به گزارش ایرنا احسان اشراقی در سال 1307 در قزوین به دنیا آمد و تا کسب درجه دکتری تخصصی تاریخ از دانشگاه تهران آرام ننشست.
وی که پس از پایان دوران پنجم ابتدایی در مدرسه دانش، قزوین را برای تحصیل در مقاطع بالاتر ترک کرد، باری دیگر برای تدریس به قزوین بازگشت.
اشراقی مدتی در فرانسه اقامت کرد و با تقویت تسلط خود بر زبان فرانسوی، کار مطالعات تاریخی و جغرافیایی خود را تسهیل نمود.
وی که در کنار آثار و جوایز بزرگ خود هم اکنون عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران است، اگرچه در گستره وسیع تری از دوره های تاریخی مطالعه و تالیف دارد اما به طور خاص بیشتر در باب صفویه و قزوین تحقیق و پژوهش کرده است.
مطالعات اشراقی در خصوص قزوین، اطلاعات جامع و ارزشمندی از حکومت شیعه مذهب ایرانی در زمان پایتختی قزوین و پس از آن به خوانندگان منتقل می کند.
شوق و دلبستگی شورانگیز این استاد فرزانه به زادگاهش را می توان در آثار مختلفی که در خصوص تاریخ آن نوشته است، مشاهده کرد.
وی در کنار آثار علمی ماندگاری همچون تصحیح متون مهم تاریخی از جمله نقاوه الاثار، خلاصه التواریخ، تاریخ سلطانی از شیخ صفی تا شاه صفی، جنّات عدن یا خمسه عبدی از بیگ شیرازی، افضل التواریخ، تجارب الامم، ترجمه سفرنامه‌ها و تحلیل و تفسیر تاریخ مانند سفرنامه کنت دو سرسی، نقش ترکان آناتولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی و بیهقی تصویرگر زمان، بیش از 50 مقاله علمی نگاشته و در کنگره‌ها و همایش‌های داخلی و بین‌المللی ارائه کرده است.
به پاس تجلیل از خدمات علمی و تاریخی وی به سرزمین ایران و به خصوص زادگاهش قزوین، گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) امروز در همایش ملی که با عنوان نقد تاریخ نگاری و مطالعات تاریخی قزوین با حضور استادان و پژوهشگران تاریخ از سراسر کشور برگزار شد از چند دهه خدمات اشراقی قدردانی کرد.
*** جایگاه برجسته استاد اشراقی در هنر تصحیح کتاب
یک استاد قزوینی رشته تاریخ در خصوص جایگاه علمی استاد احسان اشراقی، گفت: ایشان تحصیلات خود را مانند بسیاری از بزرگان آن دوره، از مکتب خانه آغاز کرد که ریشه ای قوی و سازنده برای آن نسل داشت.
استاد ناصر تکمیل همایون با بیان اینکه دکتر اشراقی علاوه بر تحصیل در مکتب خانه همواره در ارتباط مستقیم با حوزه های علمیه بودند، افزود: بسیاری از کسانی که در ادبیات فارسی جایگاه مهمی یافتند، مانند عبدالحسین زرین کوب و بدیع الزمان فروزانفر همگی رابطه محکمی با حوزه داشتند و استاد اشراقی هم چنین بود.
وی با بیان اینکه اشراقی در حضور بزرگان زیادی چون مرحوم اقبال، درس آموخته بود، گفت: اگرچه حوزه اصلی مطالعات وی در باب دوره صفویه و قزوین بوده اما در گستره بسیار وسیعی از تاریخ مطالعه و تالیف داشته است.
تکمیل همایون اظهار داشت: هیچ مورخی نیست که در مورد صفویه کار کند اما از قزوین، اصفهان، تبریز و حتی اردبیل بی اطلاع باشد بنابراین اشراقی نیز، هم در حوزه صفویه آگاه بوده و هم یک قزوین شناس برجسته است.
