مطالعه تاریخ ایران شواهد بیشماری از علاقهمندی ایرانیان به سبک شورا محوری در اجتماعات و زندگی اجتماعی آنها در اختیار ما قرار میدهد، از سنتهایی مانند "ریش سفیدی" در محلات و "شورا محوری" که حتی با وجود فاصله گرفتن چندین هزار ساله از بنیان و پایه خود هنوز در جوامع محلی در حال اجرا هستند.
همین علایق و تمایلات موجب شد تا ایرانیان در دورههای مختلف تاریخ خود برای تحقق این خواسته اجتماعی معقول، مشروع و منطقی سالها تلاش کنند و مبارزات مردمی برای تحقق مجلس شورا و تاسیس شوراهای شهر و روستا در کشور به راه افتد.
به هر حال تلاشها و مبارزات انقلاب اسلامی به عنوان مهمترین و بزرگترین فریاد ظلم ستیزی در تاریخ ایران توانست مقدمات و زیرساختهای زندگی شورایی را برای مردم ایران به ارمغان آورد که شاید بزرگترین آرمان و دستاورد آن را بتوان "مشارکت مردم" در اداره کشور بیان کرد.
مجلس شورای اسلامی و پس از آن تشکیل شوراهای شهر و روستا در سال ۱۳۷۷ یعنی ۲۰ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در پی همین مطالبه عمومی شکل گرفت.
در استان قزوین نیز انتخابات نخستین دوره شوراهای شهر و روستا در سال ۷۸ تنها مدتی پس از استان شدن قزوین به صورت رسمی برگزار شد و زیرساختهای توسعه و رشد را برای قزوین، شهری که تازه حواشی استان شدن و روزهای سخت را پشت سر گذاشته بود فراهم کرد.
شورا هر روز به اهداف خود نزدیکتر میشود
مدیر کل دفتر امور شهری استانداری قزوین در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: شوراها و پارلمانهای محلی بعد از گذشت سه دهه از عمر خود امروز تا حدودی توانسته اند به اهداف خود دست یابند.
مصطفی صالحی افزود: اگرچه در ایران نزدیک به یک قرن و نیم است که به مساله شوراها توجه شده و در آموزهها و فرهنگ کهن ما نیز این مفهوم وجود داشته است اما در کشورهای مدعی حقوق بشر این مساله عمری کوتاه دارد.
مدیر کل امور شهری استانداری قزوین خاطرنشان کرد: خوشبختانه در این سالها مردم نیز در انتخاب شوراها هوشیارتر بوده اند و با دقت نظر بیشتری برای انتخاب اعضای شوراها وارد عمل شده اند و قطعا نتیجه چنین اقدامی، شورایی حرفهای و متخصص است.
صالحی با اشاره به شاخصهای شورای برتر تاکید کرد: شورای خوب باید بتواند کاردانی، تخصص، دلسوزی و تجربه را با هم در آمیزد و بهترین عملکرد را به مردم ارائه کند.
وی خاطرنشان کرد: رعایت قوانین و مقررات به صورت دقیق، توجه و اولویت دادن به مناطق کم برخوردار در شهرها و روستاها و اولویت بندی کردن در امور با استفاده از نظرات مردمی از مهمترین شاخصهای فعالیت صادقانه و درست در شوراهاست.
مدیر کل امور شهری استانداری قزوین بیان کرد: استفاده بهینه از منابع در شرایطی که محدودیت دسترسی به منابع مالی و انسانی وجود دارد از نیازهای جدی در مجموعه شوراهاست و باید دقت نظر داشت تا بی تدبیری و گاهی بی توجهی موجب اسراف در بیت المال و هدر رفت منابع نشود.شوراهای شهر و روستا با هدف مشارکت مستقیم مردم در سرنوشت محیط پیرامونی و ایجاد نهاد مردمی قزوین شکل گرفت تا علاوه بر ایفای نقش بیشتر مردم در مدیریت شهر و روستا، تمرکززدایی به عنوان یکی از شاخصههای دموکراسی مورد توجه جدی و عملی قرار گیرد.
صالحی همچنین گفت: مردم باید مطمئن شوند مدیریت شهری امین آنهاست و امکاناتی که در اختیار این مجموعه قرار دارد به بهترین نحو برای توسعه شهر و روستا هزینه میشود.
شورای متحد زمینه ساز رشد و تعالی است/ سیاسی بازی ممنوع
مدیرکل امور شهری استانداری قزوین همچنین به برخی از ناهماهنگیها در بدنه شورا اشاره کرد و بیان داشت: تضارب آرا زمینه رشد و شکوفایی را فراهم میآورد اما باید توجه داشت که این مساله به هیچ عنوان نباید به درگیری و اختلاف نظرهای اساسی تبدیل شود.
