استان مازندران یکی از ۱۵ استان ممنوع کشور برای حضور اتباع خارجی است که از سال ۱۳۹۱ بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی برای اقامت اتباع کشورهای افغانستان و عراق ممنوع شد.
بر اساس قانون فقط آن دسته از اتباع خارجی می توانند در استان مازندران اقامت داشته باشند که دارای مادر یا همسر ایرانی باشند و یا با هدف گردشگری ماموریت کوتاه مدت کاری و یا سرمایه گذاری به استان سفر کنند.
در یک دهه اخیر استان مازندران به واسطه توسعه ساخت و ساز و همچنین همجواری با پایتخت کشور مقصد تعداد قابل توجهی از اتباع خارجی غیر مجاز بوده است به طوری که بنا به گفته مسئولان هر ساله هزاران اتباع خارجی غیر مجاز در استان دستگیر و به کشورهای خود بازگردانده می شوند.
با حضور حدود یک میلیون اتباع خارجی غیر مجاز در استان تهران و حومه و همجواری مازندران با پایتخت، مهاجرت بخشی از این جمعیت غیر مجاز به استان مازندران غیر عادی نخواهد بود.
در حال حاضر بنا به آمار رسمی اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری مازندران تعداد سه هزار و 365 نفر اتباع خارجی مجاز در استان زندگی می کنند که از تمامی خدمات عمومی و تحصیلی بهره مند می باشند.
علاوه بر این بر اساس آمار غیر رسمی تعداد اتباع خارجی غیر مجاز ساکن در مازندران حدود 2 برابر مجازها می باشد که در مجموع رقم قابل توجهی برای استان مازندران است که منطقه ممنوعه برای اتباع خارجی است.
اما آنچه در این ارتباط پدیده نوظهور محسوب می‌شود این است که در سالهای اخیر به دلیل گستردگی دستگیری اتباع خارجی در سطح مناطق شهری استان مازندران ، شاهد مهاجرت این مهمانان ناخوانده به مناطق روستایی و ییلاقی هستیم.
در یک بازدید عادی از روستاهای ییلاقی استان می بینیم که بخش قابل توجهی از نیروی کار از باغبان گرفته تا دامدار و کارگر ساختمانی از اتباع خارجی هستند که در غیر مجاز بودن آنان همین کافی است که در خیابان‌ها تردد نمی کنند و هیچگاه در برابر خودروهای انتظامی ظاهر نمی شوند.
برخی از مردم محلی و همچنین مسئولان معتقد هستند افزایش ساخت و ساز یا به اصطلاح رشد ویلاسازی در ییلاقات مازندران این جمعیت را از شهرهای استان به عرصه پراکنده و گسترده کوهستانی کشانده که این پراکندگی عملیات دستگیری آنان را نیز سخت تر کرده است .
اما آنچه بیش از همه مهم است حضور پر رنگ آنها در روستاها و همچنین فعالیت در بخش قابل توجهی از اقتصاد روستا است که به گفته برخی نبض نیروی انسانی روستاها را در دست دارند.
استقبال مردم محلی
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: حضور اتباع خارجی غیر مجاز در روستاها بنا به استقبال مردم محلی صورت می گیرد که ناشی از حس انسان دوستانه‌ای است که در این مناطق بخصوص ییلاقات بیشتر دیده می شود.
خسرو طالبی با اشاره به اینکه هنوز چنین موضوعی در امور روستاهای استانداری رسیدگی و حتی ورود نشده است، افزود: اتباع خارجی غیرمجاز نیز همانند همه ما انسان هستند، اما با این تفاوت که در صورت هرگونه تخلف هیچ راهی برای شناسایی این افراد نیست که نشان می دهد از نظر امنیتی دارای تبعاتی است.
وی ادامه داد: متاسفانه مردم محلی و روستایی استان نسبت به این افراد شناختی ندارند اما چون مازندرانی‌ها مردمانی مهمان نواز و دلسوز هستند نسبت به معرفی این افراد و یا اخراج آنها امتناع می کنند.
