صخره های تیمره در شهرستان خمین، مملو از طرح ها جالب و پرمحتوا است که حکایت زیست انسان های اولیه و عصر حجر را در خود دارد، صخره هایی که نمادی از اصالت فرهنگی و تمدن بشری را در خود حفظ کرده است.
سنگ نگاره های تیمره به عنوان جلوه های تاریخ، هنر، زبان، خط ، اسطوره ها و فرهنگ از زمان های دور به یادگار مانده است.
آن زمان که خط و نگارشی وجود نداشته و آدمی مجبور بود مجموعه اطلاعات معیشتی و شکار، حفاظت و اعلام خطر آیین و رسومات و شیوه زندگی را از طریق نقش و نگاره ها به دیگران منتقل کند، این سنگ نگاره های منحصر به فرد به وجود آمد.
هنرهای صخره ای یا سنگ نگاره های خمینبا علایم و نشان های مهم و رمزآلود جاذبه ای دیدنی است که علاقه مندان به فرهنگ و تاریخ را به خود می خواند.
با گذشت سالیان دور جذابیت این سنگ نگاره ها به حدی است که گویا صدای ابزارآلات حکاکی انسان های نخستین به گوش می رسد ،دورانی که با وجود اختراع نشدن خط نگاره هایی ناشی از تجربیات عینی و باورهای اعتقادی و فرهنگی متولد شدند.
یکی از مهمترین و شاید کاملترین مجموعه های سنگ نگاره کشور در خمین قرار دارد و نمادها، کتیبه ها و سنگ نگاره های تاریخی منطقه تیمره متشکل از تصاویر پستانداری همانند بزکوهی، قوچ، پلنگ، گرگ، گوزن، شیر، گراز، آهو، گورخر، شتر و پرنده گانی همانند کبک، بوقلمون، هدهد و درنا به عنوان سرمایه ای فرهنگی و ارزشمند به جای مانده است.
شکار با چماق ، کمند، چنگک تصاویر شکارچیان سوار بر اسب، رقص های جادویی، زنان باردار و زایش آدمی، نبردهای پهلوانی و جنگ های تن به تن از دیگر تصاویر قابل توجه در این سنگ نگاره ها است.
اشکال هندسی، گیاهان، حروف رمزی، نمادهای گوناگون، حیواناتی که نسل آن ها منقرض شده و پیچ های متوالی، متناوب و متحد المرکز که شبیه آن در 23 کشور جهان وجود دارد و چند کتیبه عربی متعلق به نیمه اول قرن هشتم نقوش این محوطه ها نشان می دهد که در اعصار باستان مردم زیادی در این سرزمین زندگی می کرده اند.
21 استان کشور دارای سنگ نگاره هستند اما تیمره خمین بیش از 21 هزار نمونه حکاکی دارد که قدمت بعضی از آن ها تا 40 هزار سال می رسد و نمونه مشهور آن تصاویر حیواناتی از جمله بزکوهی است که توجه دیرینه شناسان و دانشمندان و مردم شناسان جهان را جلب کرده است.
محقق و پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: سنگ نگاره های تیمره شهرستان خمین از قدیمی ترین نمونه های حکاکی بشری در جهان است.
«محمد ناصری فرد» افزود: باستان شناسان آغاز خلق سنگ نگاره ها را پایان دوران پارینه سنگی و کوچ انسان از غارها به دشت ها و شروع دوران نوسنگی می دانند که در کانون های جمعیتی اولیه جهان آثار آن مشهود است و تیمره خمین نیز نمونه ای اصیل و ناب از یادگار تاریخ بشری در این دیار است.
وی توضیح داد: پیشینه برخی از نقش های تیمره به 17 هزار سال پیش می رسد و جدیدترین نقش ها نیز در مطالعات دیرینه شناسان به هزاره دوم پیش از میلاد نسبت داده شده است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران ادامه داد: تیمره در محدوده جغرافیایی خمین از زیستگاه های کهن ایران محسوب می شود و از عصر یخبندان سکونتگاه انسانی بوده است.
