مهدی محمدی در نشست تخصصی نگاهی به مقوله طلاق در مازندران که در آمل برگزار شد، گفت : متاسفانه زندگی نمایشی در مازندران و به خصوص در شهرهای پر مصرف و پر درآمد همچون آمل و ساری بسیار بالاست و این یکی از علت های اصلی طلاق در استان در سال های اخیر بوده است.
وی توضیح داد : نگاه نمایشی و به اصطلاح چشم هم چشمی به زندگی مشترک در جوانان و عدم آموزش کافی در سنین پایین تر دامنگیر جامعه ما بویژه استان مازندران شده است.
استان مازندران سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که حدود ۵۱ درصد آن را زنان تشکیل می دهند.این استان به خاطر مهاجرت و گردشگری پذیری و تعامل مستمر فرهنگ ها، یکی آسیب پذیر ترین استان های کشور محسوب می شود که فقط در مقوله طلاق جزو پنج استان کشور است.
در یک دهه اخیر بنا بر آمار رسمی میزان طلاق در استان مازندران رشد چشم گیری داشت و از طرف دیگر سیر نزولی ازدواج را نیز در این استان شاهد هستیم. اگر چه تاکنون برنامه های دولتی و خصوصی بسیاری برای کاهش آمار طلاق و همچنین تشویق جوانان در سطح کلان کشور و همچنین در استان مازندران انجام شده، ولی این برنامه ها حداکثر در کوتاه مدت توانست موفقیت آمیز باشد و در بلند مدت چندان موفق نبود.
آمارها نشان می دهند که طی ۲۰ سال اخیر روند طلاق در ایران با افزایش چهار برابری همراه بوده به گونه ای که از ۸۰ مورد طلاق ثبت شده به ازای هر یکهزار ازدواج در سال ۷۷ ، آمار رسمی به ۳۲۰ واقعه طلاق به ازای یکهزار ازدواج در سال ۹۷ افزایش یافت.
جالب اینکه سال ۹۷ در استان مازندران نیز ۱۸ هزار و ۵۲۷ ازدواج و ۶ هزار و ۸۰۰ طلاق به ثبت رسید که پنج درصد از آمار میانگین کشوری بالاتر بود.
از طرفی بنا بر آمار رسمی مردم استان مازندران بالاترین میانگین ثروت را در کشور دارند که می توان گفت ریشه طلاق در این استان اقتصادی نبوده و یا حداقل عوامل اقتصادی نقش کمرنگی دارند.
این استاد جامعه شناسی دانشگاه گفت : تجمل گرایی ، مصرف فراوان و چشم هم چشمی سبب عدم احساس خوشبختی ، محرومیت ، احساس کمبود مداوم و در نهایت طلاق می شود.
وی افزود: در جامعه کنونی ما خواسته هایمان بیشتر از داشته هایمان رشد کرده است و وقتی این دو کنار هم قرار می گیرند نتیجه حاصل از آن عدم احساس رضایت خوشبختی و شادی است و کیفیت زندگی ذهن ما همانند کیفیت زندگی عین ما رشد نکرده است و این سبب طلاق می شود.
محمدی توضیح داد: درست است که می گوییم مشکل اقتصادی وجود دارد، ولی در دل این مشکلات اقتصادی مشکل فرهنگی قرار دارد. با وجود این که در حال حاضر از کیفیت زندگی بالاتری نسبت به ۲۰ سال پیش برخوردایم ولی احساس رضایت و خوشبختی کمتری داریم.
استاد دانشگاه جامع علمی کاربردی آمل افزایش سن ازدواج و افزایش رابطه قبل از ازدواج را نیز از دیگر عوامل افزایش طلاق در مازندران دانست که با عامل مانور اشرافیگری رابطه دارد.
وی گفت: وضعیت به گونه ای شده است که بسیاری از کسانی که وارد زندگی مشترک می شوند در دوران مجردی تجربه ارتباط با کسان دیگر را داشته اند و این یک واقعیت است که آسیب های اجتماعی جدی را به همراه دارد.
