پایگاه خبری جماران: رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه با تشریح جزئیات «طرح اصلاح محدوده کتب درسی و آموزش حوزه های علمیه»، تأکید کرد: امضای هیچ مرجع تقلیدی هم پشت این کار نیست. حتی برخی از اساتید محترم، مخالفت برخی از مراجع را نقل کرده اند. از دوستان ثقه و مورد اعتماد ما این مطلب را نقل کرده اند. اما آنچه مسلم است اینکه بسیاری از اساتید در جریان کار نبوده اند.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با آیت الله ابوالقاسم علیدوست را در ادامه می خوانید:
نظر شما در مورد «طرح اصلاح محدوده کتب درسی و آموزش حوزه های علمیه» چیست؟
آنچه صاحبان طرح مطرح می کنند این است که طلاب با متون موجود مشکلاتی دارند. اولا، به همه محدوده نمی رسند و خیلی از محدوده ها می ماند. دوم، خوب است برخی مسائل که در این کتاب ها نیست و در کتاب های دیگر وجود دارد را بخوانند و آشنا شوند. باید بتوان در چهار سال سطوح عالی را جمع کرد و طلاب را به درس خارج رساند، آنچه در رسائل و مکاسب هست، بخشی مطالب لازم، علمی و فنی است اما زوائد قابل حذفی هم وجود دارد.
برای اینکه این دغدغه ها عملی شود، نسبت به رسائل و مکاسب تقطیع انجام داده اند و حدود صد مورد از «فرایض الاصول» را حذف کرده اند. من در یادداشت اول نوشتم که حدود 35 درصد از مکاسب و 45 درصد، یعنی نزدیک به نصف، از رسائل حذف کرده اند. در کفایه بدل اختیاری گذاشته اند که «حلقات» باشد، بعضی از کتاب ها را مثل «الفائق» یا «الشخص الاعتباری» را اضافه کرده اند که خوانده شود. این حاصل و فشرده طرح است اما چون طرح جلوی چشم فضلا هست، خودشان می دانند و من نمی خواهم بگویم گزارش من کامل است.
در مقابل، بدون اینکه احدی مخالف تحول باشد اما چون تحول دو قسم «متکامل» و «غیر متکامل» است، دغدغه هایی نسبت به آنچه که بیان شد دارند که من در برخی از یادداشت ها و مصاحبه ها گفته ام. یکی از آنها این است که شاید آنگونه که طلبه ها مرتبط با تراث و خواندن رسائل و مکاسب و کفایه به نحو صحیح می شدند، دیگر حاصل نمی شود. البته همان زمان هم مشکلاتی بود و هست اما الآن برخی دغدغه ها می گوید این وضعیت تشدید شده و در واقع یک بحران است که طلبه نمی تواند راحت ارتباط با تراث داشته باشد.
آنچه گفته می شد اینها به محدوده نمی رسند، گفته می شود الآن هم نمی رسند. اگر آن موقع نگاه واقعی نبوده الآن هم همین طور است. اینکه ما برخی کتاب هایی که محور گفت و گو است، مثل «کفایه الاصول» را حذف کنیم و به جای آن «حلقات» بگذاریم که من در یکی از یادداشت ها فکر می کنم نقدهایی را وارد کردم و تازه برای بخش اندکی از حلقات بوده، این جایگزینی رو به کمال نیست؛ هرچند کتاب فخیم و قابل استفاده و مطالعه است.
اگر نظر شما به تحول بوده، این را محدود برگزار می کردید، آزمایشی اجرا می کردید و بازخوردها را می گرفتید. اگر قصد این بود که به افکار و آراء احترام گذاشته شود و همه حوزه به نوعی دخیل شوند، این شکل کار درست نبود. در عین حال، اگر عقبگرد از موضع خودم حساب نکنید، نظر من این است که اگر به هر دلیلی اصرار بر اجرای این طرح هست، نباید حوزه را دچار شقاق و اختلاف کرد، طلاب باید طبق برنامه پیش بروند و بدون دغدغه خاطر درسشان را بخوانند.
به طور کلی شما این طرح را برای آینده حوزه ها مضر می دانید؟
من این طور تعبیر نمی کنم. اگر بخواهم این طور تعبیر کنم می شود مثل کسانی که تعبیرهایی نسبت به بعضی یادداشت های من دارند. در هر حال، بنده می گویم دغدغه های جدی دارم.
اشاره کردید بهتر بود قبل از اجرا با مراجع، بزرگان و اساتید حوزه مشورت می کردند. این کار چه طور می توانست انجام شود؟
من مراجع را نمی دانم. فردا بگویند ما با مراجع مشورت کرده ایم و گفته ایم، چیزی بروز نداده اند و هیچ کس هم نگفته و امضای هیچ مرجع تلقیدی هم پشت این کار نیست. حتی برخی از اساتید محترم، مخالفت برخی از مراجع را نقل کرده اند. از دوستان ثقه و مورد اعتماد ما این مطلب را نقل کرده اند. اما آنچه مسلم است اینکه بسیاری از اساتید در جریان کار نبوده اند.
یعنی منظورتان این است که لازم بود این طرح به شکل کارشناسی و زیر نظر اساتید پیش برود؟
اگر این طور بگویید بلافاصله جواب می دهند که ما نمی توانیم همه اساتید را جمع کنیم یا همه اساتید که یک نظر ندارند؛ ما باید کار را جلو ببریم. اما می توانستند حداکثر اساتید را دخالت بدهند و طرح را آزمایشی اجرا کنند. گاهی اوقات استمزاج پس از طرح است. یعنی مثلا می گویند ما می خواهیم این طرح را در دو مدرسه اجرا کنیم و موضع اساتید را ببینیم. این معلوم است که خیرخواهانه هست و افراد می خواهند کار درستی را انجام بدهند. اما اگر طرح یک دفعه برای کل حوزه ها اعلام شود و بعد هم افراد می خواهند پای آن بایستند و با مخالفین هم درست رفتار نشود، اشتباه است.
