اقدامات اولیه چون کاهش میزان تولید زباله، تفکیک زباله از مبداء و یا شعارهای متعدد چون ایجاد واحد کمپوست و یا فرهنگ‌سازی برای رها نساختن زباله‌ها در محیط زیست شکننده استان ، در واقع نتوانسته مشکلی از زباله در مازندران را حل کند و این مساله همچنان در دوری باطل می‌چرخد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، تولید روزانه بیش از سه هزار تن زباله در روز که در پایان هر هفته در روزهای سرد و بارانی فصل زمستان، گرم و آفتابی تابستان و همه روزهای بهاری و پائیزی با ورود مسافران و گردشگران تولید روزانه زباله به بیش از ۶ هزار تن نیز می‌رسد،سبب شد تا معضل زباله همچنان بدون اقدامات عملی به بحرانی برای استان تبدیل شود.
حدود یک دهه است که طرح‌های متعددی از جمله تفکیک زباله خانگی و صنعتی از مبدا، ساخت نیروگاههای زباله سوز و کارخانه‌های کمپوست به عنوان راهکارهای حل معضل پسماند توسط کارشناسان و مدیران مطرح شده ولی هر بار که نشستی با حضور رسانه‌ها برگزار می‌شود مشخص می‌گردد که نه تنها مشکلی حل نشده، بلکه در حال بیشتر شدن است.
به نظر می‌رسد همچنان درک درستی از معضل زباله در استان مازندران بین مسئولان و به ویژه مردم بومی، گردشگران و مسافران در استان بوجود نیامده است، چراکه رها کردن و پراکندگی زباله‌ها از بالا دست گرفته تا حاشیه جاده‌های اصلی و فرعی،مراکز تفریحی و گردشگری طبیعی،حاشیه رودخانه‌ها ، زمین‌های زراعی و باغی به وفور قابل مشاهده است.
این شرایط درحالی است که نشست خبری هفته پیش مدیرکل امور شهری و شوراهای اسلامی استانداری مازندران بامحوریت آخرین وضعیت پسماند استان، خروجی به جزء تکرار و مکرر از عملکردهای مدیریت پسماند ارایه نشده است.
به نظر می‌رسد اینکه مردم نسبت به نریختن و جمع نکردن زباله های رها شده در استان مازندران همچنان بی توجهی می کنند، نشانه نبود درک صحیح از معضل زباله استان است. نگاهی ساده و گذرا که بارها نیز در مجالس و نشست های خودمونی گفته و به وفور نیز هر یک از ما مشاهده می کنیم؛پرتاپ کردن و ریختن زباله از داخل خودرو به بیرون است و یا اینکه زباله پلاستیک و ته سیگار را به راحتی در طبیعت می ریزیم و نسبت به تفکیک زباله از مبدا نیز بی توجهی می کنیم. از سوی دیگر خبرهایی مبنی بر اختصاص بودجه برای کارخانه کمپوست، نیروگاه زباله سوز و سایر موارد از سوی مسئولان استانی و شهرستانی هر بار مطرح می شود که تاکنون نتیجه نداده است.
مشکل زباله در مازندران در حالی است که این چالش از بلای جان طبیعت فراتر رفته و تبدیل به بلای جان ساکنان این استان شده‌است. طبق آمار همچنان میلیون ها تن زباله در گوشه و کنار مناطق ساحلی و جنگلی مازندران رها شده و با گذشت زمان شیرابه این حجم زباله وارد رودخانه ها و از آنجا وارد زمین‌ها و محصولات کشاورزی و دریا می شود.
کارشناسان منابع طبیعی از جنگل‌های شمال بویژه استان مازندران به عنوان ریه تنفسی کشور یاد می کنند و بر این نکته تاکید دارند که برای خروج از معضل دفع زباله‌ها در جنگل های شمال باید برنامه ریزی اصولی صورت گیرد.
بنا بر آمار آب و فاضلاب مازندران، بیش از ۹۰ درصد آب مازندران از سفره های زیرزمینی تامین می شود و این سفره ها از آب باران و رودخانه تغذیه می شوند و اگر به نحوه دفع شیرابه های زباله ها توجه نشود، بحران بهداشتی ناشی از زباله ها دامنگیر تمامی جمعیت استان و کشور خواهد شد.
