ازدواج زودهنگام یا به نظر کارشناسان حوزه اجتماعی و خانواده ، همان ازدواج پایین تر از سن بلوغ ، خود به نوعی پا گذاشتن بر روی خطوط اصولی تشکیل یک خانواده پایدار به شمار می رود .
امروز و در دنیای مدرن که خواست و اراده ها در تشکیل خانواده عامل اصلی است ، هنوز برخی دیدگاه های سنتی از جمله زودتر سر و سامان دادن فرزندان و حفظ و مصونیت فرزندان به خصوص دختران با ازدواج های زودهنگام را شاهد هستیم .
ازدواج به واسطه نقش مستقیمی که در سلامت روانی فرد دارد ، باید در چارچوب شرایط مناسب و تعریف شده ای همچون بلوغ فکری و جسمی و به تعبیر روانشناسان 'ثبات شخصیت' ، اتفاق بیفتد .
اما متاسفانه هنوز این پدیده در برخی نقاط کشور حتی در استان های توسعه یافته مانند مازندران دستخوش عدم رعایت چارچوب ها و تبعات اجتماعی آن قرار می گیرد که 'دختر ها' بیشترین آسیب را از این موضوع می بینند .
منظور از ازدواج زودهنگام ، ازدواج در سنین زیر 18 سال است که به گفته کارشناسان خانواده دوران عدم ثبات و پختگی فرد می باشد .
بر اساس گزارش ثبت احوال کشور از ابتدای سال 1390 تا پایان سال 94 ، یک میلیون و 390 هزار و 960 دختر در سن زیر 19 سال ازدواج کردند .
همچنین در سال 95در استان مازندران که استانی گردشگر پذیر و دیوار به دیوار پایتخت کشور است ، هفت هزار و 556دختر در سن زیر 19 سال ازدواج کردند که 905 نفر آنها 10 تا 14 سال سن دارند .
آمارها نشان می دهد که حدود 30 درصد دخترانی که در کشور ازدواج می کنند در سنین زیر 19 سال به سر می برند و علاوه بر این در یک دوره پنج ساله 1390 تا 94 بیش از 97 هزار دختر در سن کمتر از 19 سالگی طلاق گرفته اند .
کوثر 'خ' ، دختری از شهرستان آمل در استان مازندران که 2 ماه قبل پس از طی دوره 6 ماهه عقد ، در سن 13 سالگی رخت عروس بر تن و به اصلاح به خانه بخت رفته است با وجود اینکه از بردن اسم 'شوهر' بسیار خجالت می کشید، گفت: ازدواج او با شوهر 19 ساله اش کاملا سنتی بود و هیچ شناختی از هم تا قبل از مراسم نامزدی و عقد نداشته اند.
وی که چسبیده به مادرش نشسته بود در گفت وگو با ایرنا بیان کرد : تمام تصمیم را پدر و مادر من و والدین مصطفی (شوهرش) گرفته اند و ما هم راضی هستیم.
این تازه عروس که بسیار هم هیجان زده به نظر می رسید، افزود : تمام دخترهای فامیل ما در سن پایین ازدواج کردند و خواهرم هم در 12 سالگی ازدواج کرد و هم اکنون با داشتن یک بچه از ازدواجش راضی است.
او گفت که شوهرش را بسیار دوست دارد ، اما وقتی از وی پرسیدیم که منظورش از دوست داشتن چیست تنها سرش را پایین آورد و خندید.
'ع شاکری' بانوی که می توان گذر زمان را از خطوط پیشانیش خواند، یکی از بانوان مازندرانی است که در سن پایین ازدواج کرده و دومین زن شوهر مرحوم خود است.
وی می گوید: 48 سال پیش، در 12 سالگی با وجود اینکه شوهرم زن داشت و 20 سال از من بزرگتر بود با او ازدواج کردم.
این پیر بانوی مازندرانی به صراحت افزود : پدرم ابتدا مرا به عنوان خدمتکار به خانه شوهرم فرستاد که فردی نامی در میان طایفه مان بود که بعد از مدتی نمی دانم 12 یا 13 سال داشتم که با تقاضای شوهرم ، پدرم با ازدواجمان موافقت کرد.
خانم شاکری که با هوویش در یک منزل زندگی می کند تمام ماحصل 30 سال زندگی مشترک را خلاصه شده در پسری می داند که الان خود زندگی تازه ای تشکیل داده و در برابر این سئوال که از ازدواج و زندگی خود راضی است تنها به یک جواب کوتاه 'شکر زندگی کردیم' بسنده می کند.
**پشیمانی در ازدواج نتیجه ازدواج در سن پایین
معاون توسعه و پیشگیری بهزیستی مازندران گفت : ازدواج زود هنگام و بدون در نظر گرفتن ابعاد بلوغی فرد معمولا با گذر زمان موجب ایجاد احساس پشیمانی در تصمیم گیری می شود ، زیرا مراحل رشد هویت اجتماعی ، عاطفی و جسمی فرد در سنین بالاتر به قدرت ارزیابی تصمیم گیری های خود می رسد.
