داستان تعیین وقت ظهور

طی همین سالهایی که عمر ما قد می دهد، داستان مهدویت و ظهور، حکایاتی پشت سر گذاشته که شرح برخی را در مهدیان دروغین آورده ام.  اصولا تفکر رهبر و موسس انقلاب در تعارض با نظریه های انتظار به سبک آنچه منسوب به انجمن حجتیه، و همین طور نظریات خیلی نزدیک بودن ظهور بود و بر این اساس کار را پیش برد. جای دیگر نوشته ام، هر بار که دولتی شیعه مذهب مستقر می شده، آن دولت عنوان پیشقراول و مقدمه  ظهور را مطرح می کرد، و این ادامه داشت تا وقتی که اوضاع خیلی بحرانی می شد. آن وقت بحث ظهور نزدیک تر و جدی تر می شد. ترسیم این که دقیقا چه نوع افکاری در این زمینه بدید می آمده و وجود می داشته، نیاز به وقت بیشتر دارد. اما به دلایلی، از زمان احمدی نژاد اوضاع عوض شد، و بحث از ظهور مهدی (ع) توسط او و یارانش بیشتر شد. به نظرم دلایلش تا حدی روشن است. او هم دنبال نوعی آشوب بیشتر در عالم بود تا در آن فضا رجز خوانی کند و محبوبیت پیدا کند، هم شاید تصور می کرد، سبب شود زودتر خداوند دعای مشتاقان را برای ظهور مستجاب کند و او مستقیم تماس برقرار کند. بالاخره این هست که غالب شیعیان معتقدند دعای ظهور، سبب جلو افتادن ظهور می شود. و اما این که در وقت آشوب، بحث ظهور جدی تر می شود تجربه های فراوان آن را تأیید می کند. همین سالهای حیات خودمان بارها آن را تجربه کرده ایم. هر وقت که هرج و مرج و آشوب به خصوص از نوع جنگی ـ مخصوصا در شام و یمن و فلسطین و لبنان ـ بیشتر می شود، اغلب از علما و گاهی جاهلانی مثل بنده، سوال می شود به نظر شما ظهور نزدیک است؟ برخی از علما هم چنان که دیده ایم، در این زمینه، عجله بیشتری دارند. یعنی حتی وقتی اوضاع آرام است منادی و منتظر خیلی نزدیک بودن ظهور هستند. برخی از آنها که اساسا کل دنیای جدید را ـ دنیا مدرن را ـ آخرالزمان و در آشوب می بینند. اما برخی از آنها، اوضاع که به هم می خورد، حساس تر می شوند. وقت های دیگر به کارهای دیگر مشغول اند. این در گذشته هم بوده و امر جدیدی نیست. اکنون می خواهم یک نمونه از قرن هشتم هجری مثال بزنم که از قضا این را در کتاب مهدیان دروغین نیاورده ام.

یکی از علمای شیعه که خیلی به امام زمان (ع) علاقه داشت، و وقتی کتابش را نوشت، گفت که فقط به معجزه امام زمان آن را نوشته،  و حتی در خواب، پیری را دید که به او گفت نام کتابش را عوض کند، و او چنین کرد، ابن عربشاه ورامینی (زنده در 743) است. نام کتاب او احسن الکبار است و از بس مطاعنش قوی است، تاکنون اجازه انتشار نیافته است.

زمانی که او کتابش را بین سالهای 739 ـ 743 می نوشت، بی دینی رواج یافته، خبری از پادشاه عادل نبود، و به نوعی آشوب فراگیر شده و دولت ایلخانی ـ اواخر سلطنت سلطان ابوسعید مغول ـ رو به زوال بود. بنابر این، باید انتظار ظهور را می کشید. او در کتابش پیش بینی کرد که در سال 745 یا 747 و حداکثر تا 749 ظهور اتفاق خواهد افتاد.

ورامینی در مقدمه این بحث، از الجایتو ایلخان مغول (م 716) و مناظره علامه حلی (م 726) با علمای اهل سنت در حضور او سخن می گوید. سپس از این که «از آن وقت رواج دین ائمه اثنا عشر روز به روز در تزاید است تا حضرت قائم آل محمد خروج کند»، سپس می گوید  اکنون، یعنی وقتی این عبارات را می نویسد «سال بر هفتصد و چهل و سه است از هجرت» است، اما «پادشاهی عادل در میان نیست، و امرا که هستند همه در پی مال و منال، و رعیت بر دین باطل» است. و این وضع «لاجرم در دنیا فراوان است». «قحط و تنگی در هر دیار پدید آمد، و خیر و برکت برگرفته شد». نماز هم که مردمان می خوانند، به گونه ای است که دعایشان مستجاب نمی شود. «از بهر آن که بغض آل رسول دارند» و «دینشان محکم نیست». امید است که «چون محمد بن الحسن ظاهر شود جمله پی دین حق روند ... و خیر و برکت بدید آید و نعمت فراخ گردد و این از برکت امام عادل باشد».

و اما ظهور، در این باره می گوید «و نزدیک است که چون زحل به دلو رود، و در این خانه با مشتری قران کند، در سال میزان و شش کوکب در این خانه جمع شوند، که اگر هفت بودی طوفان بودی، و این 745 یا 747  و از 749 بیرون نخواهد بود. و چون خلق پی دین حق روند خیر و برکت در دنیا بدید آید». (احسن الکبار، نسخه خطی کتابت 1131، ص 123 ـ 124).

نمی دانیم او این سالها را که نزدیک به زمان تالیف کتابش بوده درک کرده است یا خیر، و اگر درک کرده چه توجیه و واکنشی از عدم اتفاق ظهور  داشته است. راستش مهم نیست. حتی اگر ندانیم او چه واکنشی داشته، اکنون می توانیم افراد زیادی را ببینیم که چندین دهه است هر وقت نیاز است این مسائل را مطرح می کنند، و بعد هم که آب از آسیاب می افتد، هم خودشان و هم مخاطبانشان فراموش می کنند. ما هم امیدواریم و از خداوند می خواهیم، امام زمان (ع) ظهور کند، و شر دشمنان اسلام و بشریت را از سر آنان کوتاه کند.