در سال‌های اخیر حمایت از مشاغل خانگی و خرد به یکی از سیاست‌های کشورهای پیشرفته دنیا تبدیل شده است و برنامه ریزی جدی برای ورود دولت‌ها به آنها در خوشه‌ها و شاخه‌های مختلف و متعدد صورت می‌گیرد.
امروزه نقش مشاغل خانگی در رونق اقتصادی و تثبیت درآمد برای دهک‌های پایین اقتصادی جامعه و ایجاد فرصت‌های شغلی برای تمامی فعالان اقتصادی محرز شده و طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی را در این زمینه به مرحله اجرا گذاشته‌اند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز قزوین برای آگاهی از وضعیت مشاغل خانگی در استان قزوین با ناصر شفیع آبادی معاون اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گفت و گویی ترتیب داده و آخرین اقدامات صورت گرفته در این حوزه را از وی جویا شده است.
ایرنا: موضوع ساماندهی مشاغل خانگی از چه زمانی در ایران به صورت جدی مورد بررسی قرار گرفت؟
یکی از وظایف اصلی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان در حوزه کار و امور اجتماعی، اشتغال خانگی و خرد است چون حدود ۹۰ درصد اشتغال کشور و دنیا در بخش مشاغل خرد و بنگاه‌های کوچک شکل گرفته و باید به بخش مشاغل خانگی به صورت منسجم‌تر و دقیق‌تر ورود کنیم.
بر همین اساس از سال ۹۰ قانون مشاغل خانگی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و از آن تاریخ تمامی افرادی که می‌خواهند در بخش مشاغل خانگی فعالیت کنند می‌توانند در سامانه مشاغل خانگی ثبت نام کرده و مجوز دریافت کنند.
متقاضیان به محض اینکه در سامانه مشاغل خانگی ثبت نام کنند اگر واجد شرایط باشند باید اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با همکاری اداره میراث فرهنگی، وزارت ارشاد و سازمان صنعت ۴۸ ساعته مجوز فعالیت آنها را صادر کند.
ایرنا: چه تعداد مجوز مشاغل خانگی در استان قزوین صادر شده است؟
ساماندهی مشاغل خانگی در استان با همکاری چهار دستگاه دنبال می‌شود که خوشبختانه در استان استقبال خوبی از این مشاغل صورت گرفت.
از سال ۹۲ تاکنون حدود ۳۲ هزار مجوز مشاغل خانگی در استان صادر شده است که فقط در سال ۹۸ بالغ بر ۶۱۰ نفر در حوزه مستقل و ۸۶ نفر به عنوان پشتیبان در سامانه مشاغل خانگی ثبت نام کرده‌اند. طی ۶ سال اخیر حدود ۳۲ هزار مجوز مشاغل خانگی در استان قزوین صادر شده است که نقش موثری در کاهش نرخ بیکاری و ایجاد درآمد برای خانوارهای با درآمد پایین داشته است.
مشاغل خانگی در سه زمینه یا سه لاین ساماندهی می‌شوند و به افرادی که با مهارت‌های خاص تنها برای انجام مشاغل خود مانند خیاطی، قالیبافی یا چرم دوزی ثبت نام می‌کنند عنوان مستقل اطلاق می‌شود و تعدادی از افراد نیز در سامانه برای قرار گرفتن در تحت پوشش این افراد ثبت نام می‌کنند.
یک تعداد از افراد نیز به عنوان پشتیبان یا پیشران در سامانه ثبت نام می‌کنند و افراد تحت پوشش را با متقاضیان مستقل لینک می‌کنند و کار ایجاد فرصت‌های شغلی به این صورت دنبال می‌شود.
ما باید در بحث حمایت از پشتیبان‌ها و پیشران‌ها در موضوع مشاغل خانگی با جدیت قدم برداریم چون موجب نهادینه سازی این مشاغل در جامعه می‌شود و ایجاد فرصت شغلی و تولید نیز راحت‌تر صورت می گیرد.
ایرنا: اخیرا وزارت کار یک برنامه در زمینه تقویت و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار را به مرحله اجرا گذاشت، در مورد آن توضیح می‌دهید؟
این طرح با همکاری اداره کل امور بانوان و خانواده استانداری و جهاد دانشگاهی از ابتدای امسال شروع شد و چون استان قزوین در سال جاری پایلوت اجرای آن بود ۱۲۰ نفر سهمیه حمایت از زنان سرپرست خانوار را دریافت کرد.
این تعداد از زنان سرپرست خانوار در استان با همکاری اداره امور بانوان استانداری، بهزیستی، کمیته امداد و پیشرانان‌ها شناسایی شدند و هم اینک در مرحله آموزش قرار دارند و در صورت ورود به بازار به صورت مستقل یا پیشران برای خود کار می‌کنند.
این بانوان به دلیل از دست دادن خانواده یا همسر خود آسیب‌های زیادی دیده‌اند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند به ویژه در حوزه اقتصادی که می‌تواند امنیت اجتماعی و اقتصادی را برای آنها تامین کند و به همین دلیل وزارت کار این قدم را در حمایت از این زنان برداشت.
