بخش گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی به عنوان یکی از منابع درآمدزا با زیر مجموعه اشتغال گسترده با شیوع ویروس کرونا کمر خمر کرده و در صورت حمایت نشدن، بخش قابل توجهی از ارزش افزوده در صنعت توریسم دستخوش نابودی می‌شود.
دامنه ویروس کرونا جهان را درنوردیده و صنعت پردرآمد گردشگری را دچار چالش و خسارت جبران ناپذیر کرده است و شیوع آن در ایران در اسفند ماه و در آستانه تعطیلات نوروزی شدت گرفت؛ زمانی که بسیاری از صنایع وابسته به گردشگری و تورهای مسافرتی با موج عظیمی از درخواست برای لغو سفر و بازگرداندن پول مسافران مواجه شدند.
انجمن دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی ایران اعلام کرده است در ماه‌های اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ حدود یک هزار میلیارد تومان به آژانس‌های مسافرتی خسارت وارد شد.
جامعه هتلداران ایران نیز می‌گوید به دلیل بسته شدن مراکز اقامتی، تنها تا نیمه فروردین بیش از ۳ هزار میلیارد تومان به هتل و هتل آپارتمان‌های ایران خسارت وارد شده است.
بنا بر گزارش‌های موجود بخش‌های مرتبط با گردشگری را از جمله مشاغلی تشخیص داده شده که بیشترین آسیب را از کرونا دیده‌اند و دولت نیز این صنعت را مشمول بعضی تخفیف‌ها نظیر حذف مالیات برای سه ماه کرده قرار داده است.
بنا بر اعلام شورای سفر و گردشگری جهان شیوع ویروس کرونا احتمالا به پنجاه میلیون شغل دنیا لطمه می‌زند و خطوط هوایی، هتل‌ها و کشتی‌های تفریحی بیشترین خسارت را بابت ممنوعیت‌ها و سقوط ارزش سهام دیده‌اند.
به اعتقاد کارشنان اقتصادی یکی راه‌های کمک به صنعت گردشگری بعد از کنترل کرونا، حذف شرایط ویزا، لغو یا کاهش مالیات‌ها و افزایش منابع برای ترویج گردشگری است و آن طور که از شواهد پیداست خسارت‌های این ویروس بر اقتصاد گردشگری تا سال ۲۰۲۱ دامنه دار خواهد بود.
بر اساس برآوردهای اعلام شده، صنعت گردشگری در ایران پس از شیوع ویروس کرونا با درصد خسارت سنگینی مواجه شده و تعداد شاغلان مستقیم در بخش گردشگری ایران حدود ۸۰ هزار نفر است.
ضرر سه هزار میلیارد تومانی گردشگری ایران
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفته است: بر اساس برآورد انجام شده صنعت گردشگری به دلیل شیوع کرونا حدود سه هزار میلیارد تومان ضرر می‌کند و این میزان ضرر برای حدود سه ماه اسفند، فروردین و اردیبهشت تمام افراد و بخش هایی است که به صنعت گردشگری وابسته هستند که البته این میزان ضرر حداقلی محاسبه شده است.
«ولی تیموری» افزوده است: تقریبا صد درصد تورهای نوروزی امسال لغو شد و اخباری که از سفر مردم حکایت دارد سفر گردشگری نیست؛ بسیاری از این افراد به خانه اقوامشان رفتند.
به گفته تیموری، به تعویق افتادن پرداخت قبوض آب و برق هتل‌ها و دیگر مراکز گردشگری و حق بیمه کارکنان این مراکز از جمله تسهیلاتی است که دولت برای حمایت از این قشر در نظر گرفته است.
وی درباره تسهیلات ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت در دوران کرونا گفت: صنعت گردشگری و صنایع دستی نیز شامل این تسهیلات می‌شود، بخشی از این تسهیلات بلاعوض است و بخشی دیگر با سود صفر درصد در اختیار صنایع گردشگری و صنایع دستی قرار می‌گیرند.
