فرصت ها و چالش های پیش روی استاندار جدید قزوین

زاهدی به عنوان نهمین استاندار قزوین، در پست جدید خود با چالش ها و فرصت هایی در حوزه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مواجه است.

** صنعت، شاه کلید توسعه قزوین
قزوین استانی با پیشینه درخشان صنعتی است، نخستین شهر صنعتی ایران به نام البرز در این دیار احداث شد و امروز نیز این استان با برخورداری از 15 شهرک و ناحیه صنعتی و سه هزار و 600 واحد تولیدی دارای پروانه بهره برداری یکی از پنج قطب صنعت کشور است.
با توجه به موقعیت قزوین در حوزه صنعت، یکی از راهبردهای مهم توسعه این استان باید تقویت صنعت باشد.
بدون شک شاه کلید توسعه قزوین را باید در توسعه صنعت این استان جست و جو کرد، اگر برنامه های حمایتی مناسبی برای رشد صنعت در قزوین وجود داشته باشد باید شاهد افزایش تولید محصولات و صادرات آنها و رونق اشتغال در استان باشیم.
در دوره پسابرجام در کنار تلاش های زیاد صورت گرفته برای رونق بخشی و ساماندهی به وضعیت صنایع مشکل دار با ارایه تسهیلات بانکی، شاهد افزایش چشمگیر سرمایه گذاری صنعتی در استان قزوین بودیم که تداوم این روند بدون شک باید از دغدغه های جدی زاهدی استاندار جدید باشد و می توان این حوزه را به عنوان یک فرصت جدی برای توسعه استان تلقی کرد.

** تولید پنج درصد از محصولات کشاورزی کشور در قزوین
قزوین با وجود داشتن کمتر از یک درصد از خاک کشور نزدیک به پنج درصد محصولات کشاورزی کشور را تولید می کند که این موضوع بیش از هر چیزی حاصلخیزی دشت قزوین را می رساند و این را باید یک فرصت طلایی برای توسعه اقتصادی استان دانست.
از سوی دیگر با وجود تنش های آبی موجود و هزینه های بالای این بخش، برای آنکه بخش کشاورزی در قزوین همچنان به عنوان یک فرصت برای توسعه استان شناخته شود راهی جز حرکت به سمت کشاورزی مدرن نیست.
در همین راستا باید تداوم برنامه اجرای روش های مدرن آبیاری که سال قبل در 20 هزار هکتار کلید خورد به همراه توسعه گلخانه ها و اجرای مرحله به مرحله مجتمع یک هزار و 100 هکتاری گلخانه ای قزوین در شهرستان تاکستان که اجرای قطعه نخست آن از امسال آغاز شد باید در دستور کار مدیریت ارشد جدید استان قرار بگیرد.

**وجود 130 هزار دانشجو در استان قزوین
وجود 130 هزار دانشجو در استان قزوین که جمعیت آن حدود یک میلیون و 200 هزار نفر است را باید به فال نیک گرفت.
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) و دانشگاه آزاد اسلامی قزوین هر2 از دانشگاه های مطرح و معتبر کشور محسوب می شوند که می توانند به پیشبرد برنامه های توسعه ای استان کمک قابل توجهی کنند.
اگر بتوان برنامه جامع و مناسبی برای بهره برداری علمی مطلوب از این تعداد دانشجو و دانشگاه های مطرح استان داشت، می توان به توسعه قزوین در ابعاد مختلف سرعت بخشید.
رشد شرکت های دانش بنیان و مراکز تحقیقاتی در قزوین می تواند بستری برای استفاده از فناوری های جدید در بخش صنعت و کشاورزی استان باشد.
هرچند باید در نظر داشت که اگر برنامه ریزی درستی برای استفاده از ظرفیت های این تعداد دانشجو و همچنین دانش آموختگان دانشگاهی در استان نشود، فرصت یاد شده در این حوزه می تواند به یک تهدید اجتماعی نیز تبدیل شود.

