به گزارش ایرنا بنا به تعریف یونسکو فرونشست عبارت از فروریزش و یا نشست سطح زمین است که به دلایل مختلفی در مقیاس بزرگ روی می دهد.
به طور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین که می تواند با بردار اندک افقی همراه باشد، گفته می شود.
با توجه به خشکسالی های اخیر و کاهش بارش برف و باران در لرستان به ویژه کوهدشت و برداشت بیش از حد از چاه ها و سفره های زیرزمینی، شهرستان کوهدشت را در معرض پدیده فرونشست قرار داده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در راستای رسالت حرفه ای اطلاع رسانی خود و به منظور بررسی این پدیده و آگاهی بخشی در این خصوص میزگردی با حضور مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان و رئیس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان ترتیب داده که در پی خواهد آمد.
آنچه در این میزگرد برای جلوگیری از پدیده فرونشست دشت کوهدشت مورد تاکید و توجه مدیران و کارشناسان واقع شد، لزوم احداث سد معشوره، تخصیص اعتبارات لازم، اجرای طرح احیا و تعادل بخشی، استفاده از روش های نوین آبیاری و کاهش برداشت محصولات بودند.
همچنین حذف کشت محصولات آبدوست در منطقه و تعدیل 40 درصدی از منابع آبی توسط کشاورزان می تواند امید را در مردم منطقه برای احیای دشت کوهدشت زنده نگه دارد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان در این میزگرد گفت: معاون دبیرکل سازمان ملل در نمایشگاه بین المللی محیط زیست بر اجماع جهانی بر چالش های زیست محیطی تاکید و به برگزاری کوپ 21 فرانسه با حضور120 کشور جهان اشاره کرد.
مهرداد فتحی بیرانوند افزود: در سطح کشور موضوعات محیط زیست از جمله پدیده ریزگردها و فرونشست زمین از چالش ها و ابر چالش های کشور و مورد تاکید رهبری و رئیس جمهوری هستند.
وی بیان کرد: اگر این موضوعات در گذشته به خوبی ساخته و پرداخته می شد اکنون با این ابرچالش ها مواجه نبودیم.
** مردم هزینه های سنگینی به دلیل بی توجهی گذشتگان به محیط زیست می پردازند
به گفته وی مردم هزینه های سنگینی به دلیل بی توجهی گذشتگان به مباحث زیست محیطی می پردازند اما اکنون محیط زیست از اولویت های دنیا و کشور است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان دولت تدبیر و امید را دولتی محیط زیستی و حامی محیط زیست دانست و گفت: موضوع محیط زیست در اولویت نخست برنامه ششم توسعه است.
وی افزود: در راستای نهادینه شدن فرهنگ زیست محیطی و رفع چالش های موجود کسانی که دارای رسالت زیست محیطی هستند، باید تلاش چشمگیری داشته باشند.
** فرونشست اراضی کوهدشت یک معضل زیست محیطی
فتحی بیرانوند فرونشست زمین های کوهدشت را یک معضل زیست محیطی دانست و اظهار کرد: ریشه این چالش به دلیل بی توجهی های گذشتگان است.
وی افزود: کوهدشت که زمانی به عنوان انبار غله لرستان و یکی از قطب های کشاورزی غرب کشور محسوب می شد امروز با معضلات بسیار زیاد خشکسالی، فرونشست زمین و خروج مواد هیدروکربنی از خاک و نفت سیاه مواجه است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با توجه به خشک بودن دشت کودهشت در صورت تداوم بی توجهی ها به یکی از مناطق چالش خیز و کانون گردو غبار تبدیل می شود.
وی ادامه داد: در صورت تبدیل منطقه کوهدشت به کانون ریزگرد به دلیل بادهای غربی به شرقی امکان فراهم شدن چالش گرد و غبار در استان لرستان فراهم می شود.
فتحی بیرانوند اظهار کرد: خشکسالی های پی در پی و حفر چاه های غیرمجاز در سال های گذشته، برداشت های بی رویه از آب های زیر زمینی و تغییر الگوی کشت در این منطقه باعث این پدیده شده است.
وی بیان کرد: منابع آب ها محدود است و درصورت نبود مدیریت مشکلات عمده ای به وجود خواهد آمد.