وی اظهار داشت: یکی دیگر از پایه های شخصیت و فعالیت های استاد اشراقی برقراری پیوند میان تاریخ و جغرافیا است چون ایشان در دوره ای تحصیل کرده است که تاریخ و جغرافیا با یکدیگر تدریس می شدند.
تکمیل همایون افزود: تاریخ و جامعه شناسی را هم باید از منظر بیرونی و درونی مطالعه کرد که البته شرط تحقق منظر بیرونی تسلط بر زبان خارجی است که احسان اشراقی به خوبی بر زبان خارجی مسلط بود.
*** استاد اشراقی، نور اشراق در تاریخ نگاری
یک مورخ و پژوهشگر تاریخ از استاد احسان اشراقی به عنوان نور اشراق در تاریخ نگاری یاد کرد و گفت: قزوین با توجه به وجود چهره های برجسته در عرصه علم و هنر به حق شهر تاریخ است و این را می توان در نگاه به تاریخچه آن و شخصیت هایی که از این دیار برخاسته اند، مشاهده کرد.
جمشید کیانفر افزود: حمد الله مستوفی، استاد دبیر سیاقی، علامه محمد قزوینی، شهید ثالث، ملاخلیلا، علامه سید ابوالحسن رفیعی، عبید زاکانی، نسیم شمال، میرعماد، عارف قزوینی، لامع قزوینی، اقبال و علامه دهخدا و همچنین استاد اشراقی همه دانشمندانی از خطه قزوین هستند که نام این دیار را برای همیشه در تاریخ زنده نگه می دارند.
این مورخ گفت: خدمات علمی و فرهنگی استاد اشراقی به خاک ایران به قدری برجسته و وزین است که باید ایستاده به آن احترام گذاشت.
وی اضافه کرد: این وزن علمی بالا را نه تنها باید تجلیل کرد بلکه باید زمینه معرفی و انتقال آن به نسل های مختلف را نیز فراهم ساخت.
*** سهم برجسته استاد اشراقی در گسترش تاریخ نگاری جدید
استاد تاریخ دانشگاه تهران گفت: اهمیت استاد احسان اشراقی تنها به مطالعات وی درخصوص قزوین و حکومت صفویه محدود نیست بلکه وی در تاریخ ملی و گسترش تاریخ نگاری جدید نیز سهم بزرگی ایفا کرد.
منصور صفت گل افزود: اشراقی در عرصه بین المللی نیز مرجع و ستاره درخشان مطالعات ایران شناسی در سطح جهان بوده و از مقام علمی بالایی برخوردار است.
*** استاد اشراقی از حریم تاریخ نگاری کشور دفاع کرد
استاد دانشگاه شیراز نیز در خصوص این دانشمند فرزانه، گفت: استاد احسان اشراقی علاوه بر منزلت علمی به عنوان دانشمند غیرتمند و صاحب حمیت در دفاع از تاریخ ایران و حریم تاریخ نگاری همواره تلاش کرده و گام های بلندی برداشته است.
عبدالرسول خیراندیش افزود: آثار او علاوه بر تالیفات علمی و مقالات بسیار، اکنون خیل عظیمی از استادان و دبیران تاریخ هستند که در سراسر کشور پراکنده اند و از کیان و تاریخ این مرز و بوم دفاع می کنند.
وی ادامه داد: بیش از پنجاه سال خدمت مستقیم و موثر به حوزه تاریخ نگاری و دفاع از تاریخ در محافل علمی، خدمت بزرگی به تاریخ این کشور است که باید از آن به طور شایسته ای تجلیل کرد.
*** تلاش بی حد و حصر استاد اشراقی برای معرفی میراث مکتوب ایران
فرزند استاد اشراقی نیز در مراسم تجلیل از این دانشمند فرزانه، گفت: آنچه یک مورخ را مطرح می کند فقط اطلاعات تاریخی او نیست بلکه شیوه اندیشیدن اوست که در اطلاعات و حتی مهمتر از آن در جایگاه وی تاثیر می گذارد.
امین اشراقی افزود: استاد اشراقی ایران شناس و پژوهشگری است که ایران فرهنگی را در نظر دارد و در معرفی میراث مکتوب تاریخ و فرهنگ ایران از هیچ تلاشی مضایقه نکرده است.
