورانه در جنوب شرقی شازند قرار دارد، این سراب فصلی بوده است از اواسط زمستان تا اواخر بهار بسته به میزان بارش سالیانه جاری و از آبدهی متوسط برخوردار است.
در اطراف خود سراب درخت موجود نیست ولی از حدود 200 متری آن قلمستان های متعددی وجود دارد و برای دسترسی به آن از شهر شازند جاده آسفالته روستای سورانه می توان استفاده کرد.
***چشمه دوخواهران
در شمال شرقی شهر آستانه و در دامنه کوه دو خواهران از رشته کوه راسوند در ارتفاع 2 هزار و 360 متری آب بسیار سرد و گوارایی از دل صخره بیرون می آید که به چشمه دو خواهران معروف است.
از ابتدای سرچشمه آب تا پایین روستای دو خواهران انواع درختان تنومند و کهنسال چنار ، صنوبر، بید و گردو خودنمایی می کند. راه دسترسی : جاده شازند به آستانه – کیلومتر 6 جاده شازند به نورآباد است.
***پل دوآب
این پل در منطقه دوآب واقع شده است و رابط مکان های باستانی بین دشت کزاز در جنوب و دره شرا در شمال و منطقه لرستان در غرب و اراک در شرق است. طول پل 130 متر، عرض آن پنج و نیم متر تا پنج و هفتاد صدم متر نوسان دارد.
بلندترین نقطه پل از کف رودخانه پنج و پنجاه صدم متر ارتفاع دارد.
این پل دارای هشت چشمه بزرگ و کوچک با طاق های تیزه دار است. هر پایه از جلو دارای موج شکن تیز و از پشت دارای پشتیبان است.این پل از سنگ، آجر و گل آهک ساخته شده است.
***غار کیخسرو
غار کیخسرو در 35 کیلومتری جنوب غربی اراک و در سمت غربی رودخانه شراء و در رشته کوه شازند در نزدیکی قله کوه کیخسرو است ، به ارتفاع 2 هزار و 900 مترازسطح دریا قرار دارد .
ویژگی غارکیخسرو تقدس واهمیت آن نزد مردم محلی، زرتشتیان ایران وسراسرجهان است که از دیرباز برای زیارت به این محل می آمدند . بر دیوارهای غاراسامی ایرانی و زرتشتی حک شده است.
***غار صادق علی
غار صادق علی در نزدیکی شهر توره از توابع شازند واقع شده است.
این غار بسیار زیبا و دست نخورده و بکر بوده و میزبان خوبی برای مسافران نوروزی که به کوهنوردی وارد هستند است.
ورود به داخل غار صادق علی نیاز به تجهیزات فنی و حضور افراد با تجربه دارد و به هیچ وجه نباید به تنهایی به دیدن این غار رفت.
از بیرون هم که فقط یک دریچه حدودا به قط 1.5 متر باز هست و زیبایی این غار را به شما نشان نخواهد داد.
***غار سوله خونزا
این غار در کوه شمس آباد در جنوب شرقی شهر شازند و در کنار روستای شمس آباد در منطقه ای بسیار زیبا قرار گرفته است.
***غار هندودر
این غار در جنوب غربی شهرستان سربند و در کوههای هندودر واقع شده است.
***تفرش یکی از شهرهای استان مرکزی است که در میان حلقه‌ای از کوه‌ها قرار گرفته‌است و آبشار قطره باران یا کوه باران یکی از مناطق دیدنی آن است که در دهستان بازرجان در نزدیکی روستای کوریان (کریان) و در 30 کیلومتری شمال غرب شهر تفرش واقع شده است.
این آبشار در یک دره عریض قرار دارد و گیاه زیبای پرسیاوشان نیز مانند پوششی سبز دیواره‌های این آبشار را پوشانده است وجود یک قنات وریزش مداوم قطرات آب از یک صخره منظره ای بسیار دیدنی ومکانی بسیار باصفا دردل بیابان بوجود آورده که درتمام طول سال پذیرای جمع کثیری از گردشگران از تفرش وشهرهای اطراف است.
