بازخوانی تهدیدات زیستی مازندران و امنیت غذایی کشور

مدیران کل جهاد کشاورزی، دامپزشکی ، منابع طبیعی و آبخیزداری، حفط نباتات ، پشتیبانی امور دام و رئیس مرکز آموزش و تحقیقات کشاورزی مازندران به اهمیت رصد و پایش دائم مقولات زیست محیطی و کشاورزی در پیشگیری و مقابله با آفات و بیماری‌ها با هدف تولید و امنیت غذایی مازندران و برای کشور اشاره کرده و گفتند: هنوز در شناسایی تهدیدات زیستی مشکل اساسی داریم.

اعضای کارگروه زیستی پدافند غیر عامل مازندران مشکلات و مقولات تهدیدات زیستی استان را در نشست خبری که با حضور سردار آل اسحاق معاون هماهنگ کننده پدافند غیر عامل کشور عصر امروز یکشنبه  در محل سالن جهاد کشاورزی در ساری برگزار شده عنوان کردند.

وجود بیماری مگس مدیترانه ای علیه ۱۱۵هزار هکتار باغ مرکبات، آفت شب پره علیه ۴۵هزار هکتار درختان شمشاد جنگل های شمال ، خطر شیوع آنفلونزای حاد پرندگان علیه ۲هزارو ۵۰۰واحد مرغداری صنعتی و هزاران قطعه ماکیان بومی ، خطر بیماری تب برفکی و نیوکاسل علیه هشت میلیون واحد دام سبک و سنگین ، کرم ساقه خوار و بیماری بلاست علیه ۲۳۰ هزار هکتار زمین شالیزاری ، خطر بیماری علیه تولید ۱۰۰هزار تن انواع آبزیان و آلودگی بی رویه رودخانه ها ، خطر از بین رفتن صید ماهیان استخوانی دریای خزر  و مشکلات زیستی ناشی از واردات و صادرات انواع مواد غذایی به عنوان تهدیدات زیستی عنوان شده است.

علاوه بر اینکه ۹۰ درصد از عرصه‌های مازندران جزء منابع طبیعی محسوب می‌شود ، این استان با تولید هفت میلیون تن در قالب ۷۲ نوع محصول کشاورزی، رتبه اول تا سوم را در تولید ۱۵ محصول از جمله برنج، مرکبات، کیوی و گل و گیاه ، گوشت قرمز و سفید و محصولات شیلاتی در کشور دارد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در این نشست به اهمیت بخش کشاورزی و پدافند غیر عامل استان برای صیانت از تولید ، امینت غذایی و توسعه کشاورزی اشاره کرد و گفت: دستاورد بخش کشاورزی استان که فقط ۲.۵درصد اراضی کشاورزی کشور را در اختیار دارد تولید سالانه هفت میلیون تن محصولات غذایی است که برابر  با حدود ۱۱ درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور است.

عزیزالله شهیدی فر افزود: اینکه ۳۰ درصد اشتغال مازندران در حوزه کشاورزی است و محور رونق اقتصادی استان در این بخش است ، همواره باید مورد توجه ملی قرار بگیرد.

وی ادامه داد: پدافند غیرعاملی  بخش کشاورزی مازندران به صورت جدی و مداوم مورد رصد و پایش قرار دارد اما نیاز به اعتبار ملی در ایجاد زیر ساختی داریم.

وی به کنترل و مهار آفت مگس میوه علیه باغ های مرکبات استان اشاره کرد و اظهار داشت:  خطر شیوع و سرایت آفت مگس میوه علیه باغات مرکبات استان جدی بوده است اما با انجام اطلاع وسیع و مقابله به موقع امروز این آفت تحت کنترل است.

وی با بیان اینکه بازدیدهای میدانی کارشناسان باغبانی ۶۴ مرکز خدمات کشاورزی مازندران و گزارش‌های دریافتی از ایستگاه‌های پیش آگاهی حفظ نباتات نشان می دهد که  آفت مگس میوه در باغات  هلو، شلیل و به ویژه بین درختان ازگیل ژاپنی که به صورت پراکنده در استان وجود دارد، به مرحله حمله به باغات مرکبات رسیده بود ،تصریح کرد: از آنجاییکه  باغ مرکبات مهمترین کشاورزی باغداری به لحاظ درآمدی برای کشاورزی و تجارت و رونق اقتصادی استان است، باید نسبت به طغیان آفت مگس میوه در باغات مرکبات حساس باشیم.

مازندران ۱۶۰ هزار هکتار باغ انواع میوه دارد که ۱۱۰ هزار هکتار آن از انواع مرکبات بویژه پرتقال است و سالانه حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصول از این باغ‌ها برداشت می شود.

وی توضیح داد: در سال های اخیر به دلیل بی توجهی باغداران در کاشت مخلوط انواع درختان از جمله ازگیل ، شلیل ، هلو ، انجیر و خرمالو که عمده این درختان با هدف خود مصرفی کاشته شده است سبب شد تا حد فاصل میزبانی آفت مگس میوه همواره بوجود بیاید و اکنون این خطر به باغات مرکبات استان رسیده است.

