به گزارش ایرنا تحصیل در کلاس های چند پایه یکی از متداول ترین و در برخی مواقع موثرترین نوع آموزش است، به طوری که قریب به یک سوم مدارس جهان را این نوع آموزش شامل می‌شوند.
امروزه مــدارس چندپایــه، ضمن اینکه ســهم قابل توجهــی از 'آمــوزش برای همــه' را به خود اختصاص می‌دهند، در پی دسترســی به آمــوزش باکیفیت نیز هستند.
در اسناد یونسکو اشاره می‌شود که آموزش چندپایه، تنها پاسخی برای رفع کمبود معلم در نظام‌های آموزشــی نیست، بلکه راهبردی برای بهبود کیفیت آموزش و پــرورش در جوامع روســتایی محسوب می‌شود.
اگرچه اکثر قریب بــه اتفاق مدارس چندپایه جهان در مناطق روســتایی قــرار دارند، در کشورهای جنوب شرقی آسیا که امروز یکی از مهمترین مراکز تولید و تکنولوژی جهان است، طی دو سه دهه گذشته بر آموزش‌های چندپایه به عنوان یک ضرورت تأکید شده و سیاسـت‌های ملی را نیــز در این امر دخالت داده‌اند.
تدریس در کلاس های چند پایه در کشورهایی مانند ایران نیز پدیده تازه ای نیست، در کشور ما عوامل جمعیت شناختی، جغرافیایی، تاریخی، سیاسی، اقتصادی، دینی و فلسفی در تشکیل کلاس های چند پایه اثر چشمگیری داشته اند و از این روش تدریس برای برآوردن نیاز آموزش همگانی استفاده شده و می شود.
دلیل اصلی تشکیل کلاس‌های چند پایه به حد نصاب نرسیدن تعداد دانش آموزان دریک پایه تحصیلی است و معمولا این کلاس ها در مناطق روستایی و کم جمعیت حاشیه ای تشکیل می شوند و در موارد ادغام چند مدرسه منحل می شوند.
برخی از متولیان آموزش و پرورش این کلاس‌ها را جزو معضلات نظام آموزشی می‌دانند که باید از میان برداشته شود و این در حالی است که بسیاری از کارشناسان آموزشی این کلاس‌ها را به منزله فرصتی برای تقویت مهارت های اجتماعی چون روحیه تعامل قلمداد می کنند.
استان مازندران نیز به واسطه پراکندگی جمعیت در حاشیه شهرها و روستاها بخصوص مناطق کوهستانی و همچنین کمبود معلم در برخی پایه ها یکی از استان های مستعد برگزاری کلاس های چند پایه است اما این مساله تحت پوشش برنامه ادغام مدارس کم جمعیت مورد انتقاد و جایگزینی با شیوه های جدید قرار می گیرد.
**افزایش تعامل دوسویه با اثرات مثبت در فراگیری دروس
یک کارشناس آموزشی در مورد این شیوه آموزش گفت: دانش آموزان کلاس‌های درس چند پایه نسبت به دانش آموزان کلاس‌های تک پایه از نظر رشد اجتماعی، سازگاری محیطی، بیان عواطف، روحیه همکاری، انگیزه فراگیری، پختگی رفتاری و ... چندپله جلوترند.
کامران سیاح افزود: به دلیل حضور دانش آموزان رده های سنی مختلف با دوره‌های مختلف رشد جسمی و فکری و نیازهای متفاوت به صورت ناخودآگاه روحیه تعامل و مشارکت و همکاری بین این قشر از کودکان تقویت می شود.
وی افزود: از سوی دیگر معلم می‌تواند از وسایل آماده شده برای پایه های تحصیلی مختلف در تمام پایه ها استفاده کرده و به این ترتیب در هزینه صرفه جویی و بر کارآیی تدریس نیز افزوده شود.
سیاح گفت: در این کلاس‌ها می‌توان دانش آموزانی را که در بعضی از دروس عقب ماندگی دارند در پایه پایین‌تر قرار داد تا کمبود درسی آنها جبران شود و به دانش آموزانی هم که پیشرفته هستند اجازه استفاده از درس سطح بالاتر را داد.
