معاون پژوهشی نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) گفت: قطعا یکی از مظلومیت های حضرت امام ناشناخته بودن تمام ابعاد شخصیت ایشان است و جامعه کنونی ما به شدت نیازمند این است که این شخصیت به طور واقعی و درست و نه تک بعدی به نسل جوان معرفی شود.
متن گفت و گوی حجت الاسلام و المسلمین حسن پویا با خبرنگار جماران را در ادامه می خوانید:
آقای پویا! لطفا در ابتدا بفرمایید که نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) از چه زمان و با چه هدفی تأسیس شد؟
به دلیل اینکه بیشترین آثار امام خمینی (س) حوزوی است ضرورت پیدا کرد که مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) در قم نمایندگی داشته باشد تا عالمان و علاقمندان به اندیشه امام در حوزه که محل تدریس و فعالیت های علمی امام بوده بتوانند از آثار امام استفاده کنند. لذا این دفتر در سال 1367 با پیشنهاد مرحوم حاج سید احمد آقای خمینی کار خود را آغاز و با احیای آثار فقهی امام آثار فاخر و ارزشمندی را تقدیم کرده است.
فعالیت این مؤسسه دستاوردهای خوب و ارزشمندی داشته است. این مؤسسه در بخش پژوهش، آموزش و ترویج آثار امام فعالیت دارد و فعالیت های متعددی از قبیل احیای آثار امام و یا تقریرات دروس امام و شرح هایی که بر کتاب های امام نوشته شده انجام داده است. همچنین با برگزاری دوره های آموزشی متعدد برای ترویج اندیشه های امام در میان حوزویان و غیر حوزویان به این امر دست زدیم و علاوه بر اینها با برگزاری همایش های علمی متعدد به صورت تخصصی در موضوعات خاص و چاپ آثاری از این همایش ها توانسته ایم گام های بلندی را برداریم.
در کنار این فعالیت ها، دانشنامه امام خمینی در دست تدوین است که مراحل آخرش را دارد طی می کند. 10 سالی است که این کار با حدود 800 مدخل در زمینه شخصیت حضرت امام، خاندان، اساتید، شاگردان و مبارزینی که در طول نهضت همراه امام بودند و آثار علمی و کتاب های ایشان و علاوه بر اینها آراء و اندیشه های خاصی که منحصر به ایشان است و بعضی از آنها در این عناوین و موضوعات نظر خاصی دارند، آغاز شده و امیدواریم تا سال آینده تمام شود و یک کار بسیار ماندگار و مورد مراجعه باشد. الآن کار این دانشنامه در مرحله بررسی نهایی مقالاتی است که جمعی از علمای حوزوی و دانشگاهی این کار را انجام می دهند.
در مجموع در طول این سالیان علاوه بر اینکه کتاب های حضرت امام به صورت تک تک منتشر شده توانستیم در سال 93 در طرح جامعی با تلاش حدود پنج ساله مجموعه آثار امام را با عنوان «موسوعه الامام الخمینی» در پنجاه جلد منتشر کنیم که این پنجاه جلد همه آثار اصولی، فقهی، عرفانی و اخلاقی امام را شامل می شود و تنها دیوان امام و کشف الاسرار در آن نیامده است.
علاوه بر این برخی از اساتید به لحاظ علاقمندی به آثار امام کتاب های خاصی را در موضوعات خاص تدوین کردند و توسط دفتر قم بررسی و ارزیابی شده و به چاپ رسیده است که تلقیح مصنوعی، قطع و پیوند اعضا و فقه سیاسی امام خمینی از جمله این موارد است.
مجموعه دیگری که به خصوص مورد توجه حوزه های عملیه است تقریرات درس های امام است. یکی از مسائل بسیار با اهمیت در بین حوزویان این است که اساتید، فقها و مراجع که شاگردان برجسته دارند آن شاگردان درس های استاد در زمینه فقه، اصول و فلسفه را مکتوب کنند که اصطلاحا به آن تقریرات می گویند که تقریرات متعددی از امام چاپ شده و ما پیش بینی می کنیم حدود شصت جلد منتشر شود که حدود بیست جلد آن از بزرگانی مثل آیت الله مؤمن، آیت الله مقتدایی، آیت الله قدیری و امثال آنها منتشر شده است. همچنین شروح آثار امام مثل تفسیر الشریعه آیت الله فاضل و شرح های دیگر مثل آیت الله فیضی، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله موسوی تبریزی و آیت الله بهشتی در دهها جلد منتشر شده است. در مجموع برآورد می شود که بیش از سیصد عنوان کتاب تا کنون منتشر شده است.