وی اضافه کرد: تعلق خاطر او به صفویه ریشه بینشی دارد چون نیک می داند، شکوفایی صفویه از قزوین بود و بستر فرهنگی و اجتماعی قزوین نقش مهمی در پیشرفت این حکومت داشت.
فرزند استاد اشراقی ادامه داد: پدرم علاوه بر تسلط کم نظیر به تاریخ صفویه از اشراف شگرفی به همه ادوار تاریخی برخودار است و همچنین نه تنها به تاریخ آگاهی دارد بلکه توجه و مطالعات او در سایر رشته ها مانند ادبیات، فلسفه و عرفان، جغرافیا، تعلیم و تربیت و اخلاق ستودنی است.
اشراقی خاطرنشان کرد: مطالعات قزوین پژوهی و تعلق به سرزمین کهن کاسپین نیز از موارد دیگر در شخصیت استاد اشراقی است چون ایشان قزوین را شهری می داند که با دیدن آن به عمق تاریخ سفر می کند.
وی افزود:استاد اشراقی متخلق به اخلاق بوده و پژوهشگر و خدمتگذار صدیق فرهنگ و تاریخ است و هرگز از آرمان های خود برای احیای فرهنگ و میراث ایران دست نخواهد کشید.
*** منابع انسانی هوشمند، قزوین را در تاریخ ماندگار کرده اند
نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی نیز در مورد این استاد فرزانه گفت: منابع انسانی هوشمند صرف نظر از تمامی استعدادها و ظرفیت ها، قزوین را در تاریخ و جغرافیای جهان مطرح و ماندگار کرده اند.
داود محمدی افزود: همه پیشرفت ها و برجستگی های استان در سایه شخصیت هایی است که از دیرباز در استان نشو و نما یافته و شهره عالم شده اند.
وی اضافه کرد: چهره های برجسته ای مانند عبید زاکانی، عارف قزوینی، علامه دهخدا، دبیر سیاقی، قاسم انصاری و احسان اشراقی همگی با مطالعات و علم و هنر خود به ماندگاری قزوین کمک کرده اند.
محمدی ادامه داد: شخصیت های با صلابتی مانند دکتر اشراقی از ستاره های درخشان قزوین بوده و پاره تن مردم و نور چشم مسئولان هستند.
وی با بیان اینکه چنین برنامه هایی نه در بزرگداشت مقام یک شخص، بلکه نکوداشت علم و دانش است، افزود: امیدواریم همه مسئولان استان با بهره گیری از پشتوانه گرانسنگ تاریخی و ظرفیت های بی نظیر علمی و ادبی استان برای رشد و توسعه قزوین گام بردارند.
***نقش استاد اشراقی در تاریخ غنی قزوین برجسته است
دیگر نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی نیز با تقدیر از چند دهه خدمات علمی استاد احسان اشراقی گفت: نقش این اساتید در تاریخ غنی علمی و فرهنگی قزوین برجسته است و باید همواره قدردان آنها بود.
سیده حمیده زر آبادی افزود: قزوین دارای یک تمدن غنی در سراسر جهان است و دکتر اشراقی نیز با متانت و وزانت علمی و ادبی خود همواره بر هویت ملی ایرانی و تاریخی تاکید دارند.
زر آبادی ادامه داد: بی شک برگزاری چنین همایش های علمی می تواند به تداوم رویکرد علمی و فرهنگی و قدر شناسی از فرهیختگان منجر شود.
وی اظهار داشت: مشکل جامعه ایرانی این است که تا زمانی که این استادان در قید حیات هستند کمتر از آنها بهره گرفته می شود.
زر آبادی با بیان اینکه برای بهره مندی از چنین بزرگانی باید از مدارس شروع کرد، افزود: در این صورت دانش آموزان ضمن آشنایی با افکار و آثار و الگوگیری از آنها مسیر آینده خود را مشخص کرده و برای تکرار گذشته پرافتخار ایران زمین در آینده نه چندان دور اقدام خواهند کرد.