وی افزود: دانش آموزان پایه‌های بالاتر نیز در جریان تکرار دروس سال‌های قبل خود قرار گرفته و یادگیری آنها عمیق‌تر می شود و بالعکس، دانش آموزان پایه‌های پائین تر تا حدودی با درس‌های سال‌های بالاتر آشنا می‌شوند و این خود پیش زمینه‌ای برای یادگیری وسیع‌تر آنها می شود.
**لزوم آشنایی معلمان کلاس های چندپایه با اصول مدیریتی
سیاح گفت: نکته مهم در مورد کلاس های چندپایه مدیریت این کلاس هاست که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، معلمان این کلاس ها باید محیطی منظم ایجاد کنند تا دانش آموزان با توجه به حضور چندپایه در کنار هم در شرایط مناسب فراگیری قرار گیرند.
وی افزود: اثربخشی کلاس ها و آموزش دروس، کاستن از فضای استرس که ممکن است برای دانش آموزان پایه های پایین تر رخ دهد و ارائه تمرین‌ها و فعالیت‌هایی که دانش آموزان را به انفعال بکشاند و سبب به هم ریختن نظم کلاس هم نگردد و افزایش فرصت یادگیری از اصولی است که یک معلم چندپایه باید به آنها واقف باشد.
**کلاس های چندپایه تیغ دو لبه
این کارشناس آموزشی گفت: برحسب شرایط این کلاس ها برخی از دانش آموزان چندپایه ای مجبورند ساعاتی از روز را ساکت و بی هدف در گوشه‌ای از کلاس سپری کنند تا معلم بتواند به گروه دیگری از دانش آموزان تدریس نماید و یا از آنها خواسته می‌شود به روخوانی مطالب کتاب یا فعالت دیگری بپردازند؛ مسلما این فضا برخلاف روش معمول آموزش و کلاس های مدارس عادی است.
سیاح گفت: بنابراین حفظ آرامش و نظم دهی به چنین روند و فضایی از عهده معلمان عادی و بدون گذراندن حتی دوره کوتاه مدت آموزشی و مدیریتی برنمی آید و بدون مهارت ایجاد فضایی اثربخش میسر نیست و ممکن است از فواید این شیوه آموزشی کاسته و حتی نتیجه برعکس داده و نه تنها موجب یادگیری نشود بلکه موجب افت تحصیلی دانش آموزان شود.
وی افزود: ابداع و خلق محیطی پویا برای فراگیری دروس خود هنر یک معلم محسوب می شود که این هنر در معلمان کلاس های چندپایه باید قوی تر و پررنگ تر و مبتکرانه تر شکل بگیرد.
**فرصتی برای تمرین نقش معلم
یک کارشناس علوم تربیتی گفت: کلاس های چندپایه برای دانش آموزان بزرگتر فرصت فراهم می‌کند تا با درس دادن به دانش آموزان کوچکتر نقش معلم را بازی کنند و این مساله در فراگیری دروس توسط خود آنها نیز موثر است.
افسانه یوسفی افزود: تداوم این شیوه در طول سال تحصیلی باعث می شود دانش آموزان پذیرش و تحمل دیگران را یاد بیاموزند.
یوسفی گفت: در مجموع مشکلات خاصی همچون کمبود وقت، کمبود تجربه و اطلاعات معلمان مدارس چند پایه در امر تدریس و کلاس داری حرفه‌ای، نامناسب بودن فضای آموزشی و کمبود کلاس درس، عدم هماهنگی بین مدرسه و خانواده و کمبود تجهیزات آموزشی منجر به نارضایتی معلمان اینگونه مدارس می شود.
وی افزود: بویژه در مواردی که معلم به عنوان مدیر، دفتر دار، خدمتگزار، معاون و انجام امور کلی مدرسه هم ایفای نقش می‌کند و در کلاس نیز باید بیش از یک معلم تک پایه مهارت، توانایی و اطلاعات داشته باشد؛ موحبات گلایه این قشر می شود.
