سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری کشور به تازگی طی بخشنامه ای به ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ها ابلاغ کرد که با توجه به برداشت گروهی و سنتی مردم از گیاهان دارویی مرتعی و احتمال گسترش این ویروس در جامعه روستایی هر گونه برداشت گیاهان دارویی در جنگل ها و مراتع کشور ممنوع می باشد.
به اعتقاد این سازمان حضور گروهی روستائیان برای برداشت گیاهان دارویی در جنگل ها و مراتع منطقه مازندران احتمال سرایت ویروس کرونا به دیگران را فراهم می کند و به همین خاطر بخشنامه ممنوعیت این گیاهان صادر شده است.
شماری از کارشناسان و صاحب نظران حوزه جنگل و مرتع با ابراز نگرانی از کاهش تراکم برخی از ارزشمند گیاهی در جنگل های شمال به خاطر برداشت های بی رویه در گذشته معتقدند ابلاغ چنین بخشنامه می تواند زمینه را برای ایجاد یک دوره تنفسی برای جلوگیری از انقراض گیاهان دارویی از جمله کنگر، ریواس، اسفناج وحشی، دنبلان کوهی و کرفس کوهی فراهم می کند.
یکی از ساکنان بخش کجور گفت : همه ساله جمع زیادی از مردم این بخش برای احتیاجات خودشان نسبت به جمع اوری انواع گیاهان دارویی از جنگل های این منطقه اقدام می کنند و امسال هم این کار را از چند وقت پیش اغاز کرده اند.
شیرزاد خواجه وند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برخی از ساکنان این منطقه پس از برداشت گیاهان دارویی و رفع احتیاجات خودشان ، مازاد این گیاهان را در بازار به فروش می رسانند تا از این طریق درامد زایی کنند.
وی گفت : امسال پس از شیوع ویروس کرونا از برداشت این گیاهان از سوی منابع طبیعی ممنوع شده است ولی مردم این منطقه بر اساس سنت دیرینه برای ایجاد درامد نسبت به برداشت ان اقدام می کنند و از سرایت این بیماری به دیگران هم خبری نداریم.
آلودگی به ویروس کرونا با برداشت گیاهان دارویی
مدیر طب ایرانی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت : از آنجایی که برداشت از رویشگاه های گیاهی در عرصه های مرتعی و جنگلی به شکل گروهی و سنتی انجام گیرد طبیعتا به خاطر تجمع افراد احتمال آنکه آلوده به ویروس کرونا شوند دور ازانتظار نیست.
دکتر محمد یوسف پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : نکته مهم تر آنکه برداشت بی رویه گیاهان دارویی موضوع تازه ای نیست بلکه از دیرباز تاکنون چنین اتفاقی در طبیعت شمال رخ داده و این وضعیت جای نگرانی دارد چرا که نسل این محصولات جنگلی در آینده نزدیک منقرض و از بین خواهد رفت .
وی اظهارداشت : مساله دیگر آنکه آن دسته از بهره برداران و یا جوامعی که اقدام به برداشت این گونه ها می کنند از آموزش های لازم برخوردار نیستند و نتیجه آن می شود که امروز گزارش و بررسی شده عده ای به جای چیدن گل ها یا سرشاخه ها سعی می کنند از ریشه این گونه ها را در بیاورند و این زنگ خطر جدی است.
این مقام مسئول استانی با اشاره به اقلیم ۱۳ گانه مدیترانه گفت که حدود ۱۱ اقلیم آن در کشور ما وجود دارد این معنایش آن است که گیاهان دارویی ما به تنهایی بیش از کل اروپا است و امیدوارم این بخشنامه سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری با هدف پیشگیری از شیوع ویروس کرونا و نیز یک دوره تنفس برداشت گیاهان دارویی بدرستی اجرا شود.
ممنوعیت برداشت گیاهان دارویی باعث افزایش تراکم می شود
یک مدرس مرکز آموزشی منابع طبیعی ساعی کلارآباد غرب مازندران در خصوص ممنوعیت برداشت گیاهان دارویی در جنگل های شمال گفت : ممنوعیت برداشت گیاهان دارویی به بهانه پیشگیری از شیوع کرونا و ایجاد یک دوره تنفس به منظور افزایش تراکم و حفظ این گونه ها تصمیم بسیار سازنده و تاثیرگذار خواهد بود اما بعید به نظر می رسد چنین اتفاقی به درستی رخ دهد.
مصطفی عبدالله پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : ممنوعیت و یا عدم اجازه برداشت از محصولات فرعی جنگل های شمال ، نشانه تجدید حیات این عرصه های ملی نیست به نظرم باید برای صیانت و بهره برداری از رویشگاه های گیاهی به شرکت تعاونی های جوامع محلی ذینفع واگذار شود.
وی گفت : تجربه ۳۰ ساله نشان می دهد که در صیانت از جنگل های شمال هرکجا با طرح و برنامه همراه بود و به شرکت های تعاونی محلی واگذار شده به دلیل تامین مایحتاج درامدی این قشر موفق بوده است.
به گفته عبدالله پور ، طبیعتا اگر چنین سیاستی اتخاذ شود اعضای شرکت تعاونی های محلی با اجرای طرح و برنامه محصولاتی اعم از دارویی ، صنعتی و خوراکی را به صورت تنفس یک ساله و دو ساله برداشت می کنند.
وی اظهار داشت : آنچه که استنباط می شود جوامع محلی در حاشیه جنگل ها به هرشکلی از این نوع محصولات در عرصه های مرتعی و جنگلی برداشت و بخشی را برای مصرف خوراکی و بخش دیگر نیز برای تامین مخارج زندگی به بازار عرضه می کنند.
به گفته او، سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری در حوزه جنگل و مرتع و طرح های جنگلداری و مرتع داری فقط در حوزه برداشت چوب و علوفه تهیه می کند و در باره محصولات غیرچوبی و گیاهان دارویی هیچ برنامه و راهبرد خاصی نداشته است.
در ایران نزدیک به هشت هزار گونه گیاهی می‌روید که دو هزار و ۲۵۰ گونه آن خاصیت دارویی و معطر دارد.
جنگل های شمال کشور که به جنگل های ناحیه رویشی هیرکانی یا خزری، جنگل های مرطوب و جنگل های صنعتی شمال شهرت یافته اند هم چون نوار سبزی حاشیه جنوبی دریای خزر و نیم رخ شمالی رشته کوه البرز از آستارا تا گلیداغ را به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر، عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر و ارتفاع ۲۸۰۰ متر از سطح دریا پوشانده اند.
معاونت امور جنگل ، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری شمال کشور در چالوس مستقر است و تلاش خبرنگار ایرنا برای پیگیری مسئولان ذیربط این سازمان برای عملیاتی کردن این دستورالعمل در جنگل های شمال بی نتیجه ماند.
حدود ۹۰ گونه درختی و ۲۱۱ گونه درختچه‌ای ، هزار و ۵۵۸ گونه علفی در جنگل های خزری هیرکانی شمال کشور می روید که برخی از گیاهان دارویی نظیر گل گاوزبان ، آویشن ،کنگر ،ریواس، اسفناج وحشی، دنبلان و کرفس کوهی از سوی مردم برداشت می شود تعدادی از این گیاهان در حال انقراض هستند.