به گفته وی با توجه به نبود آبخیزداری و آب خوان داری در منطقه و استفاده بی رویه از منابع آب های زیرزمینی، گاز و منابع نفتی از برخی نقاط دشت کوهدشت خارج می شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان افزود: خروج مواد هیدروکربنیک، آتش سوزی، آلودگی مواد کشاورزی و آب های سطحی، نابودی زمین های کشاورزی به دلیل مواد نفتی و گازی از دیگر تبعات فرونشست زمین در کوهدشت خواهد بود.
** لزوم مدیریت پدیده فرونشست کوهدشت
وی گفت: فرونشست کوهدشت دراثر کم توجهی های سال های گذشته رخ داده است و اکنون باید مدیریت شود.
فتحی بیرانوند افزود: راهکارهای مختلفی برای مدیریت این چالش ارائه شده است که مدیریت منابع آب به عنوان نخستین و مهم ترین موضوع باید در دستور کار قرار گیرد.
وی دشت کوهدشت را یکی از دشت های ممنوعه سطح کشور دانست و اظهار کرد: باید چاه های غیرمجاز در این منطقه تعطیل و چاه های مجاز تحت پوشش مدیریت مصرف قرار گیرند.
به گفته فتحی بیرانوند باید از منابع آب برای کشت های غیرضروری و غیرممکن در این منطقه به صورت جدی جلوگیری شود.
وی ادامه داد: تاقدیس های نفتی شناسایی شده ومستعد باید به شرکت های خصوصی واگذار شوند که با تخلیه این گازها و چاه ها فشار کمتری به مناطق ایجاد می شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با این اقدام کف شکنی های کمتری در راستای نفوذ نفت و گاز به خاک کمتر خواهد بود.
وی تاکید کرد: به منظور رفع مشکل فرونشست کوهدشت باید تاقدیس های شناسایی شده تعیین تکلیف شوند.
به گفته وی در صورت رسیدگی نکردن به مشکلات منطقه کوهدشت، این منطقه به طور حتم به یکی از کانون های ریزگرد تبدیل و ساختارهای زمین شناسی دچار شکستگی می شوند.
فتحی بیرانوند افزود: در صورت انفجار، آتش سوزی و آلودگی آب و خاک حاصل از پدیده فرونشست، این منطقه به یک تهدید زیست محیطی تبدیل می شود.
** احداث سد معشوره راهکاری موثر برای مقابله با پدیده فرونشست زمین در کوهدشت
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز در این میزگرد گفت: در صورت برطرف کردن مشکلات بین مردم کوهدشت و پلدختر و احداث سد معشوره مشکل دشت کوهدشت برطرف می شود.
حسین پیرحیاتی با بیان اینکه ایجاد مخازن ذخیره آب مانند دیگر استان ها برای تخصیص به استان لرستان پیشنهاد می شود، افزود: مشکلاتی که از بهره برداری از آب در سراسر کشور وجود دارد یک مطالبات کشوری بوده و لرستان نیز متاثر از این موضوع است.
وی اظهار کرد: خشکسالی در دهه گذشته در کشور به ویژه در لرستان و بحث بهره برداری از آب موضوع پراهمیت در فرونشست شهرستان کوهدشت است.
وی افزود: استان لرستان در دهه 70 یکی از استان های پرآب کشور بود و هنگام بارندگی ها برای هدایت روان آب ها ستاد مدیریت بحران تشکیل می شد و کشاورزان با مجوز یا بدون مجوز با آن منابع آبی مشغول به کشاورزی بودند.
پیرحیاتی گفت: در 190 هزار هکتار زمین آبی لرستان به طور متوسط سالانه 2 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف آب داشتیم که در فصل استفاده آب کافی در اختیار بود.
وی افزود: از سال 93 وضعیت دشت حاد شد، رودخانه کشکان که یکی از چهار شاخه اصلی رودخانه کرخه است در استان لرستان در چندین نوبت خشک و در دشت سیلاخور این وضعیت تکرار شد.