وی گردش اقتصادی مازندران را در بخش مرکبات استان  ۱۰ هزار میلیارد تومان بر آورد کرد .

آنفلونزای حاد پرندگان تهدید زیستی حوزه دامیزشکی مازندران 

اهمیت و توجه به فعالیت دامپزشکی در مازندران از آن جهت است که علاوه بر تولید انواع مواد پروتئینی شامل لبنیات ، گوشت سفید مرغ ، آبزیان ،ماکیان و حیوانات محلی که نقش ملی در  امنیت غذایی دارد، بخش زیادی از تولیدات مازاد بر مصرف به خارج از استان و کشور صادر می شود و مهم تر این که این استان قطب گردشگری کشور است.

گردشگری که گستره آن از خوردن و بردن ماهی تازه تا شکار و صید پرندگان مهاجر و همزیستی با انواع حیوانات را که سلامتشان با دامپزشکی سر و کار دارد، شامل می شود و هرگونه تهدیدی از این ناحیه می تواند کل کشور را متاثر کند.

وجود  بیش از سه هزار و ۵۰۰ مرکز آبزی پروری با تولید سالانه بیش از ۱۰۰هزار تن ، فعالیت  ۲هزارو ۵۰۰مرغداری با تولید سالانه ۲۱۰ هزار تن گوشت سفید، وجود حدود سه میلیون راس دام سبک و سنگین که ۷۰ درصد آن در قالب  دامداری کوچک و سنتی است، مصرف سالانه  ۹۰۰ هزار تن شیرخام در کارخانه های لبنی مازندران و پرورش انواع ماکیان نقش دامپزشکی استان را در صدور مجوز و نظارت از مزرعه تا سفره  را دوچندان کرده است.

از سوی دیگر همه ساله در فصل پائیز و زمستان دهها گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود یک میلیون و ۵۰۰هزار بال به مازندران مهاجرت می کنند که  این پرندگان یکی از انتقال دهندگان ویروس آنفلوانزای مرغی هستند و رعایت مقررات بهداشتی در شکار و عرضه آن همواره از دغدغه های جدی دامپزشکی مازندران است.

چنین شرائط و موقعیت در مازندران سبب شده است تا هر ساله دامپزشکی مراقب خطر انتشار عوامل بیماری زای نوپدید و بازپدید مثل آنفلوانزای پرندگان ، آنفلوانزای خوکی، جنون گاوی و تب های خونریزی دهنده و همچنین امنیت غذایی باشد.

اجرای طرح های واکسیناسیون علیه تب برفکی، واکسیناسیون طیور بومی علیه بیماری نیوکاسل، پیگیری و مراقبت از شیوع احتمالی تب مالت و شناسایی احتمال وجود کانون بیماری آنفلوانزای مرغی همواره و در طی سال توسط دامپزشکی مازندران اجرا، رصد و پایش می شود.

مدیرکل دامپزشکی مازندران در این نشست  گفت که مردم و مسئولان نقش دامپزشکی را در امنیت غذایی نمی شناسند و وظایف خطیر این نهاد حاکمیتی را نیز بسیار جزیی تلقی می کنند.

دکتر حسین رضوانی با اعلام اینکه این نگاه در مازندران به دلیل اهمیت استان در تامین امنیت غذایی کشور همواره دامپزشکان استان را نگران می کند، اضافه کرد: اگرچه دامپزشکی استان تاکنون در صدور مجوزها و نظارت بر تولید و عرضه مواد غذایی به ویژه مواد پروتئینی کوتاهی نکرده است و توانسته به وظایف خود به درستی عمل کند اما خطر شیوع بیماری های مشترک بین انسان و حیوان همواره تهدید جدی علیه سلامت مردم استان و حتی کشور است.

مدیرکل دامپزشکی مازندران بیان داشت: عواقب ناشی از بیماری ها و عفونت های نوپدید دام و طیور در مازندران می تواند فاجعه بار باشد و در این بین یکی از وظایف مهم دامپزشکی در ارتباط با سلامت مردم، تلاش برای پیشگیری از بروز و شیوع بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان است.

رضوانی  یکی از مشکلات مهم استان را کمبود و نداشتن ناوگان خودرویی مناسب عنوان کرد و ادامه داد: با توجه به تعدد واحدهای کوجک دامداری، تعداد بیشمار مرغداری، آبزی پروری و از همه مهمتر کوچ دامدار به مناطق صعب العبور و اهمیت اجرا واکسن دام، دامپزشکی به شدت با کمبود نیرو و خودرو مواجه است.

آفت شب پره و نبود امکانات اطفای حریق مهمترین مشکلات منابع طبیعی مازندران 

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری وجود آفت شب پره علیه شمشادهای جنگل شمال و کمبودامکانات اولیه اطفای حریق را از مهمترین مشکلات  استان عنوان کرد و گفت که همچنان نسبت به  خطر انقراض شمشاد های شمال بی اعتنایی می شود.

محمد موسوی  با بیان این که اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران در ۲ منطقه ساری و نوشهر در حد توان مالی اقدام‌هایی انجام داده اند، اظهار کرد: آفت شب پره همه درختان شمشاد استان و شمال کشور را آلوده کرده است.

