تا چند سال پیش نامزدهای انتخاباتی، محدودیت زیادی برای تبلیغات خود داشتند چرا که برنامه های تبلیغاتی به بروشور و پوستر و یا برگزاری گردهمایی و سخنرانی ختم می شد.
در چنین شرایطی نامزدها و ستادهای انتخاباتی آنها به دلیل محدودیت زمانی و مکانی موفق نمی شدند صدا و برنامه های خود را به گوش همه مردم برسانند و از سویی دیگر شناخت واجدان شرایط راهی دهی از نامزدها نیز تنها به تبلیغات کاغذی مانند پوستر و بروشور و یا شنیده ها ختم می شد.
امروزه اما به لطف فضای مجازی، تبلیغات در فضای مجازی از تبلیغات محیطی در ایام انتخابات پیشی گرفته و نامزدهای انتخاباتی از جمله مجلس می توانند برنامه های خود را از این طریق با کم ترین سرعت و هزینه به اطلاع همه مردم حتی در دورافتاده ترین نقاط نیز برسانند و از سوی دیگر خیلی از شهروندان واجد شرایط رای دهی که فرصت حضور در برنامه ها و مجالس سخنرانی نامزدها را ندارند با مراجعه به فضای مجازی و مقایسه و پیگیری برنامه ها و شعارهای نامزدها می توانند از کاندیداها شناخت کسب کنند.
فضای مجازی و شور و حال انتخاباتی
فضای مجازی علاوه بر این به افزایش شور و حال انتخاباتی در فضای کشور کمک کرده است با این حال این فضا حکم شمشیر دولبه را داراست و همان گونه که می تواند فرصتی برای نامزدها و حضور حداکثری مردم در انتخابات باشد، می تواند برعکس نیز عمل کند.
فراگیری فضای مجازی و استفاده از ظرفیت آن برای تبلیغات آن قدر اهمیت پیدا کرده که از چندی قبل دستور العمل فعالیت های تبلیغاتی در این فضا از سوی وزارت کشور و ستاد انتخابات منتشر و ابلاغ شد که از جمله محورهای مهم آن مجاز نبودن نامزدها و طرفداران آنان به تبلیغ علیه نامزدهای دیگر در این فضا و توصیه اکید به معرفی شایستگی ها و توانمندی های خودر در این فضا بود، موضوعی که با وجود این دستورالعمل از سوی برخی نامزدها و هواداران آنها رعایت نمی شود و می توان آنرا از جمله مصادیق تخلفات انتخاباتی نامید.
همچنین وجود آنکه تبلیغات نامزدها و هواداران آنها از شبکه های مجازی فیلتر شده ممنوع است با این حال این موضوع خیلی از سوی نامزدها و ستادهای آنان مورد توجه قرار نگرفته و بخش قابل توجهی از تمرکز تبلیغاتی آنها مربوط به چنین شبکه هایی است، با این حال نمی توان کتمان کرد که در سایه حضور کم تعداد مخاطبان در پیام رسان های داخلی، منشاء بخشی از شور و حال انتخاباتی ایجاد شده در کشور نیز ناشی از همین فعالیت ها در پیام رسان های خارجی است.
از سوی دیگر باید توجه داشت هر محتوا و مطلبی که در فضای مجازی پیرامون انتخابات طرح می شود نمی توان واقعی و یا صحیح باشد و این مساله می تواند موجب انحراف مشارکت کنندگان نیز شود با این حال می توان گفت فضای مجازی در مقوله انتخابات همانند سایر موضوعات دارای یکسری فرصت ها و تهدیدهاست که باید از اولی به شکل مطلوب استفاده کرد و مراقبت دومی نیز بود و آنها را دفع کرد.
در ادامه به برخی فرصت ها و مزایای فضای مجازی در انتخابات که به گرم شدن تنور انتخابات و پرشور تر شدن این رخداد مهم کمک می کند و همچنین معایب
و تهدیدهای این فضا که می تواند تاثیر منفی از خود به جا بگذارد پرداخته شده است.
فضای مجازی و فرصت شنیده و دیده شدن همه نامزدها
فراگیری شبکه های مجازی فرصتی مناسب را در اختیار نامزدها قرار داده تا با معرفی و تبلیغ خود بین کاربران، نظر آنان را برای کسب رای به خود جلب کنند از همین رو نامزدها و ستادهای انتخابات کاندیداها در حوزه های انتخابیه استان قزوین نیز مانند دیگر نقاط کشور بخش زیادی از وقت، انرژی و برنامه خود را بر این فضا متمرکز کرده اند.
یک سخن کذب یا تصویر دروغ در فضای مجازی و بد اخلاقی ها می تواند به سرعت و در کم ترین زمان ممکن در سطحی وسیع گسترش و نشر پیدا کرده و فضای انتخابات را تحت تاثیر خود قرار دهد بنابراین کاربران باید با دقت و هوشمندی مطالب و محتوای موجود در این فضا را در ایام انتخابات و تبلیغات نامزدها مورد توجه قرار دهند.