ناصری فرد افزود: حفره های زیر زمینی متعدد در دره ها و دیوارهای عمودی رودخانه ها، سنگ چین های بدون ملات فراوان در گدارها و کشف سفالیه ها با طرح های مختلف و رنگ آمیزی های گوناگون همه نشانگر آن است که خطه تیمره خمین در دوران باستان از کانون های مهم جمعیتی بوده است و این پیشینه بر اساس تحقیق گروهی از باستان شناسان و دیرینه شناسان اروپایی در تیمره و با استفاده از دستگاه طیف سنج شتاب دهنده با ذره ای ماده ارگانیک حاصل شده است.
وی در ارتباط با چرایی فراوانی سنگ نگاره در تیمره خمین، افزود: وجود آب فراوان، شکار و شرایط مناسب برای شکار از جمله دلایلی است که در دوره باستان این خطه را به مکانی برای استقرار کانون انسانی تبدیل کرده بود.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران ادامه داد: وجود گدارها و دره های عمیق و قیف گونه در تیمره خمین از دیگر دلایلی است که این خطه را در ایران باستان به یکی از مناطق زیست انسانی مهم تبدیل کرده بود.
ناصری فرد بیان کرد: وجود ابزارهای اولیه شکار، لاشه سنگ های تیز، بومگاه های مناسب از دیگر موضوعاتی است که در گذشته های دور در تیمره عامل جلب جمعیت انسانی را موجب شده بود.
وی گفت: بیشترین فراوانی نقوش سنگ نگاره های تیمره متعلق به نقش بزکوهی است که با طرح، سبک متنوع و در اندازه های مختلف به شیوه کوبشی بر دیواره کوها و دره های تیمره حکاکی شده است.
ناصری فرد ادامه داد: نقش بز کوهی در نزد ایرانیان باستان نمادی از یک فرشته است که در مواقع سختی ها از طرف خدا به کمک انسان می شتابد.
وی بیان کرد: هر یک از اقوام باستانی بزکوهی را مظهر یکی از عناصر مفید طبیعت در نظر می گرفتند و به طور مثال در لرستان سمبل خورشید و گاهی اوقات هم نمادی از باران می دانند.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران افزود: نقوش متنوعی از انسان بعد از بزکوهی بیشترین فراوانی حکاکی صخره های تیمره را شامل می شود که در حالات مختلف خلق شده و این نقش ها انسان را از زمان هایی بسیار کهن که لباس بر تن ندارد تا زمانی که مردان و زنان لباس های خاص برتن دارند به تصویر کشیده است.
ناصری فرد افزود: در منظر سنگ نگاره های تیمره سیر تحول و تغییر در زندگی انسان در هزاران سال قبل قابل مشاهده است، نقش هایی از اهلی کردن سگ از نژاد تازی توسط زنان تا اهلی کردن اسب توسط مردان در این آثار مصور قابل رصد است.
وی افزود: نقش های انسان در حالت شکار، رقص آیینی، نیایش، موجودات بالدار با لباس و با کلاه خودهای شبیه فضا نوردان امروزی، اهلی حیوانات نیز از موضوعات این حکاکی ها است که هر کدام در دوره ای خاص خلق شده است.
این پژوهشگر، نقوش پنجه های دست ،فنجان نماها، تتو، نمادها، علائم خطی را از دیگر آثار به جا مانده در سنگ نگاره های تیمره خمین بیان کرد.
ناصری فرد افزود: بزرگترین تابلوی سنگی کشور در منطقه تیمره شهرستان خمین به مساحت 40 متر مربع تصویر شده است و به کتیبه بزرگ شهرت دارد.
وی افزود: در این تابلوی سنگی بیش از 150 نقش یک جا جمع شده است که رازگشایی از این سنگ نگاره به تنهایی به سال ها کار پژوهشی در سطح بین المللی نیاز دارد.
این پژوهشگر اظهار داشت: در بالای انبوه نقش های حیوانات، تابلو مرد شکارچی دیده می شود که از کمندی نامتعارف و عجیب استفاده می کند و در کنار پای این شکارچی حیوانی با بدن زره پوش تصویر شده است.
وی ادامه داد: بازمانده این پستانداران از گونه کمربندداران با پوشش زرهی در آمریکای مرکزی و جنوبی به نام «آرمادیلو »باقی مانده، اما آنچه در تیمره تصویر شده شاید موجود منقرض شده ای به نام «دودیکوروس» باشد که مانند این نقش دمی گرز مانند داشته است.
