این مردمان زبان و خط مشخصی برای سخن گفتن و انتقال پیام نداشتند و ناگزیر بودند برای انتقال پیام و تعامل با یکدیگر از نقاشی ها و نمادها استفاده کنند که جای جای این کوه ها پهنه ای از اثار سنگ نگاره یا هنرهای صخره ای است.
بستر به وجود آمدن حروف رمزی،خط، تبادل پیام، زبان، تاریخ، اسطوره ها، هنر و فرهنگ از سنگ نگاره ها است که از بهترین ابزارهای رمزگشایی ماقبل تاریخ هستند.
سنگ نگاره ها کهن ترین آثار تاریخی و هنری به جامانده از بشرمحسوب می شوند و این آثار ارزشمند پنجره ای روبه گذشته های دور است.
منطقه تیمره در شهرستان خمین از غنی ترین نقاط ایران به لحاظ تعداد و نوع سنگ نگاره های کشف شده است که طرح های متنوع و بی مانندی از حکاکی بر دل صخره را فراروی بینندگان قرار داده است.
تاکنون بیش از 50 هزار نمونه سنگ نگاره در 24 استان کشور کشف شده است که از این تعداد 21 هزار نمونه آن متعلق به منطقه تیمره در شهرستان خمین است.
درحالی که انسان امروزی تاکنون موفق به کشف هیچ پدیده تاریخی و هنری با قدمت چهل هزار سال نشده، با این وجود در منطقه تیمره قدمت بعضی از سنگ نگاره ها و تصاویر حیواناتی از جمله بزکوهی و نقوش سنگ نگاره ها حکایت از قدمتی 40 هزار ساله دارد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایرن و مولف 2 کتاب در زمینه سنگ نگاره های تیمره خمین می گوید: تیمره در محدوده جغرافیایی خمین است که به دلایلی کمتر شناخته شده اما،یکی از زیستگاه های کهن ایران محسوب می شود و از عصر یخبندان زیستگاه و سکونتگاه انسانی بوده است.
محمد ناصری فرد افزود: حفره های زیر زمینی متعدد در دره ها و دیوارهای عمودی رودخانه ها، سنگ چین های بدون ملات فراوان در گدارها و کشف سفالیه ها با طرح های مختلف و رنگ آمیزی های گوناگون همه نشانگر آن است که خطه تیمره خمین در دوران باستان از کانون های مهم جمعیتی بوده است.
وی بیان کرد: سنگ نگاره های تیمره در شهرستان خمین بیش از پنج هزار سال قدمت دارند و از کهن ترین سنگ نگاره های شناخته شده در جهان است.
ناصری فرد افزود: باستان شناسان آغاز سنت سنگ نگاره ها را پایان دوران پارینه سنگی و کوچ انسان از غارها به دشت ها و شروع نوسنگی می دانند به این ترتیب قدمت آن ها حداکثر 12هزار سال است و اوج ظهور این آثار بسته به سرزمین های مختلف بین پنج تا 10هزار پیش تخمین زده می شود.
وی اظهارکرد: اما سنگ نگاره ها تیمره پیشینه متفاوتی از این آثار نشان می دهد که تا پنج هزار سال کهن تر از قدیمی ترین سنگ نگاره ها شناخته شده در جهان است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران ادامه داد: پیشینه برخی از نقش های تیمره به 17هزار سال پیش و جدیدترین نقش ها نیز به هزاره دوم پیش از میلاد بر می گردد.
وی گفت: این پیشینه بر اساس تحقیق گروهی از باستان شناسان و دیرینه شناسان اروپایی در تیمره و با استفاده از دستگاه طیف سنج شتاب دهنده با ذره ای ماده ارگانیک حاصل شده است.
ناصری فرد در ارتباط با چرایی فراوانی سنگ نگاره در تیمره خمین افزود: وجود آب فراوان، شکار و شرایط مناسب برای شکار آسان وصید ماهی از جمله دلایلی است که برای استقرار کانون انسانی در دوران باستان در تیمره از آن ها نام برده شده است.