وی مشکل کم آبی در مناطق جنوبی لرستان را حادتر خواند و اظهار کرد: شهرستان های کوهدشت و رومشکان بیشترین آسیب را در این زمینه حس می کنند و در مناطق شمالی استان کمتر شاهد آن هستیم.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان مشکلات پیش آمده در دشت کوهشت را حاصل مدیریت های قبل و خشکسالی سال های اخیر دانست و افزود: مدیریت این شرایط اکنون در دستور کار دولت تدبیر و امید قرار گرفته است.
وی با تاکید بر لزوم آموزش و آگاهی بخشی به مردم گفت: طبق اعلامیه وزارت نیرو اولویت بیشتر روی منابع آب زیرزمینی است.
پیرحیاتی با بیان اینکه حق آبه پایین دست باید مدیریت شود، افزود: منابع آب زیرزمینی مربوط به نسل های آینده است و باید از آنها بهره برداری اصولی شود.
وی اظهار کرد: در 10 سال گذشته به علت بارندگی های محدود 2 سال یکبار خشکسالی شده است.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان افزود: بین 12 تا 20 درصد از غله استان لرستان در کوهدشت تولید می شود و پارسال 90 هزار تن گندم از این دشت برداشت شد.
** ممنوعیت برداشت آب از سفره های زیرزمینی دشت کوهدشت
پیرحیاتی گفت: کاهش شدید بارندگی و پایین رفتن سطح سفره های آب زیرزمینی در دشت کوهدشت باعث ممنوعیت برداشت آب از این دشت شده است.
وی افزود: منابع آب و مدیریت آن وظیفه تمام دستگاه ها است و باید به صورت همه جانبه دنبال شود.
وی با بیان اینکه مجوزهای داده شده به اندازه کافی برای برداشت و بهره برداری از آب منطقه مناسب نیست، اظهار کرد: درصد تعدیل آب در شهرستان کوهدشت 40 درصد است یعنی کشاورزان باید از 100 لیتر آب قابل برداشت 60 لیتر برداشت کنند.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان افزود: حذف مجوزها چاره گشا نیست چراکه باید برنامه جایگزین برای این کار داشته باشیم.
وی گفت: کشت نشایی به دلیل مصرف سه بار کمتر آب، کاهش کشت چغندر و ذرت به دلیل مصرف بالای آب، فرهنگ سازی و افزایش آگاهی مردم، استفاده از مزارع الگویی و ترویجی در دستور کار جهاد کشاورزی است.
پیرحیاتی با تاکید بر لزوم حذف برخی کشت های آبدوست در دشت کوهدشت اظهار کرد: باید درخصوص روش فعلی آبیاری تجدید نظر و برای توسعه اراضی کشاورزی از شیوه های نوین آبیاری استفاده شود.
وی افزود: جهاد کشاورزی برای تغییر روش آبیاری سنتی به آبیاری نوین به کشاورزان 85 درصد اعتبار بلاعوض پرداخت می کند.
** لزوم کاهش سقف برداشت منابع آبی در دشت کوهدشت برای حل بحران آب منطقه
رییس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان نیز در این میزگرد گفت: مردم در هر دشتی به صورت طبیعی از حق آبه های قدیمی موجود استفاده می کردند اما این برداشت ها با طبیعت در تعامل بود یعنی تا مقداری که آب در اختیار مردم بود از آن استفاده می کردند و این اکوسیستم خیلی هماهنگ کار می کرد.
بهروز ابراهیمی ادامه داد: با نصب پمپ ها و برداشت مصنوعی از آب شدت بهره برداری از منابع زیرزمینی افزایش یافت و همزمان سطح زیر کشت نیز رو به فزونی رفت.
وی افزود: با این شرایط قرار شد بیلانی برای هر دشت مشخص شود که آن دشت چقدر در سال ظرفیت دارد.
رئیس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان اظهار کرد: تهیه این بیلان به رغم ظاهر ساده به راحتی ممکن نبود و نیاز به اطلاعات کامل تری در این زمینه احساس می شد.
وی افزود: مطالعات ژئوفیزیک انجام نشده بود، پیزومترها به تازگی صفر شده بودند و شرایط و فرآیند لازم را نداشتند؛ با این وجود دشت کوهدشت از وضعیت مناسبی برخوردار بود چون که اطلاعات آماری کافی در اختیار نبود.