7388* 6101
انتهای پیام وی که پس از پایان دوران پنجم ابتدایی در مدرسه دانش، قزوین را برای تحصیل در مقاطع بالاتر ترک کرد، باری دیگر برای تدریس به قزوین بازگشت.
اشراقی مدتی در فرانسه اقامت کرد و با تقویت تسلط خود بر زبان فرانسوی، کار مطالعات تاریخی و جغرافیایی خود را تسهیل نمود.
وی که در کنار آثار و جوایز بزرگ خود هم اکنون عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران است، اگرچه در گستره وسیع تری از دوره های تاریخی مطالعه و تالیف دارد اما به طور خاص بیشتر در باب صفویه و قزوین تحقیق و پژوهش کرده است.
مطالعات اشراقی در خصوص قزوین، اطلاعات جامع و ارزشمندی از حکومت شیعه مذهب ایرانی در زمان پایتختی قزوین و پس از آن به خوانندگان منتقل می کند.
شوق و دلبستگی شورانگیز این استاد فرزانه به زادگاهش را می توان در آثار مختلفی که در خصوص تاریخ آن نوشته است، مشاهده کرد.
وی در کنار آثار علمی ماندگاری همچون تصحیح متون مهم تاریخی از جمله نقاوه الاثار، خلاصه التواریخ، تاریخ سلطانی از شیخ صفی تا شاه صفی، جنّات عدن یا خمسه عبدی از بیگ شیرازی، افضل التواریخ، تجارب الامم، ترجمه سفرنامه‌ها و تحلیل و تفسیر تاریخ مانند سفرنامه کنت دو سرسی، نقش ترکان آناتولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی و بیهقی تصویرگر زمان، بیش از 50 مقاله علمی نگاشته و در کنگره‌ها و همایش‌های داخلی و بین‌المللی ارائه کرده است.
به پاس تجلیل از خدمات علمی و تاریخی وی به سرزمین ایران و به خصوص زادگاهش قزوین، گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) امروز در همایش ملی که با عنوان نقد تاریخ نگاری و مطالعات تاریخی قزوین با حضور استادان و پژوهشگران تاریخ از سراسر کشور برگزار شد از چند دهه خدمات اشراقی قدردانی کرد.
*** جایگاه برجسته استاد اشراقی در هنر تصحیح کتاب
یک استاد قزوینی رشته تاریخ در خصوص جایگاه علمی استاد احسان اشراقی، گفت: ایشان تحصیلات خود را مانند بسیاری از بزرگان آن دوره، از مکتب خانه آغاز کرد که ریشه ای قوی و سازنده برای آن نسل داشت.
استاد ناصر تکمیل همایون با بیان اینکه دکتر اشراقی علاوه بر تحصیل در مکتب خانه همواره در ارتباط مستقیم با حوزه های علمیه بودند، افزود: بسیاری از کسانی که در ادبیات فارسی جایگاه مهمی یافتند، مانند عبدالحسین زرین کوب و بدیع الزمان فروزانفر همگی رابطه محکمی با حوزه داشتند و استاد اشراقی هم چنین بود.
وی با بیان اینکه اشراقی در حضور بزرگان زیادی چون مرحوم اقبال، درس آموخته بود، گفت: اگرچه حوزه اصلی مطالعات وی در باب دوره صفویه و قزوین بوده اما در گستره بسیار وسیعی از تاریخ مطالعه و تالیف داشته است.
تکمیل همایون اظهار داشت: هیچ مورخی نیست که در مورد صفویه کار کند اما از قزوین، اصفهان، تبریز و حتی اردبیل بی اطلاع باشد بنابراین اشراقی نیز، هم در حوزه صفویه آگاه بوده و هم یک قزوین شناس برجسته است.
وی اظهار داشت: یکی دیگر از پایه های شخصیت و فعالیت های استاد اشراقی برقراری پیوند میان تاریخ و جغرافیا است چون ایشان در دوره ای تحصیل کرده است که تاریخ و جغرافیا با یکدیگر تدریس می شدند.