** نزدیکی به پایتخت
نزدیکی قزوین به تهران را باید یک فرصت مناسب برای رشد و توسعه این استان دانست و اگر از این ظرفیت به شکل مناسب استفاده نشود می توان آنرا یک تهدید نیز به شمار آورد، آنجا که متخصصان و نخبگان و سرمایه داران قزوینی ترجیح می دهند به دلایل نبود فضای مناسب برای کار و نداشتن حمایت کافی به جای فعالیت در زادگاه خود به تهران عزیمت کنند.
مجاورت در کنار تهران، پایتخت سیاسی و اقتصادی کشور این امکان را فراهم می آورد که بتوان با برقراری ارتباطات مستمر زمینه جذب سرمایه گذاری و گشایش های جدید در قزوین را فراهم کرد و همچنین با دیدار و نشست با مسئولان کشوری و دعوت از آنها برای حضور در استان به اهداف توسعه ای قزوین سرعت بخشید.

**گردشگری، ظرفیت کمتر دیده شده
قزوین در حالی کمتر از یک درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده است که دارای یک هزار و 304 اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی می باشد. این استان می تواند به شایستگی لقب موزه تاریخ و طبیعت ایران نام بگیرد.
وجود جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان در قزوین می تواند این استان را در کنار استان های شمالی، خراسان رضوی و اصفهان و شیراز به قطب جدید گردشگری ایران تبدیل شود.
در کنار وجود صدها جاذبه تاریخی و طبیعی، نزدیکی به تهران به عنوان پرجمعیت ترین شهر کشور و همچنین قرارگرفتن در مسیر استان های شمالی و مسیر اتصال پایتخت به غرب کشور قزوین را در موقعیت مناسبی برای جذب گردشگر تبدیل کرده است، به شرط آنکه زیرساخت های این حوزه به خوبی فراهم شوند و در این خصوص یک برنامه جامع و عملی تدوین و پیاده شود.
اگر قفل توسعه گردشگری قزوین آنطور که شایسته این دیار کهن است باز شود، می تواند هم پا با کشاورزی و صنعت به توسعه این استان کمک کند.

** راه های قزوین، محور توسعه استان
قزوین به لحاظ ارتباطی در یک موقعیت استراتژیک قرار دارد، این استان نقطه اتصال استان های غربی کشور به پایتخت و بالعکس می باشد و همچنین ترافیک بخشی از مسیر شمال به پایتخت و نقاط مرکزی کشور را نیز برعهده دارد.
وجود آزادراه های قزوین-کرج-تهران، قزوین-رشت و قزوین-زنجان در کنار عبور خط آهن سراسری غرب به شرق (تبریز به مشهد) و همچنین ساخت خط آهن قزوین-رشت این استان را در موقعیت ارتباطی ویژه ای قرار داده است.
با توجه به نیاز مردم استان و دیگر هموطنان، تکمیل طرح های نیمه تمام حوزه راه باید در اولویت های کاری استاندار جدید قزوین قرار بگیرد.
اگر برنامه ریزی مناسبی برای استفاده از ظرفیت راه های قزوین وجود داشته باشد، می توان از آن برای جذب گردشگر در کنار رونق اقتصادی استفاده مطلوب کرد.
اما در کنار فرصت ها و ظرفیت های یاد شده، استان قزوین با چالش هایی نیز روبرو است که انتظار می رود استاندار جدید به آنها پرداخته و برای حل شان تلاش کند.

**کمبود آب و کاهش سطح سفره های زیرزمینی
در حال حاضر 75 درصد از آب مورد نیاز استان قزوین از منابع زیرزمینی و تنها 25 درصد این نیاز از آب های سطحی تامین می شود.
کمبود آب و کاهش سطح سفره های زیرزمینی را که فرونشست خاک در دشت قزوین بویژه در شهرستان بوئین زهرا را به دنبال داشته را باید از مهم ترین تهدیدهای زیست محیطی و اقتصادی استان دانست.
این تهدید که در دهه های اخیر و به دنبال بهره برداری بیش از اندازه از منابع آبی زیرزمینی استان پدیده آمده است، راهکارهای خاص و ویژه ای را می طلبد که در سال های اخیر دغدغه اصلی استانداران قزوین بوده است.
به نظر می رسد تداوم انسداد چاه های غیرمجاز و کنترل مصرف چاه های مجاز، اجرای الگوی کشت، توسعه آبیاری مدرن و بردن کشاورزی از فضای باز به سمت مکان های سربسته (گلخانه) در کنار تسریع در اجرای طرح بزرگ انتقال آب شرب از سد طالقان به 14 شهر و 200 روستای استان بتواند تا حدودی از تنش ها و بحران های آبی قزوین بکاهد.