ابراهیمی گفت: پس از جنگ تحمیلی هدف بهره براری از آب به منظور استفاده از منابع در اولویت قرار گرفت که در پی آن مجوزهای بسیار زیادی براساس بهره برداری ها صادر شد.
وی افزود: این مجوزها همان مجوزهای قانونی خارج از توان تجدید آبخوان بودند و دشت قادر به جوابگویی نبود لذا به آرامی شاهد افت آب بودیم.
رئیس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان اظهار کرد: نموداری در سال 1385 تهیه شد که در آن متاسفانه بارندگی افزایش داشت اما بازهم کاهش آب سطحی را شاهد بودیم چراکه برداشت ها بیش از حد توان آب خوان ها بودند.
وی افزود: دشت کوهدشت را مورد مطالعه قرار دادیم و متوجه شدیم پارامترهای بیلان نادرست بوده اند چراکه مردم با این آمار مجوزهای لازم را برای برداشت از آب های زیرزمینی در دست داشتند و هیچ ابزار قانونی برای کاهش این مقدار وجود نداشت.
ابراهیمی گفت: با این شرایط سقف برداشت را پیشنهاد دادیم و حق برداشت از آب را تنها به 30 لیتر کاهش دادیم.
** دشت کوهدشت، منطقه ممنوعه اعلام شد
وی اظهار کرد: با توجه به کاهش بازدهی چاه ها و احتمال فرونشست دشت کوهدشت، این منطقه را با هدف مدیریت اتفاقات ناگوار آینده منطقه ممنوعه اعلام کردیم.
ابراهیمی افزود: به رغم اینکه ستون آب در سفره های زیرزمینی کوهدشت وجود داشت اما هیچ گونه آبدهی از آنها صورت نمی گرفت.
وی گفت: پارسال 800 میلیمتر بارندگی در دشت کوهدشت داشتیم ولی متاسفانه این دشت به پخش سیلاب تبدیل شد و در عمل مکانی برای کانالیزه شدن و ذخیره آب نبود.
وی ادامه داد: در هر حال سال گذشته سطح آب بالا آمد که نشان می دهد آبخوان زنده است و می توان با توجه و برنامه ریزی بیشتر و دقیق تر این دشت را احیا کرد.
وی بیان کرد: نخستین عامل فرونشست برداشت های بیش از حد مجاز آبخوان است، مطالعاتی در این زمینه صورت گرفت که متوجه شدیم ظرفیت فرونشست دشت خیلی بالا نیست.
ابراهیمی با بیان اینکه پرونده فرونشست به سازمان زمین شناسی واگذار شده است، افزود: برای جلوگیری از توقف این پرونده همه اطلاعات و آمار در اختیار زمین شناسی واگذار شده است.
وی نصب کنتورهای هوشمند را از اولویت های کاری وزارت نیرو دانست و گفت: طرح احیا و تعامل بخشی از مرکز در برنامه ششم توسعه در اولویت اصلی آب در کشور است و مطالعه وضعیت آبخوان ها و نصب کنتورهای هوشمند می تواند در این زمینه موثر باشد.
وی ادامه داد: احیا و تعادل بخشی آب دشت کوهدشت مشکل اصلی گلوگاه این منطقه است ولی اعتبار لازم برای این طرح در نظر گرفته نشده است و این درحالی است که در گلوگاه اصلی به شدت دچار کمبود اعتبار هستیم.
** مجوز برداشت آب در دشت کوهدشت صادر نمی شود
وی اظهار کرد: در این منطقه به علت ممنوعه اعلام شدن هیچ گونه مجوزی صادر نخواهد شد و سازمان زمین شناسی باید اعلام کند که آیا در این دشت فرونشستی اتفاق افتاده که وارد شرایط فوق بحرانی منطقه شویم.
ابراهیمی افزود: با نصب کنتورهای هوشمند سقف برداشت منابع آبی در دشت کوهدشت باید محدود شود و برداشت محصولات تا میزانی مشخص کاهش یابد.
وی گفت: امیدواریم دشت کوهدشت با همکاری همه جانبه مسئولان به ویژه سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه ای لرستان برطرف شود.