***روستای خانک تفرش دسته ها
روستای خانک یکی از مناطق نمونه گردشگری طبیعی استان مرکزی است که در 30 کیومتری مسیر تفرش – ساوه قرار دارد.
خانک در ابتدا مانند کیک تولدی به رنگ قهوه ای سوخته به چشم می خورد که علت آن وجود اکسید آهن در خاک این روستا است در ابتدای خانک و در پس کوچه باغها قناتی هست که شهره عام و خاص است علاوه بر قنات آبشار خانک هم بهانه دیگری برای دیدن این روستا شده است که در گذشته های نه چندان دور وجود این آبشار بهانه ای برای ایجاد یک آسیاب سنتی در کنار این آبشار بوده است.
***روستای طاددسته ها
یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری شهرستان تفرش روستاها روستای طاد دسته است، بزرگترین ویژگی طاد داشتن باغ های میوه زیاد است که به یمن وجود قنات خوش نفس روستا این چنین قبراق و سرحال ایستاده است.
قنات روستا در مرکز روستا واقع شده و آب آن پس از ذخیره شدن در یک استخر بزرگ از طریق جویهای متعددی در باغ های سراسر طاد توزیع می شود.
این قنات وسیله ای طبیعی برای تعدیل هوا، گهواره ای برای پرورش میوه های ناب و سرانجام محیط روح افزا که حاصل آن آرامش روح خسته ی آدمی است.
***چشمه آب معدنی گراودسته ها
چشمه آب معدنی گراو (گرّو) در فاصله پنج کیلومتری شهرستان تفرش و میان دو روستای کبوران و طراران واقع شده است این چشمه متشکل از چند قسمت در سطح زمین است که از آن نقاط آب به حالت جوشش از زمین خارج می‌شود (در یک قسمت آب به همراه گاز کربنیک فراوان از زمین خارج می‌شود).
آب این چشمه از نوع بیکربناته مخلوط است و به نسبت مساوی یون‌های سدیم و کلسیم دارد.
گفته می‌شود که آب این چشمه دارای خواص درمانی متعدد می‌باشد.
استحمام در آب این چشمه تسکین‌دهنده درد بوده و سبب باز و بسته شدن عروق می‌شود. از دیگر اثرات آب این چشمه بر بدن، افزایش جریان خون پوستی و قرمز شدن پوست، کاهش موقتی فشار خون و آهسته شدن نبض می‌باشد.
آشامیدن مقدار کمی از این آب قبل از غذا، به هضم آن کمک کرده و ترشحات گوارشی را افزایش می‌دهد.
در اطراف چشمه آثار یک چهار دیواری قابل مشاهده است که گفته می‌شود در گذشته به عنوان حمام زنانه کاربرد داشته است.
***منطقه شکار ممنوع بازرجان
منطقه شکار ممنوع بازَرجان از مناطق کوهستانی، تپه ماهوری، دره‌ای و رودخانه‌ای تشکیل یافته است.
بلندترین نقطه این منطقه کوه توال با ارتفاع 2 هزار و 396 متر و پست‌ترین نقطه آن واقع در رودخانه قره چای با ارتفاع یک هزار و 300 متر است.
منطقه شکار ممنوع بازَرجان اقلیم سرد و نیمه خشک دارد و به دلیل موقعیت خاص زیستگاهی و جغرافیایی (خشکی و آبی)، از نظر حیات گیاهی و جانوری از موقعیت مناسبی برخوردار است.
منطقه شکار ممنوع بازَرجان از لحاظ جغرافیای گیاهی به منطقه ایرانی- تورانی تعلق دارد و دارای گونه‌های مختلفی از انواع گیاهان علفی، بوته‌ای، درختچه‌ای و درختی همچون درمنه، انواع گرامینه‌ها، خاکشیر، کاسنی، غازیاقی، شاتره، گل بابونه، باریجه (بالامبو) و اسپند می‌باشد.