قصه پر غصه کرونا در استان مرکزی و سفره خالی صنعت گردشگری
استان مرکزی با بیش از ۲ هزار جاذبه گردشگری که ۸۷۳ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و فعال بودن ۱۱۰ رشته صنایع دستی و ۱۷ هتل در شرایط شیوع ویروس کرونا در سه بخش گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی دستخوش آسیب جدی شد که حمایت مسوولان و مدیران می تواند بخشی از زخم این آنان را التیام دهد.
رضا چاووشی» از هنرمندان صنعت میناکاری استان مرکزی با ۲۰ سال سابقه می‌گوید: شیوع بیماری باعث شد تا با وجود داشتن سفارش‌های میلیونی برای ایام نوروز ۹۹ به علت تعطیلی کارگاه از عهده تهیه سفارش برنیایم و متضرر شوم.
وی اظهار داشت: تعطیلی بازار و صنوف باعث شده تا هم در تولید و هم در فروش صنایع دستی میناکاری در کارگاه‌های شهرستان های خمین، اراک، آشتیان و کمیجان متضرر شوم که جبران آن نامشخص است.
این صنعتگر می افزاید: ۵۰۰ کیلوگرم مس برای تهیه مصنوعات دستی خریداری کردم تا انواع صنایع دستی تولید و در ایام نوروز به فروش برود اما شرایط موجب شد تا مواد اولیه در گوشه کارگاه خاک بخورد.
چاووشی افزود: صادرات چمدانی میناکاری استان تا قبل از شیوع بیماری هر ماه ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال به کشورهای آمریکا، کانادا، یونان، دبی و قطر درآمد ارزی داشت اما شرایط پیش آمده این بخش ارزی را نیز دستخوش خسارت کرده است.
وی اظهار داشت: صنایع دستی زاییده دل و نشان دهنده هنر و فرهنگ هر سرزمینی است که به دلیل تنوع و کیفیت مورد استقبال هنردوستان در سراسر دنیا قرار گرفته و نباید اجازه داد تا این صنعت به واسطه کرونا نابود شود.
چاووشی افزود: دولت باید تسهیلات حمایتی شرایط کرونا را در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد تا در بخش اقتصاد و ارزش افزوده سرمایه گذاری شود.
وی اظهار داشت: اکنون ۹۰ شاگر دارم و در طول این سال‌ها یک هزار نفر از شاگردانم موفق شدند در این حرفه مستقل و به تولید انواع محصولات میناکاری بپردازند.
رییس جامعه هتلداران استان مرکزی نیز گفت: شیوع کرونا و تعطیلی تاسیسات گردشگری و هتل‌های استان باعث شده ۳۰ تا ۴۰ درصد از نیروی انسانی در این بخش‌ها تعدیل شوند.
«مهرداد سمیعی» افزود: هزینه بیمه بیکاری کارگران از محل درآمد تامین می‌شود که محقق نشدن درآمدها باعث شد تا هتلداران و صاحبان تاسیسات گردشگری نیروهای خود را تعدیل کنند.
وی اظهار داشت: هتلداران استان مرکزی تا اوایل فروردین ماه امسال دچار خسارت ۴۰ میلیارد ریالی شدند که با ادامه این روند اکنون این خسارت به مرز ۶۰ تا ۷۰ میلیارد ریال رسیده است.
رییس جامعه هتلداران استان مرکزی گفت: مجموعه صاحبان تاسیسات گردشگری و هتل داران استان در پرداخت مالیات و دارایی نیز با مشکل مواجه شده‌اند.
سمیعی افزود: شیوع بیماری کرونا ۶ تا یک سال بر این صنعت خسارت وارد می‌کند و هزینه‌های سربار، قدرت بازگشت به گذشته را از آنان می‌گیرد زیرا مدارس شهریور بازگشایی خواهند شد و با آغاز ماه‌های محرم و صفر، رکود میهمان این بخش خواهد بود.
