مهارت آموزی ؛ حلقه مفقوده اشتغالزایی

یکی از مهم ترین ویژگی های انسان توانمند داشتن دانش و مهارت است که شامل تمامی توانایی های لازم جهت انجام کار در شرایط تعیین شده است و به طور عمده سه حوزه مهارت فنی ، مهارت انسانی و مهارت ادراکی را در بر می گیرد.
نیروی انسانی توانمند با ویژگی ها ، تخصص و توان بالا می تواند کسب و کار خود را راه اندازی و آن را در جهت توسعه و پیشرفت مدیریت کند .
در بسیاری از کشورهای پیشرفته ، اکثر جوانان یا افراد جویای کار پیش از اینکه به تحصیل در دانشگاهها و اخذ مدارک رسمی دانشگاهی فکر کنند، به طی دوره‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای مبادرت می‌ورزند و همین مهارتها در حد تکنسینی برای ورود آنها به بازار کار کافیست.
علاوه بر این بسیاری از افرادی که با مدارک دانشگاهی در جایگاه های شغلی مختلف قرار می گیرند ، موظفند برای به روز رسانی دانش حرفه‌ای خود و یا ارتقاء شغلی همه ساله به گذراندن دوره‌های مهارتی کوتاه مدت و میان مدت اقدام کنند.
نگاهی به نظام طبقه بندی مشاغل در کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که در فهرست دانش و مهارت مورد نیاز برای احراز بسیاری از شغل‌های تخصصی، بیش از مدرک تحصیلی، مهارت عمومی و تخصصی موردنیاز است.
ماده 21 قانون پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران نیز به طور مفصل تکالیفی برای دولت در جهت افزایش آموزش های مهارتی تعیین کرده است. از آخرین مصوبات در این حوزه می‌توان به تصویب ' نظام آموزش مهارت و فناوری ' مصوب سال 1390 و ' نظام صلاحیت حرفه‌ای ' مصوب سال 1391 در هیات وزیران اشاره کرد.
در اسفند 94 نیز طرح نظام جامع آموزش و تربیت فنی ، حرفه ای و مهارتی در مجلس شورای اسلامی مورد تصویب قرار گرفت ، اما با وجود بسیاری از زیرساخت ها و قوانین مورد نیاز برای استقرار نظام آموزش های مهارتی در کشور ، موضوع آموزشهای مهارتی و فنی و حرفه‌ای آن طور که باید در جامعه ما رسوخ پیدا نکرده است.
شهرستان های شمالی کشور نیز همچون سایر شهرهای کشور از معضل بیکاری جوانان بویژه تحصیلکردگان رنج می برند و بسیاری از آنان تلاش می کنند تا به دنبال کار در ادارات و یا شهرهای دیگر باشند در حالی که با فراگیری مهارت های لازم و مناسب با ظرفیت های شهرستان می توانند آینده درخشانی را برای خود رقم بزنند.
یک کارشناس اقتصادی نقش مهارت آموزی را در ایجاد اشتغال و رفع بیکاری بسیار موثر دانست و گفت : هر جامعه ای برای رسیدن به عدالت نیاز به توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارد که در این میان نقش آموزش محوری‌ترین اساس آن را تشکیل می‌دهد و پس از آن تعهد ، فرهنگ کار و تخصص در مراحل بعدی قرار می گیرند.
حسین حاجی نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : اگر توجه عملیاتی به علم و تولید علم داشته باشیم و بتوانیم مهارت را افزایش دهیم اشتغال نیز افزایش می‌یابد و شاهد کاهش بیکاری در کشور خواهیم بود .
وی با بیان اینکه نیروی انسانی مهم‌ترین رکن پیشرفت همه‌جانبه هر کشور به شمار می‌رود ، اظهار داشت : توجه به سرمایه انسانی و محور قرار دادن نظام آموزشی با تاکید بر کیفیت و سازگاری نظام آموزشی با نیازهای توسعه اقتصادی خود، مهارت‌آموزی را افزایش می‌دهد که اگر به آینده‌نگری و برنامه‌ریزی بلند مدت توجه داشته باشیم، بیکاری از جامعه رخت بر می‌بندد.
