ساعت ۱۱ شب روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه سال جاری بود، که خبر حمله سوسک‌های سیاه در شهرستان تاکستان به سرعت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
فیلم‌های منتشر شده سوسک‌هایی را نشان می‌داد که با ازدحام فراوان در حال حرکت در معابر و منازل هستند و این موضوع باعث شده بود تا شهروندان قزوینی با ترس و وحشت روبرو شوند.
روز بعد از این حادثه از سوی مقامات اعلام شد که تخم این جانوران در خاک است و بارندگی‌ها آنها را منتقل کرده و از یک مکان به نقطه دیگری می‌برد، اما این اظهار نظرات نتوانست ذهن آشفته مردم را آرام سازد تا اینکه خبر رسید در شهرستان‌های تاکستان و بویین زهرا اقدامات سم پاشی در دستور کار قرار گرفته است.
تمام این اتفاقات باعث شد تا نشست پدافند زیستی استان قزوین در رابطه با همین موضوع تشکیل و در این خصوص چاره اندیشی شود.
سم پاشی برای مقابله با این حشرات مسئله‌ای بود که مورد اختلاف نظر مسؤولان قرار داشت:
آب‌پاشی و خاموش کردن روشنایی معابر برای مقابله با سوسک‌ها
فرماندار شهرستان تاکستان در این نشست گفت: ساعت ۹ شب روز ۲۱ اردیبهشت ماه سال جاری بود که شهرستان تاکستان با حمله عظیم سوسک‌های سیاه مواجه شد.
رضا طاهری افزود: ازدحام سوسک‌های سیاه به حدی بود که همانند پهن کردن کشمش روی زمین، سیاهی و انبوه خاصی ایجاد کرده و مردم را نگران ساخته بود.
وی با بیان اینکه سوسک سیاه دارای حساسیت‌های خاصی است، اظهار داشت: این حشره جاذب نور است و هرجایی که نور زیادی وجود داشته باشد به سمت آن کشیده می‌شود، علاوه بر این موضوع سوسک‌ها از آب گریزان‌اند و همه این اطلاعات دست به دست هم گذاشت با بتوانیم اقدامات مقابله جویانه را اجرایی کنیم.
فرماندار شهرستان تاکستان تصریح کرد: در اولین اقدام با همکاری اداره برق نور معابر را کاهش دادیم و پس از آن مردم به صورت خودجوش برق منازل خودشان را خاموش کردند، سپس با همکاری شهرداری بدون اینکه از سموم استفاده شود، با آب پاشی تلاش شد تا سوسک‌ها متفرق شوند.
طاهری خاطرنشان کرد: روز بعد از هجوم سوسک‌ها، با بررسی عوامل دامپزشکی و جهاد کشاورزی مشخص شد که این نوع سوسک سیاه مخصوص گندم بوده و وجودش مثبت است، همچنین فعالیت این حشرات باعث از بین بردن لارو و کرم‌ها شده و به نوعی ضد آفت محسوب می‌شود.
شکل و جثه سوسک‌ها برای مردم ترس آور است
مصطفی آقاعلی معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار بویین زهرا نیز در این نشست با صحه گذاشتن بر اظهارات فرماندار تاکستان گفت: این سوسک‌ها به محض تاریک شدن هوا از مزارع به سمت روشنایی شهر حرکت می‌کنند و ازدحام آنها موجب ترس شهروندان می‌شود.
وی افزود: بررسی دامپزشکی و جهاد کشاورزی نشان داده که این سوسک‌ها تجزیه کننده زباله هستند و همزیستی بسیار خوبی با برخی گونه‌های زیست محیطی دارند.
آقاعلی تاکید کرد: آن چه بیشتر شهروندان را ترسانده بود، شکل و جثه این سوسک‌ها بود که تاکنون رویت نشده بود.
افزایش رطوبت و بارندگی باعث ظهور سوسک‌ها شد؛ سال گذشته شاهد حضور پروانه‌ها بودیم
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در این نشست گفت: تاکنون چنین مواردی در استان وجود نداشته است و گزارش شهرستان‌های تاکستان و بویین زهرا از وقوع چنین رویدادی باعث شد تا مراتب و تمهیدات ویژه برای مقابله با این حشرات در دستور کار قرار گیرد.
