واژگونی خودرو یکی از سوانح جاده‌ای در دنیا محسوب می‌شود که به علت وارونگی و برهم خوردن تعادل خودرو معمولا با مصدومیت و فوت سرنشسنان همراه است.
متاسفانه در نقاط مختلف کشور شاهد واژگونی انواع خودرو و تلفات جاده‌ای هستیم، به طوری که رییس پلیس راه کشور در روزهای ابتدایی سال جاری با حضور در استان قزوین گفته بود که ۴۸ درصد سوانح جاده‌ای از نوع واژگونی است.
سردار کمال هادیانفر تعداد واژگونی خودرو در کشور را بین ۲۴ تا ۲۵ حادثه در روز عنوان کرده و معتقد بود که این ارقام در روزهای تعطیل چندبرابر می‌شود.
استان قزوین به لحاظ قرارگیری در کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب از این موضوع مستثنی نیست و با تردد یک میلیون وسیله نقلیه در طول روز همواره با واژگونی خودرو روبرو می‌شود.
مسئولان استان قزوین معتقدند که برخی از آزادراه‌های استان قزوین امکان توقف به راننده را سلب کرده و باعث می شود خواب آلودگی و خستگی ناشی از رانندگی مفرط به واژگونی و سوانح جاده‌ای منجر شود.
درحال حاضر آزادراه قزوین - رشت و قزوین به زنجان به علت نبود توقفگاه کافی موجب طولانی شدن مسیر و خواب آلودگی راننده شده و بیشترین سوانح و واژگونی خودرو را به خود اختصاص داده‌اند.
۳۸ درصد تصادفات استان قزوین را واژگونی به خود اختصاص داده است
رییس پلیس راه استان قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: واژگونی خودرو به صورت پراکنده در تمام آزادراه‌های استان قزوین اتفاق می‌افتد، اما در آزادراه‌های قزوین به کرج، رشت به قزوین، ساوه و زنجان به قزوین شاهد آمار بالای واژگونی خودرو هستیم که ۳۸ درصد سوانح جاده‌ای را به خود اختصاص داده است.
سرهنگ نصرالله بیگلری افزود: گرچه آمار تصادفات به نسبت سال گذشته ۲ درصد کاهش داشته است، اما در آزادراه‌های یاد شده آمار تصادفات به طور میانگین ۱۰۰ درصد به نسبت سال گذشته بیشتر شده که باید مسوولان متولی حوزه راه چاره اندیشی کنند.
وی با بیان اینکه ۷۰ تا ۸۰ درصد سوانح فوتی و جرحی استان قزوین به علت واژگونی و خواب آلودگی روی می‌دهد، اظهار داشت: اگر مجتمع‌های خدمات رفاهی و فروشگاه های بین راهی در آزادراه‌ها افزایش یابند، به طور حتم راننده استراحت بیشتری داشته و کمتر دچار خواب آلودگی می‌شود.
بیگلری تشریح کرد: راننده ای که از استانهای جنوب غربی بویژه آذربایجان شرقی و غربی وارد قزوین شده و از مسیر آزادراه زنجان تردد می‌کنند، با یک مسیر یکنواخت و بدون توقف روبرو می‌شوند که همین موضوع به مرور زمان راننده را به حالت خمودگی و خواب آلودگی برده و زمینه تصادف و واژگونی خودرو را افزایش می‌دهد.
این مسئول بر افزایش توقفگاه‌های بین راهی در آزادراه‌های قزوین- رشت و قزوین – زنجان تاکید کرد و گفت: مجتمع‌های خدمات رفاهی فرصت مناسبی هستند تا به بهانه سوخت گیری خودرو، سرویس بهداشتی یا خرید مواد غذایی راننده از خودرو خارج شده و سطح هوشیاری را افزایش دهد.
رییس پلیس راه استان قزوین با بیان اینکه بیشتر مصدومان و فوتی‌های ناشی از رانندگی را مردان به خود اختصاص داده‌اند، خاطرنشان کرد: به رانندگان توصیه می شود که پس از ۲۰ دقیقه رانندگی برای مدت کوتاهی توقف کرده و با پیاده شدن از خودرو خواب آلودگی خودشان را کاهش دهند.
