هدایت فهمی ظهر چهارشنبه در همایش بحران دریاچه نمک که در تالار مفید دانشگاه قم برگزار شد با اشاره به وضعیت دسترسی به آب در حوضه آبریز دریاچه نمک اظهار داشت: سرانه تأمین آب در این حوضه ۳۴۰ مترمکعب به ازی هر نفر است که کمتر از ۵۰۰ متر مکعب کمبود وخیم محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تمام دشت‌های حوضه دریاچه نمک ممنوعه است افزود: انتقال از سد دو توبه و بند علیخان به دشت مسیله که هفت درصد پیشرفت دارد از جمله پروژه‌های این حوضه است.
معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو با اشاره به وقوع تغییر اقلیم در استان قم گفت: دمای ایستگاه قم نشان می‌دهد مادی متوسط در مدت ۳۰ سال به میزان دو درجه بالا رفته است.
به گفته وی در قم تعداد روزهایی با دمای بیش از ۴۴ درجه طی ۳۰ سال اخیر سه برابر شده و افزایش دما منجر به افزایش ۱۲ درصد تبخیر شده و بارش ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو با اشاره به کسانی که نسبت به سدسازی انتقاد می‌کنند ادامه داد: آب شرب قم از این سدها تامین می‌شود و تصور کنید اگر سدها وجود نداشت شهر قم چه وضعیتی داشت.
تغییر در رژیم بارندگی
وی با بیان اینکه رژیم بارندگی در قم دچار تغییر شده افزود: تعداد بارش‌های بیش از ۱۰ میلی متر افزایش پیدا کرده که این بارش‌ها تبدیل به جریان رودخانه‌ای نمی‌شوند.
فهمی اظهار داشت: میزان آب‌های سطحی در ۳۰ سال اخیر در قم تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده و در دو رودخانه مهم قم تقریبا خروجی صفر داریم.
وی با اشاره به اینکه در ۱۵ سال اخیر میزان مصرف آب در قم دو برابر شده گفت: سرانه مصرف آب کشاورزی در این مدت ۳۵ درصد رشد داشته که این عدد بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است.
معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو با بیان اینکه سالانه ۱۷ میلیون متر مکعب آب فراشور از سمت دریاچه نمک به آبخوان قم وارد می‌شود ابراز داشت: میزان فرسایش در استان قم حدود ۱۵ تن در هکتار است که سه برابر میزان فرسایش در آسیا و چهار برابر جهان است.
به گفته وی، ما در دوران فعلی با یک هم افزایی بحران‌های مختلف از جمله بحران کمبود آب، آلودگی هوا، جنگل زدایی و کاهش مراتع روبه رو هستیم.
تبدیل بحران زیست محیطی به بحران اجتماعی
فهمی افزود: این بحران سرزمینی تنها در این مباحث زیست محیطی نخواهد ماند و به بحران اجتماعی تبدیل خواهد شد و این موضوع در حوضه دریاچه نمک به سرعت به نا آرامی‌های شهری تبدیل خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه کشور ما به تغییرات گسترده در شیوه حکمرانی آب نیاز دارد، اظهار داشت: باید در سیاست‌هایمان تجدید نظر کنیم. کشوری که با ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب تجدید پذیر، همین آب را مصرف می‌کند و درجه خودکفایی در مواد غذایی ۶۴ درصد است، به شرایط مطلوبی نرسیده است.
معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو با اشاره به اینکه در کشاورزی باید سیاست خوداتکایی به کار ببریم نه خودکفایی ادامه داد: وزارت نیرو مطابق وظیفه‌ای که شورای عالی آب به عهده آن گذاشت آب قابل برنامه‌ریزی را برای حوضه آبریز دریاچه نمک در استان قم ۶۱۸ میلیون متر مکعب ابلاغ کرده درحالیکه در این حوضه ۸۳۰ میلیون مصرف داریم.
وی با بیان اینکه آن چیزی که برمی گردد به وزارت نیرو تأمین حقابه‌های زیست محیطی است گفت: در این راستا برای استفاده از پساب تولیدی از انتقال ۱۴۴ میلیون متر مکعب آب از حوضه دز به قمرود برنامه‌ریزی شده است.
انتقال پساب تهران به قم
فهمی با اشاره به تعیین ۱۵۴ میلیون متر مکعب حقابه زیست محیطی برای دریاچه نمک اظهار کرد: ابتدا باید مشخص کنیم هر استان و هر رودخانه چه سهمی را باید رهاسازی کند و این اتفاق باید در فصل غیر زراعی باشد.
وی افزود: در حوزه کشاورزی نباید به هیچ وجه سطح زیر کشت را افزایش داد و باید با همین سطح افزایش راندمان داشته باشیم.
معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو استفاده از پساب شهرها و مناطق مجاور مانند تهران را از دیگر راه‌های نجات دریاچه نمک دانست و گفت: برای قم به ظرفیت ۶۰ میلیون متر مکعب از پساب تهران تخصیص داده شده است.
وی افزود: اصلاح و ساماندهی بستر حریم رودخانه ها از دیگر اتفاقاتی است که برای بهبود شرایط باید بیفتد چرا که شرایط در رودخانه طوری شده و موانع مختلفی به وجود آمده که حتی اگر آب رها شود چیزی به دشت ها نمی‌رسد.
توجه به مسئله آمایش سرزمین نکته دیگری بود که فهمی به آن اشاره کرد تا به وسیله آن مدیریت به هم پیوسته منابع آب اتفاق بیفتد.
وی با بیان اینکه ارتقای بهره وری یک وظیفه ملی و میهنی است اظهار داشت: در هیچ کشوری چنین وضعیت اسفناکی در کشاورزی وجود ندارد.
48