3210/7274/3022
خبرنگاران: محمد یاراحمدی - مریم نریمانی ** انتشاردهنده: احسان کردی
انتهای پیام به طور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین که می تواند با بردار اندک افقی همراه باشد، گفته می شود.
با توجه به خشکسالی های اخیر و کاهش بارش برف و باران در لرستان به ویژه کوهدشت و برداشت بیش از حد از چاه ها و سفره های زیرزمینی، شهرستان کوهدشت را در معرض پدیده فرونشست قرار داده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در راستای رسالت حرفه ای اطلاع رسانی خود و به منظور بررسی این پدیده و آگاهی بخشی در این خصوص میزگردی با حضور مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان و رئیس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان ترتیب داده که در پی خواهد آمد.
آنچه در این میزگرد برای جلوگیری از پدیده فرونشست دشت کوهدشت مورد تاکید و توجه مدیران و کارشناسان واقع شد، لزوم احداث سد معشوره، تخصیص اعتبارات لازم، اجرای طرح احیا و تعادل بخشی، استفاده از روش های نوین آبیاری و کاهش برداشت محصولات بودند.
همچنین حذف کشت محصولات آبدوست در منطقه و تعدیل 40 درصدی از منابع آبی توسط کشاورزان می تواند امید را در مردم منطقه برای احیای دشت کوهدشت زنده نگه دارد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان در این میزگرد گفت: معاون دبیرکل سازمان ملل در نمایشگاه بین المللی محیط زیست بر اجماع جهانی بر چالش های زیست محیطی تاکید و به برگزاری کوپ 21 فرانسه با حضور120 کشور جهان اشاره کرد.
مهرداد فتحی بیرانوند افزود: در سطح کشور موضوعات محیط زیست از جمله پدیده ریزگردها و فرونشست زمین از چالش ها و ابر چالش های کشور و مورد تاکید رهبری و رئیس جمهوری هستند.
وی بیان کرد: اگر این موضوعات در گذشته به خوبی ساخته و پرداخته می شد اکنون با این ابرچالش ها مواجه نبودیم.
** مردم هزینه های سنگینی به دلیل بی توجهی گذشتگان به محیط زیست می پردازند
به گفته وی مردم هزینه های سنگینی به دلیل بی توجهی گذشتگان به مباحث زیست محیطی می پردازند اما اکنون محیط زیست از اولویت های دنیا و کشور است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان دولت تدبیر و امید را دولتی محیط زیستی و حامی محیط زیست دانست و گفت: موضوع محیط زیست در اولویت نخست برنامه ششم توسعه است.
وی افزود: در راستای نهادینه شدن فرهنگ زیست محیطی و رفع چالش های موجود کسانی که دارای رسالت زیست محیطی هستند، باید تلاش چشمگیری داشته باشند.
** فرونشست اراضی کوهدشت یک معضل زیست محیطی
فتحی بیرانوند فرونشست زمین های کوهدشت را یک معضل زیست محیطی دانست و اظهار کرد: ریشه این چالش به دلیل بی توجهی های گذشتگان است.
وی افزود: کوهدشت که زمانی به عنوان انبار غله لرستان و یکی از قطب های کشاورزی غرب کشور محسوب می شد امروز با معضلات بسیار زیاد خشکسالی، فرونشست زمین و خروج مواد هیدروکربنی از خاک و نفت سیاه مواجه است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با توجه به خشک بودن دشت کودهشت در صورت تداوم بی توجهی ها به یکی از مناطق چالش خیز و کانون گردو غبار تبدیل می شود.
وی ادامه داد: در صورت تبدیل منطقه کوهدشت به کانون ریزگرد به دلیل بادهای غربی به شرقی امکان فراهم شدن چالش گرد و غبار در استان لرستان فراهم می شود.
فتحی بیرانوند اظهار کرد: خشکسالی های پی در پی و حفر چاه های غیرمجاز در سال های گذشته، برداشت های بی رویه از آب های زیر زمینی و تغییر الگوی کشت در این منطقه باعث این پدیده شده است.
وی بیان کرد: منابع آب ها محدود است و درصورت نبود مدیریت مشکلات عمده ای به وجود خواهد آمد.