در این منطقه جانوری چون قوچ و میش، کل و بز، گرگ، گراز، کفتار، شغال، روباه، خرگوش، سمور، تشی، سگ آبی، کبک، تیهو، باقرقره، فاخته، قمری، انواع مرغابی و غاز، حواصیل، عقاب، دلیچه، سُهره، انواع مارهای سمّی و آبی، لاک‌پشت و انواع ماهی از خانواده کپور زندگی می‌کنند.
***روستای وفس کمیجان
***روستای وفس یکی از روستاهای بکر و سرسبز شهرستان کمیجان است که در قسمت شمال شهرستان واقع شده است.
این روستا در بهار و تابستان به قدری زیبا وسرسبز می شود که به عنوان تکه ای از بهشت معروف است.
زبان تاتی، باغات سرسبز ، بافت قدیمی و کوچه های این روستا از شاخص ترین جاذبه های گردشگری وفس محسوب می شود.
روستای وفس از شمال به ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از طرف شرق به تفرش محدود است. مساحت تقریبی آن ۲۰ کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا دو هزار و ۱۰۰ متر است.
*** چشمه های ابگرم محلات
مجموعه چشمه های آب گرم محلات از جمله جاذبه های طبیعی، گردشگری و درمانی شهرستان محلات است که در ۱۵ کیلومتری شمال شرق شهر محلات واقع شده است.
چشمه‌های آبگرم محلات دارای سابقه باستانی زیادی هستند و مولف تاریخ و جغرافیای قم در کتاب خود آورده‌اند هر کس را که بیماری و علتی سرد باشد یا بادی در اعضای او باشد چون خود را بدین آب شوید به قدرت خدای عز و جل شفا یابد.
در مستند دیگری نیز آمده است که آب گرم چشمه‌های محلات از ترکیبات آب های سولفاته کلسیک و از دسته آبهای هیپرترمال یا باقی‌مانده خشک زیاد است که مدر بوده و در درمان بیماری‌های نقرس و همچنین بیماری کبدی، صفراوی – کلیوی و دستگاه گوارش مصرف دارد.
***سرچشمه محلات
یکی از پرآب ترین چشمه های استان مرکزی است و در بلندترین نقطه مرتفع شهر محلات قرار گرفته است این چشمه ضمن تامین آب آشامیدنی و کشاورزی منطقه از جاذبه های سیاحتی بسیار با ارزشی نیز برخوردار است، به طوری که از دیر باز مورد توجه جهانگردان بوده است.
گفته می شود که علت به وجود آمدن شهر محلات وجود این چشمه بوده است وجود این سرچشمه باعث شده است که در کنار آن پارک زیبایی شکل گیرد این پارک یکی از مراکز جذاب گردشگری در تابستان به شمار می رود.
آب نمای زیبا، درختان سر به فلک کشیده، چنار کهنسال و ارتفاعات صخره ای مشرف به این چشمه در کنار هوای دلپذیر و مطبوع آن همه ساله در فصل تابستان علاقه مندان بسیاری را از دور و نزدیک به این سمت فرا می خواند.
منطقه اجرای طرح بین المللی ترسیب کربن محلات، بوته کاری و منطقه ذخیره گاه گدار بادام در روستا های گلچشمه، جودان جهل رز، یکه چاه و جمال آباد در مسیر محلات به سمت روستای گلچشمه از دیگر جاذبه های گردشگری شهرستان محلات است.
*** غار چال نخجیردلیجان
این غار یکی از جاذبه های شهرستان دلیجان است که در حدفاصل شهر نراق و دلیجان قرار گرفته و در منطقه‌ای به نام چال‌نخجیر، و در دامنه کوه تخت واقع شده است.
این غار در سال ۱۳۶۸ در به صورت اتفاقی و در اثر انفجار برای جستجوی آب توسط سازمان آب دلیجان کشف شد.
قدمت غار حدود ۷۰ میلیون سال تخمین زده می‌شود و جزء غارهای آهکی و زنده دنیا محسوب می‌شود. غار چال‌نخجیر از جمله غارهای طبقاتی است و از سه طبقه تشکیل شده است.