ناصری فرد گفت: این موجود که انواعی از آن تا چهار متر طول داشتند از شکارهای انسان غارنشین بوده و حدود 11 هزار سال پیش در پایان عصر یخبندان منقرض شده است.
وی، با بیان اینکه نظر قطعی در باره ماهیت جانوران موجود در این کتیبه که مدت ها پیش منقرض شده اند به کارشناسی زیست شناسان و دیرین شناسان نیاز دارد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران با بیان اینکه کهن ترین خطوط (ایدئوگرام و خطوط سطری) و کهن ترین خط مکشوفه در ایران نیز متعلق به تیمره خمین است، ادامه داد: یک سوم مولاژ کتیبه های خطی و تصویری موجود در باغ کتیبه های کاخ نیاوران، متعلق به تیمره (کوه های اطراف خمین) است.
ناصری فرد افزود: کشف نقوش زیگورات در میان سنگ نگاره های تیمره در کنار علائم و نشان های خطوط پروتو ایلامی و ایلام از نخستین یافته هایی است که کسی تاکنون کوچکترین ذهنیتی بر آن ها نداشته است.
وی بیان کرد: زیگورات های کشف شده در این خطه شباهت ظاهری شگفت انگیزی با نمونه های دوره ایلام به ویژه اور در بین النهرین دارد و در کنار نقوش زیگورات نقش بزکوهی با نشان های لوزی از نمونه خطوط پروتوایلامی و ایلام کهن نیز در تیمره به چشم می خورد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: نمادهای سه شاخه ای که رد پای آن ها بر روی سکه های ایلمایی ها دیده شده است در سنگ نگاره های تیمره شهرستان خمین آخرین کشفیات در این منطقه است.
وی افزود: این نمادهای کهن با پژوهش های میدانی از سنگ نگاره های تیمره خمین کشف شده که قدمت برخی از آن ها به هزاره پنجم قبل از میلاد ( پیش ایلامی ها ) می رسد.
وی اظهارداشت: کشف این نمادها در کوه ها و دره های اطراف خمین نشانگر این است که پیش ایلامی ها در مرکز ایران نیز زیست می کردند و ردپای زیست آن ها را با نمادهایی که کشف شده به زیبایی می توان رصد کرد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران بیان کرد: روند تداوم زیست در دوره پیش ایلامی ها (10 هزار سال پیش ) و ایلامی ها (سه هزار و 200 سال پیش) با مطالعاتی که بر روی سنگ نگاره ها ی تیمره و 24 استان ایران به ویژه سیستان و بلوچستان انجام شد پی برده شده و رد پای ایلامی ها در نواحی بلوچستان ایران و پاکستان نیز دیده می شود.
ناصری فرد افزود: پژوهشگران هند غربی به تازگی نمادهایی را بر روی دیوار های غارهای این خطه کشف کرده اند که با نمادهای مشاهده شده مرکز ایران و تیمره همخوانی دارد و نشان از گستره حکومت ایلامی ها از کوه های غرب زاگرس تا قسمت وسیعی از فلات ایران می هد.
وی تصریح کرد: ایلامی ها سرزمینشان را «هلتمتی» می نامیدندکه به معنای سرزمین خدا است و در ادامه مطالعات کتیبه هایی کشف شد که مظمون آن با سرزمین خدا نزدیکی دارد و مولاژ آنها به عنوان کهن ترین کتیبه خطی مکشوفه در ایران در باغ کتیبه های نیاوران در معرض دید علاقه مندان قرار دارد.
نویسنده کتاب های سنگ نگاره های ایران و تیمره افزود: نماد سه شاخه ای که وصف آن در ارتباط با نماد شاخص بر روی سکه های ایلامی ها یعنی اقوامی که اینک در کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری و لرستان زندگی می کنند به فراوانی دیده می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: سنگ نگاره های تیمره، یکی از شگفتی های گردشگری در کشور است که هر سال هزاران نفر را که عاشق طبیعت گردی و تاریخ این مرز و بوم هستند به خمین می کشاند.