وی توضیح داد: البته هنوز ناامید در جلوگیری از انقراض این گونه مهم درختان شمال نیستیم اما نیاز به عزم ملی دارد .

موسوی از بازکاشت درخت شمشاد در سطح ۴هزار متر مربع به صورت بذری و نهال با هدف جلوگیری از انقراض این گونه در جنگل های هیرکانی خبر داد و بیان داشت: برغم این که آفت همه درختان شمشاد شمال را آلوده کرده ، اما هنوز در نقاط آلوده شاهد سبز بودن برخی از درختان هستیم که می توانیم با بازکاشت به صورت قلمه و بذر اقدام کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری با ابراز تاسف از بی توجهی به این خطر زیستی در جنگل های شمال گفت که با ۲۱۰ میلون تومان اعتبار در این حوزه اصلا نمی توان اقدام موثری کرد اما با کمک کارشناسان با انجام بذرگیری و بازکاشت نهال به ارزش حداقل  یک میلیارد تومان کار حفط این گونه صورت گرفته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری در بخش دیگری از این نشست خطاب به معاون سازمان پدافند  غیر عامل کشور امکانات اطفای حریق این اداره کل را در حد صفر دانست و گفت: حتی از آتش بر به عنوان ابزار اولیه اطفای حریق بی بهره هستیم.

موسوی با انتقاد از این همه بی توجهی به مقوله پدافند غیرعامل در حفاظت از جنگل های شمال افزود: جنگل های شمال علاوه بر نقش بین المللی در کنترل گازهای گلخانه ای در ایران نیز نقش محوری دارد.

وی گفت: باید جنگل های موجود را حفظ کنیم تا تولید  ۶۰۰میلیون تن گاز گلخانه ای کشور مهار شود چراکه جنگل مهمترین ابراز مقابله با گاز گلخانه ای است.

ضرورت پشتیبانی پدافند غیر عامل کشور به کشاورزی مازندران

مدیر کل پدافند غیر عامل مازندران نیز در این نشست گفت که  کارگروه زیستی  مهمترین کارگروه استان است چراکه تهدیدات زیستی در استان جدی است و مطالبه گری تولید کنندگان محصولات کشاورزی در احتمال بروز تهدیدات در این حوزه همواره وجود دارد.

حسین منفردی افزود: تهدید شناسی زیستی ناشی از واردات به داخل کشور به ویژه در استان مازندران بسیار جدی است ، به همین دلیل طرح ایجاد مرکز تخصصی تهدیدات زیستی با حضور نیروی های انسانی  از دانشگاه و مراکز تحقیقات کشاورزی را به سازمان پدافند غیر عامل داده ایم.

وی توضیح داد: در این طرح هم افزایی در مدل پدافند غیر عامل زیستی مازندران را دنبال می کنیم و این معنا که نیاز به مکان و فضای جدید و بکار گیری نیروی انسانی که بار مالی  برای دولت بوجود بیاورد ، نداریم بلکه از همین امکانات استفاده می کنیم.

منفردی ادامه داد: امروز رمز گشایی تهدیدات زیستی در حوزه ژن های محصولات کشاورزی را نداریم ولی باید به این دستاورد برسیم.

واردات محصولات کشاورزی بدون سیر مراحل آزمایشگاهی خطر راهبردی است

معاون هماهنگ کننده سازمان پدافند غیر عامل کشور  در این نشست خبری گفت که امروز  دشمنی دشمنان تغییر کرده است و عرصه امروزدر حوزه زیستی  یک جنگ تمام  عیار است.

سردار محمد حسین آل اسحاق با اعلام اینکه حوزه تهدیدات زیستی در جهاد کشاورزی باید به صورت مداوم رصد و پایش شود، افزود: امروز دشمن در هر حوزه که توان ضربه و آسیب رساندن را داشته باشد بی درنگ علیه مردم ایران اقدام می کند و در پدافند غیر عامل در  عرصه تغذیه که همه به صورت مستقیم درگیر آن هستند نیز بسیار مهم است.

وی تصریح کرد:  رصد و پایش در عرصه تغذیه باید هوشندانه و دقیق باشد ، تا آسیب به موقع شناسایی و از بین برود.

آل اسحاق بهترین دفاع را حمله دانست و رصد و پایش تهدیدات زیستی از سوی وزارت جهاد کشاورزی را ماموریت  لاینفک توصیف کرد.

معاون سازمان پدافند غیر عامل کشور گفت که بر آورد از اقدامات غیر عاملی در کشور نشان می دهد، آزمایشگاه مرجع در حوزه زیستی و تغذیه باید بومی و داخلی شود و این مرکز در شمال را باید ایجاد کنیم.

وی مازندران را علاوه بر اهمیت امنیت غذایی به لحاظ نیروی انسانی نیز بسیار قوی توصیف کرد و گفت که  تاکید رهبری به استفاده از نیروی انسانی جوان است که باید در حوزه پدافند غیر عامل از آنان بهره گیری کنیم.