** نباید خانواده ها با کلاس های چند پایه سر جنگ داشته باشند
معاون آموزش و پرورش مازندران با بیان اینکه کلاس های چند پایه یکی از ابزارهای نظام آموزشی برای گسترش چتر آموزش است، گفت: نباید خانواده ها با کلاس های چند پایه سر جنگ داشته باشند.
اسفندیار نظری با اشاره به اینکه کلاس های چند پایه عمدتا در مناطق کم دانش آموز تشکیل می شوند، تاکید کرد: خانواده ها باید در این مسیر معلمان را بیشتر یاری نمایند تا به دلیل سختی تدریس چند پایه، تمرکز بیشتری بر امر آموزش داشته باشند.
وی ادامه داد که خانواده ها به دلیل حساسیت آموزش های چند پایه باید نگران و پیگیر شرایط تحصیلی فرزندانشان باشند، اما نباید این دغدغه به مخالفت و کشمکش ختم شود، زیرا در این میان فقط دانش آموز و تحصیل وی آسیب خواهد دید.
معاون آموزش و پرورش مازندران بر تعامل بیشتر خانواده ها با مدارس و معلمان چند پایه تاکید کرد و به خانواده ها اطمینان خاطر داد که تمامی معلمان چندپایه استان مازندران نسبت به این مدل آموزشی آموزش دیده اند و دوره های تخصصی را طی کرده اند.
**فعالیت بیش از یک هزار و 200 کلاس درس چند پایه در مدارس مازندران
نظری اعلام کرد که در سال تحصیلی جاری تعداد یکهزار و 245 کلاس درس چند پایه در 854 مدرسه استان برپا هستند.
او افزود: بیشترین میزان مدارس چند پایه در شهرستان های بابل با 234 کلاس، آمل با 126و نکا با 96 کلاس درس است که از مناطق مرکزی استان نیز هستند.
معاون آموزش و پرورش مازندران همچنین گفت که بیشترین میزان کلاس های چند پایه در استان در مقطع آموزش همزمان کلاس های اول و دوم در پایه ابتدایی است که آموزش های تخصصی در آن وجود ندارد، اما این چند پایگی می تواند از نظر جامعه پذیری و مسئولیت پذیری دانش آموزان را تقویت کند.
7335/1899
انتهای پیام امروزه مــدارس چندپایــه، ضمن اینکه ســهم قابل توجهــی از 'آمــوزش برای همــه' را به خود اختصاص می‌دهند، در پی دسترســی به آمــوزش باکیفیت نیز هستند.
در اسناد یونسکو اشاره می‌شود که آموزش چندپایه، تنها پاسخی برای رفع کمبود معلم در نظام‌های آموزشــی نیست، بلکه راهبردی برای بهبود کیفیت آموزش و پــرورش در جوامع روســتایی محسوب می‌شود.
اگرچه اکثر قریب بــه اتفاق مدارس چندپایه جهان در مناطق روســتایی قــرار دارند، در کشورهای جنوب شرقی آسیا که امروز یکی از مهمترین مراکز تولید و تکنولوژی جهان است، طی دو سه دهه گذشته بر آموزش‌های چندپایه به عنوان یک ضرورت تأکید شده و سیاسـت‌های ملی را نیــز در این امر دخالت داده‌اند.
تدریس در کلاس های چند پایه در کشورهایی مانند ایران نیز پدیده تازه ای نیست، در کشور ما عوامل جمعیت شناختی، جغرافیایی، تاریخی، سیاسی، اقتصادی، دینی و فلسفی در تشکیل کلاس های چند پایه اثر چشمگیری داشته اند و از این روش تدریس برای برآوردن نیاز آموزش همگانی استفاده شده و می شود.
دلیل اصلی تشکیل کلاس‌های چند پایه به حد نصاب نرسیدن تعداد دانش آموزان دریک پایه تحصیلی است و معمولا این کلاس ها در مناطق روستایی و کم جمعیت حاشیه ای تشکیل می شوند و در موارد ادغام چند مدرسه منحل می شوند.