تکمیل همایون افزود: تاریخ و جامعه شناسی را هم باید از منظر بیرونی و درونی مطالعه کرد که البته شرط تحقق منظر بیرونی تسلط بر زبان خارجی است که احسان اشراقی به خوبی بر زبان خارجی مسلط بود.
*** استاد اشراقی، نور اشراق در تاریخ نگاری
یک مورخ و پژوهشگر تاریخ از استاد احسان اشراقی به عنوان نور اشراق در تاریخ نگاری یاد کرد و گفت: قزوین با توجه به وجود چهره های برجسته در عرصه علم و هنر به حق شهر تاریخ است و این را می توان در نگاه به تاریخچه آن و شخصیت هایی که از این دیار برخاسته اند، مشاهده کرد.
جمشید کیانفر افزود: حمد الله مستوفی، استاد دبیر سیاقی، علامه محمد قزوینی، شهید ثالث، ملاخلیلا، علامه سید ابوالحسن رفیعی، عبید زاکانی، نسیم شمال، میرعماد، عارف قزوینی، لامع قزوینی، اقبال و علامه دهخدا و همچنین استاد اشراقی همه دانشمندانی از خطه قزوین هستند که نام این دیار را برای همیشه در تاریخ زنده نگه می دارند.
این مورخ گفت: خدمات علمی و فرهنگی استاد اشراقی به خاک ایران به قدری برجسته و وزین است که باید ایستاده به آن احترام گذاشت.
وی اضافه کرد: این وزن علمی بالا را نه تنها باید تجلیل کرد بلکه باید زمینه معرفی و انتقال آن به نسل های مختلف را نیز فراهم ساخت.
*** سهم برجسته استاد اشراقی در گسترش تاریخ نگاری جدید
استاد تاریخ دانشگاه تهران گفت: اهمیت استاد احسان اشراقی تنها به مطالعات وی درخصوص قزوین و حکومت صفویه محدود نیست بلکه وی در تاریخ ملی و گسترش تاریخ نگاری جدید نیز سهم بزرگی ایفا کرد.
منصور صفت گل افزود: اشراقی در عرصه بین المللی نیز مرجع و ستاره درخشان مطالعات ایران شناسی در سطح جهان بوده و از مقام علمی بالایی برخوردار است.
*** استاد اشراقی از حریم تاریخ نگاری کشور دفاع کرد
استاد دانشگاه شیراز نیز در خصوص این دانشمند فرزانه، گفت: استاد احسان اشراقی علاوه بر منزلت علمی به عنوان دانشمند غیرتمند و صاحب حمیت در دفاع از تاریخ ایران و حریم تاریخ نگاری همواره تلاش کرده و گام های بلندی برداشته است.
عبدالرسول خیراندیش افزود: آثار او علاوه بر تالیفات علمی و مقالات بسیار، اکنون خیل عظیمی از استادان و دبیران تاریخ هستند که در سراسر کشور پراکنده اند و از کیان و تاریخ این مرز و بوم دفاع می کنند.
وی ادامه داد: بیش از پنجاه سال خدمت مستقیم و موثر به حوزه تاریخ نگاری و دفاع از تاریخ در محافل علمی، خدمت بزرگی به تاریخ این کشور است که باید از آن به طور شایسته ای تجلیل کرد.
*** تلاش بی حد و حصر استاد اشراقی برای معرفی میراث مکتوب ایران
فرزند استاد اشراقی نیز در مراسم تجلیل از این دانشمند فرزانه، گفت: آنچه یک مورخ را مطرح می کند فقط اطلاعات تاریخی او نیست بلکه شیوه اندیشیدن اوست که در اطلاعات و حتی مهمتر از آن در جایگاه وی تاثیر می گذارد.
امین اشراقی افزود: استاد اشراقی ایران شناس و پژوهشگری است که ایران فرهنگی را در نظر دارد و در معرفی میراث مکتوب تاریخ و فرهنگ ایران از هیچ تلاشی مضایقه نکرده است.