امسال ۱۲۰ نفر از این زنان از سوی جهاد دانشگاهی آموزش دیدند و امیدواریم در سال آینده بتوانیم حمایت مالی از آنها را داشته باشیم.
ایرنا: آیا استان قزوین در طرح جدید الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی قرار گرفته است؟
این طرح که از سال جاری در سطح کشور به مرحله اجرا درآمد ۹ استان را شامل می‌شد و امسال ما برنامه ریزی کرده‌ایم که استان قزوین در برنامه سال ۹۹ این طرح گنجانده شود.
در این طرح تلاش می‌کنیم بخش مشاغل خانگی را به سمت اشتغال دینامیک هدایت کنیم یعنی اشتغالزایی براساس مزیت‌های نسبی و رقابتی که در استان وجود دارد صورت گیرد.
قرار شده است با همکاری دانشگاه و سایر دستگاه‌های مرتبط تولیدات مشاغل خانگی را به بازار وصل کنیم تا تحرکی در بازار ایجاد شود و برای بازار محصولات مشاغل خانگی، امکان و ظرفیت سنجی صورت گیرد و زنجیره کسب و کار در مشاغل خانگی دنبال شود.
همچنین باید جهاد دانشگاهی، طرح جدید الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی را در ۲ فاز مطالعاتی انجام داده و به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تحویل دهد. در طرح جدید الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی که از سال آینده در استان قزوین آغاز خواهد شد حمایت از مشاغل خانگی براساس امکان سنجی بازار و شناسایی ظرفیت‌های متناسب یک شغل در یک منطقه صورت خواهد گرفت.
در این طرح دیگر، مشاغل خانگی در سطح استان به صورت عام دنبال نمی‌شوند بلکه این مشاغل به صورت مزیت‌های موجود در استان پیگیری خواهند شد.
ما منتظر هستیم مجری طرح، مطالعات اولیه را انجام دهد هرچند در طرح تکاپو یکسری مطالعات انجام گرفته و حدود ۱۵ یا ۱۶ رسته را در آن طرح شناسایی کرده‌ایم.
امیدواریم با همکاری دستگاه‌ها بتوانیم مشاغل خانگی که در استان مزیت بیشتری دارند را مورد حمایت قرار دهیم و باید از شهرداری‌ها، معاونت اقتصادی و امور بانوان استانداری تقاضا کنیم در امکان سنجی بازار برای تولیدات این مشاغل به ما کمک کنند.
ایرنا: چه اعتباراتی از سوی دولت به این مشاغل اختصاص یافته است؟
از سال ۹۲ اعتباراتی در این زمینه به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اختصاص یافت که بهره کم و مدت زمان مناسب مشارکت وام گیرنده با بانک از ویژگی‌های این تسهیلات بود و می‌توانست مشکل تامین مالی بخشی از متقاضیان را مرتفع کند.
در سال ۹۷ بالغ بر ۱۶ میلیارد تومان اعتبار در این زمینه داشتیم که امسال و سال گذشته توسط دستگاه‌ها هزینه شد.
در سال جاری به دلیل تنگناهای اقتصادی چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار به استان در این زمینه تزریق شد که بخش عمده‌ای از این اعتبار تاکنون هزینه شده و بخشی دیگر مانده است که برای دریافت آن پرونده‌های موجود به بانک ارسال شد. حمایت از مشاغل خانگی با پرداخت تسهیلات طی سال‌های جاری صورت گرفت و فقط در سال ۹۷ از سوی دولت تدبیر و امید ۱۶ میلیارد تومان به مشاغل خانگی استان اختصاص یافت.
در سال ۹۸ بالغ بر پنج میلیارد و ۳۵۰ میلون تومان به استان اختصاص یافت که ۲۶۶ طرح با اشتغال ۶۵۶ نفر به بانک ارسال شد و همچنین با توجه به اعتبارات باقی مانده در سال گذشته ۴۵۳ طرح به مبلغ هشت میلیارد تومان نیز به بانک ها ارسال شده و با همکاری بانک‌ها به مرحله دریافت تسهیلات رسیدند.
ایرنا: آیا مجوز مشاغل خانگی در استان به صورت الکترونیکی صادر می‌شود؟
از ابتدای سال ۹۲ تاکنون حدود ۳۲ هزار مجوز مشاغل خانگی صادر کرده‌ایم و برای اولین بار توانستیم مجوز این مشاغل را به صورت الکترونیکی صادر کنیم.
خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته، دیگر نیازی نیست ارباب رجوع برای دریافت مجوز به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کند بلکه درخواست خود را از طریق سامانه ارسال می‌کند و دستگاه اجرایی بررسی و تایید کرده و مجوز لازم صادر می‌شود.
صدور مجوز مشاغل خانگی در سال گذشته دستی بود و دوندگی و هزینه زیادی به دنبال داشت ولی از ابتدای هتفته جاری اولین مجوز الکترونیکی مشاغل خانگی در استان صادر شد و از این به بعد نیز در راستای پنجره واحد خدمات الکترونیک، صدور مجوزها الکترونیکی صورت می‌گیرد.