افزایش هفت درصدی فوت ناشی از تصادفات برون شهری در قزوین
مدیرکل پزشکی قانونی استان قزوین نیز با اشاره به متوفیان شهریور ماه سال جاری گفت: گزارش‌ها نشان می‌دهد که در این ماه فوت‌های ناشی از تصادف در جاده‌های برون شهری استان قزوین ۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
بهزاد ولیزاده افزود: شهریور ماه سالجاری تعداد ۳۴ نفر (۲۶ مرد و ۸ زن) در حوادث رانندگی کشته و ۷۱۰ نفر مصدوم شدند که بیشترین موارد مرگ و میر مربوط به حوزه برون شهری بود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در شهریور ماه سال جاری ۷۱۰ مصدوم حوادث رانندگی به پزشکی قانونی استان مراجعه کرده‌اند که از این تعداد ۴۶۷ نفر مرد و ۲۴۳ نفر زن بوده اند. این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل که آمار مصدومان ۵۴۱ نفر بود، ۳۱ درصد افزایش داشته است.
ولیزاده یادآورشد: ۶ ماهه اول سالجاری تعداد ۱۶۱ نفر (۱۱۳ مرد و ۴۸ زن) در حوادث رانندگی استان قزوین کشته و سه هزارو ۸۴۴ نفر مصدوم شدند.
کمبود روشنایی در جاده/ ۸۰ درصد واژگونی‌ها با خروج از جاده اتفاق می‌افتد
مدرس شهرسازی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) به خبرنگار ایرنا گفت: آمارها و گزارش سوانح جاده‌ای در کشور نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد واژگونی‌ها در شرایطی اتفاق افتاده که راننده از مسیر اصلی آزادراه منحرف شده و یا به گاردریل برخورد کرده است.
سید محسن عابدی‌ها یکی از عوامل انحراف خودرو از جاده را خواب آلودگی راننده عنوان کرد و اظهار داشت: خستگی مفرط راننده در جاده سبب می‌شود فرد به صورت ناگهانی به حالت خواب رفته و از مسیر منحرف شود، بنابراین در کنار ایمن بودن خودرو و وسایل نقلیه، باید سلامت راننده نیز در اولویت قرار گیرد و سرنشینان هوشیار باشند که راننده در چه وضعیتی قرار گرفته است.
وی عامل دیگر انحراف از جاده را کمبود روشنایی در مسیر عنوان کرد و گفت: نبود دید کافی حین رانندگی به خصوص در هنگام شب سبب می شود که راننده در تشخیص پیچ های جاده دچار خطا شده و کنترل و هدایت وسیله نقلیه برای او دشوار شود.
عابدی ها به تاریکی آزادراه قزوین - رشت اشاره کرد و گفت: متاسفانه در این آزادراه چراغ های روشنایی در سرتاسر مسیر نصب نشده و در حوالی بین کوهین و لوشان با تاریکی محض روبرو هستیم.
این کارشناس حوزه راه تصریح کرد: رانندگی در تاریکی محض باعث می شود تا شدت نور خودروهای روبرو میزان دید راننده را کاهش داده و احتمال افزایش سوانح جاده‌ای را بالا ببرد.
مدرس شهرسازی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) با بیان اینکه عامل انسانی در بیشتر موارد به واژگونی خودرو منجر می‌شود، خاطرنشان کرد: به رانندگانی که سابقه خوابیدن و چرت زدن در هنگام شب را دارند توصیه می‌شود تا رانندگی را به صبح موکول کرده و در صورت امکان از اعضای خانواده بخواهند که به محض خستگی رانندگی خودرو را برعهده بگیرند.
