وقتی خزر هست اما...

به گزارش ایسنا مازندران، عمده اقتصاد استان‌های شمالی بر پایه تجارت دریایی است بنابراین خزر فرصت بی‌بدیلی برای ایجاد اشتغال و تولید ثروت برای مازندران و کشور به شمار می‌آید که با اتصال هوشمندانه حلقه‌های لازم برای بهره وری از این ثروت با در نظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی می‌توان از این موهبت الهی برای آبادانی کشور استفاده کنیم.

اگرچه چندسالی است که مسئولان و نمایندگان مازندران با توجه به سهم استان از دریای خزر تلاش برای اکتشاف نفت و گاز و اعلام ۳ منطقه آزاد تجاری هستند اما آنچه که مسلم است این مهم جزء با حمایت استاندار مازندران، اتحاد نمایندگان و مدیران بخش نفت و گاز مازندران و ایجاد شرایط مناسب مسئولان ذی ربط در صنعت گردشگری محقق نخواهد شد.

*دریای خزر ثروتی برای جغرافیای منطقه

مسعود هدایتی‌فرد عضو هیئت علمی صنایع فرآورده های دریای دانشگاه آزاد مازندران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه دریای خزر یک ثروت برای جغرافیای منطقه مازندران محسوب می شود، اظهار کرد: در چند سال اخیر شاهد صید بی‌رویه و بیش از معمول از این منبع دریایی در مازندران هستیم در حالی که از نظر صنعت توریست و ایجاد بنادر تجاری از این منبع استفاده نکردیم.

وی با اشاره به اینکه کشوری مانند آذربایجان و ترکمنستان در همسایگی ما به راحتی در حال استخراج نفت و گاز از خزر هستند اما به دلایل فنی نتوانستیم از منابع نفت خود استفاده کنیم، تصریح کرد: در خلیج گرگان شرکت ملی حفاری کمی درزمینه استخراج نفت و گاز در حال فعالیت بوده اما با توجه به اینکه شیب دریای مازندران به سمت جنوب بوده صید ماهی و خاویار در این استان بهتر است یعنی به استوا نزدیک تر و بالاتر هستیم که باعث ایجاد مواد مغذی بیشتر در دریا می شود.

عضو هیئت علمی صنایع فرآورده های دریای دانشگاه آزاد مازندران با بیان اینکه زمانی که شیب دریا به سمت جنوب است یعنی عمق آنجا بیشتر بوده، گفت: دسترسی به عمق ۳۰۰ متری دریای خزر برای استخراج نفت و گاز از نظر فنی چالش های زیادی است.

هدایتی‌فرد خاطرنشان کرد: از نظر محصولات بیولوژیکی از دریا استفاده شده و مشکلی نداریم اما کمی با روس ها بعد از فروپاشی و تقسیم آن به ۵ کشور که بی مهابا شروع به استخراج و بهره برداری از منابع آبی دریای مازندران کردند کمی وضعیت اکولوژی و اکوسیستم این منطقه را در معرض خطر قرار داده است.

وی با اشاره به اینکه ما ازاین ثروت در صنعت توریسم آن طور که باید استفاده نکردیم، افزود: اعلام منطقه نوشهر، فریدونکنار و امیرآباد به عنوان منطقه آزاد از لحاظ زیست‌محیطی لطمه‌هایی را وارد می کند اما معرفی حتی یک منطقه می‌تواند باعث رونق تجاری آن منطقه مانند منطقه آزاد بندر انزلی شود.

عضو هیئت علمی صنایع فرآورده های دریای دانشگاه آزاد مازندران با بیان اینکه از لحاظ اکوتوریسم در دریای خزر هیچ کاری انجام نشده در صورتی که ما می توانیم به راحتی با این حجم مسافر و گردشگر در مازندران با رونق سفر های دریایی باعث رونق صنعت گردشگری دریایی باشیم، یادآور شد: اکوتوریسم خزر منابع درآمدزایی بیشتر و بهتری نسبت به صید های دریایی دارد.

