ایده طرح پردیس روستایی برای نخستین مرتبه از سوی عیسی قبادی، سرپرست معاونت اقتصادی استانداری قزوین در جمعی با حضور مسئولان عنوان و در دستور کار قرار گرفت.
به گفته مسئولان اجرایی استان، این طرح قرار است با ایجاد حلقه واسط بین مشاغل خانگی و مجموعه‌های تولیدی، ایجاد زنجیره تولید و بازاریابی، صادرات محصولات کشاورزی و صنایع دستی، فرآوری مرکبات و محصولات باغی و همچنین احداث و راه اندازی کارگاه‌های صنعتی، آهنگ توسعه روستایی را شتاب بخشد.
گرچه این طرح در مراحل مطالعه، برنامه‌ریزی و هماهنگی بین دستگاهی بوده و هنوز اجرایی نشده، اما قرار است که در گام نخست این طرح، از مجموعه ۱۸۰ روستای مطالعه شده در قزوین، ۶ روستا در دستور کار قرار گیرد.
برخی از کارشناسان معتقدند که طرح پردیس روستایی به همان میزان که می‌خواهد در روستاها بهشت بسازد، اگر به درستی هم اجرایی نشود، ممکن است که دوزخی بزرگ در روستاها ایجاد کند.
چالش‌های احتمالی پیش روی طرح پردیس روستایی
مدرس اقتصادی یکی از دانشگاه‌های قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: باید ببینیم که منظور ما از طرح پردیس روستایی چیست و ما به دنبال انجام چه نوع فرآیند و تولید اقتصادی هستیم، چون به عقیده من اجرایی شدن یک طرح با هدف توسعه، آن هم بدون تعیین نوع تولید، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.
احساس صفایی افزود: هر روستایی از نظر اقتصادی در ذات خود همانند بهشت است و اتفاقا از گذشته تاکنون روستاها توانسته‌اند با شیوه تولید خاصی که دارند، هم به چرخ اقتصاد روستایی کمک کرده و هم اینکه در فضایی امن و به دور از شهرها تولید و فروش را تجربه کنند.
وی عامل مهاجرت از روستاها را نه به خاطر کمبود تولید، بلکه به دلیل نبود امکانات رفاهی دانست و اظهار داشت: برخی از مسئولان تصور می‌کنند که عامل اصلی مهاجرت از روستاها، نبود تولیدات کافی است، درحالی که تولیدات روستایی از ابتدای تاریخ تاکنون مشخص بوده و جامعه روستایی بیشتر به خاطر نبودن حمایت‌های لازم سرخورده و گله‌مند شده‌اند.
صفایی، نخستین چالش پیش روی طرح پردیس روستایی را ورود سرمایه‌گذاران غیربومی به روستاها عنوان کرد و گفت: با توجه به بافت سنتی روستاها و کمبود منابع طبیعی و ابزار تولید، اگر یک سرمایه‌گذار غیربومی به روستاها عزیمت کند، به طور قطع با استقبال مناسبی از سوی روستایان روبرو نمی‌شود.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: باید بررسی شود که آیا طرح پردیس روستایی، آهنگ تولیدات مشاغل خانگی را کند می‌کند یا خیر، چون اگر قرار باشد در همسایگی یک خانه که مالک آن گلیم یا قالی می‌بافد، مجموعه تولیدی قالی و گلیم احداث شود، به طور قطع به ضرر تولید کننده خرد خواهد بود.
صفایی با بیان اینکه برای راه‌اندازی هر شغل به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تا سه میلیارد ریال هزینه نیاز است، اظهار داشت: اگر بخواهیم حرفه‌ای را با ۱۰ فرصت شغلی در روستاها شکل دهیم به ۳۰۰ میلیارد ریال هزینه نیاز داریم که به نظر می‌رسد تامین آن برای یک فرد روستایی چندان به صرفه نباشد.
وی خاطرنشان کرد: از نظر شخصی با توسعه اقتصاد روستایی و طرح پردیس موافق هستم اما این طرح باید دارای مطالعات قوی و کارشناسی باشد تا خدای ناکرده در حریم روستاها به جای ساخت پردیس، جهنم نسازیم.