خمسه، رییس جهاد کشاورزی قزوین: تا همین چند روز پیش ۴۰۳ میلی متر بارندگی در استان قزوین اتفاق افتاد که بالاتر از میانگین کشوری بود.
فاطمه خمسه افزود: واقعیت این است که به علت بارندگی بالا و افزایش رطوبت در استان قزوین شاهد زاد و ولد بالای این حشرات هستیم و تا همین چند روز پیش ۴۰۳ میلی متر بارندگی در استان قزوین اتفاق افتاد که بالاتر از میانگین کشوری بود.
وی تاکید کرد: سال گذشته به خاطر همین افزایش رطوبت‌ها، شاهد حضور پروانه‌ها در سطح شهر بودیم و این پدیده امسال به افزایش سوسک‌ها سیاه منجر شد.
سوسک کارابیده برای کشاورزی مفید است و ناقل بیماری نیست
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در این نشست گفت: در نگاه اول این حشرات شبیه سوسک سیاه گندم در استان‌های جنوبی مانند کرمان و فارس به نظر می‌رسید، اما بعد از بررسی بیشتر معلوم شد از خانواده کارابیده (Carabidae) است که دارای پشتی براق و پاهای قهوه‌ای یا قرمز بوده و طول آن یک سانتی متر است.
مجید اسماعیلی افزود: این سوسک‌ها برای کشاورزی مفید هستند و در استان‌های دیگر شاهد تکثیر آن هستیم تا بتواند در مقابله با حشرات و آفت‌های دیگر مانند ملخ‌ها و لارو پروانه‌ها مقابله کنند.
اسماعیلی، معاون جهاد کشاورزی قزوین: میانگین سرانه مصرف سموم کشاورزی در جهان یک کیلوگرم در یک هکتار است، اما این سرانه در کشور ما ۵۶۲ گرم در هکتار بوده و در استان بین این دو رقم قرار دارد.
وی علت اصلی هجوم سوسک‌های کارابیده را افزایش بارندگی عنوان کرد و گفت: بارندگی‌های اخیر در استان قزوین ۸.۵ برابر نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشت و همین موضوع باعث شد تا زادولد آن افزایش یافته و از زیستگاه خودش به سمت شهر حرکت کند.
اسماعیلی با بیان اینکه این سوسک‌ها از نظر بهداشتی ضرری ندارد و ناقل بیماری نیستند، اضافه کرد: این سوسک‌ها تنها یکسال عمر می‌کنند و تنها سلاح آنها بوی نامطبوعی است که از خودشان متصاعد می‌شود.
این مسؤول در سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در واکنش به اینکه میزان مصرف سم در استان بالاست و نباید از آن برای مقابله با حشرات استفاده کرد، اظهار داشت: میانگین سرانه مصرف سموم کشاورزی در جهان یک کیلوگرم در یک هکتار است، اما این سرانه در کشور ما ۵۶۲ گرم در هکتار بوده و در استان بین این دو رقم قرار دارد که نشان می‌دهد مصرف بالایی در استان نداریم.
قزوین با افزایش دمای هوا میزبان حشرات جدیدی است
مدیرکل دامپزشکی استان قزوین در این نشست گفت: سوسک‌ها موجودات مقاومی هستند و تاریخ جنگ آمریکا با ژاپن نشان داده که این حشرات اولین موجوداتی بودند که پس از بمباران هیروشیما و ناکازاکی توانستند زادولد داشته باشند.
حمید زینالی افزود: سوسک‌های کارابیده به قدری برای برخی مصارف کشاورزی مفیدند که کشورهای اقیانوسیه و استرالیا این حشرات را وارد کرده و از آن در مقابل تجزیه کودهای شیمیایی استفاده می‌کنند.
وی اضافه کرد: افزایش رطوبت در استان و کشور به قدری در این سال‌های اخیر افزایش یافته که تصاویر ماهواره‌ای از بالا بیشتر مناطق ایران را به رنگ سبز و آبی نشان می‌دهد.
زینالی با بیان اینکه بیشتر حشرات روی آب‌های راکد تخم ریزی می‌کنند، گفت: رطوبتی که اکنون به واسطه بارش‌های اخیر ایجاد شده در آینده نزدیک به محض افزایش دمای هوا از مرز ۲۵ درجه سانتی گراد منجر به رشد و سرسام آور حشراتی مانند کنه‌ها و مگس‌ها می‌شود.