هدایتی‌فرد گفت: به طور کلی ۳ دسته ماهیان اقتصادی در دریای خزر وجود دارد که از دیرباز صید می‌شده و از دهه ۱۹۵۰ به بعد صید صنعتی آن ها نیز شروع شد.

وی در ادامه بیان کرد: ماهیان خاویاری اولین نوع با ۴ گونه بوده که 90 درصد ذخایر آن ها با وجود تحریم تقلیل پیدا کرد اما همچنان منبع آن ها درخزر است و در حال حاضر امکانات ما و شرایط بیولوژیک ماهی طوری است که فقط از گونه فیل ماهی به عنوان گونه پرورشی استفاده می کنیم.

عضو هیئت علمی صنایع فرآورده های دریای دانشگاه آزاد مازندران ادامه داد: دومین مورد ماهیان استخوانی بوده مانند سفید و کفال که از نوع ماهیان با ارزش است و با بازسازی که در دریای خزر انجام شده هنوز صید خوبی می شود.

هدایتی فرد افزود: دسته سوم کیلکا ماهیان است که صید کاملا صنعتی با لنج های کاملا مخصوص دارند.

وی با اشاره به اینکه هزار رشته رودخانه به دریای خزر راه پیدا می کند، خاطرنشان کرد: فقط رودخانه ولگا در شمال خزر کشور روسیه است که به تنهایی ۸۴ درصد آب خزر را تامین می کند بنابراین وقتی فقط یه راه ورودی آب داریم چالش ها و محدودیت های بسیار زیادی از لحاظ آبی و محیط زیست آبی وجود دارد.

*طرح اکتشاف نفت وگاز در دریای خزر از راهکار‌های توسعه مازندران

مهدی بشارتده سلوطی کارشناس اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه اهمیت نفت، گاز و صنایع مرتبط دراین حوزه در دریای خزر برکسی پوشیده نیست، گفت: این مهم در مازندران در حالی که سال‌‌ها ا ست، همسایگان شمالی ما استخراج نفت و گاز را در این دریا را آغاز کرده‌اند، ما هنوز در ابتدای راهیم و این کشورها به سرعت در حال سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌برداری از این ذخایر زیرزمینی هستند.

وی با اشاره به اینکه سکوی امیرکبیر تنها دستاورد مازندران از این بخش است اما این سکو و نتایج آن رضایت‌بخش نیست، افزود: حفاری نخستین چاه در سال 95 سبب رسیدن به لایه اول نفتی شد و چاه دوم نیز در حال حفاری است و هنوز معلوم نیست که ایران در چه زمان می‌تواند نفت خزر را به مرحله تولید برساند.

این کارشناس اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران با بیان اینکه کارشناسان انرژی بر این باورند که موفقیت‌آمیز بودن استخراج و تولید نفت در معادلات و تعاملات منطقه‌ای می‌تواند قدرت چانه‌زنی و اقتدار نفتی ایران را در خزر افزایش دهد، اظهار کرد: در صورت تجهیز و توسعه امکانات اکتشافی، ایران نیز می‌تواند شاهد تولید نفت و گاز خزر باشد و این امر توجه ویژه شرکت نفت خزر و شرکت حفاری شمال را به عنوان متولی نیازمند است.

بشارتده سلوطی معتقد است که نفت و گاز خزر برای ایران تاکنون با وجود تلاش‌های صورت گرفته متاسفانه هنوز هیچ‌گونه بهره‌وری به همراه نداشت و سرمایه‌گذاری‌های جدید از سوی کشورمان بیش از گذشته ضروری به نظر می‌رسد.