طرح پردیس روستایی نباید بافت روستاها را تغییر دهد
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری قزوین در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: هدف از اجرای طرح پردیس روستایی، ایجاد فرصت به منظور تولید، بسته‌بندی، عرضه و بازاریابی در حوزه محصولات است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
مرتضی علیخانی افزود: در حال حاضر اراضی زیادی در نزدیکی روستاها شناسایی شده که مالکان آن متقاضی سرمایه‌گذاری هستند و می‌خواهند که از نزدیکان خودشان برای اشتغال و نیروی کار استفاده کنند، اما سند آمایش استان که ۱۰ سال از تاریخ آن گذشته این اجازه را به متقاضی نمی‌دهد و به همین جهت انان ناخودآگاه به سمت شهرک‌های صنعتی هدایت می‌شوند
وی به حفظ بافت روستایی تاکید و خاطرنشان کرد: توجه ما در طرح پردیس روستایی باید دوری از صنایع آلاینده باشد تا نخست آنکه بافت روستایی به هم نخورد و سپس بتواند با ویژگی‌های ساخت و جنس روستایی عجین شده و باعث مهاجرت معکوس شود.
علیخانی یکی از محاسن طرح پردیس را امکان تولید با هزینه کم عنوان کرد و گفت: همیشه امکان دریافت تسهیلات سنگین برای سرمایه‌گذاران وجود ندارد و این درحالی است که در طرح پردیس روستایی می توان با هزینه‌های کم، تولید و صادرات محصولات کشاورزی را پیگیری کرد.
اجرای طرح پردیس در ۶ روستای استان قزوین
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: در حال حاضر روستاهای زیاران در آبیک، حصار خروان در البرز، گازرخان در منطقه الموت قزوین، فارسجین در تاکستان، شاهین تپه در بویین زهرا و کلنجین در شهرستان آوج برای طرح پردیس روستایی انتخاب شده‌اند.
اکرم نجفی افزود: متاسفانه با اینکه ۱۸۰ روستای استان قزوین برای توسعه مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و همه ساله نیز ۸۹ روستا به آن اضافه می‌شود، اما اعتبارات دولتی متناسب با نیازهای روستایی تخصیص داده نمی‌شوند؛ درحالی که قزوین جز نخستین استان‌های کشور در انجام طرح مطالعه روستایی است و باید نسبت به توسعه روستاهای آن نگاه جدی‌تری لحاظ کرد.
وی به تسهیلات اشتغال روستایی اشاره و تصریح کرد: با وجود تسهیلات فراوانی که برای توسعه روستاها پرداخت شده اما گزارش‌ها حاکی است که میزان انحراف تسهیلات اشتغال در روستاهای استان ۲۵ درصد بوده که بالاتر از میانگین کشوری (۱۶ درصد) قرار داریم.
نجفی، مهمترین اقدام در طرح پردیس روستایی را همکاری بین دستگاهی عنوان و یادآور شد: تقسیم کار باعث می‌شود تا هر دستگاه اقدامات لازم را با دقت به سرانجام برساند که البته برای بهتر برگزار شدن این طرح سند پیمان همکاری روستایی (سپهر) منعقد شده و در آینده نزدیک نیز رونمایی می‌شود.
این مسوول با اشاره به اقدامات سریع برای توسعه ۳۱ شهرستان کمتر توسعه یافته در کشور، افزود: آوج به عنوان شهرستان محروم استان قزوین شناخته شده و لازم است برای گام نخست که طرح پردیس در آن آغاز می‌شود فرآیندهای اداری، کاغذبازی و صدورمجوزها در آن با سرعت بیشتری انجام شود.
نجفی به ظرفیت برخی روستاها در حوزه تولیدات محصولات باغی اشاره و تاکید کرد: براساس مطالعات انجام شده، با توجه به اینکه روستای شهیدآباد در تولید سیب لاب فعالیت دارد اما متاسفانه با انتقال محصولات آن به سردخانه تنها توانسته‌ایم آن را در بازارهای تهران توزیع کنیم درحالی که اگر فرآوری لازم برروی آن انجام شود، امکان توزیع و بهره‌مندی بهینه تا ۱۲ محصول نیز در ان فراهم می‌شود.