«علیرضا ایزدی» افزود: تیمره، موزه بدون سقف ایران است و تاریخی را که از نوشته های بشر بر روی سنگ های بزرگ ایجاد شده در خود جای داده است.
وی اظهارداشت: این سنگ نگاره ها نشات گرفته از تجربیات عینی و باورهای اعتقادی و فرهنگی انسان های دوره باستان است که یکی از زیستگاه های کهن ایران محسوب می شود و از عصر یخبندان زیستگاه و سکونتگاه انسانی بوده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: به منظور حفظ این آثار ارزشمند در گام اول این مجموعه در سال 89 درفهرست آثار ملی ثبت شد.
ایزدی بیان کرد: ضوابط حفاظتی برای تعیین عرصه و حریم این منطقه نیز صورت گرفته و با همکاری دادستان شهرستان خمین از متجاوزان عرصه و حریم این منطقه جلوگیری شده است.
وی بیان کرد: عرصه و حریم سنگ نگاره های تیمره ثبت شده است با این وجود معادن در این محدوده تعطیل و معدنداران حق ورود در این محوطه را ندارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: برای معرفی و شناساندن سنگ نگاره های تیمره به گردشگران، تبلیغات در قالب چاپ پوستر، کارت پستال و کتابچه و توزیع بین همه دفاترخدمات مسافرتی و نوروزگاه های استان افزایش یافته است.
وی گفت: در نوروزگاه های استان لوح فشرده، بروشور، کتابچه و نقشه سنگ نگاره ها در بین مسافران و گردشگران برای معرفی این آثار تاریخی توزیع می شود.
وی افزود: به منظور پذیرایی مناسب از مسافران نوروزی تدابیر لازم اندیشیده شد تا گردشگران در سفر به این شهرستان تاریخی خاطرات خوشی را به عنوان سوغات به همراه خود ببرند.
دستکندها یا شهرهای زیر زمینی، گور دخمه ای، بیت تاریخی حضرت امام (ره) ، قلعه سالار محتشم، تیمچه بازار، مسجد جامع، قلعه های تدافعی و کبوترخانه ها از دیگر جاذبه های تاریخی شهرستان خمین از توابع استان مرکزی با 105 هزار نفر جمعیت است.
7277/6013/
گزارش از افسانه آروند
انتهای پیام سنگ نگاره های تیمره به عنوان جلوه های تاریخ، هنر، زبان، خط ، اسطوره ها و فرهنگ از زمان های دور به یادگار مانده است.
آن زمان که خط و نگارشی وجود نداشته و آدمی مجبور بود مجموعه اطلاعات معیشتی و شکار، حفاظت و اعلام خطر آیین و رسومات و شیوه زندگی را از طریق نقش و نگاره ها به دیگران منتقل کند، این سنگ نگاره های منحصر به فرد به وجود آمد.
هنرهای صخره ای یا سنگ نگاره های خمینبا علایم و نشان های مهم و رمزآلود جاذبه ای دیدنی است که علاقه مندان به فرهنگ و تاریخ را به خود می خواند.
با گذشت سالیان دور جذابیت این سنگ نگاره ها به حدی است که گویا صدای ابزارآلات حکاکی انسان های نخستین به گوش می رسد ،دورانی که با وجود اختراع نشدن خط نگاره هایی ناشی از تجربیات عینی و باورهای اعتقادی و فرهنگی متولد شدند.
یکی از مهمترین و شاید کاملترین مجموعه های سنگ نگاره کشور در خمین قرار دارد و نمادها، کتیبه ها و سنگ نگاره های تاریخی منطقه تیمره متشکل از تصاویر پستانداری همانند بزکوهی، قوچ، پلنگ، گرگ، گوزن، شیر، گراز، آهو، گورخر، شتر و پرنده گانی همانند کبک، بوقلمون، هدهد و درنا به عنوان سرمایه ای فرهنگی و ارزشمند به جای مانده است.
شکار با چماق ، کمند، چنگک تصاویر شکارچیان سوار بر اسب، رقص های جادویی، زنان باردار و زایش آدمی، نبردهای پهلوانی و جنگ های تن به تن از دیگر تصاویر قابل توجه در این سنگ نگاره ها است.
