هوای ناپاک وخطر سرطان ریه هوای لرستان خطرناک می‌شود

نرگس سپه وند- گرد و غبار یا ریزگرد توده‌ای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و ... است که در جو پخش شده و دید افقی را میان ۱ و ۲ کیلومتر محدود می‌کند و برای بیماران تنفسی بسیار زیان‌آور است.
در ایران سرچشمه اصلی ریزگرد باد شُمال است. جریان‌های خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابان‌زدایی در عراق باعث خشک‌شدن بسیاری از باتلاق‌های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده‌است. در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان به‌صورت مشترک هزینه‌های مالچ‌پاشی این زمین‌ها را تأمین می‌کردند و تمام زمین‌ها در فصل خاصی از سال مالچ‌پاشی می‌شدند. مالچ نوعی فراوردهی چسبندهی نفتی است که برای تثبیت شن‌های روان در بیابان‌ها استفاده می‌شود. توقف چند ساله عملیات مالچ پاشی باعث شده با کمترین وزش باد که متأسفانه جهت آن همیشه از سمت عراق به ایران است غبار بزرگی بلند شود که امروزه حتی تا نواحی مرکزی ایران و از جمله استانهای خوزستان و لرستان و.. هم می رسد.
تغذیه مناسب در گرد وغبار
در شرایط نا مناسب هوا و خصوصا هوای با ریزگرد ها،علاوه بر استفاده از ماسک یا وسایل کمکی در تصفویه هوا، رعایت نکات تغذیه ای نیز بسیار حایز اهمیت است.استفاده از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان، میوه ها و سبزیجات با برگ های سبز می توانند اثرات نامطلوب ناشی از گرد و غبار را کاهش دهند. بهتر است استفاده از فست فودها، غذاهای حاوی مواد افزودنی و آلرژی زا، محدود شود ضمن اینکه مصرف لبنیات به خصوص شیر و غذاهای دریایی و متد غذایی حاوی امگا6 توصیه می شود.
هوای لرستان خطرناک می شود
با توجه به ورود موجی از ریزگردها که از کشور عراق وارد استان شده در حال حاضر وضعیت کیفی هوای استان لرستان بسیار ناسالم اعلام‌ شده است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان با بیان اینکه در حال حاضر بر اساس شاخص استاندارد آلودگی(AQI) وضعیت کیفی اغلب شهرستان‌های استان ناسالم اعلام‌شده است عنوان کرد: میزان آلودگی در شهرستان خرم‌آباد 5.5 برابر حد مجاز و خطرناک اعلام‌ شده است.
مهرداد فتحی بیرانوند بیان کرد: آلودگی هوا در شهرستان پلدختر 6 برابر حد مجاز و خطرناک است و آلودگی در شهرستان دورود و بروجرد نیز 4 برابر حد مجاز و بسیار ناسالم اعلام‌ شده است.
وی تاکید کرد: میزان آلودگی هوای استان لرستان نسبت به‌روز گذشته افزایش‌ یافته به‌طوری‌که وضعیت آلودگی در شهرستان‌های خرم‌آباد و پلدختر خطرناک است.
رای پزشکان
دکتر شهرام عزیزی خوش سیرت در این راستا گفت:هرچند ذرات جامد به صورت معلق در جو زمین همواره وجود دارند اما تراکم این ذرات مانند هر متغیر دیگری اگر از محدوده ای فراتر رود خسارت زا و خطرناک خواهد بود.
وی تشریح کرد: ذرات گرد و غبار از نظر اندازه کاملا متفاوت هستند و از درشت (غیرقابل تنفس) تا ریز (قابل تنفس) طبقه بندی می شوند.
ذرات درشت گرد و غبار حداکثر می توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه پیدا کنند اما ذرات ریز می توانند به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ کنند.
ذرات ریزتر دارای اثرات بالقوه مهمی بر سلامت انسان هستند. بیشتر ذراتی که در پدیده گردوغبار حضور دارند از نوع درشت یا غیرقابل تنفس هستند و تهدید جدی برای سلامت مردم ایجاد نمی کند، هر چند ممکن است در افرادی که سابقه بیماری های تنفسی دارند مشکلاتی پدید آورد.