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری قزوین با بیان اینکه برای رونق پردیس‌های روستایی این امکان فراهم است تا با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و همچنین محل درآمد دهیاری و شهرداری‌ها تسهیلات پرداخت شود، خاطر نشان کرد: البته بین بنیاد علوی، معاونت توسعه روستایی و بانک سینا نیز تفاهم نامه‌ای وجود دارد که این ظرفیت را فراهم می‌کند تا حمایت‌های لازم در این خصوص اعمال گردد.
نخستین کلنگ طرح پردیس روستایی در قزوین تا ۲ ماه آینده به زمین زده می‌شود
سرپرست معاونت اقتصادی استانداری قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: اگر مسئولان و دستگاه‌های متولی در حوزه اقتصاد و روستا همکاری کنند، تا ۲ ماه آینده نخستین طرح پردیس را در یکی از روستاهای قزوین کلنگ زنی خواهیم کرد.
عیسی قبادی در خصوص ضرورت طرح پردیس روستایی، اظهار داشت: متاسفانه در سال‌های اخیر، به علت اینکه روستاها مورد بی‌توجهی قرار گرفته بودند و برای آنها سرانه تولید روستایی در نظر گرفته نشده بود، با میلیاردها تومان هزینه در روستاها نتوانستیم به اهداف توسعه دست یابیم.
به گفته این مسئول اقتصادی، یکی از اهداف طرح پردیس روستایی، ورود کارخانجات و کارگاه‌های تولیدی به نزدیکی مناطق روستایی است تا عده‌ای که بومی و متقاضی تولید هستند بتوانند نقش فعالی در این حوزه داشته باشند.
قبادی به بیکاری جوانان تحصیل کرده روستایی اشاره و تصریح کرد: اگر به فکر اشتغال جوانان روستایی نباشیم، مهاجرت افزایش یافته و حتی به گسترش حضور سالمندان در روستاها منجر می‌شود، به خصوص دانش آموختگان روستایی باید شناسایی شده تا در طرح پردیس روستایی مشارکت کنند.
وی یادآور شد: برای آموزش بهتر روستاییان در حوزه کشاورزی، لازم است هنرستان‌هایی متناسب با اقتصاد روستایی دایر شده تا به آموزش دادن آنها اقدام به عمل آید.
قبادی، پرداخت تسهیلات روستایی در طرح پردیس را موفق‌تر از سایر تسهیلات دانست و گفت: روش پرداخت تسهیلات به پردیس روستایی نباید طوری باشد که به یک نفر پول بدهیم و امیدوار باشیم تا قالی‌بافی کند، چون عمدتا تسهیلات اعطایی با تمرکز در تولید هزینه نمی‌شود، درحالی که اگر تسهیلات به سرمایه‌گذار روستایی پرداخت شود، او به راحتی می‌تواند تصمیم بگیرد که چند نفر باید قالی ببافند و چگونه محصولات خود را توزیع یا صادر کنند.
سرپرست معاونت اقتصادی استانداری قزوین یادآور شد: دعوت از چند بانک و صندوق مالی برای اعطای تسهیلات به مجموعه تولیدی پردیس روستایی از مهمترین اقداماتی است که در دستور کار قرار دارد.
نیم نگاه:
با اینکه طرح پردیس روستایی هنوز به مرحله اجرا در نیامده اما واکنش‌های مثبت بسیاری با خود به همراه داشته و بیشتر فعالان حوزه اقتصادی معتقدند که این طرح به نوعی جز سیاست‌های استاندار قزوین برای توسعه روستایی است.
از زمان آغاز فعالیت هدایت‌الله جمالی‌پور به عنوان استاندار قزوین (۶ شهریورماه سال جاری) تاکنون، سیاست‌های اقتصادی در استان به سمت روستاها گردش داشته و همواره تاکید بر پیشرفت و آبادانی در این مناطق به عنوان زیربنای جامعه شهری همواره مورد تاکید قرار گرفته است.
طرح پردیس روستایی گرچه با محوریت دفتر امور روستایی و شوراها و دفتر جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری قزوین پیش می‌رود، اما باید دید که دستگاه‌های اجرایی برای بهتر اجرا شدن این طرح تا چه اندازه‌ای همکاری و مساعدت خواهند کرد.