فضای مجازی فرصت ایده الی برای شناخت از نامزدها برای رای دهندگان فراهم کرده با این حال ممکن است کاربران این فضا تحت تاثیر تبلیغات سوء و غیر واقعی نیز قرار بگیرند
کاهش هزینه های تبلیغاتی نامزدهای انتخابات با فضای مجازی
نکته حایز اهمیت دیگر در خصوص انتخابات و فضای مجازی این است که استفاده از این فضا تا حد زیادی هزینه های انتخاباتی نامزدها را کاهش داده و فرصتی پیش روی آنان قرار داده تا با تقریبا بدون هزینه خود و برنامه هایشان را از طریق این فضا به مردم بشناسانند.
قبل از این نامزدها باید هزینه های گزافی را برای چاپ عکس، بروشور و پوستر پرداخت می کردند اما با عمومیت یافتن فضای مجازی تبلیغات کاغذی امروزه کم رنگ تر شده و این موضوع به نوعی صرفه جویی در منابع و حفظ محیط زیست نیز به شمار می رود.
در کنار این مزیت اقتصادی، قابلیت حضور اشخاص بدون نام و نشان و هویت مشخص در فضای مجازی فرصتی را برای بداخلاقان در فضای تبلیغاتی انتخابات فراهم کرده تا با شایعه پراکنی مقاصد خود را دنبال و پیگیری کنند. شایعاتی که محو و پاک شدنشان از اذهان عمومی وقت و انرژی زیادی می طلبد.
بازار داغ نظرسنجی ها در فضای مجازی
بازار نظر سنجی در فضای مجازی در آستانه انتخابات نیز داغ است، خیلی از گروه ها و کانال های هواداران نامزدها با برگزاری نظرسنجی تلاش دارند تا وضعیت خود و رقبا را از حیث مقبولیت و کسب رای مورد بررسی قرار دهند.
با این وجود نتایج نظرسنجی های موجود در این گروه ها و کانال ها به دلایل مختلف چندان قابل استناد نیست و نتایج در هر گروه و کانالی معمولا حاکی از پیشی گرفتن و در صدر قرار داشتن نامزد و یا نامزدهای مورد نظر صاحبان همان گروهها و کانال هاست.
نتایج این نظرسنجی ها می تواند شهروندان عادی که ذهنیت و وابستگی گروهی و جناحی نداشته و می خواهند در انتخابات شرکت کنند را در انتخاب خود دچار تردید و مشکل کند.
جستجوی مقبولیت در فضای مجازی
برخی از نامزدهای انتخاباتی در قزوین نیز با طرح شعارهای رنگ و لعاب دار می کوشند تا نظر مخاطبان و کاربران را به خود جلب کنند.
سهولت در دسترسی به فضای مجازی و استفاده از امکانات آن موجب شده تا نامزدهای انتخاباتی برای جلب توجه مردم و یافتن مقبولیت بیشتر در بین هواداران در هر زمان که اراده کنند بتوانند با مخاطبان خود به گفت و گو بپردازند.
فراگیری این فضا گاها برخی نامزدها را به اصطلاح "جو گیر" کرده و باعث می شود که آنها سخنانی به زبان آورده و وعده و وعیدهایی را ارایه دهند که هیچ کدام در صلاحیت آنان نیست.
فضای مجازی فرصتی برای جلب مشارکت حداکثری مردم در انتخابات
رئیس ستاد انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در استان قزوین گفت: فضای مجازی همان طور که بارها گفته و به آن اذعان شده هم دارای تهدید و هم دارای فرصت هایی است که ما باید از فرصت های آن نهایت استفاده را بکنیم.
منوچهر حبیبی با بیان اینکه گسترش دسترسی به اینترنت و راه اندازی شبکه های مجازی موجب شده تا افراد بخش قابل توجهی از زمان خود را در فضای مجازی سپری کنند،افزود: استفاده مناسب از این فضا باید مورد توجه کاربران قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه شهروندان واجد شرایط رای دهی باید از این فضا به منظور شناخت بیشتر از نامزدها استفاده کنند،افزود: با توجه به اینکه تقریبا همه کاندیداها در شبکه های مختلف اجتماعی در فضای مجازی دارای گروه و کانال هستند، می توان از طریق دنبال کردن مطالب، سخنرانی ها، برنامه ها و حتی طرح پرسش شناخت بیشتری از آنها پیدا کرد که این مهم به انتخاب افراد شایسته و اصلح کمک می کند.
رئیس ستاد انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در استان قزوین اظهار داشت: نامزدها و اعضای ستادهای انتخاباتی آنان باید بکوشند تا با استفاده مناسب از ظرفیت فضای مجازی، مشارکت حداکثری مردم در پای صندوق های رای را فراهم کنند.
حبیبی با بیان اینکه فعالیت های تبلیغی نامزدها و هوادرانشان باید در چارچوب قانون انجام و دنبال شود،افزود: نامزدها و ستادهای آنان باید در این فضا توانمندی ها و شایستگی های خود و نامزد مورد نظرشان را بازگو کنند و از تبلیغ علیه نامزدهای دیگر خودداری کنند.