** توسعه بیابان در دشت قزوین و ایجاد ریزگردها
توسعه بیابان در دشت قزوین در جنوب شهرستان آبیک و شمال شهرستان بوئین زهرا و ایجاد ریزگردها را نیز باید به یکی از چالش های جدید استان افزود.
گسترش روند بیابانی شدن دشت قزوین که می تواند استان های تهران و البرز را نیز تحت شعاع خود قرار دهد، آنقدر نگران کننده بود که در سفر سال گذشته رئیس جمهوری به قزوین برای مقابله با آن اعتبار اختصاص پیدا کرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین پارسال با ابراز نگرانی از روند توسعه بیابانی شدن دشت قزوین، مساحت بیابان های استان را 239 هزار هکتار اعلام کرده بود و شرایط 90 هزار هکتار آن را بحرانی دانسته بود.
مهار کانون بیابانی قزوین برای جلوگیری از گسترش آن باید از اولویت های استاندار جدید باشد چرا که این پدیده شوم می تواند تهدید بزرگی برای کشاورزی استان باشد و برخی شهرها و روستاهای استان را با مهاجرت اجباری روبرو سازد.

** فرسودگی صنایع و نیاز به نوسازی صنعت استان
فرسودگی فناوری در کنار نداشتن بازار مصرف و مدیریت ناصحیح و همچنین کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش را باید از چالش های صنعت قزوین دانست.
بخش مهمی از مشکل نقدینگی و کمبود سرمایه در گردش واحدهای تولیدی با اجرای طرح رونق تولید و پرداخت تسهیلات بانکی مرتفع شده است اما به نظر نمی رسد وام های اعطایی با نرخ 18 درصد بتوانند آنچنان تاثیری داشته باشند که صاحبان صنایع بتوانند با آنها علاوه بر حل مشکلات مالی و جاری خود به نوسازی صنعت مربوطه نیز بپردازند.
فناوری مربوط به برخی از صنایع قزوین مربوط به ده ها سال قبل است و فکری به حال نوسازی آنها نشده است و همچنین ضعف برخورداری از واحد توسعه و تحقیقات در بیشتر واحدهای تولیدی قزوین مشاهده می شود، ضعف هایی که به مرور می تواند صنعت و اشتغال قزوین را مورد تهدید قرار دهد.
البته در کنار این ها موضوعات کلانی چون قاچاق و واردات بی رویه و نداشتن برنامه مناسب برای صادرات کالا و خلاء های قانونی را نیز باید به مشکلات حوزه صنعت در قزوین اضافه کرد.
در حال حاضر حدود 60 واحد تولیدی در استان قزوین دارای مشکلات بحرانی هستند و نمی توان کتمان کرد که بسیاری از کارخانه های استان با کمتر از نیمی از ظرفیت اسمی خود و در حداقل بهره وری مشغول به فعالیت هستند.

**اشتغال جوانان
نرخ بیکاری قزوین در بهار امسال 10.6 درصد اعلام شد. رقمی که نسبت به سال قبل کاهش داشته است اما همچنان قزوین به عنوان استانی با جمعیت بالای دانشجویی و همچنین مهاجرپذیر است که تقاضای کار در آن بالا است.
امسال نیز مانند سال گذشته برای ایجاد 20 فرصت شغلی در استان قزوین هدف گذاری شده است، هدفی که تحقق آن در زبان ساده اما در عمل بسیار سخت می نماید.
بدون شک تحقق این عدد در پایان سال جاری در کنار تلاش برای حفظ مشاغل موجود از چالش های جدی استاندار جدید قزوین خواهد بود.
حفظ مشاغل موجود موضوع مهمی است که به ارتقای امنیت روانی و اجتماعی قزوین نیز کمک می کند چرا که بارها شاهد بوده ایم که با تجمع اعتراضی کارگران یک کارخانه مقابل استانداری آثار اجتماعی نامطلوبی در استان در پی داشته است.