رقیه رحمانی فقدان رشد و بلوغ کافی در تصمیم گیری افراد و خانواده ، دخالت خانواده ها در تصمیم گیری ، خرده فرهنگ در برخی روستاها و باور تربیتی سنتی ، ناتوانی در تحلیل عشق و مسولیت پذیری در ازدواج ، فرهنگ حق خواستگاری با مردان را از جمله دلایل ازدواج در سنین پایین دانست .
به گفته وی ، نتیجه ازدواج در سنین پایین که منظور سنین زیر 19 سال است ، پیامد هایی مانند افزایش طلاق ، بی وفایی در ازدواج ، سردی نسبت به روابط زناشویی ، تغییر سلیقه ها و خواسته ها را به همراه دارد .
معاون توسعه و پیشگیری بهزیستی تصریح کرد : به طور مشخص ، ازدواج در سنین پایین به دو صورت اجبار خانواده ها و فشار خود افراد به دلیل درگیری عاطفی رخ می دهد که در هر 2 صورت این عروس و داماد های کوچک هستند که گرفتار مشکل می شوند.
رحمانی گفت : در حالت دوم خانواده ها بر اساس باورهایی از ترس 'آبرو' ، تن به خواسته فرزندشان می دهند و آن ها در کمال کم تجربگی و با خیالی هیجانی پا در راهی می گذارند که برگشتی در آن لااقل در فرهنگ ایرانی وجود ندارد.
دکتر اصغر نوروزی متخصص روانشناسی سلامت در این ارتباط گفت : یکی از عوامل مهم ازدواج زودهنگام بخصوص در کشور ما را ، نگاه سنتی و تعصبی خانواده ها به فرزندان به خصوص دخترها دانست .
این روانشناس خانواده بیان داشت : در این چنین خانواده هایی به فرزند بخصوص دختر ، به عنوان ناموس ، غیرت و شرف نگاه می شود که استرس زیادی را به خانواده ها وارد می کند .
وی با تاکید بر اینکه این طرز تفکر صرفا بد بینانه نبوده و در توجه و رسیدگی و همچنین حساسیت نسبت به امنیت فرزند می تواند موثر باشد ، افزود : اما نباید با دریچه تعصب ، فرزند را به عنوان یک دغدغه و مسئله دانست که باید هرچه زودتر تکلیفی بر دوشش گذاشت تا آن استرس و دغدغه ناموسی و یا غیرتی در پدر و مادر برطرف شود .
این استاد دانشگاه شکل گیری 'هیجان' دوره نوجوانی را به عنوان عامل دیگر ازدواج زود هنگام برشمرد که ممکن است در آن خانواده اینبار تحت فشار نوجوان باشد .
کارشناس امور خانواده افزود : ازدواج برای رسیدن به آرامش است و کسب این آرامش مستلزم خودآگاهی ، 'خود کنترلی' و 'خود واقع بینی' می باشد .
نوروزی تصریح کرد : براساس آمار در شهرهای بزرگ از هر چهار ازدواج یک طلاق و در شهرهای کوچک از هر پنج ازدواج یک طلاق صورت می گیرد که این خود یک آسیب است .
وی افزود : در ازدواج های زودهنگام هنوز زوجین به ثبات و پختگی نرسیده اند و تحت فشار فرهنگ ها ، خرده فرهنگ ها یا اصرار والدین به 'انتخاب' همسر می پردازند که این فرد قطعا پس از ایجاد ثبات هویتی و آگاهی از جایگاه اجتماعی خود ، این فشار را نمی پذیرد .
**سن ازدواج فقط یک عدد است
استاد دانشگاه آزاد گفت : استاندارد سن ازدواج از نظر علمی 18 سال است زیرا کارشناسان معتقد هستند که در این سن فرد یا جوان ثبات هویتی و شخصیتی دست یافته است ، اما این سن تنها یک عدد است و باید شرایط دیگر در شخص فراهم شود .
نوروزی متذکر شد که ثبات یافتگی در 18 سالگی مستلزم آموزش مهارت زندگی به نوجوان در طول دوره زندگی وی است ، که متاسفانه در کشور ما چنین برنامه ای شکل نگرفته است و نباید تنها به سن فرد بسنده کرد و آن را ملاک و معیار قرار داد .
** طلاق عاطفی سرانجام دردناک ازدواج در سن پایین
روانشناس سلامت بیان داشت : افرادی که در سن پایین ازدواج می کنند ، با فروکش کردن هیجانات نوجوانی و یا افزایش سن فرد و شکل گیری هویت و تمایلات جدید و ثابت ، شاهد 'مرگ خاموش و تدریجی احساسات زناشویی ' یا به اصطلاح ' طلاق عاطفی ' هستیم .