محمدی توضیح داد: ارتباط پیش از ازدواج به این خاطر منجر به آسیب های جدی و افزایش طلاق می شود که افراد در ارتباط غیر ازدواجی بدون اینکه زیر یک سقف باشند ، با گذران اوقات در اماکن تفریحی از سختی زندگی بی اطلاع هستند و در صورت ازدواج از این سختی ها به واسطه روزهای خوش گذشته فرار می کنند، ضمن این که نمایش زندگی و چشم هم چشمی هم مشکلات زندگی را چندین برابر جلوه می دهد.
وی افزود: افزایش میانگین سن اولین ازدواج در ایران برای مردان ۳۰ سال و برای زنان ۲۵ سال است که این سن میانگین در استان هایی همچون تهران و مازندران خیلی بالاتر از این سن است و این یک دلیل در افزایش طلاق در این شهر ها است.
دلزدگی زندگی مشترک
این استاد جامعه شناسی دانشگاه مقایسه دوران ازدواج با دوران دوستی را یکی از مهم ترین علل دلزدگی از زندگی مشترک و فرار از مسائل دانست و گفت : این مساله یکی از شایع ترین آسیب های اجتماعی است که جامعه در حال گذار همچون مازندران را بشدت تهدید می کند.
وی همچنین فضای مجازی را از دیگر متغیرهای افزایش طلاق در کشور و مازندنران دانست و افزود : عدم آموزش استفاده از شبکه های مجازی و ناآگاهی از طریقه بهره گیری از این فضا منجر به انحرافات بسیاری برای جوانان شده است و این آسیب به عمیق ترین مسائل زندگی مشترک نیز نفوذ کرده است .
محمدی که دکترای جامعه شناسی دارد، با تاکید بر این که طلاق در جامعه امروز هم یک مساله اجتماعی و هم یک آسیب اجتماعی است ، توضیح داد: طلاق از این منظر یک مساله اجتماعی است که علت و راه حل اجتماعی دارد و ذهن جامعه را درگیر کرده است و با ارزش های بسیاری در جامعه مغایرت دارد .
وی افزود: طلاق بیش از اینکه ذهن ها را درگیر کند، در واقعیت اجتماعی وجود دارد و شرایط عینی دال بر این است که طلاق یک آسیب بسیار جدی چون این رفتار واکنش های منفی اجتماع را به همراه دارد و هنوز پیش داوری ها نسبت به افراد مطلقه بویژه در زنان منفی است .
این جامعه شناسی با استناد به مطالعات صورت گرفته ، گفت : همچنان حدود ۹۰ درصد مردم کشور نگاه منفی به طلاق و بویژه زنان مطلقه دارند و شانس زنان مطلقه برای ازدواج مجدد کمتر از مردان مطلقه است .
وی افزود: مساله طلاق در مازندران بسیار جدی است و جزو پنج استانی است که از آمار بالای طلاق برخورداست بویژه در شهرستان آمل که میزان آن از میانگین استانی بالاتر است نیاز به ورود جدی در این حوزه دارد تا علت ها و چرایی ها به دقت بررسی شود.
ردپای نگرش فرد گرایانه در طلاق
محمدی در یک نگاه کلی رشد طلاق در ایران را پیامد مدرنیته دانست و گفت: یکی از پیامد های مدرنیته ایجاد نگرش فردگرایی و خود محوری بوده است که این پیامد اصلی ترین نقش را در رشد طلاق داشته است.
وی توضیح داد : امروزه اهمیت " من فردی " از " ما " در جامعه بیشتر شده است . در جامعه سنتی خودمحوری در دیگری حل می شد و اولویت هر فرد اطرافیان بودند به طوری که در گذشته ترجیح والدین فرزندان بودند و این زمینه پایداری در ازدواج را فراهم می‌کرد.
او افزود : به همان نسبت که افکار ما مدرن و خودمحور می شود زمینه برای بروز طلاق افزایش می یابد.