هم اکنون فعالیت های دفتر قم روی دانشنامه امام خمینی (س) متمرکز شده است و همچنین تهیه متون درسی که پنج عنوان از متون درسی با توجه به آراء امام در زمینه تفسیر، اصول، فقه و فلسفه منتشر شده و جای دارد که بیش از این هم تلاش شود.
بخش دیگر خاطراتی است که صدها ساعت از شاگردان امام گرفته شده و بیش از صد مورد از شاگردان، همراهان و مبارزانی که در قم و بعضا شهرستان ها بودند خاطرات گرفته شده است. از جمله آنها آیت الله نصر الله شاه آبادی، آیت الله محمدرضا ناصری (امام جمعه یزد)، آیت الله موسوی تبریزی و آقای صادقی اردستانی هستند که خاطراتی از آنها گرفته شده است.
بخش دیگر پایان نامه های کارشناسی تا دکترا در مورد امام است که به ما ارجاع می شود و بررسی و از بین آنها انتخاب می کنیم و بعد از ارزیابی علمی آنها را به چاپ می رسانیم.
همچنین کتابخانه تخصصی امام خمینی در قم که با توجه به اطلاعات ما چنین چیزی در جای دیگر وجود ندارد که هم اکنون حدود 20 هزار عنوان کتاب و آثار مختلف به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی و تعداد بسیاری پایان نامه و تعداد زیادی دست نویس درس های امام که شاگردان به ما دادند را آنجا نگهداری می کنیم.
تأثیر ترویج اندیشه های امام بر نسل امروز کشور چیست؟
من معتقدم که متأسفانه دو نکته شخصیت واقعی امام را مخفی نگه داشته که یکی بعد سیاسی و اجتماعی امام است و دیگری بی توجهی برخی از ارکان جامعه که باید به این امر توجه می کردند. متأسفانه تمام شخصیت امام شناسایی نشده و دقیقا نسل دوم و سوم انقلاب نیازمند شدید هستند که امام را آن گونه که بوده بشناسند و نه تنها یک شخصیت سیاسی انقلابی بلکه یک شخصیت اخلاقی و عرفانی و شخصیتی که الگو بوده و خواهد بود و می توانست بهتر از این به نسل جوان معرفی شود چرا که قطعا یکی از مظلومیت های حضرت امام همین ناشناخته بودن تمام ابعاد شخصیت ایشان است و جامعه کنونی ما به شدت نیازمند این است که این شخصیت به طور واقعی و درست و نه تک بعدی به نسل جوان معرفی شود.
افق فعالیت های شما به این سمت هست؟
بخشی که خاص حوزویان است چون تخصصی است فقط به درد حوزویان می خورد اما بخش دیگر مثل مفاهیم اخلاقی و امثال آن نگاه ما این است که برای نسل جوان باشد یا در آموزش هایی ما برای فرهنگیان و اقشار مختلف می گذاریم نگاهمان این است که بتوانیم امام را با تمام ابعادشان بشناسانیم.
آخرین نکته من رسالتی است که همه جامعه ما دارد. ما نباید همه چیز را بر عهده مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام ببینیم و باید وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش تلاش کنند امام را آن طور که بوده بشناسانند و قطعا مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام هم در این زمینه می تواند کمک کند و نباید از این نکته غفلت کنیم و خدای ناکرده معرفی اشتباه و غلطی در آموزش های ما داده شود یا افرادی که از زندگی امام اطلاع نداشتند این کار را انجام دهند و لازمه این موضوع این است که با همکاری وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش نشست هایی به خصوص در ایامی مثل دهه فجر و سالگرد ارتحال امام برای دانش آموزان و دانشجویان گذاشته شود و به کارهای شعاری و تبلیغات در و دیوار اکتفا نشود. پیشنهاد من این است که بهترین زمان این کار در ایام دهه فجر و سالگرد رحلت امام است.