به گفته وی با توجه به نبود آبخیزداری و آب خوان داری در منطقه و استفاده بی رویه از منابع آب های زیرزمینی، گاز و منابع نفتی از برخی نقاط دشت کوهدشت خارج می شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان افزود: خروج مواد هیدروکربنیک، آتش سوزی، آلودگی مواد کشاورزی و آب های سطحی، نابودی زمین های کشاورزی به دلیل مواد نفتی و گازی از دیگر تبعات فرونشست زمین در کوهدشت خواهد بود.
** لزوم مدیریت پدیده فرونشست کوهدشت
وی گفت: فرونشست کوهدشت دراثر کم توجهی های سال های گذشته رخ داده است و اکنون باید مدیریت شود.
فتحی بیرانوند افزود: راهکارهای مختلفی برای مدیریت این چالش ارائه شده است که مدیریت منابع آب به عنوان نخستین و مهم ترین موضوع باید در دستور کار قرار گیرد.
وی دشت کوهدشت را یکی از دشت های ممنوعه سطح کشور دانست و اظهار کرد: باید چاه های غیرمجاز در این منطقه تعطیل و چاه های مجاز تحت پوشش مدیریت مصرف قرار گیرند.
به گفته فتحی بیرانوند باید از منابع آب برای کشت های غیرضروری و غیرممکن در این منطقه به صورت جدی جلوگیری شود.
وی ادامه داد: تاقدیس های نفتی شناسایی شده ومستعد باید به شرکت های خصوصی واگذار شوند که با تخلیه این گازها و چاه ها فشار کمتری به مناطق ایجاد می شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با این اقدام کف شکنی های کمتری در راستای نفوذ نفت و گاز به خاک کمتر خواهد بود.
وی تاکید کرد: به منظور رفع مشکل فرونشست کوهدشت باید تاقدیس های شناسایی شده تعیین تکلیف شوند.
به گفته وی در صورت رسیدگی نکردن به مشکلات منطقه کوهدشت، این منطقه به طور حتم به یکی از کانون های ریزگرد تبدیل و ساختارهای زمین شناسی دچار شکستگی می شوند.
فتحی بیرانوند افزود: در صورت انفجار، آتش سوزی و آلودگی آب و خاک حاصل از پدیده فرونشست، این منطقه به یک تهدید زیست محیطی تبدیل می شود.
** احداث سد معشوره راهکاری موثر برای مقابله با پدیده فرونشست زمین در کوهدشت
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز در این میزگرد گفت: در صورت برطرف کردن مشکلات بین مردم کوهدشت و پلدختر و احداث سد معشوره مشکل دشت کوهدشت برطرف می شود.
حسین پیرحیاتی با بیان اینکه ایجاد مخازن ذخیره آب مانند دیگر استان ها برای تخصیص به استان لرستان پیشنهاد می شود، افزود: مشکلاتی که از بهره برداری از آب در سراسر کشور وجود دارد یک مطالبات کشوری بوده و لرستان نیز متاثر از این موضوع است.
وی اظهار کرد: خشکسالی در دهه گذشته در کشور به ویژه در لرستان و بحث بهره برداری از آب موضوع پراهمیت در فرونشست شهرستان کوهدشت است.
وی افزود: استان لرستان در دهه 70 یکی از استان های پرآب کشور بود و هنگام بارندگی ها برای هدایت روان آب ها ستاد مدیریت بحران تشکیل می شد و کشاورزان با مجوز یا بدون مجوز با آن منابع آبی مشغول به کشاورزی بودند.
پیرحیاتی گفت: در 190 هزار هکتار زمین آبی لرستان به طور متوسط سالانه 2 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف آب داشتیم که در فصل استفاده آب کافی در اختیار بود.
وی افزود: از سال 93 وضعیت دشت حاد شد، رودخانه کشکان که یکی از چهار شاخه اصلی رودخانه کرخه است در استان لرستان در چندین نوبت خشک و در دشت سیلاخور این وضعیت تکرار شد.
وی مشکل کم آبی در مناطق جنوبی لرستان را حادتر خواند و اظهار کرد: شهرستان های کوهدشت و رومشکان بیشترین آسیب را در این زمینه حس می کنند و در مناطق شمالی استان کمتر شاهد آن هستیم.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان مشکلات پیش آمده در دشت کوهشت را حاصل مدیریت های قبل و خشکسالی سال های اخیر دانست و افزود: مدیریت این شرایط اکنون در دستور کار دولت تدبیر و امید قرار گرفته است.