دکتر عزیزی ابراز داشت: آثار کوتاه مدت آلودگی هوا بیشتر شامل حساسیت چشم ها، بینی و حلق، عفونت های دستگاه تنفسی، سردرد، تهوع و واکنش آلرژیک است.
اما این پدیده در درازمدت نیز می تواند بیماری مزمن تنفسی، سرطان ریه، بیماری قلبی و حتی آسیب به سایر ارگان های بدن را ایجاد کند.
وی تاکید کرد: سرفه، افزایش حساسیت در برابر عفونت های تنفسی، تأثیرات سوء بر قفسه صدری، افت کارایی سیستم ایمنی بدن، تشدید عوارض در بیماری های قلبی، کاهش کارایی تنفس و تنگی نفس، تنفس سریع با عمق تنفس کم و وخامت بیماری های مزمن ریوی مثل برونشیت از عوارض تنفس در گردوغبار است.
دکتر عزیزی در ادامه به بیان توصیه هایی پرداخت؛
اقدامات احتیاطی
از طریق گردوخاک ها ممکن است انواع بیماری های باکتریایی و ویروسی ایجاد یا منتقل شود، اما راه هایی وجود دارد که به شما کمک می کند تا خود را از اثرات سوء گردوغبار حفظ کنید و اثرات نامطلوب این پدیده را بر سلامت خود به حداقل برسانید؛ از جمله این که از فعالیت درخارج از منزل اجتناب کنید، اگر حتما بایستی در هوای آزاد فعالیت کنید زمان آن را به حداقل ممکن کاهش دهید، در خانه بمانید و درها و پنجره ها را بسته نگاه دارید و درصورت امکان در اماکن دارای سیستم تهویه مطبوع بمانید.
وی متداول ترین عوارض پدیده گردوغبار را تحریک چشم ها و راه های فوقانی هوایی عنوان کرد و گفت: معمولا در این موقع نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان و بیماران قلبی و تنفسی ممکن است آسیب بیشتری ببینند، پس لازم است خطرات این گردوخاک ها را جدی بگیریم.
به گفته دکتر عزیزی افزایش مصرف مایعات (با توجه به ۳ برابر شدن غلظت تعدادی از فلزات سنگین مانند سرب و افزایش غلظت فلزات سمی مثل جیوه و آرسنیک در زمان پدیده گردوغبار) دفع سموم از طریق ادرار را افزایش می دهد.
همچنین گردوغبارهای محلی و ریزگردها به مخاط دستگاه تنفسی، حلق و حنجره آسیب جدی وارد می کنند، به طوری که حتی فعالیت دستگاه تنفسی افراد سالم نیز در مواجهه با این گردوغبارها دچار اختلال می شود، بنابراین در شرایطی که نیاز به حضور طولانی مدت در فضاهای آزاد وجود داشت، استفاده از ماسک های تنفسی برای افراد در معرض خطر یا استفاده از دستمال خیس می تواند از ورود ریزگردها به مخاط دهانی و سیستم تنفسی جلوگیری کند.
ماسک ها
فیلتراسیون یکی از راه های کنترل ورود ذرات معلق هوا به بدن است. هرچند از ماسک های موجود در بازار، ذرات با قطر کمتر از ۱۰ میکرون رد می شود اما استفاده از این ماسک ها برای جلوگیری از حساسیت بینی و دهان در هوای آلوده توصیه می شود.
دکتر عزیزی در این باره تاکید کرد: باید توجه داشت که حداکثر مدت زمان به کارگیری ماسک های رایج بین ۵/۱ تا ۲ ساعت است و پس از گذشت مدت زمان مذکور، تعویض ماسک ضرورت دارد.
ماسک های کاغذی معمولی و دستمال نمی توانند جلوی ورود ذرات ریزگرد و غبار به سیستم تنفسی ما را بگیرند، بنابراین استفاده از آنها توصیه نمی شود و ماسک های ویژه ای که برای این منظور طراحی شده است و با عنوان P۱ و P۲ عرضه می شود برای این شرایط تا حدی مناسب است.