اشکال هندسی، گیاهان، حروف رمزی، نمادهای گوناگون، حیواناتی که نسل آن ها منقرض شده و پیچ های متوالی، متناوب و متحد المرکز که شبیه آن در 23 کشور جهان وجود دارد و چند کتیبه عربی متعلق به نیمه اول قرن هشتم نقوش این محوطه ها نشان می دهد که در اعصار باستان مردم زیادی در این سرزمین زندگی می کرده اند.
21 استان کشور دارای سنگ نگاره هستند اما تیمره خمین بیش از 21 هزار نمونه حکاکی دارد که قدمت بعضی از آن ها تا 40 هزار سال می رسد و نمونه مشهور آن تصاویر حیواناتی از جمله بزکوهی است که توجه دیرینه شناسان و دانشمندان و مردم شناسان جهان را جلب کرده است.
محقق و پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: سنگ نگاره های تیمره شهرستان خمین از قدیمی ترین نمونه های حکاکی بشری در جهان است.
«محمد ناصری فرد» افزود: باستان شناسان آغاز خلق سنگ نگاره ها را پایان دوران پارینه سنگی و کوچ انسان از غارها به دشت ها و شروع دوران نوسنگی می دانند که در کانون های جمعیتی اولیه جهان آثار آن مشهود است و تیمره خمین نیز نمونه ای اصیل و ناب از یادگار تاریخ بشری در این دیار است.
وی توضیح داد: پیشینه برخی از نقش های تیمره به 17 هزار سال پیش می رسد و جدیدترین نقش ها نیز در مطالعات دیرینه شناسان به هزاره دوم پیش از میلاد نسبت داده شده است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران ادامه داد: تیمره در محدوده جغرافیایی خمین از زیستگاه های کهن ایران محسوب می شود و از عصر یخبندان سکونتگاه انسانی بوده است.
ناصری فرد افزود: حفره های زیر زمینی متعدد در دره ها و دیوارهای عمودی رودخانه ها، سنگ چین های بدون ملات فراوان در گدارها و کشف سفالیه ها با طرح های مختلف و رنگ آمیزی های گوناگون همه نشانگر آن است که خطه تیمره خمین در دوران باستان از کانون های مهم جمعیتی بوده است و این پیشینه بر اساس تحقیق گروهی از باستان شناسان و دیرینه شناسان اروپایی در تیمره و با استفاده از دستگاه طیف سنج شتاب دهنده با ذره ای ماده ارگانیک حاصل شده است.
وی در ارتباط با چرایی فراوانی سنگ نگاره در تیمره خمین، افزود: وجود آب فراوان، شکار و شرایط مناسب برای شکار از جمله دلایلی است که در دوره باستان این خطه را به مکانی برای استقرار کانون انسانی تبدیل کرده بود.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران ادامه داد: وجود گدارها و دره های عمیق و قیف گونه در تیمره خمین از دیگر دلایلی است که این خطه را در ایران باستان به یکی از مناطق زیست انسانی مهم تبدیل کرده بود.
ناصری فرد بیان کرد: وجود ابزارهای اولیه شکار، لاشه سنگ های تیز، بومگاه های مناسب از دیگر موضوعاتی است که در گذشته های دور در تیمره عامل جلب جمعیت انسانی را موجب شده بود.
وی گفت: بیشترین فراوانی نقوش سنگ نگاره های تیمره متعلق به نقش بزکوهی است که با طرح، سبک متنوع و در اندازه های مختلف به شیوه کوبشی بر دیواره کوها و دره های تیمره حکاکی شده است.
ناصری فرد ادامه داد: نقش بز کوهی در نزد ایرانیان باستان نمادی از یک فرشته است که در مواقع سختی ها از طرف خدا به کمک انسان می شتابد.
وی بیان کرد: هر یک از اقوام باستانی بزکوهی را مظهر یکی از عناصر مفید طبیعت در نظر می گرفتند و به طور مثال در لرستان سمبل خورشید و گاهی اوقات هم نمادی از باران می دانند.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران افزود: نقوش متنوعی از انسان بعد از بزکوهی بیشترین فراوانی حکاکی صخره های تیمره را شامل می شود که در حالات مختلف خلق شده و این نقش ها انسان را از زمان هایی بسیار کهن که لباس بر تن ندارد تا زمانی که مردان و زنان لباس های خاص برتن دارند به تصویر کشیده است.