حاجی نژاد خاطر نشان کرد : برای مهارت‌ آموزی، باید از آموزش خانواده شروع کرد و پس از آن مهارت‌آموزی در پیش دبستانی و به طور جدی‌تر در دبستان شروع شود که در این میان گنجاندن درس‌های مهارتی مرتبط با فرهنگ جامعه بسیار حائز اهمیت است.
به گفته این کارشناس ، بسیاری از فرهنگ‌های آموزشی که در جامعه وجود دارد، کار‌افزا نیست و بیشتر اتلاف استعدادهای انسانی است و فرهنگ تنبلی در جامعه رواج پیدا کرده است.
حاجی نژاد تصریح کرد : کشور ژاپن با 150 میلیون نفر جمعیت فقط با 300 هزار نفر اداره می‌شود و این در حالی است که ایران با جمعیتی 80 میلیون نفری، چهار میلیون پشت میز نشین دارد و این یعنی نادیده گرفتن ظرفیت انسانی و بار آوردن فرهنگ تنبلی در جامعه.
وی مدرک گرایی در حوزه و دانشگاه ، کم توجهی به رشته های کاربردی ، عدم تخصص گرایی ، نبود عرصه برای جوانان جایگزینی تنبلی به جای فرهنگ تلاش و کوشش را از موانع مهارت آموزی و گسترش فرهنگ کار در جامعه برشمرد.
حاجی نژاد یادآور شد : به نظر می‌ رسد مراجع قانونگذار اعم از مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین قوه مجریه می‌بایست برای ارتقاء کیفیت و کارآئی نیروی انسانی شاغل در بخشهای دولتی ، خصوصی و عمومی نگاهی ویژه به آموزش های مهارتی داشته باشند، موضوعی که به اندازه کافی برای آن قانون، مصوبه، سازمان و نیرو داریم و تنها یک همگرایی و عزم ملی برای عملیاتی شدن آن مورد نیاز است.
رئیس کمیته مهارتی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز در خرداد ماه امسال در جمع مدیران دانشگاه سازمان مرکزی دانشگاه فنی و حرفه ای ، مهارت را حلقه مفقوده آموزش عالی کشور دانست و بر لزوم مهارت‌آموزی در نظام آموزشی کشور تاکید کرد.
اسداله عباسی با بیان اینکه در قانون برنامه ششم توسعه افزایش آموزش‌های مهارتی گنجانده شده است ، افزود : حدود 37درصد از فارغ‌التحصیلان در نظام آموزشی کشور، در رشته‌های مهارتی درس می‌خوانند و این آموزش می‌تواند افزایش پیدا کند.
وی اظهار داشت : درحال حاضر امکانات و تجهیزات آموزشی موجود در آموزشکده های فنی و حرفه ای پاسخگوی نیازهای امروز نیست لذا باید امکانات و تجهیزات آموزشی را به‌روز کرده و روی آن کار شود.
به گفته عباسی ، اگر مدارک تحصیلی دانش‌آموزان و دانش‌آموختگان کشور همراه با مهارت و نیاز جامعه باشد، تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار کاهش پیدا خواهد کرد و افراد فعال و ماهر و کسانی که قادر به تولید کار با مهارت خود هستند ،تحویل جامعه داده خواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: اگر آموزش صحیح نباشد، کار، مهارت، تخصص و تعهد به خوبی عملی نمی‌شود و اگر این اتفاق صورت نگیرد، مشکلات نه تنها حل نشده بلکه افزایش می‌یابد.
سرپرست مرکز آموزش فنی و حرفه ای شهید شیرودی شهرستان تنکابن نیز مهارت را دروازه اشتغال برای جوانان دانست و گفت : مهم ترین رسالت این سازمان تربیت نیروی ماهر برای چرخ صنعت کشور است و مدرک آن مطابق با استاندارد های بین المللی است.
