وی زمان مرگ 50سال بیش نداشت و به رغم نداشتن دانش مربوطه از شخصیت های برجسته موسیقی ایرانی محسوب شده و با آثار بی بدیل و ظرافت بی نظیر در نوازندگی، همچنان برای عاشقان این هنر زنده است.
غلامرضا مرشد ورزنده معروف به 'رضا ورزنده' به سال 1305 در کاشان متولد شد و نواختن سنتور را به صورت سینه به سینه نزد پدرش که مرشد زورخانه های همان شهر بود آموخت.
شیوه نوازندگی و طریقه مضراب زدنش او را متمایز از دیگر نوازندگان سنتور کرد و در زادگاه خویش به عنوان جوانی مستعد شهرت یافت.
**راهیابی به رادیو تهران
زنده یاد حسین قوامی (فاخته ای) خواننده صاحب نام کشور در سفری که به کاشان داشت شبی از وی درخواست کردند که بخواند. او در پاسخ گفت:'من بدون ساز نمی توانم بخوانم، اگر نوازنده ای باشد که مرا همراهی کند، برایتان می خوانم.'
صاحب خانه گفت:'نوازنده خاصی که بتواند باشما همراهی کند را نمی شناسم اما جوانی را می شناسم که سنتور می نوازد و با پدر و برادرانش در مجالس مختلف شرکت می کند. نمی دانم که نظر شما را تامین کند یا نه، اگر اجازه بفرمایید به دنبال او بفرستم.'
ساعتی بعد، جوانی با جعبه سنتور وارد شد و ساز غیر استاندارد و مضراب های عجیبش را در آورد و شروع به نواختن کرد.
قوامی که از شیوه نوازندگی و تسلط این جوان به ساز حیرت کرده بود اصرار کرد تا او را برای نواختن در رادیو به تهران ببرد. جوان نیز پس از کسب اجازه از پدر با قوامی راهی تهران شد.
با معرفی استاد قوامی ، از آن پس ورزنده به عنوان نوازنده در برنامه گلها، تکنوازان و سایر برنامه های موسیقی ملی در رادیو حضوری مستمر یافت.
این استاد سنتور با سبک و شیوه ای کاملا شخصی سنتور می نواخت و در هنر بداهه نوازی سنتور بسیار توانا بود. توجه به جملات آوازی، ریزهای پر، تحرک بسیار در اجرای جمله‌ها، سونوریته (صدادهی) شفاف و خاص از ویژگی های ساز او به شمار می رود.
روانشاد ورزنده هنگام نواختن ، معمولا حوله‌ای روی سیمهای سنتور عجیبش انداخته، آن‌گاه روی سیم ها می‌نواخت. تنوع و تعویض ریتم به صورت بداهه و غیرمنتظره از ویژگی نوازندگی استاد ورزنده بود.
ساز سنتور به صورت استاندارد دارای 72سیم و 18 خرک (9خرک سمت راست و 9خرک سمت چپ ساز) است که اصطلاحا به 'سنتور 9خرک' معروف است در حالیکه ساز استاد ورزنده دارای 12تا 13خرک بود.
**ورزنده به روایت هنرمندان
استاد رضا صیرفی نوازنده چیره دست تمبک و شاگرد حسین تهرانی که با همه نوازندگان در گلها و بویژه تکنوازان همکاری داشته می گوید: در زمان نواختن با استاد ورزنده بیش از سایر نوازندگان استرس داشتم.
وی می افزاید: استاد ورزنده در هرلحظه براحتی ریتم را تغییر می داد که با این کار اگر چه به زیبایی هنرش می افزود اما کار تمبک نواز همراهش را بسیار سخت می کرد.
محمدرضا شجریان که به جز استادی در خواندن آواز، سنتور نیز می نوازد از استاد ورزنده به عنوان یکی از اسطوره های این هنر یاد می کند.
وی می افزاید: پس از شنیدن درگذشت استاد ورزنده به یاد او قدری سنتور نواختم و بعد از آن دیگر هیچ‌گاه دست به این ساز نزدم.
نیلوفر روحی کارشناس موسیقی و مدرس سنتور از ورزنده به عنوان نوازنده منحصربفرد در میان سنتور نوازان یاد کرد و افزود: شیوه مضراب زدن این استاد بی بدیل با آنچه که توسط مدرسان تدریس می شود کاملا متفاوت است.