مشارکت شهروندی در مدیریت پسماند صفر است
دبیر اتحادیه صنایع بازیافت ایران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت : ریشه مشکلات مدیریت پسماند در کشور و به ویژه در استان های شمالی به دلیل حساسیت های زیست محیطی نبود مشارکت شهروندی است.
سیدامین صدرنژاد با بیان اینکه تنبیه و تشویق ، ایجاد انگیزه اقتصادی و فرهنگ سازی اخلاقی در تولید ، تفکیک زباله از مبداء و رها نکردن زباله را سطوح مهم برای رسیدن به مشارکت شهروندی اعلام کرد و افزود: در هر یک از این مراحل نهاد حاکمیتی نتوانسته به درستی عمل کند، چراکه این ماموریت ها را به مردم واگذار نکرد.
وی با بیان این نکته که دستگاه حاکمیتی همه این وظایف را به دوش خودش گذاشته و در هر یک از این مقولات نه تنها نتوانسته به درست وظایفش را انجام بدهد، بلکه مافیا و رانت هایی را بوجود آورده است، تصریح کرد: از سوی دیگر هنوز مدیریت پسماند در استان های شمالی به تصمیم نهایی نرسیده است و هر بار با یک تصمیم گیری جدید بدون برنامه ریزی شده،بودجه ای را اختصاص می دهند که عملیاتی نمی شود یا اینکه به راحتی هدر می رود.
دبیر اتحادیه صنایع بازیافت ایران مدیریت پسماند را به عنوان یک فعالیت خدماتی ،پرهزینه دانست و گفت: این معضل در استان های شمالی باید بیشتر از نقاط دیگر کشور مورد توجه قرار بگیرد.
صدرنژاد تفکیک زباله از مبداء را نخستین گام در مدیریت پسماند دانست و توضیح داد: باید پله‌پله از نمونه‌های کوچک مرحله تفکیک زباله از مبداء به سطل‌های مجزا رسید اما این مقاومت مدیران و تمایل‌نداشتن به شروع روند تفکیک از مبدأ در کنار سردرگمی کلاف قانون مدیریت پسماند، باعث شده جمع‌آوری و تفکیک پسماند به وسیله پیمانکاران طرف قرارداد شهرداری‌ها صورت گیرد که نه شفافیتی در کار دارند و نه امکان ردگیری یا نظارت دارند.
دبیر اتحادیه صنایع بازیافت ایران گفت: به عبارت دیگر نه‌تنها شهرداری بلکه هیچ ارگان دیگری اطلاعی از مقدار و نوع پسماند کشور ندارند در حالیکه میزان پول‌های کلان جابه‌جاشده در این روند قابل توجه است.
مصداق این موضوع در زباله مازندران است ،بطوریکه این مقوله به یک بنگاه اقتصادی برای گروهی که در شهرداری ها قدرت داشته و مسئولیت جمع آوری ،حمل و دفع زباله را انجام می دهند ، تبدیل شده است که نشانگر دامن درازی این مشکل است.
حمل زباله ساری مرکز استان مازندران به ۷۰ کیلومتری این شهر و پرداخت سالانه میلیاردها تومان نمونه بارزی از وضعیت جمع آوری و حمل زباله های استان مازندران است این درحالی است که با چنین هزینه هایی می توان سالانه یک کارخانه کمپوست زباله ایجاد کرد و یا بخشی از هزینه های استفاده از فناوری های جدید در دفع و یا بازیافت زباله را تامین کرد.
وی با بیان اینکه حاکمیت باید در مقوله حفاظت محیط زیست مازندران با جدیت، حساسیت و به صورت گسترده وارد شود، ادامه داد: اخبارهای منتشر شده نشان می دهد که ساماندهی مراکز دفن زباله ،تفکیک زباله از مبداء ، تبدیل زباله به کود و انرژی و کاهش تولید زباله به عنوان برنامه حل معضل پسماند مازندران همچنان بدون خروجی عملکردی است.
گزارش تکراری از مدیریت پسماند مازندران
مدیر کل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران هفته گذشته در گفت و گو با خبرنگاران در تشریح آخرین وضعیت پسماند استان گفت که در مدیریت زباله و پسماند ،استان به ۹ منطقه تقسیم شده است و این تقسیم بندی هم مبتنی بر راه حل های اندیشیده شده برای حل معضل است .