محمود حاتمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ابراز تاسف نسبت به اینکه خانواده ها نگاه مثبتی به آموزش فنی و حرفه ای ندارند، خاطرنشان کرد: در سال گذشته برای معرفی حرفه های مهارتی طی برنامه ای رسمی از تمام خانواده های دانش آموختگان کار و دانش دعوت کردیم تا بخشی از یک روز آموزشی را در کنار فرزندانشان باشند اما متاسفانه با استقبال کمی از سوی خانواده ها مواجه شدیم و این بدان معناست که هنوز هویت مهارت های فنی حرفه ای برای خانواده ها و دانش آموزان معنا سازی نشده است.
وی همچنین به حذف قانون تک جنسیتی بودن حرفه ها اشاره کرد و بیان داشت : برای ما مهم نیاز مخاطب است و هیچ اجباری برای برگزاری دوره های آموزشی خاص برای بانوان یا آقایان وجود ندارد ، لذا بر این اساس کلاس های اتومکانیک و دوره های هوشمند سازی ساختمان ها و منازل را در این مرکز دایر کردیم.
سرپرست مرکز آموزش فنی و حرفه ای شهید شیرودی شهرستان تنکابن از خانواده ها خواست که با عوض کردن نگاه خود نسبت به مهارت های فنی و حرفه ای به این باور برسند که آموزش فنی و حرفه ای یک سرمایه گذاری بلند مدت برای اشتغال فرزندانشان خواهد بود.
حاتمی با بیان اینکه اینکه مراکز آموزشی فنی و حرفه ای کشور برای آموزش و کارآموزی فعالیت می کنند ، اظهار داشت : رویکرد مرکز فنی و حرفه ای بر ارائه آموزش هایی که منجر به اشتغال خواهد شد و سپس اجرای آموزش های سفارش محور تدوین شده است و بر اساس آمار های موجود 20 درصد فارغ التحصیلان این مرکز وارد بازار کار شده اند.
وی گفت که مرکز تنکابن با پنج هزار و 300 متر زیر بنا در 9 کارگاه حسابداری ، تاسیسات ، صنایع چوب ، برق صنعتی ، رایانه ، اتومکانیک ، سیم پیچی ، جوشکاری و گردشگری فعال است که در 6 ماهه نخست سال جاری تعهدات آموزشی مرکز در بخش دولتی 112هزار و 445 نفر ساعت بوده است.
فرماندار ویژه تنکابن در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : این شهرستان پتانسیل های زیادی برای اشتغال دارد که بایستی تمامی دستگاه‎ها با هم افزایی، همکاری و شناخت توانمندی‎های موجود در حوزه های گردشگری، صنایع دستی، تولیدات و محصولات محلی زمینه اشتغال جوانان را فراهم کنند.
سید امیر حسینی جو نبود مهارت های لازم در بین جوانان را عامل مهمی در بیکاری آنها دانست و افزود : باید در توانمندسازی آنان اقدامات بیشتری صورت گیرد تا بازار کار، جوانان دارای مهارت را به خوبی جذب کند.
وی اظهار داشت : توانمندی های فردی در اولویت است و جوانان برای یافتن شغل، چاره ای جز مهارت‌آموزی ندارند و این امر مهم در دنیا مرسوم شده و درجه های مهارت از مدارک دانشگاهی معتبرتر است.
حسینی جو با بیان اینکه برای توسعه آموزش های مهارتی باید مباحث اطلاع رسانی و جلب مشارکت برای آموزش گسترش یابد ، خاطرنشان کرد : با توجه به ظرفیت های منحصر به فرد شهرستان، هدفمند سازی آموزش های فنی و حرفه ای در رشته های مرتبط با صنعت گردشگری و دریا باعث رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و ریشه کن کردن بیکاری در این شهرستان می شود.
خبرنگار : علیرضا پورعلم ** انتشار دهنده : حسن فلاحتی
1602/7513/1654