زینالی، مدیرکل دامپزشکی قزوین: رطوبتی که اکنون به واسطه بارش‌های اخیر ایجاد شده در آینده نزدیک به محض افزایش دمای هوا از مرز ۲۵ درجه سانتی گراد منجر به رشد و سرسام آور حشراتی مانند کنه‌ها و مگس‌ها می‌شود.
این مسؤول برخی بیماری‌های دامی و مشترک بین انسان و دام اشاره کرد و گفت: در برخی از بیماری‌ها مانند لنفی اسکین، اگر مبارزه جدی نداشته باشیم ممکن است با سرعت همه گیر شده و مشکلات اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند.
زینالی با بیان اینکه سال گذشته سه تا چهار هزار لیتر سم برای مقابله با حشره سار استفاده شد، افزود: در حال حاضر بیشتر ذخایر سم استان به تمام رسیده و اگر بخواهیم در مقابله با سوسک‌ها سم پاشی کنیم، اعتبارات کافی باید تامین شود.
مدیرکل دامپزشکی قزوین خاطرنشان کرد: حشرات با یک باد معمولی که سرعت آن ۳۰ کیلومتر در ساعت باشد، بین ۷۰ تا ۸۰ کیلومتر جابه‌جا می‌شوند و مواردی بوده که در قسمت دیلمان واقع در استان گیلان برخی از حشرات به علت باد به الموت قزوین منتقل شده و ۶۰ روستا را مبتلا کرده‌اند.
برهم خوردن تعادل زیست محیطی در قزوین؛ به جای ابزارهای شیمیایی از گونه‌های ضد هم استفاده شود
مدیرکل حفاظت محیط زیست قزوین در این نشست گفت: از آنجایی که درحال گذار از خشکسالی به سمت ترسالی هستیم، با تغییر و آب و هوا روبرو بوده و باید برای برهم خوردن تعادل زیست محیطی برنامه ریزی کنیم.
حسن عباس نژاد افزود: عدم تعادل ها در طبیعت یک پدیده طبیعی است، اما شدت و وسعت آن طبیعی نیست، به طوری که در همین روزهای گذشته شاهد سم دادن به پرندگان زنبورخوار بودیم و تلفات بسیاری در آن ایجاد شد.
عباس نژاد، مدیرکل محیط زیست: استفاده از سموم در قزوین بیش از اندازه ظرفیت استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه به جای استفاده از عوامل شیمیایی باید از گونه‌های جانوری ضد هم در طبیعت استفاده کرد، گفت: برای مقابله با این حشرات و سوسک‌ها نباید از سم استفاده کرد و چرخه زیست محیطی را نابود ساخت، چون به نظر می رسد استفاده از سموم در قزوین بیش از اندازه ظرفیت استفاده می‌شود.
عباس نژاد خاطرنشان کرد: برای تعادل بخشی در محیط زیست قزوین باید همکاری بین دستگاه‌ها افزایش یافته و چاره‌اندیشی مناسبی صورت پذیرد.
اهتمام جامعه به حفظ محیط زیست و تعاول بخشی در حیات وحش تقویت شود
منوچهر حبیبی معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار قزوین نیز با تاکید بر حفظ چرخه محیط زیست گفت: ۹۸ درصد سوسک‌های سیاه از مزارع استان خارج شده و همه باید تلاش کنند تا به جای استفاده از سموم، از روش‌های اکولوژیکی بهره ببرند.
وی تاکید کرد: تمام پدیده‌های این چنینی نشان می‌دهد که اهتمام جامعه به حفظ محیط زیست و حیات وحش کاهش یافته و باید بیشتر از این موارد برنامه‌ریزی کرد.
نیم نگاه: سوسک‌های سیاه کارابیده اگرچه به گفته مسؤولان درحال ترک مزارع کشاورزی در استان قزوین هستند، اما این پدیده نشان داد که برای تعادل بخشی در حیات وحش و جلوگیری از چنین اتفاقاتی باید به انجام برخی تاکیتیک‌های اکولوژیکی در استان اقدام کرد.
کاهش سم و کود و کمک به چرخه اکولوژیکی حیوانات از موضوعاتی است در محیط زیست بسیار پراهمیت است و در صورت بی‌توجهی به آن اتفاقاتی از این قبیل تکرار می‌شود.