وی توضیح داد: وجود گدارها و دره های تنگ و عمیق و قیف گونه ای سمت انتهای دره تنگ و برای شکار مناسب بوداز دیگر دلایلی است که خطه تیمره خمین را در ایران باستان به یکی از مناطق زیست انسانی مهم تبدیل کرده بود.
وی بیان کرد: وجود ابزارهای اولیه شکار،لاشه شنگ های تیز، وجود بوم های مناسب، وجود هنرمندان زن و مرد که علاقه بسیاری به نگارگری و ثبت اندیشه های خود داشتند، مهاجرپذیری و روی خط زلزله نبودن منطقه از دلایل دیگر فراوانی سنگ نگارها در تیمره شهرستان خمین است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت:بیشترین فراوانی نقوش سنگ نگاره های تیمره متعلق به نقش بزکوهی است که طرح ها ،سبک ها و اندازه های مختلف به روش حکاکی کوبشی بر دیواره کوها و دره ها ایجاد شده اند.
ناصری فرد ادامه داد: نقش بز کوهی در نزد ایرانیان باستان نمادی از یک فرشته است که در مواقع سختی ها از طرف خدا به کمک انسان می شتابد.
وی بیان کرد: هر یک از اقوام باستانی بزکوهی را مظهر یکی از عناصر مفید طبیعت در نظر می گرفتند و طور مثال در لرستان سمبل خورشید و گاهی اوقات هم نمادی از باران می دانند.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران افزود: نقوش انسان بعد از بزکوهی بیشترین فراوانی را دارد که در حالات مختلف دیده می شود و این نقش ها انسان را از زمان هایی بسیار کهن که لباس بر تن ندارد تا زمانی که مردان و زنان لباس های خاص برتن دارند به تصویر کشیده است.
وی افزود: در منظر سنگ نگاره های تیمره سیر تحول و تغییر در زندگی انسان در هزاران سال قبل قابل مشاهده است، نقش هایی از اهلی کردن سگ از نژاد تازی توسط زنان تا اهلی کردن اسب توسط مردان قابل رصد است.
وی افزود: نقش های انسان در حالت شکار، رقص های آیینی، نیایش، بالدار با لباس های سراندرپا و با کلاه خودهای شبیه فضا نوردان امروزی،اهلی کردن دیگر حیوانات دیده می شود که هر کدام در دوره ای خاص خلق شده اند.
وی،نقوش پنجه های دست ،فنجان نماها، نمادها، علائم خطی را از دیگر آثار به جا مانده در سنگ نگاره های تیمره خیمن بیان کرد.
ناصری فرد افزود: بزرگترین تابلوی سنگی کشور در منطقه تیمره شهرستان خمین به مساحت 40متر مربع تصویر شده است و به کتیبه بزرگ معروف شده است.
وی افزود: در این تابلوی سنگی بیش از 150 نقش یک جا جمع شده است که رازگشایی از این سنگ نگاره به تنهایی سال ها کار پژوهشی در سطح بین المللی نیاز دارد.
این پژوهشگر اظهارکرد: در بالای انبوه نقش های حیوانات این تابلو مرد شکارچی دیده می شود که از کمندی نامتعارف و عجیب استفاده می کند و ذر کنار پای این شکارچی حیوانی با بدن زره پوش تصویر شده است.
وی ادامه داد: بازمانده این پستانداران از گونه کمربندداران با پوشش زرهی در آمریکای مرکزی و جنوبی به نام آرمادیلو باقی مانده اما، آنچه در تیمره تصویر شده شاید موجود منقرض شده ای به نام دودیکوروس باشد که مانند این نقش دمی گرز مانند داشته است.
ناصری فرد گفت: این موجود که انواعی از آن تا چهار متر طول داشتند از شکارهای انسان غارنشین بوده و حدود 11هزار سال پیش در پایان عصر یخبندان منقرض شده است.