سهم ۶۵ درصدی فضای مجازی در تخلفات انتخاباتی
رئیس هیات بازرسی انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از میان تخلفات ثبت شده انتخاباتی در این استان ۶۵ درصد مربوط به فضای مجازی بوده است.
علی فرخزاد گفت: تبلیغات زودهنگام و خارج از عرف و تهمت و افترا از مهم ترین تخلفات به ثبت رسیده انتخاباتی مربوط به فضای مجازی در استان قزوین بوده است.
وی با بیان اینکه نهادهای قانون مرتبط در فرایند برگزاری انتخابات مانند هیات نظارت و بازرسی و همچنین پلیس فتا رفتار نامزدها و هواداران آنان را در فضای مجازی رصد می کنند، اظهار داشت: فرقی میان تخلفات انتخاباتی در فضای واقعی و فضای مجازی وجود ندارد و مراجع قانونی و ذیصلاح تعیین شده به همه موارد رسیدگی می کنند.
رئیس هیات بازرسی انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در استان قزوین به نامزدهای انتخاباتی و اعضای ستادهای آنها توصیه کرد تا با مراقبت ها و کنترل های لازم از بروز تخلف های انتخاباتی در فضای مجازی جلوگیری کنند.
تهمت و افترا، طرح مسایل غیر واقعی و کذب و تبلیغ علیه نامزدهای دیگر از مهم ترین تخلفات ثبت شده در فضای مجازی به شمار می رود
وی با توصیه به نامزدها و هوادارانشان برای استفاده مناسب از فضای مجازی در جهت برگزاری یک انتخابات سالم و پرشور، اظهار داشت: بداخلاقی در فضای رقابتی و انتخاباتی به دور از آموزه های دینی ماست و به نوعی خوراک تبلیغاتی دشمنان محسوب شده و تاثیر منفی بر مشارکت مردم در پای صندوق های رای خواهد گذاشت.
کمک فضای مجازی به انتخاب آگاهانه
سید احمد مرتضوی دکترای جامعه شناسی فرهنگی و مدرس دانشگاه نیز پیرامون تاثیر فضای مجازی در انتخابات گفت: ممکن است استفاده از فضای مجازی منجر به ایجاد آگاهی های کاذب نیز بشود اما این موضوع موقتی بوده و در نهایت استفاده از حجم بالای داده ها و اطلاعات مربوط به این فضا منجر به ارتقای دانایی و آگاهی شده و در مقوله انتخابات نیز می تواند به یک انتخاب آگاهانه کمک کند.
این مدرس دانشگاه همچنین گفت: باید در نظر داشت مانند هر پدیده نوظهور فضای مجازی نیز دارای تهدیدها و فرصت ها و کارکردهای مثبت و منفی است که البته معتقدم بخش مثبت این حوزه پررنگ تر است بنابراین می توان با استفاده از ظرفیت های این بخش شاهد انتخاباتی رقابتی و پرشور تر و همچنین انتخاب افراد اصلح تر بود.
مرتضوی با بیان اینکه امروزه دیگر با تکیه بر تبلیغات سنتی مانند پلاکارد و پوستر نمی تواند رای دهندگان را اقناع کند،افزود: با توجه به جمعیت جوان کشور و درصد بالای دسترسی به فضای مجازی، نامزدها و ستادهای انتخاباتی آنان ناگزیر هستند که از این فضا برای تبلیغات خود استفاده کنند.
وی اظهار داشت: برخی دانشجویان را دیده ام که با جدیت صفحات مربوط به نامزدها را دنبال می کنند و تعداد مخاطبان آنها را یکی از ملاک های داشتن برنامه و توانمندی برای حضور در مجلس می دانند.
این مدرس دانشگاه گفت: البته امکان خرید و فروش و دستکاری در تعداد مخاطبان در این صفحات وجود دارد بنابراین نمی تواند بالا بودن تعداد مخاطبان یک نامزد در فضای مجازی را دلیلی بر استقبال بالای مردم به وی دانست.
وی با بیان اینکه عده ای از شهروندان به دلایلی تمایل به شرکت در انتخابات ندارند،افزود: بحث و تبادل نظر این افراد با افرادی که در انتخابات حضور پیدا می کنند نیز پدیده ای مبارک در فضای مجازی است که فارغ از نتایج کوتاه مدت می تواند منجر به افزایش دانایی و بینش جامعه شده و آنها را نسبت به توجه به آینده و سرنوشت کشور و مصالح ملی ترغیب کند.
یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی دوم اسفند ماه در سراسر کشور برگزار می شود.
۱۳۶ نفر در استان قزوین برای کسب چهار کرسب نمایندگی مجلس در انتخابات هفته جاری با یکدیگر به رقابت می پردازند.
استان قزوین در این انتخابات مانند دوره قبل دارای سه حوزه انتخابیه شامل قزوین-آبیک-البرز با ۲ نماینده و بوئین زهرا-آوج و تاکستان هر کدام با یک نماینده است.
