به گزارش ایرنا، با توجه به تاثیر سواد در توسعه و پیشرفت جامعه می‌توان گفت پویایی هر اجتماع بسته به یادگیری و ارتقای سطح دانش مردم آن جامعه است و اگر این اتفاق بیافتد به خودی خود فرهنگ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به دنبال آن توسعه رقم خواهد خورد.
سوادآموزی در واقع فرصت دومی در راستای عدالت آموزشی برای افرادی است که فرصت نخست آموزش را بنا به دلایل مختلف از دست داده‌اند، تا جایی که هر قدر مردم جامعه از آموزش بیشتر و با کیفیت‌تری برخوردار باشند هزینه اجتماعی از قبیل ناهنجاریهای اجتماعی کاهش می‌یابد.
نهضت سوادآموزی به طور متوسط در ۴۰ سال گذشته، سالانه یک میلیون نفر از افراد بی سواد و کم سواد در دوره های مختلف را زیر پوشش قرار داده است و مجهز به آمارهای جزیی از زمان آغاز به کار تاکنون است و همه ساله عملکردها را نیز مورد بررسی قرار می دهد.
در زمان حاضر براساس سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۰ بیست میلیون نفر بی سواد و کم سواد وجود داشت که از این میزان ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بی سواد مطلق هستند و از میان افراد بی سواد سه میلیون و ۴۵۰ هزار نفر بی سواد زیر ۵۰ سال و ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار بی سواد نیز بالای ۵۰ سال هستند که از لحاظ برنامه های سوادآموزی در اولویت های بعد از بی سوادان زیر ۵۰ سال قرار دارند.
بیسوادی تهدید جدی برای رشد فرهنگ و اقتصاد
مدیرآموزش و پرورش بروجرد گفت: بیسوادی تهدیدی جدی برای رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور و جامعه است.
محمد مهرافزون با استناد به تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه سوادآموزی تکلیف شرعی بوده و بیسوادی در یک مملکت اسلامی ننگ است، افزود: بیسوادی و یا کم‌سوادی والدین باعث ایجاد فقر فرهنگی می‌شود و ریشه بسیاری از معضلات جامعه نیز بیشتر از این مساله است.
وی با اشاره به رشد سریع دانش و تکنولوژی معیار با سوادی را نیز متاثر از این امر دانست و اظهارداشت: امروز با پیشرفت علم و تکنولوژی تعریف بیسوادی تغییر کرده و بیسواد فردی است که فاقد سواد رسانه ای بوده و باسواد به فردی گفته می‌شود که با بهره گیری از آموخته های خود توانایی ایجاد تغییر در زندگی خود را داشته باشد.
وی بیان کرد: سوادآموزی در کشور با رشد قابل توجهی روبرو شده اما یکی از مشکلات عمده این حوزه در کشور و این استان فرهنگی است.
مهرافزون اضافه کرد: باید انگیزه های لازم برای ورود افراد بیسواد جامعه به منظور شرکت درکلاس های سوادآموزی ایجاد و فرهنگ سازی های لازم در این راستا انجام شود.
مدیرآموزش و پرورش بروجرد با بیان اینکه آموزه های دینی و قرآنی پشتوانه ای برای سوادآموزی و فراگیری علم و دانش است، تاکید کرد: موضوع سوادآموزی گستره عام دارد و مورد تاکید دولتها و حاکمیت است.
عرضه محوری و کمبود تقاضا مهمترین چالش حوزه سوادآموزی
وی ادامه داد: مهمترین چالش در حوزه سوادآموزی عرضه محوری و کمبود تقاضای آن است تا جایی که افراد بیسواد انگیزه و احساس نیاز به شرکت در دوره‌های سوادآموزی را پیدا نمی‌کنند.
مهر افزون یادآور شد: با توجه به اهمیت موضوع سوادآموزی در رشد فرهنگ و کاهش آسیب‌های اجتماعی لازم است تمام دستگاه‌های اجرایی، نهادهای دولتی و سمن‌ها برای شناسایی و جذب بیسوادان و فرهنگ‌سازی در بین گروه‌های هدف با آموزش و پرورش همکاری کنند.
وی شناسایی افراد بیسواد در جامعه را کاری سخت دانست و گفت: امروزه اغلب افراد در مراجعه به ادارات، مدارس، مراکز بهداشتی و یا هر نهاد دیگر در مقابل اینکه سواد داری یا خیر برغم بیسواد بودن گزینه باسوادی را اعلام می کنند و این موجب شده تا امار دقیقی از بیسوادان وجود نداشته باشد.