** کمبود امکانات فرهنگی
ضعف زیرساخت های فرهنگی در قزوین مشهود است، این استان فاقد یک تالار اختصاصی برای برگزاری برنامه های فرهنگی و هنری از جمله کنسرت و تئاتر است.
اگرچه ساخت تالار قزوین آغاز شده است اما تا تکمیل و بهره برداری آن راه درازی باقی مانده است و مدیریت ارشد استان در دوره جدید باید فکری به حال این موضوع بکند.
در حال حاضر به جز شهر قزوین، سایر شهرهای استان از جمله شهرهای بزرگی چون الوند، محمدیه، تاکستان و آبیک فاقد سالن سینما که از حداقل های شاخص های مربوط به امکانات حوزه فرهنگ است، می باشند.
با وجود توسعه زیرساخت های فرهنگی در سال های اخیر، هنوز خیلی از شهرهای استان با ضعف جدی در داشتن فضای فرهنگی نظیر کتابخانه و خانه های فرهنگ مواجه هستند.

** نبود زیرساخت های گردشگری در حد شایسته و مطلوب
قزوین با داشتن یک هزار و 300 اثر تاریخی و طبیعی ثبت شده در فهرست آثار ملی و همچنین وجود جاذبه های مطرحی همچون قلعه حسن صباح، دریاچه اوان و چشمه های آبگرم فاقد یک هتل پنج ستاره است.
البته کار ساخت چند هتل پنج ستاره از سال ها قبل در قزوین و دیگر نقاط استان آغاز شده است که به دلایل مختلف شاهد کندی اجرای آنها هستیم.
نداشتن هتل و مکان اقامتی مناسب مانع از برگزاری برخی همایش ها و برنامه های ملی در قزوین می شود و همچنین صدای اعتراض برخی سرمایه گذاران و گردشگران که به قزوین می آیند را نیز درآورده است.
نبود هتل به تعداد مناسب و با کیفیت های مختلف تنها مشکل زیرساختی گردشگری قزوین نیست، به عنوان مثال بسیاری از گردشگران که از مناطقی مانند دریاچه اوان و یا آبگرم یله گنبد دیدن می کنند به نبود کمترین امکانات رفاهی در این نقاط معترض هستند و سال ها است که قول رفع این مشکل داده می شود اما عملا اقدامی نیز صورت نمی گیرد.

**وجود بیش از 600 طرح نیمه تمام عمرانی
به گفته معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین در مرداد ماه امسال، استان قزوین دارای 670 طرح نیمه تمام عمرانی بود که تکمیل آنها نیازمند صرف 1200 میلیارد ریال اعتبار می باشد و اگر قرار باشد با اعتبارات دولتی به ادامه ساخت آنها پرداخت، اتمام آنها به بیش از 10 سال زمان نیاز دارد.
بخشی از این طرح ها قابلیت واگذاری به بخش خصوصی را دارند که باید هرچه زودتر آنها را واگذار کرد و تکمیل بعضی از آنها نیز به تدابیر خاص مدیریت ارشد استان نیازمند است.
قزوین از سال 76 به استان تبدیل شده و بر پایه واپسین تقسیمات کشوری دارای 6 شهرستان، 19 بخش، 25 شهر، 46 دهستان و یک هزار و 176 آبادی است.
شهرستان‌های قزوین، تاکستان، بوئین زهرا، آبیک، البرز و آوج شهرستانهای این استان هستند.
قزوین با استان‌های مازندران، گیلان، همدان، زنجان، مرکزی و البرز همسایه‌ است.
براساس نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن، یک میلیون و 273 هزار و 761 نفر در استان قزوین زندگی می کنند که 25 درصد معادل 321 هزار و 610 نفر آن در روستاها ساکن هستند.
3013/6012 خبرنگار: رضا اولادی ** انتشار دهنده: علی حیدر شاه حسینی