وی قدرت فوق العاده دستان ورزنده در حین مضراب زدن را از ویژگی های بارز این هنرمند فقید دانست و افزود : تمام انسانها بطور طبیعی یک دستشان قوی تر از دست دیگر است. (در راست دستان دست راست و در چپ دستان دست چپ) اما دستان استاد ورزنده در نواختن ساز از یک قدرت مساوی برخوردار بود.
این بانوی هنرمند به ارتفاع بیشتر خرک ها در ساز ورزنده اشاره و خاطر نشان کرد: این استاد بی بدیل در برخی از مواقع در حین نوازندگی خرک ها را جابجا می کرد.
مدیر آموزشگاه موسیقی 'عارف' شهرستان بابل با اشاره به اینکه نیمی از سیم های سنتور سفید و بقیه زرد است گفت: در ساز استاد ورزنده این قاعده متفاوت است و حتی در بین سیمهای زرد نیز سیم سفید مشاهده می شود که طبعا نوازندگی را دشوارتر و منحصر بفرد تر کرده است.
روحی 'سنوریته' (صدادهی) در نوازندگی استاد ورزنده را از دیگر ویژگی های بارز این اسطوره موسیقی ایرانی دانست و افزود: خفه کردن در نوازندگی استاد فقید به سه صورت (دست، مضراب و حوله) صورت می گرفت.
استاد رضا ورزنده در طول عمر هنری خود با هنرمندان تراز اول کشور از قبیل ابو الحسن صبا، حسین یاحقی، منصور صارمی، مهدی خالدی، علی تجویدی، حبیب الله بدیعی، رحمت الله بدیعی، پرویز یاحقی، اسد الله ملک، جلیل شهناز، فرهنگ شریف، لطف الله مجد، جهانگیر ملک، غلامحسین بنان، محمود محمودی خوانساری، اسماعیل ادیب خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، نادر گلچین، محمد رضا شجریان، حسین خواجه امیری(ایرج)، اکبر گلپایگانی و...همکاری داشت.
خبرنگار: زهره کرمی **انتشار دهنده: محسن حسن نیا
7330/1899
انتهای پیام غلامرضا مرشد ورزنده معروف به 'رضا ورزنده' به سال 1305 در کاشان متولد شد و نواختن سنتور را به صورت سینه به سینه نزد پدرش که مرشد زورخانه های همان شهر بود آموخت.
شیوه نوازندگی و طریقه مضراب زدنش او را متمایز از دیگر نوازندگان سنتور کرد و در زادگاه خویش به عنوان جوانی مستعد شهرت یافت.
**راهیابی به رادیو تهران
زنده یاد حسین قوامی (فاخته ای) خواننده صاحب نام کشور در سفری که به کاشان داشت شبی از وی درخواست کردند که بخواند. او در پاسخ گفت:'من بدون ساز نمی توانم بخوانم، اگر نوازنده ای باشد که مرا همراهی کند، برایتان می خوانم.'
صاحب خانه گفت:'نوازنده خاصی که بتواند باشما همراهی کند را نمی شناسم اما جوانی را می شناسم که سنتور می نوازد و با پدر و برادرانش در مجالس مختلف شرکت می کند. نمی دانم که نظر شما را تامین کند یا نه، اگر اجازه بفرمایید به دنبال او بفرستم.'
ساعتی بعد، جوانی با جعبه سنتور وارد شد و ساز غیر استاندارد و مضراب های عجیبش را در آورد و شروع به نواختن کرد.
قوامی که از شیوه نوازندگی و تسلط این جوان به ساز حیرت کرده بود اصرار کرد تا او را برای نواختن در رادیو به تهران ببرد. جوان نیز پس از کسب اجازه از پدر با قوامی راهی تهران شد.
با معرفی استاد قوامی ، از آن پس ورزنده به عنوان نوازنده در برنامه گلها، تکنوازان و سایر برنامه های موسیقی ملی در رادیو حضوری مستمر یافت.