علت شکل‌گیری غار، حرکت گسل معکوسی بوده است که در منطقه کارستی واران وجود داشته واز نظر زمین‌شناسی دوره تشکیل آن با الیگوسن پایانی می‌رسد.
حدود 95 درصد از دیواره‌های غار پوشیده از رسوبات آهکی و بقیه سنگی است.
در انتهای غار دریاچه‌ای هست که امکان قایقرانی در آن وجود دارد، اما به طور کلی شناسایی نشده است.
منحصر به فرد بودن نهشته‌ها، دسترسی آسان به غار، خودترمیمی به دلیل زنده بودن و تهویه مناسب هوای درون غار از ویژگی‌های خاص غار می‌باشد. این غار در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
نام غار از منطقه‌ای به نام چال‌نخجیر گرفته شده است، چال‌نخجیر منطقه‌ای گود است و در گذشته شکارچیان، شکار خود را از نقاط دیگر به این منطقه رم می‌دادند تا آسان‌تر بتوانند آنها را شکار کنند.
***پارک جنگلی ساوه
پارک جنگلی شهید چمران ساوه به مساحت ۱۰۷ هکتار، ر ضلع جنوب غربی ساوه و در مجاورت جاده کمربندی همدان و در کنار شهرک حاج بلوک واقع شده است.
این پارک در سال ۱۳۵۴ ایجاد گونه های درختان جنگلی این پارک شامل کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سروخمره ای، سرونقره ای ، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر است.
در این پارک سه حلقه چاه آب، دو اسنخر ذخیره آب با گنجایش یک هزار و 152 و ۱۵۹ مترمکعب وجود دارد.
***آبشار هندس
آبشار کوچک و فصلی هندس یا هندیس یکی از جاذبه های طبیعت گردی جنوب ساوه است که محصور شده در تنگنای دره ای کوهستانی است.
منطقه باغستانی و کوچک هندیس فرصت مناسبی برای گذراندن تعطیلات نوروزی برای گردشگران در این منطقه است، چرا که این آبشار کوچک 15 متری در فصل بهار و به ویژه فروردین ماه پر از آب و زیبایی است.
این آبشار در ارتفاع یک هزار و 316 متری از سطح دریا قرار دارد و چنانچه از ساوه به سمت تفرش بروید، در دامنه کوههای بین ساوه و تفرش به روستای هندس می‌رسید که انار آن مرغوبیت خاصی دارد.
این روستا به همراه روستای وفس از مهمترین مراکز سبد بافی و حصیر بافی بخش نوبران محسوب می شوند.
***دریاچه سد الغدیر ساوه
دریاچه سد الغدیر از دیگر جاذبه های طبیعی شهرستان ساوه است که در 25 کیلومتری شهر ساوه (در محل قدیمی بند شاه عباس در تنگه وفرقان) و بر روی رودخانه قره چای ساخته شده است.
این سد به منظور تنظیم آب رودخانه قره‌چای و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تأمین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و تولید نیروی برقابی به میزان 15 مگاوات ساخته شده است.
این سد از نوع بتنی دو قوسی با ارتفاع 128 متر از پِی و بستر رودخانه، با طول تاج 265 متر و حداکثر 20 متر ضخامت در پِی با عرض تاج 6 متر می‌باشد حجم کل مخزن 293 میلیون مترمکعب است.
دریاچه سد الغدیر با وسعت 850 هکتار، یکی از مناطق گردشگری شهرستان ساوه است.
***چشمه بالقو
چشمه بالِقلو در منتهی‌الیه روستای بالقلو در جنوب شهر غرق‌آباد شهرستان ساوه قرار دارد.
دبی آب این چشمه حدود 70 لیتر در ثانیه است و از پس از خروج وارد یک حوضچه می شوداین حوضچه بسیار دیدنی است و جلب نظر مراجعه‌کنندگان را می‌کنند.
این چشمه دارای مناظر بسیار دیدنی است و همه ساله در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند.
از آب این چشمه برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود.
