خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- سمیه اسماعیل زاده: ساعت از ۱۲ شب گذشته است اما مادر چنان موج تنشی را در فکر و ذهنش حس می‌کند که نمی‌تواند تا صبح صبر کند و در همان ساعت، برای درخواست کمک با مشاور تماس می‌گیرد؛ از فرزند نوجوانش شاکی است که فراتر از آنچه که باید وقتش را در فضای مجازی صرف می‌کند.
با چنان تنشی در روانش مواجه شده که دقایق اول، حرف‌هایش بیشتر به فریاد می‌ماند تا صحبت اما کمی که می‌گذرد، کم‌کم آرام شده و حرف‌هایش مفهوم می‌شود و می‌گوید: نمی‌دانم فرزندم در فضای مجازی چه می‌کند، شب و روز گوشی به دست و در این فضا است؛ با اینکه فرزند موجه و خوبی است و تاکنون مشکل اخلاقی نداشته؛ اما این حضور مکررش در فضای مجازی، صحبت‌های تصویری، فیلم گرفتن‌هایش برایم غیرقابل تحمل است.
این حرف‌ها تنها یک سوی ماجرا است، اما وقتی پای حرف‌های این نوجوان می‌نشینی، متوجه می‌شوی به علت شیوع ویروس کرونا، همه آموزش‌هایش مجازی شده است و از این رو، او نیز مجبور است ساعات بیشتری را به نسبت گذشته در این فضا بگذراند، از سوی دیگر بدلیل عدم ارتباط فیزیکی و نزدیک با دوستان به اجبار بیشتر این ارتباطات در فضای مجازی انجام می‌شود که سبب ایجاد چالش و تعارض در خانواده‌اش شده است.
خانواده‌ها رژیم رسانه‌ای صحیح را به فرزندان خود آموزش نداده‌اند و از این رو، نگران این هستند که فرزندشان در فضای مجازی به دنبال اطلاعات مسموم بروند که البته این نگرانی تا حدودی صحیح است
دکتر عاطفه مرادیان، عضو مدرسان انجمن ازدواج و خانواده کشور، در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به فراوانی اینگونه تماس‌ها در ایام کرونا و دادن راهکار به خانواده‌ها، گفت: خانواده‌ها رژیم رسانه‌ای صحیح را به فرزندان خود آموزش نداده‌اند و از این رو، نگران این هستند که فرزندشان در فضای مجازی به دنبال اطلاعات مسموم برود که البته این نگرانی تا حدودی صحیح است اما والدین تا زمانی که آگاهی و اطلاعات‌شان از فضای مجازی و شرایط روحی و روانی فرزندشان اندک باشد، نه‌تنها نقش خود را به‌عنوان مادر یا پدر خوب ایفا نمی‌کنند بلکه سبب تنش و خشونت در خانواده شده که زمینه‌ساز ورود فرزندان از یک محیط امن به یک محیط ناامن می‌شود و این موضوع شاید در گذشته کمتر نمود داشته اما در دوران قرنطینه خانگی و کرونا بیشتر نمود پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه فرزندان ما بومیان عصر تکنولوژی هستند و با تکنولوژی متولد شدند اما ما نسل مهاجر هستیم و هرچقدر هم بر آن تسلط داشته باشیم، بومی تکنولوژی نیستیم، خاطرنشان کرد: همیشه افرادی که بومی هستند، واردتر هستند و ما هر چقدر بدانیم به اندازه فرزندانمان وارد نیستیم و به‌همین دلیل، در اینجا شاهد گسست نسلی هستیم و از طرف دیگر، به ما هم در هنگام مهاجرت آموزشی داده نشده تا رژیم صحیح رسانه‌ای را بدانیم و مسئولان نیز بستر لازم را مهیا نساختند و ما ناگهان وارد دنیای دیگری شدیم و بخشی از چالش‌ها به‌همین دلیل است.
البته در این روزها تنها روابط والد-فرزندی نیست که دچار مشکل شده، بلکه روابط همسران نیز تحت‌الشعاع قرار گرفته است. همسرانی که با مراکز مشاوره تماس گرفته‌اند و از خستگی و عدم تحمل یکدیگر و از ایجاد خشونت خانگی سخن می‌گویند؛ از خانم خانه‌داری که حضور مداوم همسرش سبب ایجاد تنش و دوری عاطفی شده است.
مرادیان با بیان اینکه کرونا مسائلی را که پیش از این پنهان بود برای ما آشکار ساخته است، می‌افزاید: تا پیش از کرونا، یکی از اعضای خانواده (همسر یا فرزند) ساعات زیادی از شبانه‌روز را در خارج از خانه سپری می‌کرد و زمان حضور مشترک در کنار خانواده کم بود و ضعف مهارت‌های ارتباطی کمتر خود را نشان می‌داد اما این روزها متوجه شده‌ایم که مهارت خوب گفتگو کردن و مهارت در کنارهم بودن با دیگر اعضای خانواده را مانند پدران و مادران خود بلد نیستیم.