مدیرآموزش و پرورش بروجرد افزود: همچنین پایین بودن انگیزه ی شدید یادگیری در میان برخی بی سوادان، دسترسی نداشتن به آمارها، نبود صداقت از سوی پاسخگویان در ارائه آمار درست و واقعی به هنگام سرشماری، غفلت از کودکان ۶ ساله ی آموزش ناپذیر مانند عقب ماندگان ذهنی، کودکان دچار بیماری اوتیسم و سندروم داون نیز نبود مواد مکتوب ساده برای کم سوادان به منظور پایدار ساختن آموزش در آن ها را از مهمترین چالش های پیش روی سازمان نهضت بیان کرد.
مهرافزون تحقق هدف ریشه کنی بی سوادی و اعلام جشن پایان بیسوادی را نیازمند برخوردار بودن از جامعه آماری درست و عزم همگانی دانست و اظهارداشت: عدم تمایل به یادگیری، پدیده ی کودکان کار، حاشیه نشینی و ورود کودکان بازمانده از تحصیل به چرخه ی بی سوادان؛ سبب ریشه کن نشدن بی سوادی در طول سال های فعالیت سازمان شده است.
وی یادآور شد: اطلاعات و آمار مشخصی از تعداد کودکان بازمانده از تحصیل در بانک اطلاعاتی سازمان وجود ندارد و بخش زیادی از آن ها را کودکان استثنایی، کودکان کار و حاشیه نشینان تشکیل می دهند که سازمان به دنبال شناسایی و دسته بندی آن ها به گروه های مختلف برای آموزش است.
مدیرآموزش و پرورش بروجرد بیان کرد: به دلیل فرهنگ و تعصب های قومی، دختران از تحصیل باز می مانند و یا پدر خانواده تصمیم داراد فرزندش حرفه ای بیاموزد و در اقتصاد خانواده کمک کند بنابراین این اقدام و همچنین تعصب ها موجب می شود تا دختران و پسران روستایی و حاشیه نشین از ادامه ی تحصیل منع شوند.
نرخ باسوادی در بروجرد ۹۶ درصد است
وی با اشاره به مهمترین دستاوردهای نهضت سوادآموزی طی ۴۰ سال اخیر در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال اضافه کرد: این گروه سنی مورد هدف درصد باسوادی بروجرد را از ۵۸.۳۱ درصد در سال ۵۵ را به ۹۶.۳ درصد در سال ۹۶ رسانده است.
مهر افزون با اشاره به سایر فعالیت‌های سوادآموزی، ادامه داد: طرح آموزش مهارت‌های اساسی زندگی، اجتماعی و حقوق شهروندی به منظور ارتقای سطح فرهنگ جامعه به عنوان افراد مولد جامعه و خانواده در مراکز یادگیری محلی ارائه می‌شود.
وی اجرای طرح آموزش زندانیان، آموزش زنان و دختران روستایی و عشایر، حلقه‌های کتابخوانی با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و تقویت مهارت خواندن با خانواده و طرح آموزش عملی نماز را از دیگر وظایف و اهداف نهضت به سوادآموزان عنوان کرد.
برنامه های نهضت سواد آموزی در سال جدید
مهرافزون گفت: شناسایی و آموزش والدین بی سواد دانش آموزش، زیر پوشش درآوردن ۱۰ تا ۲۰ ساله های بی سواد مطلق، دست یابی به جامعه آماری دقیق بیسوادان، شناسایی و علامت، گذاری کودکان بازمانده از تحصیل و مسدود کردن مبادی ورودی بی سوادی را از مهمترین برنامه های سال جاری است.
وی ارائه نشدن اطلاعات درست از سوی پاسخگویان در ارائه آمار درست و واقعی به هنگام سرشماری را از دیگر مشکلات دانست و افزود: مواقعی پیش آمده که براساس آمارگیری نفر به نفر سازمان در مکانی هیچ بی سوادی ثبت نشده اما در آمار سرشماری برای همان محل، تعدادی بی سواد اعلام شده است.
مهرافزون بیان کرد: مرجع آماری در کشور ما که بر مبنای سرشماری و خوداظهاری است پایه ای ندارد. در این صورت نمی توان تنها به خوداظهاری اکتفا کنیم و باید راهی برای تطبیق اطلاعات حاصل شده از خوداظهاری با اطلاعات ثبتی در آموزش و پرورش بیابیم به همین دلیل ما در حال تکمیل پایگاه ثبتی اطلاعات خود هستیم.
وی اظهار داشت: یکی از اصلی ترین برنامه های ما، سوادآموزی اولیای زیر ۵۰ سال بی سواد دانش آموزان است که با جدیت دنبال می شود. بر اساس بانک آماری موجود، در زمان حاضر پدر و مادر بی سواد، مدرسه به مدرسه شناسایی خواهد شد.