وی ، با بیان اینکه نظر قطعی در باره ماهیت جانوران موجود در این کتیبه که مدتها پیش منقرض شده اند به کارشناسی زیست شناسان و دیرین شناسان نیاز دارد.
وی با بیان اینکه کهن ترین خطوط (ایدئوگرام و خطوط سطری) و کهن ترین خط مکشوفه در ایران نیز متعلق به تیمره خمین است، ادامه داد: یک سوم مولاژ کتیبه های خطی و تصویری موجود در باغ کتیبه های کاخ نیاوران، متعلق به تیمره (کوه های اطراف خمین) است.
مدیر کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: تمهدیدات لازم برای گردشگران داخلی و خارجی که می خواهند از جاذبه گردشگری تیمره خمین دیدن کنند اندیشیده شده است.
سید محمد حسینی افزود: راهنمای گردشگر مسلط به زبان انگلیسی در دفتر نمایندگی میراث فرهنگی خمین مستقر شده تا راهنمای تورهای خارجی باشد.
وی بیان کرد: گردشگران داخلی ،محققان و کارشناسانی که بخواهند از این جاذبه های تاریخی خمین بازدید کنند همه امکانات لازم رفت و برگشت در اختیارشان قرار می گیرد.
حسینی افزود: برای پذیرایی مناسب از مسافران نوروزی تصمیمات و برنامه های لازم اندیشده شد تا گردشگران در سفر به این شهرستان تاریخی خاطرات خوشی را به عنوان سوغات به همراه خود ببرند.
بیت تاریخی حضرت امام ، قلعه سالار محتشم، تیمچه بازار، مسجد جامع، قلعه های تدافعی، کبوترخانه ها و دستکندها یا شهرهای زیر زیمنی از دیگر جاذبه های تاریخی شهرستان خمین است.
شهرستان خمین در جنوبی ترین نقطه استان مرکزی قرار دارد که از شمال به اراک، از شرق به محلات، جنوب به گلپایگان و از غرب به ازنا و الیگودرز محدود می شود.
7277/ 6013/گزارشگر: افسانه آروند***انتشار دهنده:مژگان حیدری
انتهای پیام بستر به وجود آمدن حروف رمزی،خط، تبادل پیام، زبان، تاریخ، اسطوره ها، هنر و فرهنگ از سنگ نگاره ها است که از بهترین ابزارهای رمزگشایی ماقبل تاریخ هستند.
سنگ نگاره ها کهن ترین آثار تاریخی و هنری به جامانده از بشرمحسوب می شوند و این آثار ارزشمند پنجره ای روبه گذشته های دور است.
منطقه تیمره در شهرستان خمین از غنی ترین نقاط ایران به لحاظ تعداد و نوع سنگ نگاره های کشف شده است که طرح های متنوع و بی مانندی از حکاکی بر دل صخره را فراروی بینندگان قرار داده است.
تاکنون بیش از 50 هزار نمونه سنگ نگاره در 24 استان کشور کشف شده است که از این تعداد 21 هزار نمونه آن متعلق به منطقه تیمره در شهرستان خمین است.
درحالی که انسان امروزی تاکنون موفق به کشف هیچ پدیده تاریخی و هنری با قدمت چهل هزار سال نشده، با این وجود در منطقه تیمره قدمت بعضی از سنگ نگاره ها و تصاویر حیواناتی از جمله بزکوهی و نقوش سنگ نگاره ها حکایت از قدمتی 40 هزار ساله دارد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایرن و مولف 2 کتاب در زمینه سنگ نگاره های تیمره خمین می گوید: تیمره در محدوده جغرافیایی خمین است که به دلایلی کمتر شناخته شده اما،یکی از زیستگاه های کهن ایران محسوب می شود و از عصر یخبندان زیستگاه و سکونتگاه انسانی بوده است.