نوروزی افزود : هیچ زوجی تمایل ندارد ازدواج کند و جدا شود زیرا جدایی و متارکه و اختلافات زناشویی یا حتی 'طلاق عاطفی بیش از مرگ والدین به انسانها استرس وارد می کند'، اما در عین حال ادامه زندگی در شرایط عدم آرامش روحی آسیب زاتر خواهد بود .
وی گقت : تحقیقات نشان می دهد هرگز این اختلافات با گذشت زندگی و یا بچه دارشدن و حل مشکلات اقتصادی مرتفع نشده و زندگی بهتر نمی شود .
عضو کمیته کشوری آموزش پیش از ازدواج تصریح کرد : افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند به شاخه هایی تقسیم می شوند از جمله کسانی که تحمل و صبر می کنند که بیشتر جامعه آماری ازدواج در سن پایین در این گروه قرار می گیرند و بیشترین فراوانی را دارد ، که عدم رضایتمندی زناشویی در این روابط به فرزند هم کشیده می شود و اختلافات زناشویی به رشد شخصیت کودک آسیب خواهد رساند .
**روابط خارج از چارچوب خانواده پیامد اختلاف
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد ساری گفت : در این میان افرادی هستند که در مسیر زندگی زناشویی وقتی نمی توانند با همسر خود رابطه جسمی و احساسی برقرار کنند ، وارد روابط خارج از چارچوب خانواده می شوند زیرا قادر به مدیریت نیازهای خود نبوده که متاسفانه آمار این افراد در جامعه کم نیست .
وی بیان داشت : مطمئن باشید که هیچ انسانی تمایل به برقراری رابطه خارج از چارچوب و مرز خود و خانواده ندارد ، اما در برخی موارد فشار روحی و عاطفی در فرد به حدی می رسد که متاسفانه فرد از حلقه امن خانواده خارج می شود .
نوروزی تصریح کرد : در برخی هم عشق ساده لوحانه باعث می شود ، بواسطه تعهد خانوادگی یا بعد معنوی فرد(همسر یا شوهر) اقدام به ادامه رابطه زناشویی نماید که در این شرایط فشاری که به ارگانیسم وارد می شود می تواند انواع بیماری های مزمن را برای شخص به دنبال داشته باشد که بار هزینه ای را هم بر خانواده و هم اجتماع تحمیل می کند .
وی گفت : در زندگی زناشویی ، خطرناکترین استرس و فشار روانی را اختلافات زناشویی به همراه دارد و بعد از مرگ همسر ، متارکه زناشویی به معنای 'طلاق عاطفی' بیشترین استرس را بر طرفین وارد می کند.
این استاد دانشگاه همچنین بیان داشت : زوجین باید بدانند مسائل زناشویی با راه حل هایی مانند صبر و یا آوردن فرزند و یا حتی سپردن به مشیت و تقدیر حل نمی شود و استرس اندام های حیاتی بدن مانند قلب ، معده ، فشار خون و غیره را تحت تاثیر می گذارد و باعث اختلالات 'روان تنی' می شود .
متخصص روان شناسی سلامت افزود : صبر این افراد افزایش دعوا ، دگرکشی و یا خودکشی را هم به عنوان تبعات و آسیب های اجتماعی می تواند به دنبال داشته باشد ، زیرا مشکلات روانشناختی منجر به افسردگی می شود .
نوروزی اظهار داشت : 'طلاق' شاید به عنوان 'آسیب' باشد اما در مواردی همچون موارد بالا راه بهتر محسوب می شود و مسیر تصمیم گیری طلاق در اینجا از آسیب های بعدی پیشگیری خواهد کرد.
**شبکه های اجتماعی و تجربیات عشقی
استاد روانشناسی دانشگاه گفت : آنچه امروز با پیشرفت تکنولوژی و وجود شبکه های اجتماعی پر رنگ تر شده ، ایجاد 'تجربیات عشقی ' در نوجوانان است که رابطه مستقیم با هورمون های احساسی و فیزیکی فرد دارد .
نوروزی تصریح کرد : در این موارد نوجوان دچار تجربه عشقی شده و تصور می کند گزینه مورد نظر او کامل ترین گزینه بوده که در تمام زندگی می تواند وی را مدیریت کند .
وی ادامه داد : فرهنگ با تکنولوژی تغییر یا توسعه نمی یابد زیرا فقط با شناخت ، آگاهی و با خودآگاهی، خود تحلیل گری و خودواقع بینی و خودکنترلی رشد می کند و در عصر انفجار اطلاعات فرهنگ مثل تکنولوژی رشد نکرده و این مستلزم آموزش جامعه بخصوص به افراد در سن بلوغ برای تشکیل خانواده است .
خبرنگار : رضا غلامی **انتشار دهنده: محسن حسن نیا
/1899/7335
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.