وی با تاکید بر لزوم آموزش و آگاهی بخشی به مردم گفت: طبق اعلامیه وزارت نیرو اولویت بیشتر روی منابع آب زیرزمینی است.
پیرحیاتی با بیان اینکه حق آبه پایین دست باید مدیریت شود، افزود: منابع آب زیرزمینی مربوط به نسل های آینده است و باید از آنها بهره برداری اصولی شود.
وی اظهار کرد: در 10 سال گذشته به علت بارندگی های محدود 2 سال یکبار خشکسالی شده است.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان افزود: بین 12 تا 20 درصد از غله استان لرستان در کوهدشت تولید می شود و پارسال 90 هزار تن گندم از این دشت برداشت شد.
** ممنوعیت برداشت آب از سفره های زیرزمینی دشت کوهدشت
پیرحیاتی گفت: کاهش شدید بارندگی و پایین رفتن سطح سفره های آب زیرزمینی در دشت کوهدشت باعث ممنوعیت برداشت آب از این دشت شده است.
وی افزود: منابع آب و مدیریت آن وظیفه تمام دستگاه ها است و باید به صورت همه جانبه دنبال شود.
وی با بیان اینکه مجوزهای داده شده به اندازه کافی برای برداشت و بهره برداری از آب منطقه مناسب نیست، اظهار کرد: درصد تعدیل آب در شهرستان کوهدشت 40 درصد است یعنی کشاورزان باید از 100 لیتر آب قابل برداشت 60 لیتر برداشت کنند.
معاون سازمان جهاد کشاورزی لرستان افزود: حذف مجوزها چاره گشا نیست چراکه باید برنامه جایگزین برای این کار داشته باشیم.
وی گفت: کشت نشایی به دلیل مصرف سه بار کمتر آب، کاهش کشت چغندر و ذرت به دلیل مصرف بالای آب، فرهنگ سازی و افزایش آگاهی مردم، استفاده از مزارع الگویی و ترویجی در دستور کار جهاد کشاورزی است.
پیرحیاتی با تاکید بر لزوم حذف برخی کشت های آبدوست در دشت کوهدشت اظهار کرد: باید درخصوص روش فعلی آبیاری تجدید نظر و برای توسعه اراضی کشاورزی از شیوه های نوین آبیاری استفاده شود.
وی افزود: جهاد کشاورزی برای تغییر روش آبیاری سنتی به آبیاری نوین به کشاورزان 85 درصد اعتبار بلاعوض پرداخت می کند.
** لزوم کاهش سقف برداشت منابع آبی در دشت کوهدشت برای حل بحران آب منطقه
رییس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان نیز در این میزگرد گفت: مردم در هر دشتی به صورت طبیعی از حق آبه های قدیمی موجود استفاده می کردند اما این برداشت ها با طبیعت در تعامل بود یعنی تا مقداری که آب در اختیار مردم بود از آن استفاده می کردند و این اکوسیستم خیلی هماهنگ کار می کرد.
بهروز ابراهیمی ادامه داد: با نصب پمپ ها و برداشت مصنوعی از آب شدت بهره برداری از منابع زیرزمینی افزایش یافت و همزمان سطح زیر کشت نیز رو به فزونی رفت.
وی افزود: با این شرایط قرار شد بیلانی برای هر دشت مشخص شود که آن دشت چقدر در سال ظرفیت دارد.
رئیس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان اظهار کرد: تهیه این بیلان به رغم ظاهر ساده به راحتی ممکن نبود و نیاز به اطلاعات کامل تری در این زمینه احساس می شد.
وی افزود: مطالعات ژئوفیزیک انجام نشده بود، پیزومترها به تازگی صفر شده بودند و شرایط و فرآیند لازم را نداشتند؛ با این وجود دشت کوهدشت از وضعیت مناسبی برخوردار بود چون که اطلاعات آماری کافی در اختیار نبود.