این مشاور با اذعان بر اینکه تا زمانی که مهارت ارتباطی و تعامل صحیح، خود مراقبتی و دگر مراقبتی را بلد نباشیم، این در کنار هم بودن چالش‌زا است و خانواده از کنار هم بودن لذت نمی‌برند، گفت: مسائلی مانند اقتصاد خانواده نیز زمینه‌ساز مشکلات روانی زیادی هست که متولیان حوزه‌های دیگر باید پاسخگو باشند.
این مشاور به ضعف مهارت‌های تاب‌آوری افراد اشاره کرد و افزود: همیشه مسائلی همچون سیل، زلزله، مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، بیماری و انواع ویروس‌های زیستی و اجتماعی وجود دارد که نمی‌توان آنها را کتمان کرد بلکه باید با آموزش و تقویت مهارت‌های تاب‌آوری، خودمراقبتی و دگرمراقبتی به فرد آموزش داد تا در شرایط بحران چگونه رفتار کند که اولاً خود دچار استرس و اضطراب ناشی از آن نشود و سپس بتواند از خانواده و حتی دیگران مراقبت کند.
وی گفت: از یک سو، ترس ناشی از ابتلاء به کرونا، درگیر شدن با این بیماری و از دست دادن یکی از عزیزان اثرات روانی به دنبال داشته و از دیگر سوی، تنش‌های ایجاد شده در خانواده بار مضاعفی را بر روان افراد تحمیل کرده است.
این مشاور با تأکید بر اهمیت چاره‌اندیشی برای دوران پساکرونا، گفت: در پساکرونا با یک سری افراد مواجه می‌شویم که دچار بیماری‌های تراکمی و هیستریک و اضطراب‌های ناشی از این شرایط شده‌اند که حضور تخصصی‌تر روانشناسان، جامعه‌شناسان و روان‌درمانگران را می‌طلبد.
مرادیان با بیان اینکه ویروس‌های زیستی و اجتماعی از گذشته وجود داشته و اکنون نیز است و در آینده نیز خواهند بود، گفت: این ما هستیم که باید با آگاهی و آموزش صحیح خود و خانواده خودمان را در برابر آنها واکسینه کنیم.
انقلاب آموزشی در شرایط کنونی ایجاد شد
در شرایط کرونایی آموزش‌های دانش آموزان از کانال مجازی ارائه می‌شود و به گفته مدیرکل آموزش و پرورش مازندران، کرونا، رنسانسی را برای حوزه تعلیم وتربیت ایجاد کرده است.
علیرضا سعدی پور در گفتگو با خبرنگار مهر به رنسانس و انقلاب آموزشی که در شرایط جدید در آموزش و پرورش ایجاد شد، اشاره و خاطرنشان کرد: کرونا بهانه‌ای بود تا بتوانیم این اتفاق بزرگ را در سطح کشور رقم بزنیم و در این عرصه شاهد انقلابی بزرگ باشیم.
وی به عملکرد درخشان آموزش و پرورش مازندران در این عرصه اشاره کرده و گفت: خوشبختانه آموزگاران و معلمان استان مازندران در سطح کشور خوش درخشیده و ما از نظر آموزش مجازی جزو استان‌های پیشرو هستیم.
وی همچنین به ظرفیت فضای مجازی اشاره کرده و ابراز داشت: همین جلسات ویدئو کنفرانس گویای این نکته است که ما در شرایط خاص می‌توانیم با استفاده از فضای هوشمندی که در اختیار داریم کارها را پیش ببریم.
وی مدرسه را نهادی اخلاقی تعریف کرد که بافت آن انسان است و تأکید کرد: از مدیران توقع دارم همان‌گونه که در کلاس‌های معمولی حاضر می‌شدند این روزها که آموزش مجازی در جریان است، از کلاس‌های مجازی نیز بازدید و حال دانش‌آموزان را پرسیده و به معلمان خداقوت گفته و بستر گفتگو را فراهم کنند.
مدیرکل آموزش و پرورش مازندران در ادامه این جلسه بر آموزش و تربیت مبتنی بر سند تحول بنیادین و آموزه‌های دینی و اخلاقی تاکید کرد و گفت: فرزندان ما در مدارس باید تمرین زندگی کنند.
ایجاد شرایط پاردوکسیکالی ناشی از کرونا
کرونا شرایط پارادوکسیکالی را برای خانواده‌ها ایجاد کرده است؛ از یک‌سو، با شعار در خانه بمانیم، هم‌زیستی فیزیکی خانواده‌ها را در کنار هم افزایش داده و از دیگر سوی، در نبود یا کمبود ارتباط حقیقی با جامعه، استفاده از فضای مجازی را افزایش داده است.
افزایش میزان حضور خانواده‌ها در کنار هم، بدون داشتن مهارت ارتباطی و بلد نبودن مهارت گفتگو، استفاده ناصحیح از تکنولوژی و فضای مجازی تنش‌هایی را ایجاد کرده و زنگ خطری را به صدا در آورده که نیازمند توجه جدی مسئولان حوزه خانواده است.