محمد ناصری فرد افزود: حفره های زیر زمینی متعدد در دره ها و دیوارهای عمودی رودخانه ها، سنگ چین های بدون ملات فراوان در گدارها و کشف سفالیه ها با طرح های مختلف و رنگ آمیزی های گوناگون همه نشانگر آن است که خطه تیمره خمین در دوران باستان از کانون های مهم جمعیتی بوده است.
وی بیان کرد: سنگ نگاره های تیمره در شهرستان خمین بیش از پنج هزار سال قدمت دارند و از کهن ترین سنگ نگاره های شناخته شده در جهان است.
ناصری فرد افزود: باستان شناسان آغاز سنت سنگ نگاره ها را پایان دوران پارینه سنگی و کوچ انسان از غارها به دشت ها و شروع نوسنگی می دانند به این ترتیب قدمت آن ها حداکثر 12هزار سال است و اوج ظهور این آثار بسته به سرزمین های مختلف بین پنج تا 10هزار پیش تخمین زده می شود.
وی اظهارکرد: اما سنگ نگاره ها تیمره پیشینه متفاوتی از این آثار نشان می دهد که تا پنج هزار سال کهن تر از قدیمی ترین سنگ نگاره ها شناخته شده در جهان است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران ادامه داد: پیشینه برخی از نقش های تیمره به 17هزار سال پیش و جدیدترین نقش ها نیز به هزاره دوم پیش از میلاد بر می گردد.
وی گفت: این پیشینه بر اساس تحقیق گروهی از باستان شناسان و دیرینه شناسان اروپایی در تیمره و با استفاده از دستگاه طیف سنج شتاب دهنده با ذره ای ماده ارگانیک حاصل شده است.
ناصری فرد در ارتباط با چرایی فراوانی سنگ نگاره در تیمره خمین افزود: وجود آب فراوان، شکار و شرایط مناسب برای شکار آسان وصید ماهی از جمله دلایلی است که برای استقرار کانون انسانی در دوران باستان در تیمره از آن ها نام برده شده است.
وی توضیح داد: وجود گدارها و دره های تنگ و عمیق و قیف گونه ای سمت انتهای دره تنگ و برای شکار مناسب بوداز دیگر دلایلی است که خطه تیمره خمین را در ایران باستان به یکی از مناطق زیست انسانی مهم تبدیل کرده بود.
وی بیان کرد: وجود ابزارهای اولیه شکار،لاشه شنگ های تیز، وجود بوم های مناسب، وجود هنرمندان زن و مرد که علاقه بسیاری به نگارگری و ثبت اندیشه های خود داشتند، مهاجرپذیری و روی خط زلزله نبودن منطقه از دلایل دیگر فراوانی سنگ نگارها در تیمره شهرستان خمین است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت:بیشترین فراوانی نقوش سنگ نگاره های تیمره متعلق به نقش بزکوهی است که طرح ها ،سبک ها و اندازه های مختلف به روش حکاکی کوبشی بر دیواره کوها و دره ها ایجاد شده اند.
ناصری فرد ادامه داد: نقش بز کوهی در نزد ایرانیان باستان نمادی از یک فرشته است که در مواقع سختی ها از طرف خدا به کمک انسان می شتابد.
وی بیان کرد: هر یک از اقوام باستانی بزکوهی را مظهر یکی از عناصر مفید طبیعت در نظر می گرفتند و طور مثال در لرستان سمبل خورشید و گاهی اوقات هم نمادی از باران می دانند.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران افزود: نقوش انسان بعد از بزکوهی بیشترین فراوانی را دارد که در حالات مختلف دیده می شود و این نقش ها انسان را از زمان هایی بسیار کهن که لباس بر تن ندارد تا زمانی که مردان و زنان لباس های خاص برتن دارند به تصویر کشیده است.
وی افزود: در منظر سنگ نگاره های تیمره سیر تحول و تغییر در زندگی انسان در هزاران سال قبل قابل مشاهده است، نقش هایی از اهلی کردن سگ از نژاد تازی توسط زنان تا اهلی کردن اسب توسط مردان قابل رصد است.