محمد محمدی تاکامی با بیان اینکه ساماندهی مراکز ۲۸گانه دفن زباله استان با انجام عملیات محصور سازی و زهکشی شیرابه ها در حال انجام است ، افزود: عملیات خاک ریزی و آهک پاشی هر روز در محل دفن زباله به درستی انجام و همه مراکز دفن زباله به صورت روزانه پایش می شوند.
وی با بیان اینکه طرح تفکیک زباله از مبداء دومین مرحله از ساماندهی پسماند مازندران است، گفت که طبق برنامه تا پایان سال جاری پنج تا هفت درصد از وزن زباله برابر با ۳۰ درصد حجم زباله باید از مبداء تفکیک شود.
مدیر کل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران به تشویق ها و حمایت های شهرداری و شورای پسماند در اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء اشاره کرد و توضیح داد: به طور یقین با رسیدن به تفکیک زباله از مبداء هزینه های شهرداری در حمل و نقل زباله از محل تولید تا محل دفن کاهش می یابد.
محمدی تاکامی سومین مرحله مدیریت پسماند استان مازندران تبدیل زباله به کود و انرژی اعلام کرد و توضیح داد: گستردگی معضل زباله در مازندران سبب شده است تا مدیریت پسماند در این استان منطقه بندی شود تا برنامه ریزی برای حل آن با سرعت و کیفیت بهتری صورت گیرد.
وی با بیان اینکه مشکل پسماند مازندران قرار است با ایجاد ۲ نیروگاه زباله سوز در شهرهای ساری و نوشهر و احداث کارخانه کمپوست و زباله سوز در هفت منطقه دیگر حل شود، ادامه داد: نیروگاه زباله سوز نوشهر با ۹۵درصد پیشرفت فیزیکی قرار است تا پایان پائیز امسال به بهره برداری برسد.
طبق اعلام رسمی و در نشست خبری بیست و نهم مردادماه سال گذشته ؛مدیر کل امور شهری و شوراهای اسلامی استانداری مازندران گفت که نیروگاه زباله سوز نوشهر آماده بهره برداری است و در مرحله آزمایشی قرار دارد و آئین افتتاح رسمی آن طبق برنامه دهه فجر است.
وی با بیان اینکه تاکنون ۱۰۰میلیارد تومان اعتبار دولتی برای نیروگاه زباله سوز نوشهر اختصاص یافته است، بیان داشت: همه تجهیزات مورد نیاز آن درمحل کارگاه قرار دارد و در حال نصب است.
محمدی تاکامی درمورد آخرین وضعیت نیروگاه زباله سوز ساری نیز گفت که ابنیه و ساختمان این نیروگاه با ۴۳درصد پیشرفت فیزیکی در حال تکمیل است و تاکنون دولت با پرداخت ۸۳میلیارد تومان تعهدات خود را در خرید تجهیزات نیروگاه عملی کرد و شهرداری ساری متعهد شده است تا با اختصاص ۱۰۰میلیارد تومان ، تا پایان امسال این پروژه مهم پسماند استان را به مرحله بهره برداری برساند.
اجرای طرح نیروگاه زباله سوز ۴۵۰ تنی شهرداری ساری در نیمه هشتمین سال اجرا قرار دارد و بنا به گفته شهردار سابق مرکز استان مازندران قرار بود این پروژه سال ۹۷ به بهره برداری برسد، ولی به دلایل مختلف همچنان در مرحله اجرا قرار دارد.
مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران به فعالیت کارخانه کمپوست بهشهر اشاره کرد و گفت: این کارخانه در حال فعالیت، زباله های شهرهای گلوگاه، بهشهر و نکا را تحت پوشش قرار می دهد.
وی با بیان اینکه بخشی از زباله های خشک نظیر انواع مصالح ساختمانی، زباله های الکترونیکی و لوازم خانگی نیاز به دستگاه پرس دارد و یا باید در نیروگاه زباله سوز با حرارت تبدیل شوند، افزود: با راه اندازی نیروگاه ساری تمام زباله های ساری و شرق استان حل و فصل می شود.
او ادامه داد: کارخانه کمپوست بابل هم در حال حاضر با ظرفیت ۱۰۰ تنی در حال فعالیت است که تا پایان سال با خرید و نصب تجهیزات جدید ظرفیت آن به۲۵۰ تن افزایش می یابد.