اعطای ۱۰ مجوز برای تاسیس مجتمع‌های خدمات رفاهی/ضرورت بر فرهنگ رانندگی
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان قزوین گفت: تاکنون بالغ بر ۱۰ مجوز در خصوص احداث مجتمع‌های خدمات رفاهی برای آزادراه قزوین - زنجان صادر شده است و متاسفانه تنها ۲ سرمایه گذار پای کار هستند و لازم است که مسئولان استانی در این خصوص اقدامات لازم را لحاظ کنند.
جبار قهاری با بیان اینکه در آزادراه قزوین - زنجان شاهد خواب آلودگی رانندگان بودیم، افزود: گرچه از شیارهای لرزاننده‌ای در طول این مسیر استفاده شده تا هوشیاری رانندگان به حالت اول بازگردد، اما برای رفع حوادث ناشی از خستگی در چنین مسیرهایی نیازمند فرهنگ سازی در حوزه رانندگی هستیم.
وی تصریح کرد: گرچه احداث مجتمع‌های خدمات رفاهی و توقفگاه‌ها در جاده می‌تواند تا حدودی مشکلات خواب آلودگی رانندگان را برطرف سازند، اما مشکل در نبود فرهنگ رانندگی است و یک راننده باید بداند با چه وضعیت جسمی و روحی پشت فرمان نشسته و رانندگی می‌کند.
سرمایه‌گذاران از احداث مجتمع‌های خدمات رفاهی استقبال نمی‌کند
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین با بیان اینکه مجوز فاصله مکانی بین مجتمع‌های خدمات رفاهی در آزادراه های استان قزوین کاهش داشته است، اظهار داشت : این فاصله طولی قبلاً ۳۰ کیلومتر بود که به منظور تسهیل در اعطای مجوز این عدد کاهش یافت و اکنون آمادگی لازم برای توسعه هرچه بیشتر مجتمع‌های خدمات رفاهی در این استان فراهم است.
علی فرخ زاد افزود: افزایش تصادفات در آزادراه قزوین به زنجان و همچنین قزوین به رشت به نبود توقفگاه مناسب و کمبود مجتمع‌های خدمات رفاهی باز می‌گردد که البته تاکنون بیش از ۱۰ مجوز در طول این آزادراه ها صادر شده است، اما سرمایه گذاران اقدامی برای ساخت مجتمع‌ها انجام نمی دهند.
وی با بیان اینکه اراضی مجوزدار مجتمع‌های خدمات رفاهی بدون استفاده مانده است، تصریح کرد: تغییر کاربری،بالا رفتن ارزش افزوده و نبود سرمایه کافی به منظور تکمیل این طرح‌ها از عمده عواملی است که سرمایه گذاران را از ادامه فعالیت برای ساخت مجتمع های خدمات رفاهی بازداشته است.
فرخ زاد خاطرنشان کرد: مجوزهای قدیمی برای مجتمع‌های خدمات رفاهی باید لغو شود تا فرد جدیدی بتواند مجوز بگیرد که برای این اقدام تا پایان سال جاری به طرح های نیمه تمام در آزادراه ها فرصت داده شده است.
نیم نگاه:
به نظر میرسد که استان قزوین در حوزه احداث مجتمع‌های خدمات رفاهی به یک خط و مشی مناسبی نرسیده و برخی از سرمایه‌گذاران با دریافت مجوز مجتمع بین راهی به دنبال ارزش افزوده زمین و سود و منفعت شخصی هستند.
در قدم اول باید به تمام سرمایه‌گذارانی که در طول آزادراه قزوین - رشت و قزوین - زنجان مجوز دریافت کرده‌اند، اولتیماتوم داده شود تا هرچه سریع‌تر طرح‌های درحال احداث را تعیین تکلیف کرده تا افراد دارای صلاحیت بتوانند وارد عمل شوند.
از طرف دیگر نمی‌توان انتظار داشت که با افزایش مجتمع‌های خدمات رفاهی به طور حتم راننده برای مدت کوتاهی در مسیر توقف کند و باید بازدارنده‌های دیگری نیز از سوی پلیس در آزادراه تعبیه شود که راننده به صورت اجباری مدت زمان کوتاهی را توقف کرده و امکان خواب آلودگی در او کاهش یابد.
