جای خالی شرکت های دانش بنیان در اقتصاد مازندران

به گزارش جماران، ایسنا نوشت: با توجه به نامگذاری شعار سال با عنوان «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» و نیز ظرفیت های متنوع و متعدد مازندران در این زمینه اما سهم شرکت های دانش بنیان در اقتصاد سال گذشته استان تنها یک درصد بود؛ موضوعی که جای خالی شرکت های دانش بنیان و کارآفرین را بیش از پیش در مازندران آشکار می کند.

قریب به ۲۳ سال از سنت نامگذاری سال توسط مقام معظم رهبری می گذرد، اقدامی که با آغاز قرن جدید نیز ادامه یافت و سال جدید با عنوان «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» نامگذاری شد.

تقریبا از اواخر دهه ۸۰ به این سو، کلیدواژه های «تولید» و «اقتصاد» تشکیل دهنده بخش عمده ای از شعارهای سال بودند اما با توجه به شواهد و قرائن گزافه نیست که ادعا شود در تمامی این سال ها توجه در خور شأنی نسبت به شعارهای سال اتفاق نیافتاده است؛ مسئله تنها به وظایف و عملکرد قوای سه گانه بر نمی‌گردد بلکه سهل انگاری در تمامی سازمان ها و نهادهای ساختار سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور به وضوح قابل رویت است.

به عنوان نمونه آیا بعد از ۲۳ سال اثر فاخری در حوزه سینمایی که اهمیت شعارهای سال رهبری را برساند تولید شده است؟ نمونه ای مشت از خروار که بیانگر کاستی ها در این زمینه است و منجر به آن شد تا رهبری خود در سخنان نوروزی امسال با تاکید بر اهمیت شعار سال بفرمایند: «البته من درخواست مؤکّد دارم، سال گذشته هم این را گفتم که اکتفا نکنند دوستان به اینکه حالا روی کاغذهایِ سربرگهایِ دستگاههایِ گوناگون بنویسند این عبارت را(منظور شعار سال) یا مثلاً فرض کنید که یک تابلو درست کنند در خیابان مثلاً بزنند؛ این ها کار نیست. عمده این است که به معنای واقعی کلمه روی این سیاستگذاری بشود».

تعریف و اهداف شرکت های دانش بنیان

نکته ای که در شعار امسال وجود دارد قید دانش بنیان و اشتغال آفرین در کنار تولید است، شاید بسیاری از مردم نسبت به ماهیت یا وجود شرکت های دانش بنیان بی اطلاع باشند و اطلاعی راجع به آن نداشته باشند؛ شرکت های دانش بنیان(Knowledge enterprise)، موسسات خصوصی یا تعاونی هستند که به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان (به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط) تشکیل می شوند که نقش مهمی در رشد اقتصاد غیرنفتی، ایجاد اشتغال برای دانش‌ آموختگان دانشگاهی و پیشرفت هر کشوری دارند.

طبق آیین نامه مصوب، شرکت های دانش بنیان اهدافی نظیر ترغیب هیئت علمی دانشگاه ها و واحدهای ‌پژوهشی برای فعالیت های بیشتر در رفع نیاز جامعه و امکان افزایش درآمد اعضای هیئت علمی، تجاری سازی یافته های ‌پژوهشی، افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاه ها و واحدهای ‌پژوهشی دارند و به طور کلی موضوع فعالیت دانش بنیان را دنبال می کنند.

در همین زمینه پارک های علم و فناوری یکی از مهمترین متولیانِ حمایت و پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان اند؛ پارک علم و فناوری مجموعه ای تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که یکی از مهمترین ساختارهای مؤثر در اقتصاد را فراهم می آورد.

وضعیت مازندران در حیطه شرکت های دانش بنیان

طبق آمار و ارقام حدود ۸۰ شرکت دانش بنیان در استان مازندران وجود دارد که به گواه مفید غلامی راد، رئیس سازمان برنامه و بودجه استان مازندران، سهم آنان در اقتصاد استان(سال ۱۴۰۰) به یک درصد هم نمی رسد این در حالی است که حدود ۸۰ مرکز علمی و دانشگاهی در مازندران وجود دارد که پذیرای بیش از ۱۰۰ هزار دانشجو و ۶۰۰۰ استاد و اعضای هئیت علمی است؛ پرسش کلیدی اینجاست که اگر این مقدار از ظرفیت علمی اثرات خود را در حوزه هایی مانند اقتصاد ظهور و بروز ندهند چگونه باید از اقتصاد سنتی به اقتصاد دانش بنیان، گذار کنیم.

در استان مازندران با توجه به ظرفیت مناسب در حوزه های مختلف صنعت از جمله کشاورزی و غیره و غنای لازم در بخش علمی شرایط مناسبی برای فعالیت های شرکت های دانش بنیان مهیا است اما متاسفانه عدم آگاهی تولیدگران نسبت به اهمیت کار علمی و پژوهشی، عدم شناخت دستگاه ها و ارگان های متولی نسبت به وظایف قانونی خود در قبال شرکت های دانش بنیان و ناتوانی در بازاریابی و ارائه محصول به جامعه هدف از مهمترین مشکلات شرکت های دانش بنیان در استان است که بی تردید نقش جامعه نخبگانی و رسانه ها در آگاهی بخشی به افکار عمومی و اقناع آنان، تاثیر بسزایی در ترغیب ارگان های دولتی جهت ریل گذاری در حل این مشکلات دارد.

اهمیت این موضوع زمانی دو چندان می شود که بدانیم بیش از ۲ دهه از عصر اقتصاد سنتی بر پایه ماده اولیه می گذرد و امروزه در دنیا با سوار شدن علم بر محصول اولیه و تولید ارزش افزوده، ماهیت قدیمی اقتصاد تغییر یافته است و خواه یا ناخواه کشور ما نیز جهت ایفای نقش خود در بازارهای جهانی نیازمند تقویت پایه های اقتصاد دانش بنیان است.