محمدی تاکامی یکی از مشکلات ساخت کارخانه کمپوست را در باقی ماندن بخشی از زباله ها دانست و گفت : فقط نیمی از زباله ها در فرایند کمپوست تبدیل و فرآوری می شود و بقیه باید با ایجاد و نصب چند دستکاه دیگر امحاء و بازیافت شود که در هر ۲ مکان کارخانه کمپوست بابل و بهشهر استان مازندران فعلا چنین شرائطی وجود ندارد.
وی افزود: پس از راه اندازی نیروگاههای ساری و نوشهر ، برگشتی های کارخانه های کمپوست که معمولا ارزش حرارتی بالایی خواهد داشت به این نیروگاه ها منتقل می شود.
محمدی تاکامی پنج منطقه دیگر مدیریت پسماند مازندران را شامل تنکابن ، نور ، قائمشهر ، آمل و بابلسر اعلام کرد و توضیح داد: در تنکاین کارخانه کمپوست در دست ساخت است ، در شهرهای نور و قائمشهر نیز پیمانکاران واجد شرایط انتخاب شدند و در شهرهای بابلسر و آمل نیز در خصوص انتخاب روش مورد نظر برای مدیریت پسماندها ، جلساتی برگزار شده اما نهایی نشده است.
وی از جابجایی محل تلمبار و دفع بهداشتی زباله شهرستان آمل خبر داد و گفت که همچنان مشکل زباله این منطقه در محور هراز و در کنار رودخانه مهم هراز حاد است اما یک نقطه از هفت نقطه پیشنهادی برای دفع بهداشتی به روش سلولی نهایی شده است.
محمدی گفت: همزمان ۲ پروژه زباله سوز و بیوگاز نیز برای شهرستان آمل در دست مطالعه قرار دارد.
وی ادامه دفع بهداشتی زباله های بابلسر در کنار سواحل دریای خزر و نور در دل جنگل های هیرکانی را سخت و خطرناک در عین حال غیرقابل اجتناب توصیف کرد و گفت: ایجاد دستگاهی با تکنولوژی مدرن داخلی با هدف تبدیل زباله به ریز دانه زیست محیطی در بابلسر در دستور کار قرار دارد.
وی گفت: برای ایجاد کارخانه کمپوست نور نیز سرمایه گذار آن پیدا شده است و در مرحله عقد قرار داد قرار داریم.
مدیر کل امور شهری و شورهای استانداری مازندران گفت که کارخانه کمپوست تنکابن نیز با خرید و نصب دستگاه همزن تا پایان امسال به بهره برداری خواهد رسید.
وی به حل معضل شیرابه زباله های مازندران نیز اشاره کرد و گفت: برای هر ۹ منطقه مدیریت شیرابه زباله بررسی و در حال اجرای عملیات مورد نظر هستیم.
مدیرکل امور شهری استانداری مازندران توضیح داد: طبق بررسی های علمی صورت گرفته شیرابه های زباله را می توان با تغییرات و کم کردن درصد آلودگی و تصفیه به آب کشاورزی تبدیل کرد که این روش در محل دفن زباله های نور ،قائمشهر ، بابلسر و آمل در دست اقدام است.
وی روش دیگر حل معضل شیرابه زباله را تبدیل آن به فوم اعلام کرد و گفت: فوم ها برای خاموش کردن آتش در آتش نشانی کاربرد دارد.
او افزود : در حال حاضر این روش در محل دفن زباله بابل و ساری در مرحله آزمایش است.
بر اساس برنامه، همزمان با ساماندهی مراکز دفن زباله، طرح تفکیک زباله از مبداء در ۶۰ شهرداری شهرهای استان از تیرماه پارسال آغاز و قرار شد تاپایان سال قبل ۳۰ درصد زباله استان برابر با پنج درصد از وزن آن از مبدا تفکیک شود تا در گام نخست هزینه حمل و نقل زباله ها برای دفن کاهش یابد اما پس از گذشت یک سال همچنان همان آمار که تا پایان امسال باید عملیاتی شود ،امروز از سوی مدیر کل امور شهری و شوراهای اسلامی استانداری بازگویی شده است.
بر اساس ماده ۱۹۳ قانون برنامه پنجم توسعه ، تا پایان سال چهارم اجرای این برنامه یعنی سال ۹۴ دفن پسماند در شهرهای ساحلی و شمالی با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر باید ممنوع می شد.
/۱۸۹۹/۶۹۹۰