برخی از متولیان آموزش و پرورش این کلاس‌ها را جزو معضلات نظام آموزشی می‌دانند که باید از میان برداشته شود و این در حالی است که بسیاری از کارشناسان آموزشی این کلاس‌ها را به منزله فرصتی برای تقویت مهارت های اجتماعی چون روحیه تعامل قلمداد می کنند.
استان مازندران نیز به واسطه پراکندگی جمعیت در حاشیه شهرها و روستاها بخصوص مناطق کوهستانی و همچنین کمبود معلم در برخی پایه ها یکی از استان های مستعد برگزاری کلاس های چند پایه است اما این مساله تحت پوشش برنامه ادغام مدارس کم جمعیت مورد انتقاد و جایگزینی با شیوه های جدید قرار می گیرد.
**افزایش تعامل دوسویه با اثرات مثبت در فراگیری دروس
یک کارشناس آموزشی در مورد این شیوه آموزش گفت: دانش آموزان کلاس‌های درس چند پایه نسبت به دانش آموزان کلاس‌های تک پایه از نظر رشد اجتماعی، سازگاری محیطی، بیان عواطف، روحیه همکاری، انگیزه فراگیری، پختگی رفتاری و ... چندپله جلوترند.
کامران سیاح افزود: به دلیل حضور دانش آموزان رده های سنی مختلف با دوره‌های مختلف رشد جسمی و فکری و نیازهای متفاوت به صورت ناخودآگاه روحیه تعامل و مشارکت و همکاری بین این قشر از کودکان تقویت می شود.
وی افزود: از سوی دیگر معلم می‌تواند از وسایل آماده شده برای پایه های تحصیلی مختلف در تمام پایه ها استفاده کرده و به این ترتیب در هزینه صرفه جویی و بر کارآیی تدریس نیز افزوده شود.
سیاح گفت: در این کلاس‌ها می‌توان دانش آموزانی را که در بعضی از دروس عقب ماندگی دارند در پایه پایین‌تر قرار داد تا کمبود درسی آنها جبران شود و به دانش آموزانی هم که پیشرفته هستند اجازه استفاده از درس سطح بالاتر را داد.
وی افزود: دانش آموزان پایه‌های بالاتر نیز در جریان تکرار دروس سال‌های قبل خود قرار گرفته و یادگیری آنها عمیق‌تر می شود و بالعکس، دانش آموزان پایه‌های پائین تر تا حدودی با درس‌های سال‌های بالاتر آشنا می‌شوند و این خود پیش زمینه‌ای برای یادگیری وسیع‌تر آنها می شود.
**لزوم آشنایی معلمان کلاس های چندپایه با اصول مدیریتی
سیاح گفت: نکته مهم در مورد کلاس های چندپایه مدیریت این کلاس هاست که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، معلمان این کلاس ها باید محیطی منظم ایجاد کنند تا دانش آموزان با توجه به حضور چندپایه در کنار هم در شرایط مناسب فراگیری قرار گیرند.
وی افزود: اثربخشی کلاس ها و آموزش دروس، کاستن از فضای استرس که ممکن است برای دانش آموزان پایه های پایین تر رخ دهد و ارائه تمرین‌ها و فعالیت‌هایی که دانش آموزان را به انفعال بکشاند و سبب به هم ریختن نظم کلاس هم نگردد و افزایش فرصت یادگیری از اصولی است که یک معلم چندپایه باید به آنها واقف باشد.
**کلاس های چندپایه تیغ دو لبه
این کارشناس آموزشی گفت: برحسب شرایط این کلاس ها برخی از دانش آموزان چندپایه ای مجبورند ساعاتی از روز را ساکت و بی هدف در گوشه‌ای از کلاس سپری کنند تا معلم بتواند به گروه دیگری از دانش آموزان تدریس نماید و یا از آنها خواسته می‌شود به روخوانی مطالب کتاب یا فعالت دیگری بپردازند؛ مسلما این فضا برخلاف روش معمول آموزش و کلاس های مدارس عادی است.
سیاح گفت: بنابراین حفظ آرامش و نظم دهی به چنین روند و فضایی از عهده معلمان عادی و بدون گذراندن حتی دوره کوتاه مدت آموزشی و مدیریتی برنمی آید و بدون مهارت ایجاد فضایی اثربخش میسر نیست و ممکن است از فواید این شیوه آموزشی کاسته و حتی نتیجه برعکس داده و نه تنها موجب یادگیری نشود بلکه موجب افت تحصیلی دانش آموزان شود.
