سال گذشته به مناسبت ایام ماه مبارک رمضان سلسله یادداشت هایی از حجت الاسلام و المسلمین حسین مستوفی با موضوع «شرح دعای 44 صحیفه سجادیه(ع)» منتشر کردیم. امسال نیز بنا داریم در همین ایام این موضوع را ادامه دهیم.
پایگاه خبری جماران: در ادامه بخش بیست و دوم مجموعه یادداشت های شرح دعای چهل و چهار صحیفه سجادیه(ع) را می خوانید:
«اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اِذا کانَ لَکَ فى کُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیالى شَهْرِنا هذا رِقابٌ یُعْتِقُها عَفْوُکَ، اَوْ یَهَبُها صَفْحُکَ، فَاجْعَلْ رِقابَنا مِنْ تِلْکَ الرِّقابِ، وَ اجْعَلْنا لِشَهْرِنا مِنْ خَیْرِ اَهْلٍ وَ اَصْحابٍ.»
«بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و چنانچه در هر شب از شبهاى این ماه مبارک برایت بندگانى است که بخششت آنان را آزاد مى‌کند، یا گذشتت ایشان را مى‌بخشد، پس ما را از آن بندگان قرار ده، و ما را براى ماه رمضانمان از بهترین اهل و یاران محسوب کن.»
رقبه، به معنای گردن و «رقاب» جمع آن است، برده ها چون گردنشان در گرو مالک است به برده ها رقبه گفته اند.
صفح، به معنای گذشت است، راغب در مفردات می نویسد: صفح، ترک سرزنش است و رساتر از عفو است. در التحقیق می نویسد: عفو در مرتبه نخست است و ترک عقوبت است، و صفح در مرتبه دوم است و آن روی گردانی قلبی از مورد خلاف به سوی دیگر است.(التحقیق، ج ۶، ص ۲۴۸)
به بیان دیگر می توان گفت: عفو، صرفنظر کردن از مجازات فرد است ولی ممکن است هنوز دلگیری از این عمل باشد ولی صفح از میان رفتن این دلگیری است، و بخشش تنها به ظاهر نشده است بلکه بخشش به واقع و درون نیز انجام شده است.
سید علیخان مدنی می نویسد: وقتی انسان گناه می کند، رقاب(گردن) فرد از ملک خودش خارج می شود و در ملک عقاب و انتقام قرار می گیرد و با عفو از این آزاد می شود.(ریاض السالکین، ص ۳۹۹)
خداوند در قرآن می فرماید: «فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ؛ پس هر کس را که از آتش دور سازند و به بهشت در آورند به راستی رستگار است.»(سوره آل عمران، آیه شریفه ۱۸۵) رستگاری انسان در گرو رهایی انسان از آتش است و انسان تا گرفتار گناهان خویش است و از آنها نجات نیافته است به رستگاری دست نیافته است، پس باید از آنها نجات یافت، و این مهم در ماه رمضان محقق می شود. به دو روایت در مورد نجات در ماه رمضان توجه کنید:
امام باقر علیه السلام فرمودند: رسول خدا روی به مردم می کردند و می فرمودند: ای مردم، آن گاه که هلال ماه رمضان طلوع کند، کارگزاران شیطان در بند شوند و درب های آسمان و درب های بهشت و درب های رحمت گشوده شوند و درب های آتش بسته شوند و دعا مستجاب شود، و خداوند در هنگام هر افطاری برای خدا آزاد شدگانی است که خداوند آنها را از آتش آزاد می کند و هرشب منادی ندا می‌کند که آیا درخواست کننده ای هست، آیا استغفار کننده ای هست...»(کافی، ج ۴، ص ۶۷).
محمد بن مروان می گوید: شنیدم که امام صادق علیه السلام می فرمودند: «همانا برای خدا در هر شب از ماه رمضان رها شدگان و آزاد شدگانی از آتش است مگر کسی که به شراب افطار کرده باشد وآن گاه که شب آخر ماه فرا رسد در آن شب به اندازه همه شب های گذاشته آزاد می کند.»
در پایان این قسمت حضرت سجاد علیه السلام از خدا می خواهد از بهترین همراهان و اصحاب و اهل این ماه باشد، بهترین های این ماه کسانی هستند که در لحظه های این ماه در ذکر حق هستند و در خدمت به خلق خدایند، بهترین ها کسانی هستند که در این ماه می بخشند و می گذرند، بهترین ها کسانی هستند که در همه ماه در محضر حق حضور دارند و از هر گناهی به دور می باشند، بهترین ها در این ماه تلاوت کنندگان قرآن اند، مناجات کنندگان شبانه و نمازگزاران و... بخشندگان، صله رحم کنندگان، پاسخ دهندگان به ندای فریاد زنندگان و نیازمندان و ظلم ستیزان و یاور ستمدیدگان هستند.