***منطقه حفاظت شده الوند خمین
منطقه حفاظت شده الوند در 20 کیلومتری غرب شهرستان خمین و 30 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شازند قرار دارد.
این منطقه با مساحت هفت هزار و 200 هکتار، منطقه‌ای کاملا کوهستانی با کمربندهای ارتفاعی متفاوت است که از کوه‌ها و تپه ماهورهای بلند و دره‌های متعدد تشکیل شده است.
بلندترین مکان در این منطقه قله کوه الوند با ارتفاع سه هزار و 96 متر و پست‌ترین نقطه آن در جنوب شرقی منطقه در محلی به نام سه راهی چارطاق با ارتفاع دو هزار و 50 متر واقع شده است.
منطقه حفاظت شده الوند دارای اقلیم مدیترانه‌ای معتدل است و میانگین بارندگی سالانه این منطقه 380 میلی‌متر و دمای متوسط آن 10 درجه سانتی‌گراد است.
این منطقه جزء رویشگاه‌های ایران- تورانی به شمار می‌رود و تنوع زیستی موجود در آن در هیچ نقطه دیگری از محدوده‌های جنوبی استان تکرار نشده است به همین دلیل این منطقه از سال 1381 خورشیدی توسط شورایعالی حفاظت محیط زیست، به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد.
برخی گیاهان مانند زیره کوهی، انجیر کوهی، گاوزبان، زعفران، بابونه، گل ماهور، گل گندم، گل عقربی و میخک به وفور در این منطقه یافت می‌شوند.
***کوه الوند لکان
کوه الوند لکان در مجاورت روستاهای لکان و خان‌آباد در شهرستان خمین قرار دارد ارتفاع این کوه سه هزار و 60 متر بوده و به این ترتیب بلندترین کوه شهرستان خمین محسوب می‌شود و در دامنه این کوه معدن سرب لکان واقع شده است.
***غار کوه گره
غار کوه گره یکی از غارهای استان مرکزی است که در کوهی منفرد به نام کوه گره در جنوب شرقی روستای خان‌آباد شهرستان خمین واقع شده است.
غار کوه گره دهانه‌ای کم‌ارتفاع دارد که باید به صورت خمیده وارد شد.
غار کوه گره یکی از عمیق‌ترین چاه غارهای طبیعی ایران است و پیمایش آن نیازمند در اختیار داشتن ابزارهای فنی است.
***کوه بوجه
کوه بوجه در جنوب شهر خمین قرار دارد.
کوه بوجه که «بوجه سلطان» نیز نامیده می‌شود، از نظر فیزیکی کوه کوچک و تک افتاده‌ای است که به شکل یک زنگوله در وسط دشت خمین واقع شده است.
کوه بوجه دارای پوشش گیاهی کوهستانی و متفاوت با دشت اطراف خود است.
در این پوشش گیاهی نوعی لاله کوچک قهوه‌ای مایل به سیاه، لاله واژگون، لاله سرخ و زرد، زنبق کوهی، انواع گل حسرت، گونه‌هایی از کلاغک، هوم، گل ماهور، میخک، گونه‌های نعناییان و خواجه باشی وجود دارد.
کوه بوجه علاوه بر این که یکی از نمادهای فرهنگی خمین با قدمتی طولانی است، یکی از تفرجگاه‌های ساکنان شهر خمین و روستاهای مجاور نیز می‌باشد و بخشی از دامنه کوه در حال حاضر به صورت پارک فضاسازی شده است.
دشت لاله های واژگون شهرستان خمین از دیگر جاذبه های طبیعی این شهرستان است.
سراب اسکان ، دره صالحان، دریاچه گردشگری چشمه سار جاده اراک، کوه امجک ، آبشار فرک و ذخیره گاه جنگلی بنه شهرستان تفرش در کیلومتر 40 این شهرستان، دشت موسیر و فرسایش آبی از نوع هزار دره و بنده های سنگ و ملات در روستای مراغه نوبران از دیگر جاذبه های طبیعی استان مرکزی است.
1955/6013/خبرنگار: مهدی عظیمی**انتشاردهنده:مژگان حیدری
کپی شد