وی اظهار داشت: هتل‌های استان برای شب عید اقلام مصرفی را خریداری کردند و بابت اجناس چک دادند که با شیوع بیماری اکنون مجبور شدند کالاها را به خاطر گذشت تاریخ مصرف امحا کنند.
رییس جامعه هتل داران استان مرکزی گفت: ابتدای اسفند امسال سالن‌ها، رستوران ها و هتل‌ها با موجی از لغو مراسم مواجه شدند و چون برخی پول دریافتی را هزینه کردند اکنون با مشکل بازپرداخت مواجه هستند.
وی اظهار داشت: پرداخت تسهیلات کم بهره و قرض الحسنه می‌تواند مرهمی بر زخم فعالان حوزه گردشگری باشد.
کرونا ۷۵ میلیارد ریال به صنعت گردشگری استان مرکزی خسارت زد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مراکز و واحدهای گردشگری استان موجب وارد آمدن ۷۵ میلیارد ریال خسارت به این صنعت در استان شده است.
«علیرضا ایزدی» می‌گوید: این خسارت‌ها در هتل‌ها ۵۰ میلیارد ریال، مراکز اقامتی و بوم گردی پنج میلیارد و ۱۳۰ میلیون ریال، خانه مسافرها ۶ میلیارد ریال، مجتمع های خدماتی ۶ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال، مهمانپذیرها ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال و هتل آپارتمان‌ها ۲ میلیارد ریال‌برآورد شده است.
وی اظهار داشت: ۵۹ دفتر خدمات مسافر استان نیز سه میلیارد و ۱۵۰ میلیون ریال خسارت دیده‌اند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: برآورد میزان خسارت به استانداری مرکزی و وزارتخانه میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری ارسال شده تا برای جبران آن تصمیم‌گیری شود.
ایزدی افزود: هم‌زمانی شیوع کرونا و تعطیلات نوروز علت اصلی خسارت گردشگری استان بود زیرا صنعت گردشگری در ایران در ایام نوروز بهترین فرصت را برای درآمدزایی داشت.
خسارت ۱۰ میلیارد ریالی هنرمندان و صنعتگران استان مرکزی
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: هنرمندان و صنعتگران این استان با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی کارگاه‌ها بیش از ۱۰ میلیارد ریال زیان دیده‌اند.
«قاسم کاظمی» افزود: این خسارت در دو ماه اخیر به بخش صنایع دستی وارد شده و ۵۰ کارگاه آموزشی، ۱۵۰ واحد فروش و ۱۰ مرکزآموزش را زمین‌گیر کرده است.
وی اظهار داشت: بخشی از این زیان در قالب کمک‌های بلاعوض روستایی و شهری با پیگیری معاونت صنایع دستی استان به مبلغ ۳۱۰ میلیون ریال تامین شد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: ۳۱ نفر از صنعتگران آسیب دیده در رشته های آثار چوبی، سفال، تذهیب، نگارگری و فلز از این کمک‌های بلاعوض برخوردار شدند.
کاظمی افزود: ۱۰ میلیون ریال کمک بلاعوض به هر هنرمند در قبال خسارت‌های ویروس کرونا پرداخت شد.
وی اظهارداشت: در صورت ادامه‌دار بودن این کمک‌ها فهرست هنرمندان و صنعتگرانی که از رکود کاری زیان دیدند تهیه و به وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارسال خواهد شد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: شمار زیادی از کارگاه‌های صنایع دستی استان در زمستان پارسال مواد اولیه بسیاری را خریداری کردند و تولیدات انباشته برای عرضه در نمایشگاه‌های نوروزی داشتند اما با شیوع بیماری کرونا مواد اولیه و محصولاتشان در کارگاه‌ها بدون مشتری مانده است.
گزارش از: معصومه ابراهیمی