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری مازندران در مورد افزایش مهاجرت و حضور اتباع خارجی غیرمجاز در مناطق ییلاقی اظهار بی اطلاعی کرد و وعده داد که به این مسئله ورود خواهد کرد و آن را پیگیری می کند.
طالبی از اطلاع‌رسانی مسئله اتباع خارجی غیرمجاز به دهیاری‌ها در اولین فرصت خبر داد و گفت: با توجه به اینکه پیگیری حضور اتباع خارجی غیر مجاز موضوعی امنیتی و انتظامی است ، اما مدیران روستایی نباید نسبت به این مسئله بی تفاوت باشند.
وی ادامه داد: با وجود اینکه از لحاظ انسانی نمی توان حضور اتباع خارجی را در هرجا امری مذموم دانست اما این افراد همانند سایه های بی هویتی هستند که هیچگاه نمی توان آنها را شناسایی کرد.
سخت گوشی رمز موفقیت اتباع خارجی
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری مازندران سخت کوشی و تحمل کارهای سخت را دلیل حضور اتباع خارجی در روستاها به خصوص مناطق ییلاقی عنوان کرد و گفت: این افراد دست به کارهایی می زنند که نیروی انسانی بومی یا نمی تواند و یا نمی خواهد انجام دهد.
طالبی گفت: فعالیت اتباع در مناطقی با آب و هوای نامناسب و تحمل شرایط سخت کاری باعث شده تا مردم محلی به این افراد به عنوان نیروی کار روی بیاورند.
به گفته او ، اعتماد سازی اتباع خارجی و به اصطلاح حرف شنوی و انجام هر کاری با کیفیت بیشتر برای استمرار حضور نیز باعث می شود صاحب کارهای مازندرانی اعتماد قابل توجهی به اتباع خارجی داشته و به آنها در مخفی ماندن کمک کنند.
ترس از دستگیری عامل کوچ اتباع به ییلاقات
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری مازندران نیز ترس از دستگیری را مهم‌ترین عامل در مهاجرت اتباع خارجی غیر مجاز مازندران به ییلاقات عنوان کرد و گفت: به دلیل اینکه در سالهای اخیر دستگیری این افراد در شهرها گسترده شده و جایی برای پنهان شدن این افراد نیست ، منجر به مهاجرت این افراد به مناطق پراکنده ییلاقی شده است.
غلامعلی کریم پور همچنین حضور پایتخت نشینان در مناطق ییلاقی و ویلاسازی و خوش نشینی را دیگر عامل حضور اتباع خارجی در ییلاقات توصیف کرد و افزود: دستمزد خوب خوش نشینان و همچنین افزایش ساخت و ساز در ارتفاعات، فضای مناسبی برای زندگی و اشتغال اتباع خارجی فراهم کرده که حتی منجر به مخفی شدن آنان نیز می شود.
به گفته او ، بسیاری از این اتباع خارجی غیر مجاز توسط خوش نشینان و پایتخت نشینان به مازندران آورده می شوند و به عنوان کارگر ساختمانی و همچنین نگهبانان ویلاها از آنان استفاده می شود.
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری مازندران با بیان اینکه حضور اتباع خارجی غیر مجاز در مناطق شهری به دلیل گسترش نظارت و اشراف اطلاعاتی تقریبا کمتر از 5 درصد است ، افزود: اما پراکندگی و دور دست بودن مناطق روستایی مانع از شناسایی و دستگیری این افراد می شود.
کریم‌پور با اشاره به وجود حدود سه هزار روستا در استان و پراکنده بودن آنها در عرصه وسیعی از کوهستان‌ها، شناسایی و دستگیری اتباع خارجی غیر مجاز را بسیار سخت توصیف کرد و گفت: اما برای این مسئله نیز با دستگاه های امنیتی و انتظامی استان برنامه هایی داریم.
وی با تاکید بر اینکه اتباع خارجی نیز همانند هر انسانی دیگر دارای کرامت و شایسته احترام هستند، افزود: اما مخدوش بودن هویت این افراد می‌تواند آسیب‌های متعددی را متوجه جامعه محلی کند و باید همه هوشیار باشند که در صورت بروز هرگونه خطایی از این افراد نمی توان آنها را شناسایی کرد.
