خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز زیستگاه گوزن، بزرگ‌ترین گونه گوزن ایرانی است و این‌گونه بهار خوبی را شروع کرده است.
برای رسیدن به پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز باید به سمت گهرباران و دشت ناز بروید، این مکان محل تکثیر گوزن زرد ایرانی و از نادرترین گونه‌های گوزن در جهان است. پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست و طی مصوبه شماره ۶۳ سال ۱۳۵۴ به‌عنوان پناهگاه انتخاب شد. این مکان به‌عنوان مرکز تکثیر گوزن زرد ایرانی محسوب می‌شود و تاکنون تعدادی از گوزن‌های تکثیرشده در سال‌های گذشته به استان‌های تهران، البرز، اردبیل، خوزستان، فارس منتقل‌شده است.
زیست ۴۹ گوزن در پناهگاه دشت ناز
این پناهگاه با توجه به ارزش و اهمیت ازنظر ذخیره‌گاه ژنتیکی و حفاظت از گونه‌های گیاهی و جانوری مناطق جلگه‌ای خزر و همچنین تکثیر گونه در معرض خطر انقراض مورد شناسایی و از سال ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از مناطق حفاظت‌شده کشور شناخته شد. در سال جاری تاکنون شش گوساله گوزن زرد ایرانی در پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز متولد شد و به گفته محمود هادیان رئیس محیط‌زیست شهرستان میاندرود، تاکنون شش گوساله گوزن زرد تا اول اردیبهشت در این پناهگاه متولدشده است.
وی افزود: تعداد ۴۳ رأس گوزن زرد در این پناهگاه حفاظت و نگهداری می‌شوند که با تولد شش رأس گوساله، تعداد گوزن زرد ایرانی در این پناهگاه حیات‌وحش به ۴۹ رأس رسیده است.
رئیس محیط‌زیست میاندرود از نصب ۴ دوربین حفاظتی و امنیتی در پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز خبر داد و افزود: در حال حاضر پنج محیط بان به‌صورت شبانه‌روزی در ۲ شیفت کاری در حال گشت و کنترل از منطقه هستند و برنامه حفاظت از گوزن‌ها با تدابیر و شدت بیشتری در فصل زایش در منطقه انجام می‌گیرد.
فصل زایش تا خردادماه ادامه دارد
پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز، اولین مرکز تکثیر در اسارت گوزن زرد ایرانی در کشور باهدف افزایش جمعیت و حفظ و احیا این‌گونه باارزش، به وسعت ۵۵ هکتار در شهرستان میاندرود واقع است. حسینعلی ابراهیمی مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه خوشبختانه تاکنون وضعیت زادوولد در پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز خوب و مطلوب بوده است، افزود: فصل زایش تا خردادماه ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود شمار گوساله‌های جدید افزایش یابد.
وی با اظهار اینکه غیر از سال قبل، بسیاری از گوزن‌های متولدشده در سال‌های گذشته از بین می‌رفتند، ادامه داد: از سال گذشته تدابیری ویژه برای حفاظت از گوساله‌های جدید اتخاذ شد و همکاران را در فصل زایش به پناهگاه اعزام کردیم تا شبانه‌روزی به حفاظت بپردازند.
از سال گذشته تدابیری ویژه برای حفاظت از گوساله‌های جدید اتخاذ شد و همکاران را در فصل زایش به پناهگاه اعزام کردیم تا شبانه‌روزی به حفاظت بپردازند
وی با عنوان اینکه سال قبل ۹ گوساله و امسال تاکنون شش گوساله متولد شدند، درباره انتقال گوساله‌ها به دیگر مناطق کشور گفت: اگر نیاز به تقویت ژنتیک در پناهگاه‌ها باشد طبق تصمیم سازمان این انتقال صورت می‌گیرد.
ابراهیمی یادآور شد: در صورت نیاز تصمیم گرفته می‌شود گوزن‌هایی از فارس یا آذربایجان به دشت ناز یا بالعکس منتقل شود تا جمعیت یکدست و درون آمیز نباشد.
به گزارش مهر، تا چند دهه پیش تصور می‌شد که نسل این حیوان منقرض‌شده است ولی با مشاهده شدن چند شاخ تازه درشوش این تصور از بین رفت و دو رأس از آن‌ها توسط ورنر ترنس آلمانی زنده گیری شده و در سال ۱۳۳۷ به باغ‌وحش اپل انتقال داده‌شده و بعد از تکثیر تعداد شش رأس به دشت ناز منتقل شد.
این منطقه کوهستانی که از جنگل‌های هیرکانی پوشیده شده است، یکی از منحصربه‌فردترین اکوسیستم‌های طبیعی کشور رادار است و وجود بیش از ۴۴۷ گونه گیاهی خود مبین این موضوع است، از گونه‌های مهم گیاهی می‌توان از ممرز، راش، توسکا، انجیلی و لیلکی و از گونه‌های مهم جانوری می‌توان از گوزن زرد، مرال، شوکا، گربه جنگلی و قرقاول اشاره کرد.
در پناهگاه حیات‌وحش ساری فقط گونه گوزن زرد زیست می‌کنند و در دیگر پناهگاه‌های کشور، گوزن قرمز پرورش داده می‌شود، گوزن زرد ایرانی بانام علمی Dama mesopotamica پستانداری از خانوادهٔ گوزن است. گمان می‌رفت که نسل این حیوان منقرض‌شده‌باشد تا اینکه در دههٔ ۱۹۵۰ گلّه‌ای از آن در خوزستان کشف شد، اینک گله‌هایی از گوزن زرد ایرانی در دشت ناز ساری در استان مازندران در محوطهٔ محصوری مراقبت می‌شوند.
این حیوان جثه‌اش از مرال کوچک‌تر است. نرها شاخ‌های بلند و نسبتاً پهنی دارند. رشد شاخ‌ها از یک‌سالگی به بعد شروع می‌شود، ولی شاخک‌ها از دوسالگی ظاهر می‌شود و در اواخر فصل زمستان شاخ‌ها می‌افتند و شاخ‌های جدید بلافاصله شروع به رشد می‌کنند و در تابستان تکمیل می‌شوند. موها در فصل تابستان کوتاه، رنگ پشت و پهلوها در این فصل زرد متمایل به قرمز و زیر بدن و کفل‌ها و دم‌سفید است. در قسمت پشت و پهلوها خال‌های سفید مشخصی دارد ودر زمستان موها بلندتر و به رنگ خاکستری با خال‌های نامشخص است.
گوزن زرد ایرانی دارای طول سر و تنه میان ۱۵۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر، دم ۱۶ تا ۲۰ سانتی‌متر و ارتفاع ۸۵ تا ۱۱۰ سانتی‌متر است. این پستاندار وزنی برابر با ۵۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارد.