این استاد سنتور با سبک و شیوه ای کاملا شخصی سنتور می نواخت و در هنر بداهه نوازی سنتور بسیار توانا بود. توجه به جملات آوازی، ریزهای پر، تحرک بسیار در اجرای جمله‌ها، سونوریته (صدادهی) شفاف و خاص از ویژگی های ساز او به شمار می رود.
روانشاد ورزنده هنگام نواختن ، معمولا حوله‌ای روی سیمهای سنتور عجیبش انداخته، آن‌گاه روی سیم ها می‌نواخت. تنوع و تعویض ریتم به صورت بداهه و غیرمنتظره از ویژگی نوازندگی استاد ورزنده بود.
ساز سنتور به صورت استاندارد دارای 72سیم و 18 خرک (9خرک سمت راست و 9خرک سمت چپ ساز) است که اصطلاحا به 'سنتور 9خرک' معروف است در حالیکه ساز استاد ورزنده دارای 12تا 13خرک بود.
**ورزنده به روایت هنرمندان
استاد رضا صیرفی نوازنده چیره دست تمبک و شاگرد حسین تهرانی که با همه نوازندگان در گلها و بویژه تکنوازان همکاری داشته می گوید: در زمان نواختن با استاد ورزنده بیش از سایر نوازندگان استرس داشتم.
وی می افزاید: استاد ورزنده در هرلحظه براحتی ریتم را تغییر می داد که با این کار اگر چه به زیبایی هنرش می افزود اما کار تمبک نواز همراهش را بسیار سخت می کرد.
محمدرضا شجریان که به جز استادی در خواندن آواز، سنتور نیز می نوازد از استاد ورزنده به عنوان یکی از اسطوره های این هنر یاد می کند.
وی می افزاید: پس از شنیدن درگذشت استاد ورزنده به یاد او قدری سنتور نواختم و بعد از آن دیگر هیچ‌گاه دست به این ساز نزدم.
نیلوفر روحی کارشناس موسیقی و مدرس سنتور از ورزنده به عنوان نوازنده منحصربفرد در میان سنتور نوازان یاد کرد و افزود: شیوه مضراب زدن این استاد بی بدیل با آنچه که توسط مدرسان تدریس می شود کاملا متفاوت است.
وی قدرت فوق العاده دستان ورزنده در حین مضراب زدن را از ویژگی های بارز این هنرمند فقید دانست و افزود : تمام انسانها بطور طبیعی یک دستشان قوی تر از دست دیگر است. (در راست دستان دست راست و در چپ دستان دست چپ) اما دستان استاد ورزنده در نواختن ساز از یک قدرت مساوی برخوردار بود.
این بانوی هنرمند به ارتفاع بیشتر خرک ها در ساز ورزنده اشاره و خاطر نشان کرد: این استاد بی بدیل در برخی از مواقع در حین نوازندگی خرک ها را جابجا می کرد.
مدیر آموزشگاه موسیقی 'عارف' شهرستان بابل با اشاره به اینکه نیمی از سیم های سنتور سفید و بقیه زرد است گفت: در ساز استاد ورزنده این قاعده متفاوت است و حتی در بین سیمهای زرد نیز سیم سفید مشاهده می شود که طبعا نوازندگی را دشوارتر و منحصر بفرد تر کرده است.
روحی 'سنوریته' (صدادهی) در نوازندگی استاد ورزنده را از دیگر ویژگی های بارز این اسطوره موسیقی ایرانی دانست و افزود: خفه کردن در نوازندگی استاد فقید به سه صورت (دست، مضراب و حوله) صورت می گرفت.
استاد رضا ورزنده در طول عمر هنری خود با هنرمندان تراز اول کشور از قبیل ابو الحسن صبا، حسین یاحقی، منصور صارمی، مهدی خالدی، علی تجویدی، حبیب الله بدیعی، رحمت الله بدیعی، پرویز یاحقی، اسد الله ملک، جلیل شهناز، فرهنگ شریف، لطف الله مجد، جهانگیر ملک، غلامحسین بنان، محمود محمودی خوانساری، اسماعیل ادیب خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، نادر گلچین، محمد رضا شجریان، حسین خواجه امیری(ایرج)، اکبر گلپایگانی و...همکاری داشت.
خبرنگار: زهره کرمی **انتشار دهنده: محسن حسن نیا
7330/1899
کپی شد