مدیرآموزش و پرورش بروجرد اضافه کرد: ۳۷ هزار نفر از جمعیت ۳۵۰ هزار نفری این شهرستان بیسواد هستند.
مهرافزون افزود: از این تعداد جمعیت بیسواد سه هزار و ۲۵۰ نفر در گروه سنی ۶ تا ۴۹سال هستند.
وی اظهار داشت: نرخ باسوادی در این شهرستان با توجه به برنامه های گسترده نهضت سواد آموزی برای مبارزه با بیسوادی هم اکنون بیش از ۹۸ درصد است.
وی تاکید کرد: براساس مصوبه هیات وزیران، مسوول باسواد کردن جامعه، تمام ادارات و دستگاه‌های دولتی و خصوصی هستند که آموزش و پرورش به عنوان یکی از این ادارات ساماندهی بیسوادان را به واحد سوادآموزی محول کرده است.
مهرافزون ادامه داد: طرح کتابخوان، حلقه‌های کتابخوانی، خودآموز، فرد به فرد و طرح گروهی از جمله برنامه‌های در دست اجرای نهضت سوادآموزی برای ریشه کنی بیسوادی در جامعه است.
درد دلهای سواد آموزی که آموزشیار نهضت شد
گلبهار باستانه یک سواد آموز موفق بروجردی است که از ۱۳ سالگی وارد نهضت سواد آموزی شده و با پشتکار و بهره گیری از حمایت های آموزشیاران نهضت هم اکنون موفق به کسب مدرک فوق لیسانس شده و به عنوان آموزشیار نهضت در راستای ریشه کنی بی سوادی تلاش می کند.
وی گفت: تصور همگان از سوادآموزی به یک معلم، کتاب و فضایی برای درس خواندن محدود می شود، اما با توجه به تجربه یی که از یادگیری در نهضت و بعد از آن آموزش به فراگیران در نهضت دارم با اطمینان می گویم که مشکل سوادآموزی نه پول، نه معلم و نه فضا است. بلکه مشکل سوادآموزی نخست تمایل نداشتن فرد بی سواد به یادگیری و آموزش است.
وی افزود: هیچ نهاد و اداره ای برای ارائه ی خدمات به دنبال مردم نیست اما نهضت سواد آموزی همواره به دنبال جذب بیسوادان و ارتقا سطح تحصیلی این قشر است.
باستانه با اشاره به اینکه سازمان نهضت سوادآموزی در چهار دهه اخیر با تلاش آموزشیاران به بی سوادان و کم سوادان التماس کرده است، بیان کرد: هیچ منزلی در روستاها و شهرها باقی نمانده که از طرف نهضت سوادآموزی به آن مراجعه نشده باشد، حتی به برخی از منازل بارها مراجعه شده اما اگر خود فرد یا به دلیل تعصبات و مردسالاری بودن خانواده و یا به دلایل مختلف مانند خجالت کشیدن تمایل به یادگیری نداشته باشد که در این صورت کاری از ساخته نیست.
وی خطاب به افرادی که منتقد بوده که چرا بی سوادی ریشه کن نشده است، یادآور شد: باید بگویم که منصفانه تر به موضوع نگاه کنند اکنون همه امکانات و ظرفیت های آموزش و پرورش در اختیار ما قرار دارد اما زمانی که فرد بی سواد، خود تمایلی به یادگیری نداشته باشد، تکلیف چیست.
وی ادامه داد: ابتدای امر بنا شد تا تحصیل اجباری شود که نظر حضرت امام (ره) و حضرت آیت الله خامنه ای بر این بود که در آموزش نباید از اجبار و الزام استفاده کرد بلکه باید تشویق و ترغیب را جایگزین کرد.
باستانه ادامه داد: در گفت وگو با افراد بی سواد مشخص می شود این افرد زمینه، انگیزه و توان آموزش را ندارند و یا برخی به دلیل فرهنگ حاکم برخانواده مانند کار برای پسران و ازدواج برای دختران از تحصیل و آموزش بی بهره می شوند.
این آموزشیار نهضت که سالها با سختی فراوان و انرژی گرفتن از معلم نهضت خود درس خوانده و اکنون همچنان در روستا مشغول آموزش و جذب افراد بی سواد است، گفت: دلیل دیگر ریشه کن نشدن بی سوادی درکشور این است که در زمان حاضر پوشش تحصیلی کودکان ۶ ساله ی ما ۱۰۰ درصد نیست، سازمان نهضت همه ساله تعدادی از افراد را زیر پوشش آموزش قرار می دهد اما از سویی دیگر افرادی به مجموعه ی بی سوادان افزوده می شوند و در سن ۱۰ سالگی یا بالاتر به گروه بی سوادان ملحق می شوند.