ابراهیمی گفت: پس از جنگ تحمیلی هدف بهره براری از آب به منظور استفاده از منابع در اولویت قرار گرفت که در پی آن مجوزهای بسیار زیادی براساس بهره برداری ها صادر شد.
وی افزود: این مجوزها همان مجوزهای قانونی خارج از توان تجدید آبخوان بودند و دشت قادر به جوابگویی نبود لذا به آرامی شاهد افت آب بودیم.
رئیس گروه بیلان آب منطقه ای لرستان اظهار کرد: نموداری در سال 1385 تهیه شد که در آن متاسفانه بارندگی افزایش داشت اما بازهم کاهش آب سطحی را شاهد بودیم چراکه برداشت ها بیش از حد توان آب خوان ها بودند.
وی افزود: دشت کوهدشت را مورد مطالعه قرار دادیم و متوجه شدیم پارامترهای بیلان نادرست بوده اند چراکه مردم با این آمار مجوزهای لازم را برای برداشت از آب های زیرزمینی در دست داشتند و هیچ ابزار قانونی برای کاهش این مقدار وجود نداشت.
ابراهیمی گفت: با این شرایط سقف برداشت را پیشنهاد دادیم و حق برداشت از آب را تنها به 30 لیتر کاهش دادیم.
** دشت کوهدشت، منطقه ممنوعه اعلام شد
وی اظهار کرد: با توجه به کاهش بازدهی چاه ها و احتمال فرونشست دشت کوهدشت، این منطقه را با هدف مدیریت اتفاقات ناگوار آینده منطقه ممنوعه اعلام کردیم.
ابراهیمی افزود: به رغم اینکه ستون آب در سفره های زیرزمینی کوهدشت وجود داشت اما هیچ گونه آبدهی از آنها صورت نمی گرفت.
وی گفت: پارسال 800 میلیمتر بارندگی در دشت کوهدشت داشتیم ولی متاسفانه این دشت به پخش سیلاب تبدیل شد و در عمل مکانی برای کانالیزه شدن و ذخیره آب نبود.
وی ادامه داد: در هر حال سال گذشته سطح آب بالا آمد که نشان می دهد آبخوان زنده است و می توان با توجه و برنامه ریزی بیشتر و دقیق تر این دشت را احیا کرد.
وی بیان کرد: نخستین عامل فرونشست برداشت های بیش از حد مجاز آبخوان است، مطالعاتی در این زمینه صورت گرفت که متوجه شدیم ظرفیت فرونشست دشت خیلی بالا نیست.
ابراهیمی با بیان اینکه پرونده فرونشست به سازمان زمین شناسی واگذار شده است، افزود: برای جلوگیری از توقف این پرونده همه اطلاعات و آمار در اختیار زمین شناسی واگذار شده است.
وی نصب کنتورهای هوشمند را از اولویت های کاری وزارت نیرو دانست و گفت: طرح احیا و تعامل بخشی از مرکز در برنامه ششم توسعه در اولویت اصلی آب در کشور است و مطالعه وضعیت آبخوان ها و نصب کنتورهای هوشمند می تواند در این زمینه موثر باشد.
وی ادامه داد: احیا و تعادل بخشی آب دشت کوهدشت مشکل اصلی گلوگاه این منطقه است ولی اعتبار لازم برای این طرح در نظر گرفته نشده است و این درحالی است که در گلوگاه اصلی به شدت دچار کمبود اعتبار هستیم.
** مجوز برداشت آب در دشت کوهدشت صادر نمی شود
وی اظهار کرد: در این منطقه به علت ممنوعه اعلام شدن هیچ گونه مجوزی صادر نخواهد شد و سازمان زمین شناسی باید اعلام کند که آیا در این دشت فرونشستی اتفاق افتاده که وارد شرایط فوق بحرانی منطقه شویم.
ابراهیمی افزود: با نصب کنتورهای هوشمند سقف برداشت منابع آبی در دشت کوهدشت باید محدود شود و برداشت محصولات تا میزانی مشخص کاهش یابد.
وی گفت: امیدواریم دشت کوهدشت با همکاری همه جانبه مسئولان به ویژه سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه ای لرستان برطرف شود.
3210/7274/3022
خبرنگاران: محمد یاراحمدی - مریم نریمانی ** انتشاردهنده: احسان کردی
کپی شد