صالحی گفت: آشنایی با سیاست مهمترین شاخص یک مسئول و نماینده مردم در شوراست اما باید دقت کرد که سیاسی بازی و خط کشیهای سیاسی در خدمت به مردم جایی ندارد و اعضای شورا باید در هر شرایطی مصلحت مردم و خدمت به دیگران را مد نظر قرار دهند.
وی خاطرنشان کرد: تعامل و همدلی به عنوان یکی از مهمترین کلیدهای موفقیت در تجربه چندین ساله شوراها در کشور به خوبی قابل مشاهده است و هرجا این همدلی در برخی از شوراها نبوده است ما مشاهده کردیم که خدمات رسانی بسیار کمرنگ شده است.
صالحی تصریح کرد: توجه به مشارکت مردم، اعتماد سازی و دوری از خط کشیهای سیاسی در مساله مدیریت شهری بسیار تاثیر گذار است و هرکجا تحقق یافته، پیشرفت و توسعه بیشتری را به دنبال داشته است.
شوراها نماد مردم سالاری دینی و فرصتی برای خدمت رسانی بهتر به شهروندان
شوراهای اسلامی شهر و روستا به عنوان یک سرمایه اجتماعی، نماد بارزی از مردم سالاری دینی در جامعه شهری و روستایی هستند.
عباس نیکویه از اعضای نخستین دوره شورای شهر قزوین در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: اگر روند انتخاب شورا درست صورت گیرد و با رای مردم و با معیارها و شاخصهای درست انتخاب شوند قطعا میتوانند بسیار تاثیرگذار باشند.
این عضو سابق شورای شهر قزوین گفت: نفرات اولی که در شورای قزوین روی کار آمدند با حساسیت ویژه مردم انتخاب شدند و به عنوان اولین تجربه خیلی خوب توانستند در شهر قزوین زیرساختهای توسعه و رشد را فراهم کنند.
نیکویه افزود: با توجه به این که انجمنهای شهر پس از انقلاب تعطیل شده بودند، وظایف استانداران با مسئولیت نظارت بر مجموعه مدیریت شهری هم افزایش یافته بود و به عبارتی، رسیدگی به مباحث توسعه ای خیلی سخت و پیچیده بود، اما وقتی که کار به دست مردم افتاد موقعیتی ایجاد شد تا افراد توانمند و با تجربه دور هم جمع شوند و برای تحقق خواسته مردم تلاش کنند.
این فعال سیاسی و اجتماعی استان قزوین گفت: ما در شورای اول هیچ پشتوانهای نداشتیم، حتی آئین نامههای داخلی شورا را نیز خودمان مینوشتیم و با تلاش و عزمی که ایجاد شده بود توانستیم عملکرد خوبی ارائه کنیم.
نیکویه خاطرنشان کرد: تاسیس پارک باراجین به عنوان یکی از مهمترین اقدامات ما در شورای اول بود که توانستیم هم از این مناطق حفاظت کنیم و هم یک عملکرد خوب به عنوان بزرگترین پارک کشور برای مردم قزوین به یادگار بگذاریم.
وی افزود: در شورای دوم هم ما توانستیم دفع آبهای سطحی استان قزوین را انجام دهیم و لولههای ۱.۲۰ در عمق هفت متری زمین لوله گذاری شد تا آبهای سطحی شهر در قزوین جمع آوری شود و به لطف همین حرکت ما در بارندگیهای سنگین سالهای اخیر هیچ سیلاب و آب گرفتگی جدی نداشتیم.
این عضو سابق شورای شهر قزوین عنوان کرد: شهرداری قزوین در ابتدای تاسیس شورا تنها چند سازمان داشت ولی با راه اندازی شورا به ۱۴ سازمان افزایش یافت و توانستیم با تیمی از بطن مردم به نیازهای جدی جامعه بپردازیم.
شورا نماد مردم سالاری دینی در جامعه اسلامی است
مهدیه قافله باشی عضو شورای شهر قزوین نیز به خبرنگار ایرنا گفت: شوراهای اسلامی نمادی از مردمسالاری دینی و شاخصی برای خدمت رسانی به شهروندان یک جامعه به حساب میآیند.
وی افزود: اراده مردم برای مشارکت در عرصه تصمیم گیری بدون حضور شوراها معنا ندارد و در واقع اعضای شورا برآیند خرد جمعی و عزم همگانی جامعه برای حضور در سرنوشت خود است.
این عضو شورای شهر قزوین گفت: انتخاب شوراها به دست مردم در شهرها و روستاها نوعی مسئولیت برای آنها ایجاد میکند تا به خواستهها و مطالبات مردم دقت نظر داشته باشند و خود را حافظ منافع مردم بدانند.
قافله باشی اضافه کرد: توجه به خواستههای مردم و استخراج شاخصهای انتخاب شهردار میتواند از وظایف مهم شوراها در شهرها باشد که در نهایت به تدوین نقشه راه و مسیر موفقیت شهر منجر میشود.