گلبهار باستانه که به عنوان آموزشیار نهضت در روستای" دره بیداد" تدریس می کند، افزود: آمار بازماندگان از تحصیل چشمگیر است و متاسفانه برخلاف تصور عده یی که گمان می کنند بازماندگی از تحصیل در روستاها و مناطق محروم بیشتر است، این پدیده در حاشیه ی شهر نیز رخ می دهد.
وی ازدواج دختران در سن ورود به دبیرستان، نبود مدارس مقطع دبیرستان در روستاها و مخالفت خانواده ها با ادامه تحصیل در شهر، وجود کودکان کار به دلیل فقر خانواده ها همه از جمله عواملی است که به رغم تلاش های صورت گرفته ی سازمان ها و نهادهای مربوط بر افزایش جمعیت بیسواد و کم سواد جامعه افزوده است.
شناسایی افراد بیسواد مهمترین چالش نهضت سواد آموزی است
بنا بر نظر مسئولان و آموزشیاران نهضت سواد آموزی در شهرستان بروجرد یکی از مهمترین چالش های مرتبط با این سازمان مشکلات و سختی های در شناسایی افراد بیسواد است با توجه به اینکه بسیاری تمایل به گفتن اینکه بیسواد هستند را ندارند.
رییس اداره نهضت سواد آموزی بروجرد گفت: یکی از مشکلات ما شناسایی افراد بیسواد است با توجه به اینکه بسیاری بنا بر خود اظهاری که دارند خود را باسواد می دانند در حالیکه بنا بر تعریف ما با سواد به شمار نمی روند.
محمد حسن سیلمی افزود: بنا بر تعریف ما فردی با سواد است که تا قبل از سال ۱۳۸۲ دارای مدرک پنجم ابتدایی باشد یا اینکه قبل از سال ۱۳۵۰ مدرک ۶ قدیم و یا اینکه بعد از سال ۱۳۸۲ بنا بر نظام آموزشی ۶، سه، سه مدرک قدیم ۶ ابتدایی را داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه بیشتر افراد بی سواد در مناطق روستایی و دورافتاده هستند، بیان کرد: افرادیکه در نهضت مورد آموزش قرار می گیرند در رده سنی ۱۰ تا ۴۹ سال باید باشند، پیش تر افرادی تا ۶۰ سال نیز در روستاها ثبت می شدند.
رییس اداره نهضت سوادآموزی بروجرد بیان کرد: در شیوه های آموزشی همانند کشورهای توسعه یافته هستیم ولی در وسایل کمک آموزشی تفاوت هایی وجود دارد که با برگزاری دوره های آموزشی موضوعات توانمندسازی و ارتفای مهارت های آموزشی مورد یادآوری قرار می گیرد.
سلیمی اظهار داشت: نهضت سواد آموزی از سال ۱۳۹۱ به بعد تبدیل به سازمان نهضت سوادآموزی شد که هم از نظر محتوا و ساختار اداری دچار تغییراتی شد بطوریکه بنا بر این تغییرات حتی برای یک نفر بیسواد نیز باید کلاس تشکیل داد و مورد استقبال مردم نیز قرار گرفت.
رئیس اداره نهضت سوادآموزی شهرستان بروجرد گفت: بیشترین آمار مربوط به سوادآموزی و استقبال مردم از نهضت سوادآموزی مربوط به سال های ۱۳۹۲ به بعد است بطوریکه اکنون ۹۶ درصد مردم باسواد به شمار می روند.
وی با اشاره به اینکه توسعه و رشد سواد و دانش باعث شکوفایی جامعه می شود گفت: ما به همکاری شورای پشتیبانی نهضت سواد آموزی نیاز داریم تا بتوانیم زمینه آموزش را برای افراد بی سواد و کم سواد فراهم نماییم.
رئیس اداره نهضت سوادآموزی شهرستان بروجرد افزود: آموزش و پرورش به تنهایی قادر به جذب بیسوادان و کم سوادان نیست بلکه همکاری تمام دستگاه ها اجرایی به ویژه شورای پشتیبانی نهضت سواد آموزی لازم و ضروری است.
سلیمی یادآور شد: در حال حاضر ۴۸۰ نفر سواد آموز در سه مقطع تحصیلی داریم که از این تعداد ۲۴۲ نفر در روستا ۱۲۹ نفر در شهر و ۹ نفر در ندامتگاه هستند.
وی در خصوص تعداد آموزش دهندگان و آموزشیاران مشمول افزود: تعداد این افراد در حال حاضر ۶۹ نفر است که از این تعداد ۳۶ نفر در مدرسه، ۲۳ نفر در حسینیه، هشت نفر در مسجد است.