وی افزود: ابداع و خلق محیطی پویا برای فراگیری دروس خود هنر یک معلم محسوب می شود که این هنر در معلمان کلاس های چندپایه باید قوی تر و پررنگ تر و مبتکرانه تر شکل بگیرد.
**فرصتی برای تمرین نقش معلم
یک کارشناس علوم تربیتی گفت: کلاس های چندپایه برای دانش آموزان بزرگتر فرصت فراهم می‌کند تا با درس دادن به دانش آموزان کوچکتر نقش معلم را بازی کنند و این مساله در فراگیری دروس توسط خود آنها نیز موثر است.
افسانه یوسفی افزود: تداوم این شیوه در طول سال تحصیلی باعث می شود دانش آموزان پذیرش و تحمل دیگران را یاد بیاموزند.
یوسفی گفت: در مجموع مشکلات خاصی همچون کمبود وقت، کمبود تجربه و اطلاعات معلمان مدارس چند پایه در امر تدریس و کلاس داری حرفه‌ای، نامناسب بودن فضای آموزشی و کمبود کلاس درس، عدم هماهنگی بین مدرسه و خانواده و کمبود تجهیزات آموزشی منجر به نارضایتی معلمان اینگونه مدارس می شود.
وی افزود: بویژه در مواردی که معلم به عنوان مدیر، دفتر دار، خدمتگزار، معاون و انجام امور کلی مدرسه هم ایفای نقش می‌کند و در کلاس نیز باید بیش از یک معلم تک پایه مهارت، توانایی و اطلاعات داشته باشد؛ موحبات گلایه این قشر می شود.
** نباید خانواده ها با کلاس های چند پایه سر جنگ داشته باشند
معاون آموزش و پرورش مازندران با بیان اینکه کلاس های چند پایه یکی از ابزارهای نظام آموزشی برای گسترش چتر آموزش است، گفت: نباید خانواده ها با کلاس های چند پایه سر جنگ داشته باشند.
اسفندیار نظری با اشاره به اینکه کلاس های چند پایه عمدتا در مناطق کم دانش آموز تشکیل می شوند، تاکید کرد: خانواده ها باید در این مسیر معلمان را بیشتر یاری نمایند تا به دلیل سختی تدریس چند پایه، تمرکز بیشتری بر امر آموزش داشته باشند.
وی ادامه داد که خانواده ها به دلیل حساسیت آموزش های چند پایه باید نگران و پیگیر شرایط تحصیلی فرزندانشان باشند، اما نباید این دغدغه به مخالفت و کشمکش ختم شود، زیرا در این میان فقط دانش آموز و تحصیل وی آسیب خواهد دید.
معاون آموزش و پرورش مازندران بر تعامل بیشتر خانواده ها با مدارس و معلمان چند پایه تاکید کرد و به خانواده ها اطمینان خاطر داد که تمامی معلمان چندپایه استان مازندران نسبت به این مدل آموزشی آموزش دیده اند و دوره های تخصصی را طی کرده اند.
**فعالیت بیش از یک هزار و 200 کلاس درس چند پایه در مدارس مازندران
نظری اعلام کرد که در سال تحصیلی جاری تعداد یکهزار و 245 کلاس درس چند پایه در 854 مدرسه استان برپا هستند.
او افزود: بیشترین میزان مدارس چند پایه در شهرستان های بابل با 234 کلاس، آمل با 126و نکا با 96 کلاس درس است که از مناطق مرکزی استان نیز هستند.
معاون آموزش و پرورش مازندران همچنین گفت که بیشترین میزان کلاس های چند پایه در استان در مقطع آموزش همزمان کلاس های اول و دوم در پایه ابتدایی است که آموزش های تخصصی در آن وجود ندارد، اما این چند پایگی می تواند از نظر جامعه پذیری و مسئولیت پذیری دانش آموزان را تقویت کند.
7335/1899
کپی شد