وی افزود: نقش های انسان در حالت شکار، رقص های آیینی، نیایش، بالدار با لباس های سراندرپا و با کلاه خودهای شبیه فضا نوردان امروزی،اهلی کردن دیگر حیوانات دیده می شود که هر کدام در دوره ای خاص خلق شده اند.
وی،نقوش پنجه های دست ،فنجان نماها، نمادها، علائم خطی را از دیگر آثار به جا مانده در سنگ نگاره های تیمره خیمن بیان کرد.
ناصری فرد افزود: بزرگترین تابلوی سنگی کشور در منطقه تیمره شهرستان خمین به مساحت 40متر مربع تصویر شده است و به کتیبه بزرگ معروف شده است.
وی افزود: در این تابلوی سنگی بیش از 150 نقش یک جا جمع شده است که رازگشایی از این سنگ نگاره به تنهایی سال ها کار پژوهشی در سطح بین المللی نیاز دارد.
این پژوهشگر اظهارکرد: در بالای انبوه نقش های حیوانات این تابلو مرد شکارچی دیده می شود که از کمندی نامتعارف و عجیب استفاده می کند و ذر کنار پای این شکارچی حیوانی با بدن زره پوش تصویر شده است.
وی ادامه داد: بازمانده این پستانداران از گونه کمربندداران با پوشش زرهی در آمریکای مرکزی و جنوبی به نام آرمادیلو باقی مانده اما، آنچه در تیمره تصویر شده شاید موجود منقرض شده ای به نام دودیکوروس باشد که مانند این نقش دمی گرز مانند داشته است.
ناصری فرد گفت: این موجود که انواعی از آن تا چهار متر طول داشتند از شکارهای انسان غارنشین بوده و حدود 11هزار سال پیش در پایان عصر یخبندان منقرض شده است.
وی ، با بیان اینکه نظر قطعی در باره ماهیت جانوران موجود در این کتیبه که مدتها پیش منقرض شده اند به کارشناسی زیست شناسان و دیرین شناسان نیاز دارد.
وی با بیان اینکه کهن ترین خطوط (ایدئوگرام و خطوط سطری) و کهن ترین خط مکشوفه در ایران نیز متعلق به تیمره خمین است، ادامه داد: یک سوم مولاژ کتیبه های خطی و تصویری موجود در باغ کتیبه های کاخ نیاوران، متعلق به تیمره (کوه های اطراف خمین) است.
مدیر کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: تمهدیدات لازم برای گردشگران داخلی و خارجی که می خواهند از جاذبه گردشگری تیمره خمین دیدن کنند اندیشیده شده است.
سید محمد حسینی افزود: راهنمای گردشگر مسلط به زبان انگلیسی در دفتر نمایندگی میراث فرهنگی خمین مستقر شده تا راهنمای تورهای خارجی باشد.
وی بیان کرد: گردشگران داخلی ،محققان و کارشناسانی که بخواهند از این جاذبه های تاریخی خمین بازدید کنند همه امکانات لازم رفت و برگشت در اختیارشان قرار می گیرد.
حسینی افزود: برای پذیرایی مناسب از مسافران نوروزی تصمیمات و برنامه های لازم اندیشده شد تا گردشگران در سفر به این شهرستان تاریخی خاطرات خوشی را به عنوان سوغات به همراه خود ببرند.
بیت تاریخی حضرت امام ، قلعه سالار محتشم، تیمچه بازار، مسجد جامع، قلعه های تدافعی، کبوترخانه ها و دستکندها یا شهرهای زیر زیمنی از دیگر جاذبه های تاریخی شهرستان خمین است.
شهرستان خمین در جنوبی ترین نقطه استان مرکزی قرار دارد که از شمال به اراک، از شرق به محلات، جنوب به گلپایگان و از غرب به ازنا و الیگودرز محدود می شود.
7277/ 6013/گزارشگر: افسانه آروند***انتشار دهنده:مژگان حیدری
کپی شد