وی بیان کرد: دریای خزر به علت موقعیت استراتژیک خود قابلیت تبدیل شدن به یک قطب قابل توجه انرژی را دارد و همین مساله ضرورت توجه بیشتر به مساله حفاری و اکتشاف را در اولویت نخست و سپس تولید و بهره‌برداری را به عنوان دومین اولویت نشان می‌دهد.

*دریای خزر به عنوان منبع ثروت برای مازندران و شمال کشور است

مسعود تقی پور کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت وگو با ایسنا مازندران، با بیان اینکه دریای خزر به عنوان منبع ثروت برای مازندران و شمال کشور محسوب می شود، تصریح کرد: بزرگترین پتانسیلی که مازندرانی ها دارند دریای خزر و اکوسیستمی بوده  که به خاطر دریای خزر وجود دارد و برای این استان یک فرصت است.

وی با اشاره به اینکه ما از چند جهت می توانیم از این منبع بهره ببریم، افزود: دریای خزر را در حوزه مسائل محیط زیستی به عنوان منابع فسیلی نگاه نمی کنیم در صورتی که این دریاچه در بحث مرزی با پنج کشور همسایه از لحاظ اقتصادی در ارتباط است.

این کارشناس اقتصاد کشاورزی اظهار کرد: ما در مازندران، گیلان و گلستان از دریای خزر می توانیم به جای ترانزیت دریایی و پایانه های دریایی استفاده کنیم، هم هزینه حمل ونقل، زمان و خسارت بیمه ای و آلودگی را کاهش می دهد و باعث افزایش اشتغال و توسعه پایدارمی شود.

تقی پور تاکید کرد: با توجه به شرایط فعلی کشور این سواحل توانایی استفاده توریستی را دارد و می توان از آن به عنوان تولید انرژی پاک و به عنوان سرمایه گذاری تولید برق استفاده کرد.

وی سه منطقه آزاد بندر امیرآباد، نوشهر و فریدونکنار را فرصت مناسبی دانست و گفت: طبق برنامه توسعه ششم، ما تمرکز خود را در دو بخش قرار می دهیم اول اینکه دریا به عنوان کانال ترانزیتی و تجارت و دوم اینکه در بحث انرژی های جدید و گردشگری اما گردشگری را به عنوان یک عنصر جداگانه در آن مطالعه کنیم.

این کارشناس اقتصاد کشاورزی در ادمه با بیان اینکه با بهره گیری سرمایه گذاری بزرگ، هم داخلی و هم خارجی افزود: برای مثال سرمایه گذاری هایی که هم در باکو و در شهرهای ساحلی آذربایجان انجام می شود به حدی بوده که نقش زیادی در رشد اقتصادی 15 تا 20 درصدی این کشور داشته است.

تقی پور با تصریح اینکه چرا این امر شامل مازندران و سواحل ایران در خزر نشود، خاطرنشان کرد: گرم بودن، دسترسی طبیعی و اکو سیستم جنوب ایران در این سواحل بوده که می تواند پوشش بهتری باشد.

وی انتقال آب خزر را بسیار خطرناک دانست و گفت: انتقال آب خزر به خارج از حوزه آبریز دیگر، گردش آب را بر هم زده و شوری آب را افزایش می دهد، خشکی جنگل ها و منابع زمینی را به همراه دارد که اکوسیستم دریای خزر را به هم می ریزد و سه استان های شمالی مازندران، گلستان و گیلان را تهدید می کند.

این کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان اینکه اگر ضوابط محیط زیستی و مخالفت انتقال آب دریا خزر در نظر گرفته شود و بحث مجموعه کشاورزی و شیلات را در یک قسمت قرار دهیم، سه قسمت خزر بسیار نادیده گرفته شده است، تصریح کرد: حمل و نقل پایانه های داخلی، حمل و نقل تجارت داخلی و گردشگری با سرمایه های بزرگ یعنی بیمارستان دریایی، کشتی های تفریحی که اگر لحاظ شود، بهترین پیشنهاد دریای خزر خواهد بود.