ناصری فرد افزود: در منظر سنگ نگاره های تیمره سیر تحول و تغییر در زندگی انسان در هزاران سال قبل قابل مشاهده است، نقش هایی از اهلی کردن سگ از نژاد تازی توسط زنان تا اهلی کردن اسب توسط مردان در این آثار مصور قابل رصد است.
وی افزود: نقش های انسان در حالت شکار، رقص آیینی، نیایش، موجودات بالدار با لباس و با کلاه خودهای شبیه فضا نوردان امروزی، اهلی حیوانات نیز از موضوعات این حکاکی ها است که هر کدام در دوره ای خاص خلق شده است.
این پژوهشگر، نقوش پنجه های دست ،فنجان نماها، تتو، نمادها، علائم خطی را از دیگر آثار به جا مانده در سنگ نگاره های تیمره خمین بیان کرد.
ناصری فرد افزود: بزرگترین تابلوی سنگی کشور در منطقه تیمره شهرستان خمین به مساحت 40 متر مربع تصویر شده است و به کتیبه بزرگ شهرت دارد.
وی افزود: در این تابلوی سنگی بیش از 150 نقش یک جا جمع شده است که رازگشایی از این سنگ نگاره به تنهایی به سال ها کار پژوهشی در سطح بین المللی نیاز دارد.
این پژوهشگر اظهار داشت: در بالای انبوه نقش های حیوانات، تابلو مرد شکارچی دیده می شود که از کمندی نامتعارف و عجیب استفاده می کند و در کنار پای این شکارچی حیوانی با بدن زره پوش تصویر شده است.
وی ادامه داد: بازمانده این پستانداران از گونه کمربندداران با پوشش زرهی در آمریکای مرکزی و جنوبی به نام «آرمادیلو »باقی مانده، اما آنچه در تیمره تصویر شده شاید موجود منقرض شده ای به نام «دودیکوروس» باشد که مانند این نقش دمی گرز مانند داشته است.
ناصری فرد گفت: این موجود که انواعی از آن تا چهار متر طول داشتند از شکارهای انسان غارنشین بوده و حدود 11 هزار سال پیش در پایان عصر یخبندان منقرض شده است.
وی، با بیان اینکه نظر قطعی در باره ماهیت جانوران موجود در این کتیبه که مدت ها پیش منقرض شده اند به کارشناسی زیست شناسان و دیرین شناسان نیاز دارد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران با بیان اینکه کهن ترین خطوط (ایدئوگرام و خطوط سطری) و کهن ترین خط مکشوفه در ایران نیز متعلق به تیمره خمین است، ادامه داد: یک سوم مولاژ کتیبه های خطی و تصویری موجود در باغ کتیبه های کاخ نیاوران، متعلق به تیمره (کوه های اطراف خمین) است.
ناصری فرد افزود: کشف نقوش زیگورات در میان سنگ نگاره های تیمره در کنار علائم و نشان های خطوط پروتو ایلامی و ایلام از نخستین یافته هایی است که کسی تاکنون کوچکترین ذهنیتی بر آن ها نداشته است.
وی بیان کرد: زیگورات های کشف شده در این خطه شباهت ظاهری شگفت انگیزی با نمونه های دوره ایلام به ویژه اور در بین النهرین دارد و در کنار نقوش زیگورات نقش بزکوهی با نشان های لوزی از نمونه خطوط پروتوایلامی و ایلام کهن نیز در تیمره به چشم می خورد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: نمادهای سه شاخه ای که رد پای آن ها بر روی سکه های ایلمایی ها دیده شده است در سنگ نگاره های تیمره شهرستان خمین آخرین کشفیات در این منطقه است.
وی افزود: این نمادهای کهن با پژوهش های میدانی از سنگ نگاره های تیمره خمین کشف شده که قدمت برخی از آن ها به هزاره پنجم قبل از میلاد ( پیش ایلامی ها ) می رسد.