وی اضافه کرد: تعلق خاطر او به صفویه ریشه بینشی دارد چون نیک می داند، شکوفایی صفویه از قزوین بود و بستر فرهنگی و اجتماعی قزوین نقش مهمی در پیشرفت این حکومت داشت.
فرزند استاد اشراقی ادامه داد: پدرم علاوه بر تسلط کم نظیر به تاریخ صفویه از اشراف شگرفی به همه ادوار تاریخی برخودار است و همچنین نه تنها به تاریخ آگاهی دارد بلکه توجه و مطالعات او در سایر رشته ها مانند ادبیات، فلسفه و عرفان، جغرافیا، تعلیم و تربیت و اخلاق ستودنی است.
اشراقی خاطرنشان کرد: مطالعات قزوین پژوهی و تعلق به سرزمین کهن کاسپین نیز از موارد دیگر در شخصیت استاد اشراقی است چون ایشان قزوین را شهری می داند که با دیدن آن به عمق تاریخ سفر می کند.
وی افزود:استاد اشراقی متخلق به اخلاق بوده و پژوهشگر و خدمتگذار صدیق فرهنگ و تاریخ است و هرگز از آرمان های خود برای احیای فرهنگ و میراث ایران دست نخواهد کشید.
*** منابع انسانی هوشمند، قزوین را در تاریخ ماندگار کرده اند
نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی نیز در مورد این استاد فرزانه گفت: منابع انسانی هوشمند صرف نظر از تمامی استعدادها و ظرفیت ها، قزوین را در تاریخ و جغرافیای جهان مطرح و ماندگار کرده اند.
داود محمدی افزود: همه پیشرفت ها و برجستگی های استان در سایه شخصیت هایی است که از دیرباز در استان نشو و نما یافته و شهره عالم شده اند.
وی اضافه کرد: چهره های برجسته ای مانند عبید زاکانی، عارف قزوینی، علامه دهخدا، دبیر سیاقی، قاسم انصاری و احسان اشراقی همگی با مطالعات و علم و هنر خود به ماندگاری قزوین کمک کرده اند.
محمدی ادامه داد: شخصیت های با صلابتی مانند دکتر اشراقی از ستاره های درخشان قزوین بوده و پاره تن مردم و نور چشم مسئولان هستند.
وی با بیان اینکه چنین برنامه هایی نه در بزرگداشت مقام یک شخص، بلکه نکوداشت علم و دانش است، افزود: امیدواریم همه مسئولان استان با بهره گیری از پشتوانه گرانسنگ تاریخی و ظرفیت های بی نظیر علمی و ادبی استان برای رشد و توسعه قزوین گام بردارند.
***نقش استاد اشراقی در تاریخ غنی قزوین برجسته است
دیگر نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی نیز با تقدیر از چند دهه خدمات علمی استاد احسان اشراقی گفت: نقش این اساتید در تاریخ غنی علمی و فرهنگی قزوین برجسته است و باید همواره قدردان آنها بود.
سیده حمیده زر آبادی افزود: قزوین دارای یک تمدن غنی در سراسر جهان است و دکتر اشراقی نیز با متانت و وزانت علمی و ادبی خود همواره بر هویت ملی ایرانی و تاریخی تاکید دارند.
زر آبادی ادامه داد: بی شک برگزاری چنین همایش های علمی می تواند به تداوم رویکرد علمی و فرهنگی و قدر شناسی از فرهیختگان منجر شود.
وی اظهار داشت: مشکل جامعه ایرانی این است که تا زمانی که این استادان در قید حیات هستند کمتر از آنها بهره گرفته می شود.
زر آبادی با بیان اینکه برای بهره مندی از چنین بزرگانی باید از مدارس شروع کرد، افزود: در این صورت دانش آموزان ضمن آشنایی با افکار و آثار و الگوگیری از آنها مسیر آینده خود را مشخص کرده و برای تکرار گذشته پرافتخار ایران زمین در آینده نه چندان دور اقدام خواهند کرد.
7388* 6101
کپی شد