وی اظهارداشت: کشف این نمادها در کوه ها و دره های اطراف خمین نشانگر این است که پیش ایلامی ها در مرکز ایران نیز زیست می کردند و ردپای زیست آن ها را با نمادهایی که کشف شده به زیبایی می توان رصد کرد.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران بیان کرد: روند تداوم زیست در دوره پیش ایلامی ها (10 هزار سال پیش ) و ایلامی ها (سه هزار و 200 سال پیش) با مطالعاتی که بر روی سنگ نگاره ها ی تیمره و 24 استان ایران به ویژه سیستان و بلوچستان انجام شد پی برده شده و رد پای ایلامی ها در نواحی بلوچستان ایران و پاکستان نیز دیده می شود.
ناصری فرد افزود: پژوهشگران هند غربی به تازگی نمادهایی را بر روی دیوار های غارهای این خطه کشف کرده اند که با نمادهای مشاهده شده مرکز ایران و تیمره همخوانی دارد و نشان از گستره حکومت ایلامی ها از کوه های غرب زاگرس تا قسمت وسیعی از فلات ایران می هد.
وی تصریح کرد: ایلامی ها سرزمینشان را «هلتمتی» می نامیدندکه به معنای سرزمین خدا است و در ادامه مطالعات کتیبه هایی کشف شد که مظمون آن با سرزمین خدا نزدیکی دارد و مولاژ آنها به عنوان کهن ترین کتیبه خطی مکشوفه در ایران در باغ کتیبه های نیاوران در معرض دید علاقه مندان قرار دارد.
نویسنده کتاب های سنگ نگاره های ایران و تیمره افزود: نماد سه شاخه ای که وصف آن در ارتباط با نماد شاخص بر روی سکه های ایلامی ها یعنی اقوامی که اینک در کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری و لرستان زندگی می کنند به فراوانی دیده می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: سنگ نگاره های تیمره، یکی از شگفتی های گردشگری در کشور است که هر سال هزاران نفر را که عاشق طبیعت گردی و تاریخ این مرز و بوم هستند به خمین می کشاند.
«علیرضا ایزدی» افزود: تیمره، موزه بدون سقف ایران است و تاریخی را که از نوشته های بشر بر روی سنگ های بزرگ ایجاد شده در خود جای داده است.
وی اظهارداشت: این سنگ نگاره ها نشات گرفته از تجربیات عینی و باورهای اعتقادی و فرهنگی انسان های دوره باستان است که یکی از زیستگاه های کهن ایران محسوب می شود و از عصر یخبندان زیستگاه و سکونتگاه انسانی بوده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: به منظور حفظ این آثار ارزشمند در گام اول این مجموعه در سال 89 درفهرست آثار ملی ثبت شد.
ایزدی بیان کرد: ضوابط حفاظتی برای تعیین عرصه و حریم این منطقه نیز صورت گرفته و با همکاری دادستان شهرستان خمین از متجاوزان عرصه و حریم این منطقه جلوگیری شده است.
وی بیان کرد: عرصه و حریم سنگ نگاره های تیمره ثبت شده است با این وجود معادن در این محدوده تعطیل و معدنداران حق ورود در این محوطه را ندارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: برای معرفی و شناساندن سنگ نگاره های تیمره به گردشگران، تبلیغات در قالب چاپ پوستر، کارت پستال و کتابچه و توزیع بین همه دفاترخدمات مسافرتی و نوروزگاه های استان افزایش یافته است.
وی گفت: در نوروزگاه های استان لوح فشرده، بروشور، کتابچه و نقشه سنگ نگاره ها در بین مسافران و گردشگران برای معرفی این آثار تاریخی توزیع می شود.
وی افزود: به منظور پذیرایی مناسب از مسافران نوروزی تدابیر لازم اندیشیده شد تا گردشگران در سفر به این شهرستان تاریخی خاطرات خوشی را به عنوان سوغات به همراه خود ببرند.
دستکندها یا شهرهای زیر زمینی، گور دخمه ای، بیت تاریخی حضرت امام (ره) ، قلعه سالار محتشم، تیمچه بازار، مسجد جامع، قلعه های تدافعی و کبوترخانه ها از دیگر جاذبه های تاریخی شهرستان خمین از توابع استان مرکزی با 105 هزار نفر جمعیت است.
7277/6013/
گزارش از افسانه آروند
کپی شد
